M
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VRIJHEID VOOR
DEEL SPAANSE
GEVANGENEN
PZC
Van Agt: Aftreden wegens
abortuszaak "nietzinvol
Meer passagiers vanuit Vlissingen
en België per schip naar Engeland
Veel ET A-leden blijven in arrest
Onderzoek bewoners Tiel na
ontsnapping gifwolk uit fabriek
OPENBLIJVEN BLOEMENHOVE "DOORN IN HET OOG" -Rozenburg
yy
Losse kan pagina 15
weer Vi(e)ren
219e jaargang no. 180
Zaterdag 31 juli 1976
algemene zeeuwse
VOOR VEILIG VERZEKEREN
HOUTKAAi II MIODEIBUBG T El E FOON i 0 U 80 2 8000"
LA CORUNA - De Spaanse koning Juan Carlos heeft vrijdag op Wat de politieke ballingen betreft, op de
een speciale kabinetszitting in La Coruna besloten amnestie te SfaeoSnluo'ën'Dolm^ibanuri
verlenen aan een groot aantal politieke gevangenen. „Om te be
ginnen zullen 200 politieke gevangenen worden vrijgelaten", ver-
„La Passionaria verklaarde de minis
ter van justitie dat hun eventuele ver-
grijpen uit de tijd van de burgeroorlog al
klaarde de minister van justitie, LandelinoLavilla na afloop van de iang verjaard zijn. maar dat zij mis-
kabinetszitting. schien vergrijpen van later datum heb-
Er zijn op dit moment 600 politieke gevangenen in Spanje. De Snzekef^'Hun terugkeer blijft dus
gevangenen die veroordeeld zijn of beschuldigd waren van moor
daanslagen komen niet in aanmerking voor de amnestieregeling.
Dit betreft voornamelijk de ongeveer 300 Basken, leden van de
ETA, en een flink deel van de 50 maoisten van de FRAP.
Wat betreft de militairen, dat wil zeg
gen de tien officieren 'die in maart als
leden van de Militaire Democratische
Unie veroordeeld waren en van wie er
nog vijf gevangen zitten, werd besloten
hen wel de straf kwijt te schelden, maar
hen niet terug te laten keren in de
strijdmacht. Zij worden „gepensio
neerd", zonder het recht nog een uni
form te inogen dragen. Dit, aldus de
minister, om de „structuur en moraal"
van de Spaanse strijdkrachten te vrij
waren.
Ook de 300 dienstweigeraars, voorna
melijk jehova's getuigen, maar sinds
kort ook enkele katholieken, komen nu
vrij. De minister kondigde een herzie
ning van de betreffende wetten aan.
Uitgesloten van de amnestie blijven
monetaire misdrijven, en de „politieke"
ontslagen van werknemers die wegens
hun deelname aan stakingen op straat
gezet waren Aan de andere kant wor
den administratieve straffen, zoals boe
tes of schorsingen van perspublikaties,
ongedaan gemaakt door deze amnestie.
stropen
buiten
doodstraf
goedkoper
zetel
Compromis
Zoals wel verwacht werd, is deze am
nestie een compromis tussen de libera
len en de conservatieelementen in het
bewind en zal derhalve de Franco-
aanhangers noch de oppositie geheel
tevreden stellen.
Het compromis toont aan, dat de mili
taire ministers zich er tegen hebben ver
zet dat de amnestie zonder meer zou er
kennen dat er gedurende de lange
Franco-dictatuur onrecht was gepleegd
met talloze vonnissen (ook diegene die
in krijgsraden waren geveld).
De oppositie leest uit deze
'compromis -amnestie af. dat de nieuwe
regering ook nog lang niet sterk genoeg
staat om de tegenstand van de Franco-
getrouwen tegen' een volledige demo
cratisering te overwinnen Dat blijkt
bijvoorbeeld ook uit het feit dat. zoals
vrijdag verklaard werd, het kabinet nog
steeds geen besluit genomen heeft over
de inhoud van het referendum dat voor
oktober is aangekondigd.
DEN HAAG - Enkele pandjes op het hofje Vredélust in Den Haag moeten op last van de
gemeente worden afgebroken. Deze huizen worden nog steeds bewoond, voor het merendeel
door krakers. Vrijdagmorgen heeft de gemeente hardhandige pogingen in het werk gesteld om
de bewoners te verwijderen. Het was defotograaf niet toegestaan dichterbij opnamen te maken.
De horreur
van Van Agt
§lV^inibter Van Agt blijft aan,
maar moet nu zaken over zijn
kant laten gaan. waarvoor hij
het woord 'horreur' gebruikt.
In de Bloemenhove-kliniek -
zo zet hij in zijn jongste brief
aan de kamer uiteen - worden vele ma
len per week handelingen gepleegd, die
beantwoorden aan de delictsomschrij
ving van een misdrijf en dus een ernstig
strafbaar feit opleveren" Elke minister
van justitie, ongeacht zijn levensbe
schouwing. zal dat - zo meen t Van Agt -
een doom in het oog zijn En hij voegt er
aan toe „Mij is het zelfs een horreur".
Volgens Van Dale gaat het in een derge
lijk geval om 'iets dat afschuw wekt.
gruwel' en dit woordenboek levert er ter
verduidelijking een citaat bij. ontleend
aan de negentiende eeuwer Potgieter:
„Romans, wier schrijvers naar knal
effect jagen, door het schroot der hor
reurs". Het lijkt ons een toepasselijk ci
taat voor de thans aanblijvende minister
van justitie: door het schroot van zijn
persoonlijke horreur heeft hij eigenlijk
alleenmaarvooreenzachteknalgezorgd.
En dat was alles.
Va,
PRODUCTIE IS INMIDDELS GESTAAKT
TIEL (ANP) - Het gemeentebestuur van Tiel heeft vrijdagmiddag bekend ge
maakt dat het chemisch bedrijf Verdugt in Tiel eerder deze week de omgeving
niet heeft besmet met ammoniak maar met natriuin-arseniet. Dit matig giftige
materiaal is in een wolk uit een loods ontsnapt bij het produceren van een middel
om aardappelloof te doden.
Ongeveer 10.000 arbeiders in de
zuidelijke industriegordel van de
Spaanse hoofdstad Madrid zijn vrijdag
in staking gegaan uit protest tegen het
neerschieten van een jonge arbeider
door de politie tijdens een betoging.
Volgens een politiewoordvoerder had
de politie bij de betoging, donderda
gavond. uit zelfverdediging geschoten.
De Sowjet-mmistervan defensie, Dmi
tri Oestinov, is tot maarschalk van de
USSR bevorderd, zo is vrijdag door de
televisie bekendgemaakt.
Deskundigen van het rijksinstituut
voor de volksgezondheid in Bilthoven
zijn vrijdag begonnen bloedmonsters te
nemen van omwonenden van de fabriek
om vast te stellen in hoeverre de stof
schade oplevert voor de volksgezond
heid.
Volgens directeur drs M F Wagenaar
van Verdugt is de uitstoot van
natrium-arseniet het gevolg van een
menselijke fout geweest Aangenomen
dat de lozing van het giftige spul zeker
een week aan de gang is geweest Pas
toen personeel van de gemeentelijke
plantoenendlenst het verdorren van de
aangrenzende beplanting opmerkte, is
alann geslagen.
Besloten is de produktie van het
natrium-arseniet geheel stop te zetten.
Verder is de omgeving van de fabriek
met water besproeid om een verdunning
van de concentratie van de giftige stof te
verkrijgen. Men zal daar vandaag me
doorgaan.
Vrijdagavond heeft het bedrijf samen
met de gemeente een bijeenkomst be
legd om de omwonenden van in forma tie
en instructies te voorzien. Het verdel
gingsmiddel blijkt in de zagenaamde
dampfase naar buiten te zijn gekomen.
Dit is een erg gevaarlijke vorm van on
gewenste lozing Het inademen van 3 ft 5
gram door een volwassen persoon van
70 kg kan misselijkheid opleveren en
zelfs levensgevaarlijk zijn door het op
treden van niervergiftiging, zo werd ge
zegd. Verscheidene mensen in de nabij
gelegen Oat hebben geklaagd over
hoofdpijn en misselijkheid. Ze hebben
van de gemeente instructies gekregen.
Het bedrijf zal alle gevolgen van de
calamiteit voor zij&-rekening nemen.
Ook zullen naast de bloedmonsters en
met de proeven met de besmette bo
men en heesters, onderzoekingen in de
woningen zelf worden verricht.
Propyleengas
ontsnapt bij
an Agt zet in de brief nog eens zijn
ambtelijke bezwaren uiteen. Rond de
Bloemenhove-kliniek hebben zich aller
lei ontwikkelingen voorgedaan, waar
mee 'geen minister van welke politieke
gezindheid ook vrede kan hebben". Ze
zijn voor hem zelfs zodanig, dat ze een
gewichtige reden vormen om af te tre
den. Treedt hij dus af? Nee. hij blijft aan.
Zien we het goed dan iser in de hele brief
slechts één reële overweging te vinden
op grond waarvan hij ditaanblijven kan
verdedigen, namelijk de omstandigheid
dat Van Agt nu invloed kan blijven uit
oefenen op de komende abortus
wetgeving. Het zou de bewindsman ech
ter hebben gesierd als hij het bij deze
mededeling zou hebben gelaten. Hij
heeft dat niet gedaan, maar is nog weer
op allerlei andere punten ingegaan met
als gevolg dat zijn
brief moet worden
aangeduid als 'ge
schipper'. Een brief
met vreemde tegen
stellingen. Zo laat de
minister er geen misverstand over be
staan dat niet alleen zijn ambtelijk-
maar ook zyn persoonlijk geweten hem
dwingt heen te gaan: „Mijn hart volgend
zou ik aftredenschrijft hij. Tevens
wijst hij op de indruk die zulk een stap
zou maken: „Aftreden zou de waarde
hebben van een alom gehoord protest
tegen kwalijke ontwikkelingen, die zich
in ons land manifesteren". Zonder twij
fel: aftreden zou aldus grote indruk
hebben gemaakt, zowel bij voor- als bij
tegenstanders. Van Agt zou tevens de
parlementaire historie zijn ingegaan als
de minister, die voor zichzelf het 'tot
hiertoe en niet verder' had geformu
leerd, ongeacht de politieke consequen
ties.
Jjmtlïjn
SPORT
mets
mislukt
goud
start
Jan Raas lost op 6 augustus het start
schot van de 24 uur van Oostburg
ZATERDAG
PAGINA 19
indonesië
alternatief
drukte
DEN HAAG - Minister Van Agt van justitie treedt, als hij zijn hart zou volgen,
liever af als bewindsman dan dat hij aanblijft. Alleen het feit dat zijn aftreden
geen enkel tastbaar resultaat zou opleveren ten aanzien van „de kwalijke ontwik
kelingen in ons land rond abortus" heeft hem ertoe gebracht niet op te stappen.
Ditschrijft minister Van Agt m zijn brief aan de Tweede Kamer die vrijdagmiddag is
verschenen. Van Agt noemt het openblijven van de Bloemenhovekliniek. als resul
taat van een groo ,.,cheepse verzetsactie, een doorn in het oog van elke minister van
justitie „Mij is het zelfs een horreur", zo zegt Van Agt.
Van Agt verklaart verder dat zijn aftreden als minister door de voorstanders van
vrije abortus als een victorie zou worden ervaren. Bovendien bestaat zelfs de kans
dat mijn opvolger een eind maakt aan de strafvervolging die momenteel tegen de
staf van Bloemenhove lopende is Tenslotte zou ik door heen te gaan mijn invloed
op de ontwikkeling van de wetgeving inzake abortus prijsgeven. Zorgvuldige afwe
ging van de voor- en nadelen brengt mij dan ook tot de conclusie dat ik niet moet
aftreden, aldus Van Agt
Gedwarsboomd
De redenen om wel af te treden noemt Van Agt van de andere kant „gewichtig".
Het Openbaar Ministerie, dat ondermijn verantwoordelijkheid functioneert, is in
de uitoefening van zijn wettelijke bevoegdheden gedwarsboomd, daarbij ge
schraagd door een inotie van de Tweede Kamer. Als het justitieel optreden zou
zijn herhaald, zou dat een zo hevig politiek conflict hebben opgeleverd, dat ik mijn
post had moeten verlaten, waarna mijn opvolger de inbeslagname ongetwijfeld
had laten opheffen. Het gevolg is dat de Bloemenhovekliniek in hedrijf blijft,
waar tientallen malen per week ernstige strafbare feiten plaatsvinden, behalve in
de gevallen waarin er een rechtvaardigingsgrond bestaat, aldus schrijft Van Agt
in zijn brief.
KVP en ARP juichen de beslissing van Van Agtom aan te blijven toe. In een eerste
reactie op Van Agts brief aan de Kamer zeggen beide partijen respect te hebben
voor zijn standpunt en de gewetensnood waarin hij blijkbaar verkeert,
Wiegel
De VVD daarentegen is zeer kritisch in haar reactie. Fractievoorzitter Wiegel
noemt het volstrekt onbegrijpelijk dat Van Agt aanblijft en tegelijk de wetsover
tredingen die naar zijn oordeel gepleegd worden voor zijn rekening neemt.
„Naar eigen oordeel is Van Agt verantwoordelijk voor het toelaten van en het
niet-optreden tegen het plegen van misdrijven", aldus de VVD. De WD zegt met
verbazing en zorg van Van Agts beslissing kennis te hebben genomen en stelt hem
indirect verantwoordelijk voor het openblijven van de Bloemenhovekliniek. Frac
tievoorzitter Wiegel dringt er tot slot op aan dat de brief van Van Agt, evenals zijn
eerste brief van vijf weken geleden in de Tweede Kamer aan de orde zal komen.
Bij de PvdA was vrijdagavond niemand voor commentaar bereikbaar.
i AKZO Zout Chemie in Rozenburg
(bij Rotterdam) is vrijdagavond om
streeks half tien een nog onbekende
hoeveelheid propyleengas ontsnapt.
Volgens een woordvoerder van het
openbaar lichaam Rijnmond is er geen
sprake geweest van een gevaarlijke si
tuatie.
Het fabriekspersonee! zou de lekkage,
die ontstond door het opengaan van een
veiligheidsklep, binnen vijf minuten
hebben kunnen stoppen. Propyleengas
is zeer brandbaar en wordt explosief,
wanneer het in aanraking komt met
lucht. Het is niet direct giftig, maar kan
bij inademing wel sufheid en zelfs be
wusteloosheid veroorzaken
Stijgend aantal
"ex-rokers"
UTRECHT- Vorig jaar is 8 procent van
de rokers in ons land dus 1 op de 12, met
roken gestopt. Het aantal ex-rokers is
daarmee voor het eerst in een jaar tijd
groter geworden dan het aantal nieuwe
rokers, vooral onder mannen.
Dat blijkt uit een enquête over rookge
woonten die het Groningse bedrijf Nie-
meyer heeft gehouden. Door dit onge
kend hoge aantal nieuwe ex-rokers on
der mannen nadert het aantal rokende
mannen en vrouwen elkaar steeds
meer nu rookt 63 procent van de man
nen tegen 40 procent van de vrouwen.
M.
GEEN ERNSTIGE CONCURRENTIE VLISSINGEN EN ZEEBRUGGE
TOENAME VANUIT
HOEK VAN HOLLAND
NIET MET CIJFERS
GESTAAFD
VLISSINGEN - De vervoerscijfers
van de passagïersveerdienslcn over de
Noordzee naar Engeland vanuit
Noord-België en Zuidwestelijke Ne
derland stijgen. Zowel bij de Deense
Olau-lijn. gevestigd in Vlissingen, als
bij de Engels-Scandinavische Town-
send Thoresen-lijn in Zeebrugge con
stateert men een toename van het aan
tal passagiers, dat zich vanuit West-
Europa via deze veren naar Engeland
wil laten overvaren.
Bij de Stoomvaartmaatschappij Zee
land in Hoek van Holland spreekt men
ook van een 'enorme toename', maar
men wil vooralsnog deze groei niet met
cijfers aantonen
Sedert de komst ln 1975 van de Deense
Olau-veerbootlijn op Engeland naar
Vlissingen blijkt het passagiersvervoer
van het vaste land naar de zuid
oostkust van Groot-Britannié toege
nomen te zijn. en wel zodanig dat de op
Engeland varende veerdienstmaat
schappijen in Zeebrugge en Vlissingen
elkaar nauwelijks van concurrentie be
tichten. Anders is het met de Stoom
vaartmaatschappij Zeeland in Hoek
van Holland, die in haar jaarverslag
over 1975 al de verwachting uitsprak dat
„de in 1975 toegenomen concurrentie
als gevolg van het openen van een
nieuwe dienst vanuit een Nederlandse
haven een negatieve invloed op het te
De Maatschappij Zeeland geeft echter
niet cijfermatig aan hoe groot die in
vloed is. Wie informeert naar cijfermate-
neel by het hoofdkantoor in Hoek van
Holland krijgt nul op request. ..Wij ge
ven liever geen cijfers met het oog op cie
concurrentie', deelde Stoomvaart
maatschappij Zeeland's directeur C. W.
Hendrikse ciesgevraagd mede. Ook de
public relatlons-afdeling van deze
maatschappij wilde over toe- of afname
van het passagiersvervoer over de
Noordzee geen enkele cijfer verstrek
ken Dit geheel in tegenstelling met de
Olau-lijn in Vlissingen en de Townsend
in Zeebrugge. die wel bereid bleken de
groei van het passagiersvervoer per
veerboot over de Noordzee van- en naar
Engeland met cijfermateriaal te illus
treren
Bij alle maatschappijen is dus sprake
van een toename. In Zeebrugge en in
Vlissingen verwijt men elkaar geen
moordende concurrentie, al geeft men
toe dat men eikaar wederzijds wel eens
een aantal passagiers zal afsnoepen
Maar zwaar tillen doet men daar met
aan Bij de Maatschappij Zeeland in
Hoek van Holland spreekt men van een
'ongekende toename' van het passa
giersaanbod in de laatste twee maan
den. vergeleken methet vorigjaar. maar
cijfers, die deze berwering staven zijn -
zoals gezegd - daar niet los te krijgen.
Oluu-groei
Publiciteits-chef Han Reich van de
Olau-lijn in Vlissingen 'spuit' op ver
zoek hele reeksen van vervoerscijfers
betreffende de voorjaar 1975 door een
Deense reder vanuit Zeeland gestarte
passagiers- en vrachtdicnst op het En
gelse Sheerness op tafel:
In maart 1975 nog maar 6000 passagiers,
maar in maart 1976 al uitgegroeid tot
35000. In mei 1975 het Olau li 700 pas
sagiers de Noordzee tussen Vlissingen
en Sheerness oversteken, en in mei 1976
wel 34 000. De groei zit er duidelijk in.
Juni 1975 vervoerde Olau 17.500 passa
giers van en naar Engeland, maar juni
1976 al een 40 000.
De Olau-lijn vaart twee maal per etmaal
vanuit Vlissingen zowel als vanuit
Sheerness met de twee moderne uitge
rust veerboten 'Olau ..ent" en 'Olau
Finn', van beide kanten in morgen en
avonddienst.
Olau's public.relations-man Han Reich
Slot zie pagina 6 kolom 2)
.aar dan komt de tegenstelling. Men
verwacht na dat 'alom gehoord protest',
dat hij in de volgende zin zijn kennelijk
onvermijdelijk aftreden zal aankondi
gen. maar nee. in plaats daarvan volgt:
„Het zou anderzijds door een deel van
hen. die streven naar een volledige
vrijheid voor abortus provocatus, als
een victorie worden ervaren". Een
vreemde afweging. De kans dat
abortus-voorstanders Van Agts aftre
den als een zege kunnen beschouwen is
toch geen factor, die mag worden afge
wogen tegen wat het eigen geweten deze
minister kennelijk voorschrijft? Datzijn
immers onvergelijkbare grootheden:
iemands consciëntie en de mogelijke
mening van zijn tegenstanders. Van
daar de naar ons gevoel onvermydelij ke
conclusie: Van Agt schippert. In ieder
geval is duidelijk dat deze minister
vanaf heden na rijp beraad en ampele
overweging de verantwoordelijkheid
draagt voor een justitiebeleid dat dwars
ingaat tegen wat hij meent dat het be
hoort te zijn. Tevens is hij medeverant
woordelijk voor het kabinetsbeleid in
deze zaak. waarbij hij het accepteert dat
deze week zijn ambtgenote Vorrink
antwoorden gaf op kamervragen, die
lijnrecht in tegenspraak zijn met wat
hijzelf over deze kwestie zowel in zijn
eerste als in zijn tweede brief heeft ge
zegd. En tenslotte zal minister Van Agt
in de hem nog resterende ambtsperiode
geen beroep meer kunnen doen ten aan
zien van deze Bloemenhove-zaak op de
eigen consciëntie: hij heeft willens
en wetens aan andere factoren onderge
schikt gemaakt. Enfin, het is zijn gewe
ten memand anders heeft daar verder
iets mee te maken.
KERNCENTRALE
IN Z.—AFRIKA
NOG NIET ROND
PARIJS (RTR) - Een Zuidafrikaanse
delegatie is onverwachts naar huis te
ruggekeerd zondereen Frans contract
ter waarde van 2,5 miljard gulden voor
de bouw van de eerste kerncentrale in
Zuid-Afrika te tekenen.
De delegatie zou vandaag, zaterdag, het
contract met een Frans consortium te
kenen. maar zij vloog donderdagavond
naar Johannesburg terug.
De terugkeer temidden van een reeks
persberichten in Parijs dat er op het
laatste ogenblik moeilijkheden waren
gerezen over het deel van het contract
dat handelt over de controle over de
produktie van de centrale.
Een woordvoerder van Framatome, een
van de drie bij het contract betrokken
bedrijven, zei dat het nog steeds de be
doeling was het contract zaterdag te te
kenen maar dat het nog niet duidelijk
was of de ondertekening in Parys of in
Johannesburg zou geschieden.