Betere voorlichting door
autoverzekeraars
„Dood weermiddel
en andere verhalen
Orkestmuziek van Mendelssohn en Liszt
Illllllllllllll
1 KERK EN MARXISME
DE WET VAN GOD «wmm
ZATERDAG 24 JULI 1976
De
9e autoverzekeraars hebben een
aantal regels opgesteld om het ver
trouwen van de verkeersslachtoffers
te winnen. Kernpunt daarvan is. dat
de autoverzekeraars een actief, dui
delijk en sociaal rechtvaardig beleid
willen voeren bij de behandeling van
schadeclaims. In de praktijk zal dit te
merken zijn doordat de verzeke
ringsmaatschappij uit eigen initiatief
contact op zal nemen met de bena
deelde. in geval van lichamelijk letsel
zelfs persoonlijk contact.
Ook zullen volgens de nieuwe be
leidsregels de maatschappijen makke
lijker voorschotten moeten gaan ver
lenen als de schuldvraag eenmaal
vaststaat En ingeval een schade
wordt afgewezen zal dit snel moeten
gebeuren en in duidelijke, begrijpbare
taal aan de benadeelde moeten wor
den meegedeeld.
„Het komt er op neer dat we de za
ken meer moeten gaan bekijken van
uit de consumentzo zegt de heer F.
Jutte, voorzitter van de Nederlandse
Vereniging van Automobiel Assura
deuren iNVVA) die deze regels op de
jaarvergadering voorstelde Om mis
verstanden te voorkomen voegt hij ei
echter meteen aan toe dat de maat
schappijen het tot nu toe zeker niet
slecht hebben gedaan. „Maar we moe
ten van het idee af dat we alles goed
doen Hei is altijd voor verbetering
vatbaar Vanzelfsprekend worden er
op de 800 000 a 900 000 schadegevallen
per jaar altijd wat fouten gemaakt
Maar het aantal klachten is verhou
dingsgewijs erg gering. Niettemin gaat
het erom ook deze weinige fouten, die
juist vaak als schrijnende gevallen de
publiciteit halen, nog te elimine
ren".
Een soepeler beleid bij de afhande
ling van schades betekent niet dat de
verzekeringsmaatschappijen nu ook
gaan uitbelalen in gevallen waar ze
het anders niet deden De nieuwe re
gels zijn vooral bedoeld om het vaak
negatieve beeld dat het publiek van de
verzekeringsmaatschappijen heeft,
weg te nemen. ..De mensen ervaren
een formele, starre behandeling alsof
de maatschappij onder haar veiplich-
tingen uit zou willen komen en dat
idee willen we laten verdwijnen
„Het is de functie van de veizeke-
ringsmaatschappyen om de zorg van
de mensen weg te nemen, om zeker
heid te geven en dus de schade te beta
len van het onheil waartegen men ver
zekerd is Een actieve opstelling van
het schaderegelmgsbeleid is daarvoor
een noodzaak aldus de heer Jut-
A ansprakelijklieidsrecli i
Dit actieve beleid voor de schade
regeling loopt \ooruit op ccn andere
gedachte, waarmee de verzekeraars
al enige tijd spelen en waaraan samen
met de overheid nu wordt gewerkt:
een verandering van het aansprake
lijkheidsrecht bij verkeersslachtof
fers. Dit zou er op neerkomen dat de
inzittenden van een auto altijdgedekt
zijn en dal ook de slachtoffers buiten
de auto in geval van een ongeluk al
tijd de schade die voortvloeit uit li
chamelijk letsel, vergoed krijgen, oi
ze er nu zelf schuldig aan zijn of niet.
Het zou gaan betekenen dat de verze
keringsmaatschappij van het motor
rijtuig altijd de lichamelijke schade
van de slachtoffers betaalt.
„Als bijvoorbeeld een fietser slinge
rend over de weg gaat en wordt aange
reden. krijgt hij toch de schade ver
goed. Maar voordat een wijziging van
het aansprakelijkheidsrecht in deze
zin er zal zijn. als die ooit komt, dan
zijn we wel een paar jaar verder. Wij
willen daar niet op wachten en vragen
daarom een actieve opstelling van de
maatschappijen zelf. aldus de heer
Jutte.
„We vinden dat de maatschappijen de
mensen zelf moeten vertellen dat ze
bijvoorbeeld recht hebben op smarte-
geld en niet eerst moeten afwachten of
e: een vordering van de client komt
Wij vinden dat we de zaak door een
actieve houding moeten omdraaien
Geef de mensen voorlichting en bege
leid ze bij hun schade, is ons idee'
Verkeersslachtoffers worden door een
trage behandeling benadeeld Ze ko
men in onzekerheid te verkeren en hun
lijden wordt daardoor extra vergroot.
.Dit komt vaak omdat het slachtoffer
niet weet wat en hoe hij iets moet aan
pakken Dat moet je ze vertellen, van
daar ook die persoonlijke benader
ing
Tegelijk vindt de heer Jutte ook dat
een aantal klachten over trage afwer
king ten onrechte op het hoofd van de
verzekeringsmaatschappij terecht
komt ..Vertraging ontstaat ook wel
doordat de instanties die er lussen
kunnen zitten, niet altijd even vlot
werken. Door advocaten en bijvoor
beeld controlerende artsen kunnen
vertragingen ontstaan bij de schade-
uitkering. We praten dan ook wel met
hun organisaties om een oplossing
voor het probleem te vinden
Standaard-schade
Een snelle afhandeling van de schade
kan het negatieve idee dat het publiek
wel over verzekeringsmaatschappijen
heeft verbeteren. Daar zijn de maat
schappijen zich van bewusten daarom
wordt gedacht aan een soort „stan
daardisering van de materiele auto
schades „Het is nog een studieont-
werpzegt de heei Jutte, „maar we
zijn bezig om te kijken of we hier net
zoals bijvoorbeeld in Frankrijk of Bel-
gie de schuldverhouding bij een aan
rijding van tevoren kunnen vastleg
gen. Er zou dan een overzicht moeten
komen van de meest voorkomende
botsingen en het percentage schuld
dat iedere partij daaibij heeft. In geval
van een ongeluk hoeven we dan maar
te kijken hoe de auto's elkaar geraakt
hebben en we zoeken het bijhorende
schema en vinden dan de verdeelsleu
tel voor de betaling aan de betrokke
nen van de WA-verzekeraars. In het
buitenland werkt dit. erg goed. Het
blijkt immers dat vooral bij materiële
schades de problemen over de schuld
verhouding de afwikkeling erg lang
kan ophouden
Niettemin vindt de heer Jutte dat de
Nederlandse autoverzekeraars het.
helemaal niet slecht doen. Zeker in
vergelijking met het buitenland.-
waar veel meer rechtszaken de af
wikkeling ophouden. „Maar we moe
ten ons niet afvragen wat we goed,
doen. maar dat wat niet zo goed is te
verbeteren", aldus het standpunt van
de autoverzekeraars van de NWA.
D.
Fe muziekliteratuur heeft aan de
reizen van Felix Mendelssohn-
Bartholdy drie bekend geworden
muzikale impressies overgehouden:
de 'Italiaanse' symfonie, de Schotse
symfonie - zijn derde - en de ouver
ture 'Die Hebriden'. Eén van de drie-
de Schotse symfonie - staat op een
EMI-plaat. waarop Riccardo Muti
het New Philharmonia Orchestra di
rigeert. een tweede impressie. 'Die
Hebriden' komt voor op een andere
EMI-schijf. eveneens met het New
Philharmonia Orchestra, nu onder
leiding van Moshe Atzmon.
Mendelssohns in noten gegoten im
pressies van reizen komen ver overeen
metde sfeer, die Beethoven aanduidde
voor zijn 'programmamuziek meer
'Ausdruck des Gefuhls als Malerei'.
De Schotse symfonie xs aanzienlyk
donkerder van klankbeeld dan de Ita
liaanse en misschien zit in die groter
ritmische verve en fellere klankkleuren
van de Italiaanse de reden voor de gro
tere bekendheid, die dit werk in de
concertzaal kreeg Dat de Schotse
niettemin het aanhoren zéér waard is.
onderstreept de nieuwe opname van
Muti. Deze Italiaanse dirigent geldt
als een van de 'coming young men on
der de orkestleiders, een reputatie die
mede gebaseerd is op een aantal re
cente opnamen, onder meer één van
Verdi's'Aida' Deze plaat is zijn eerste
orkestrale schijf, met het orkest waar
van hij sinds enige tijd vaste dirigent
is. Hij dirigeert een fraaie lezing, waar
van met name de aandacht voor de
melodische rijkdom en de lichte aan
pak van het werk opvallen: de Schotse
symfonie klinkt onder zijn handen
aanzienlijk minder zwaarwichtig dan
bij de - ook waardevolle - lezing van
Von Karajan op DGG Een fijn door-
tekend opnamebeeld voorziet de plaat
ook technisch van een aanbeveling.
Toegift op deze EMI IC 063-02 731 is
een met veerkracht gespeelde ouver
ture 'Meerstille und glückliche Fahri'.
Dezellde ouverture komt ook voor op
de schijf, die Mosche Atzmon dirigeert
Die plaat namelijk is gewijd aan uit
sluitend ouvertures van Mendelssohn.
Vijfstuks: behalve 'Meerestille' en 'Die
Hebriden' ook 'Ruy Bias' en twee vrij
wel onbekende voorspelen, 'Die
Heimkehr aus der Fremde' en 'Atha-
lie'.
Meerestille und glückliche Fahrt gaat
terug tot twee gedichten van Goethe -
ook Beethoven verwerkte ze in een
cantate - 'Die Heimkehr' schreef Men
delssohn bü het zangspel ter gelegen
heid van het zilveren huwelijk van zijn
ouders. Ruy Bias is met een romanze
het resultaat van een opdracht muziek
te schrijven bij het drama van die
naam van Victor Hugo en Athalie
schreef hy in opdracht muziek te com
poneren bij het gelijknamige tragedie
van Racine.
De uitvoering is in alle gevallen accep
tabel, maar een vergelijking met de
Muü-schijf toont nog eens aan. dat
de functie van de man voor het orkest
aanzienlijk meer is dan alleen maar
ervoor te zorgen, dat iedereen op tijd
invalt Men mist in de uitvoeringen
van Atzmon iets van de dwingende
greep, die Muti op de muziek heeft, de
ouvertures klinken lawaaieriger min
der hecht geconstrueerd dan de wer
ken bij Muti tot klinken komen De
plaat is echter mat name door de
aanwezigheid van zelden te horen mu
ziek wel degelijk zmvol. iEMI IC 063
02638. quadrofoniei.
Karajan
Herbert von Karajan legde in het be
gin van dejaren zestig voor DGG twee
orkestrale versies van Hongaarse rap-
sodieén van Liszt nummer vier en vyf
Beide werken staan opnieuw op een
recente DGG-uitgave een herhaling,
waarvan de noodzaak niet buitenspo
rig m het oog springt Belangrijkste
verschil tussen de uitvoeringen toen
en nu is. dat ze op de recen te plaat nóg
somptueuzer klinken dan veertien
jaar geleden - gevolg van de gevor
derde techniek - en dat de Berliner
Philharmoniker nog glanzender heb
ben leren spelen Wel zinvol is het
'aanbod op de andere plaatkant: het
symfonisch gedicht 'Tasso. lamento e
Trionfo'. een stuk programmamuziek
a 'Les Preludes', dat Liszt baseerde op
leven en werken van deze Italiaanse
dichter Er zijn van deze muziek meer
geslaagde uitvoeringen voorhanden -
Haitink en Solti - maar die van Kara
jan is een byzonder gloedvolle, en zeer
fraai geregistreerd. Een plaat der
halve vooral voor liefhebbers, die van
de hoogromantiek houden en willen
zwelgen in het geluid. (DGG 2530 698.
stereo).
FRANZ LISZT
"Tl
JLF ood weermiddel en andere verhalen' isdetitel vanhet
literaire debuut van de musicus F. B. Hotz. Het debuut van
een niet meer jonge man die dus eerst zijn sporen op ander
terrein heeft verdiend. Zijn boek. dat twaalf merendeels
vrij omvangrijke verhalen bevat is een heel serieus werk
stuk. Oud, grijs, bedaagd en een beetje verbitterd.
Na 274 bladzijs is het in de allereerste plaats wel duidelijk dat
Hotz grondige bezwaren heeft tegen vrouwen. Alle huwelij
ken zijn bij hem óf een hel of ze lopen stuk, de meeste van de
vrouwenfiguren worden afgeschilderd als jonge of oude leeg
hoofden, zottinnen of geraffineerde krengen, en de mannen
zijn over het algemeen wel aardig, ze zouden mogelijk nog
aardiger zijn als ze niet zo weerloos aan de leiband van die
hellevegen liepen die op zijn gunstigst als 'exemplaren thuis'
of wolbalen afgeschilderd worden. De mannen gaan dan ook
gegarandeerd ten onder Mogelijk is het symbolisch dat de
enige die aan deze dans ontsnapt 's schrijvers vader is. of die
nu naar de werkelijkheid getekend is. of met De grootvader
had ook al een paar uitbraakpogingen gedaan om aan zijn
horrible épouse te ontkomen, maar hij keerde terug in het
gareel.
Over alles hangt, ik zei het al, een doffe, bedaagde vermoeie
nis, de weinig opwekkende titel 'Dood weermiddel' is wat dat
betreft heel tekenend. Het is ook erg 'Hollands' Ondanks die
grauwe mineurtoon is deze verhalenbundel in ons land toch
een gebeurtenis. Ik geef graag een goed voorbeeld van de wat
nuchtere en ontnuchterende stijl. In het laatste verhaal, dat
my tamelyk autobiografisch ïykt (ik schrijf opzettelijk 'lykt'
want Ik meen dat je met Hotz wat dat betreft flink moet
oppassen). "Het Jubileum vertelt hij hoe zijn grootvader, na
een poging om zijn huwelijk te verbreken, een huis van vol
slagen nieuwe stijl en inrichting betrekt, in dejaren twintig
van deze eeuw. de fameuze 'gay twenties' dus. en een art-déco
inrichting
Dan heet het
..Vaak heh ik grootvader in zijn vrijwillig weer opgenomen
zeer dagelijks leven, in zijn dagelijkse kwelling ook. van nabij
kunnen gadeslaan Het nas de tijd die men nu de gay-
twenties belieft, te noemen e>> waarvan men romantisch
droomt als van een zonnig eiland tussen de zwarte eeuw van
stoom, hoogmoed en wansmaak en de nieuwe, die spoedig
bleek nog erger te zijn Van het aardige van die epoche heeft
grootvader in bescheiden mate wat bespeurd, maar die aa r
digheden zullen wel amper opgewogen hebben tegen de on
aardigheden van alle dag
Men kan die periode hoi en roemen als die. welke de burger
lijke levenswijze van voor 1914 doorbrak, waarin men einde
lijk weer leefde en het geld van hele natiesi al dansend ver
braste. Het kan welzijn, maar hoe weinig was van dit dionysi-
sche in onze familie merkbaar het bleef beperkt tot een
glaasje wijn aan tafel op feestdagen Voor degenen die zich
wai van de overvloed van de vaderlandse twenties voorstel
len zij nog opgemerkt dat ik eens op een lange warme wande
ling met mijn familie voor de volgende keus werd gesteld wat
witje: óf met de stoomtram terug of een koqelftesje' ip.249i
Ook dejaren dertig heeft Hotz heel klemmend uitgebeeld,
voornamelijk in de lange vertelling 'Tekens', een verhaal dat
eveneens een nog al autobiografische indruk maakt Te meei
omdat vele détails kloppen met mededelingen uit Het Jubi
leum'
Wat de grootvader in dejaren twintig niet gelukt is. lukt zijn
zoon. de vader van de schrijver, in 1933 wel het komt tot een
echtscheiding. Achteraf gezien, leidde alles in die jaren naai
een catastrofe, een ondergang. Het is opv allend dal Hotz een
voorliefde voor dat soort situaties heelt Mei een zeer sterk
inlevingsvermogen laalhu een verhaal i een ui tgestelde oplos
sing) inBerlijnspelen in mei 1910. alser verwacht wordt dat de
komeetHalleyheteindevandewereldbrengenzal-Nietminder
tekenehd. ook 'nier is de fantasievrouw weerzon onvoorstel
baar leeghoofdig krengetje
D
de titelgever. 'Dood weermiddel is een soort historisch
OPVALLEND
DEBUUT
VAN F. B. HOTZ
verhaal, spelend in de vorige eeuw. De intrigue is haast voor
beeldig voor de situctics in Hotz' verhalen, zijn miliumeen
vestingbouwer, heeft eigenlijk maar éen streven, hij wil er
gens op een buitenpost zijn fortje afbouwen, iets maken dat
blijven zal, Hy krijgt niet veel steun of hulp. Zyn huwelijk is
natuurlijk een hel. en zijn superieuren zijn niet erg belangstel
lend wat zijn plannen betreft. Wanneer het hem uiteindeUjk
lukt z'n zin door te drijven, is het fortje meteen al verouderd
ennutteloosomdatdevechttechnieken veranderd zyn. Het is
een dood weermiddel. Zijn vrouw sterft, en de vestingbouwer
begint een tabakswinkel Later bezoekt hy met een belang
stellende het reeds geheel overwoekerde fortie nog eens
..Alles eindigt in ironie'
Het is een grote afgang. En zo gaat het eigenlyk in haast alle
verhalen Da t geeft ze uiteindelyk die sombere, morbide toon
Een uitschieter is 'De Tramrace niet dat dit een vrolijk ver
haal is, maat de absurde combinaties daarin maken je wel
even wakker, dit is schrijven op hoog plan.
Buitengewoon aardig is ook deevocatie van het optreden van
Jan Olieslagers met. zijn Bleriot-eendekker ('De demonstra
tie boeiend voorbereid door'de suspense. Een hele tijd weet
de lezer niet. waar het om gaat. En zoiets is toch erg knap van
inleving:
„Onvenvachts nog stelden de mecano's zich op bij de staart
van hel vliegtuig, grepen in de donkere essehouten latten en
zetten zich schrap door naar achteren te leunen, ue ouae
monteur begon aan de propeller te rukken en na drie keer
voor niets te zijn weggesprongen, klonk een spetterend ge
knal op. een blauwe walm sloeg uit een pijp opzij van de
motoren de schroef maakte een paar razendsnelle omwente
lingen Dan stopte hij pruttelend, waarbij het ranke toestel
sidderde Nadat deze handelingen zich nog driemaal her
haald hadden bleef de motor draaien, de vlieger voerde de
gasloevoerop en het spetteren werd ratelen en tenslotte brul
len. Vrouwen bedekten glimlachend hun oren, kinderen, gin
genjengelen en mannen keken verlegen' ip.!43i
F. B. Hotz: Dood weermiddel en andere verhalen, Arbei
derspers Amsterdam, 23.50.
mis weer duiken er berichten op in de dagbladen die beirekking heb-
ben op de verhouding van kerk en marxisme. Deze berichten komen niet uit
een land. maar van over heel de wereld. Dat is ook wel te begrijpen, want het
marxisme, hoe verdeeld het overigens ook inoge zijn. is een enorme macht
gew orden op onze aarde en het pretendeert op te komen voor de verworpenen
der aarde, voor de ontrechten die zich zelf geen recht kunnen verschaffen.
voor de ontheemden, de paria's. Het belooft een nieuwe aarde waarop niet het
bezit, de macht de doorslag zal geven, maar de gerechtigheid. Dit alles kan
niet vanzelf komen. Lr zal een harde strijd moeten worden gestreden, maar'
55 van het einddoel mag men verzekerd wezen. j
Hoewel de kerken in de idealen van het
marxisme bekende klanken kunnen
herkennen (meer dan in het kapila-
=E§ lisme) die hen moeten aanspreken, is
in de kerken de tegenstand tegen het
=5 marxisme niet gering geweest, het-
geen ook weer te begrijpen is. want het
=5 marxisme wilde niet alleen een andere
SS maatschappelyke orde verwerkelij-
55 ken. maar ook een nieuwe levens- en
wereldbeschouwing zijn die was ge-
stoeld op hel materialisme en als zo-
dame radicaal stond tegenover elk
godsdienstig geloof Het wilde zelf
godsdienst zyn. waarin men geloven
kon en moest.
Wanneer we het woord 'marxisme' ge-
bruiken. weten we dat dit tegemvoor-
EEE dig een verzamelnaam is. waaronder
allerlei bewegingen vallen, van com-
munlsme tot democratlsch-socialis-
me. Ook het anarchisme kunnen we
daaronder rekenen. Hoeveel verschil-
lener ook mogen wezen, ze hebben alle
het ideaal, de heilsleer van een klasse-
loze maatschappij. Het christendom
staat in deze tijden voor de vraag
waarom deze 'heils- en vcrlossings-
leer' bij miljoenen is aangeslagen, zo-
dat het marxisme de machtigste gese
ls culariseerde sociale en politieke reli-
gie werd' Zo schreef prof W. Banning
in het midden van de vyftiger jaren en
hij is een van de mensen geweest die
zich intensief hebben beziggehouden
55 met de verhouding tussen kerk en
marxisme en hij heeft de kerk gesteld
=5 voor vragen die niet weg te werken
zijn. zeker niet met een principiële
veroordeling van het marxisme omdat
=s het atheïstisch is.
Toen Banning dit schreef was het kort
na het verschijnen van het 'mande-
ment' van de r.k. bisschoppen in ons
55 land. dat zich fel keerde tegen het
marxisme en een kleine opening liet
55 voor de toen nog niet zolang be-
staande Partij van de Arbeid. Ook in
55 de Geref. Kerken heeft men verschil-
lende keren het marxisme afgewezen.
Sindsdien is er in ons land heel wat
veranderd. Wie zou hebben kunnen
denken dat twintig jaar na het man
dement Eindhoven een marxistische
burgemeester zou hebben en dat de
K.V.P. in haar hechte bolwerken zo
veel stemmen aan de P.v.d.A zou ver
liezen en dat het N.K.V. in federatie
zou leven met het N.V.V 9 Wie zou er
toen van hebben gedroomd dat aan de
Vrije Universiteit een roerige groep
aanhangers en sympathisanten van
het communisme bestuursfuncties
opeisten en dat men met hen aan de
V U. verlegen zou zitten? Wie had toen
kunnen denken dat aan de katholieke
hogescholen van Nijmegen en Tilburg
marxisten zouden willen bepalen in
welke geest in sommige vakken col
lege moet worden gegeven? Is het ge
sprek tussen christendom en marx
isme nog wel te ontgaan? De vraag is
echter of de mogelijkheid van zulk een
gesprek nog wel bestaat. Zal hier niet
wereldbeschouwing tegenover we
reldbeschouwing blijven bestaan, re
ligie tegenover religie?
Ons land is maar een klein landje en
wat zich hier afspeelt is slechts een
fractie van hetgeen er in de wereld om
gaat, Een van de laatste benchten
over deze materie die we de laatste
weken lazen, kwam uit Westr-Duits-
land. waar een lutherse bisschop heeft
verklaard. 'Zolang het marxisme met
een atheïstische wereldbeschouwing
verbonden is. acht ik de werkzaam
heid van een dominee en überhaupt
het christen-zyn in een party van
marxisten niet mogelijk'. Daarover is
deze bisschop nogal aangevallen, o a.
door niemand minder dan zijn voor
ganger. de bekende dr. Martin Niemöl-
ler. De kerkelyke onrust over dezelfde
zaak is er daar ook in de r.k. kerk. De
vraagisofde kerk magzwijgen wanneer
door het ectremistenbesluit van de
bondsregering zoveel onrust dreigt.
Moe t men he t besluit of iemand zal toe
treden tot de communistische partij
niet aan de betrokkene zelf overlaten?
armen van het communisme zijn ge
vallen, Iniegcdcel. maar zij hielden re- j
kening met de harde realiteit waar- I
voor men momenteel in hun land staat
en als zieleherders vragen zij zich ar
waarom zovele van hun beminde gelo- I
vigen bij hun politieke keus niet meer I
luisteren naar wat van pauselijke en I
bisschoppelijke zyde gezegd wordt.
Onder de klem van zulk een vraag kan
beter worden gezwegen Misschien
waren die bisschoppen er van over-
tuigd dat er ergens een gesprek zou I
moeien komen tussen christenen en
communisten al zien zij dan blijkbaar
zelf die mogelijk niet. In ieder geval I
hebben zij die zesonafhankelijken niet
met een directe veroordeling willen I
ireffen, Zullen deze zes een gesprek op
gang weten te brengen9
We zouden hier ook kunnen wyzen op i
Frankrijk. Spanje. Portugal, verschil- 1
lende Zuidamerikaanse landen. We
kunnen zien naar delen van Afrika en 1
Zuid-Oost-Azië. De kerken zeggen op
te komen voor armen, verdrukten, I
ontrechten, maar doen zy dat inder
daad9 Het vraagteken is voor heel wa:
landen met ten onrechte Het gespret
tussen kerk en marxisme icomma
nismei ls tegenwoordig lot iets anden I
geworden dan een dialoog tussen twee I
wereldbeschouwingen. Het gaat om
een reéle. praktische ontmoeting. Wat I
moet men politiek in Italié doen?
Ook in ons land zijn er groepen van
'Christenen voor het Socialisme',
mensen voor wie het marxisme een po
litieke keuze wordt om het bybelse vi
sioen van een wereldorde waarin
rechtvaardigheid heerst, naderby te
brengen. Voor een deel van hen houdt
dit in dat zij zich aansluiten bij de
communistische partij in ons land. Zij
vinden dat de beide toekomstvisioe
nen aan elkaar verwant zijn en dat er
daarom een gesprek mogelijk moet
zijn. Dit is een veronderstelling. Het
behoeft daarom niet zo te zijn, wantin
de praktijk is het nog al eens zó
weest dat zij die ogenschijnlijk het
dichtst bij elkaar leken te staan, de
hardste en onverzoeniykste strijd
hebben geleverd, Wie de discussies
aandeV.U gevolgd heeft, weet dathet
niet zo gemakkelijk ligt.
-Aller ogen zyn er momenteel op ge
richt welke regering Italié zal krijgen.
Zal dit land inderdaad een regering
krijgen die in ernst met deze naam ge
noemd kan worden? Een maand voor
de laatste verkiezingen was er een Ita
liaanse bisschoppenvergadering. De
paus heeft er een toespraak gehouden
die nogal bekendheid heeft gekregen.
Daarin zei hy het ontoelaatbaar te
achten instemming te betuigen met
een politieke richting 'die aan onze
godsdienstige levensovertuiging radi
caal is tegengesteld'. Het ging hem om
mensen die christen wilden zijn en
blijven en zich op communistische
verkiezingslijsten hadden laten plaat
sen als onalhankelijke kandidaten.
Daaronder waren zes vooraanstaande
rooms-katholieken. Het r.k. weekblad
'De Bazuin' berichtte, wat minder be
kend is geworden dan de pauselijke
uitspraak, dat de Italiaanse bisschop
pen op drie na. een hernieuwde ver
oordeling van het communisme heb
ben afgewezen, zoals de paus wilde De
tijd daarvoor leek hen voorbij. Dat wil
niet zeggen dat de aanwezige bis
schoppen (behalve dan die dnei in de
In het laatste nummer van 'Wending*,
het maandblad voor evangelie en cul
tuur staat een artikel van onze minis
ter van ontwikkelingssamenwerking
J. Pronk. Het is een herschreven tekst
van wat hij gezegd heeft op een poli
tiek avondgebed. Het is een pleidooi
voor het samengaan van kerk en socia
lisme. Hij heeft er als titel boven gezetc
'angst voor het socialisme' en zijn
woord is een poging die angst weg te
nemen. Of hij behoort tot de beweging
van Christenen voor het Socialisme,
weten we niet, maar in ieder geval
denkt hy en spreekt hij in hun geest,
Zelf noemt hij zichnog steeds bewust
christen', maar voegt er aan toe dat hij
van de 'institutionele christelijke
kerk' nogal vervreemd is. Belangrijk is
voor hem geweest de keuze voor een
maatschappelijk systeem dat er m de
toekomst zou moeten zijn. ook al weet
hij dat het ideaal nooit volle werke
lijkheid wordt. De samenleving in haar
geheel, ook in wereldverband. krygt
by hem een zwaar accent Hy weet dat
er in kerkelijke kring een zekere angst
leeft voor het socialisme en. al zegt hy
hetnietmetzoveel woorden, hij zal het
ook wel kunnen begrijpen. Voor hem
echter zitten er in het socialisme 'zo
veel elementen, die ik ontleen aan een
evangelische opdracht, dat de raak
vlakken tussen socialisme en chris
tendom heel groot zijn'. We mogen
geen verbetering van onze eigen mate
riële positie nastreven - aldus Pronk in
dit geval - zolang er nog mensen op
aarde zijn. wier essentiële behoeften
(eten. gezondheid) op zo n grote schaal
met worden bevredigd. Hy weetdatde
angst voor het socialisme minder
voortkomt uit de doelstellingen dan
uit de methode 'die in naam van socia
listische politiek gehanteerd worden'.
Met ondemocratische methoden kan
geen ideaal worden verwerkehjkt. Ook
hier bederft de macht en de zucht
daarnaar, alles. Het artikel van Pronk
eindigt in een pleidooi voor de doel
stellingen van het kabinet -Den Uyl,
de mogelijkheid van de gelykheid
dichterbij te brengen en democratise
ring op alle mogelijke terreinen. Maar
toch zit ook hy met een paar proble
men. dat er namelijk 'verschillen in vi
sie bestaan met betrekkuig tot de ge
wenste maatschappelyke orde' en 'dat
er bij velen die zich socialist noemen
een voor my angstw ekkende vorm van
geïnstitutionaliseerd (samengebun
deld) egoïsme optreedt'. Hij consta
teert een toenemend groepsegoïsme,
Wié het artikel van Pronk goed leest,
vindt daarin wellicht zyn eigen huiver
ing terug. Deze liggen met zozeer op
het theoretische vlak wanneer het
gaat om het verwerkelijken van het
marxistische ideaal, maar juist op het
praktische vlak We zyn wat huiveng
geworden voor idealen die in de prak
tijk verwerkelijkt moeten worden.
h.
In Johannes 1:1 staat. In den beginne was het Woord, en het Woord was by God, en het
Woord was God
Als Christenen weten wij wat Johannes met 'Woord' bedoelt: namelijk Christus, Gods
eeuwige Zoon die in de tijd gekomen is, in het menselijk vlees.
Ofschoon wij dit weten, weten wij daar toch geen weg mee Wat kun je daar eigenlijk mee
beginnen9 Wai zegt je dat eigenlijk? De sleutel om het Woord te verstaan is hierin gelegen,
dat wij Gods Wet, erkennen als heilig en goed
Om een juiste kennis van zaken te hebben, daarvoor hebben wij nodig dat wij de grondbe
ginselen van een zaak ons hebben eigen gemaakt. Zo is het met. het woord van God ook Om
de Heilige Schriit te verstaan hebben wij met in de eerste plaats talenkennis, geleerdheid en
scherpzinnigheid nodig Immers de profeten en apostelen hebben niet voor gemeenten
geschreven, die uit vele geleerden hebben bestaan. Integendeel, zij hebben het Woord
gebracht aan honderden en duizenden ongeleerde mensen.
En wat Is nu de grondslag of het elementaire geweest, dat de 'met vele edelen, de met vele
wijzen' naar de maatstaven der wereld toch het Woord verslonden? Dat het hun dus alles
zei? Dat zij daarmee alles konden beginnen9
Wat was daarvan de oorzaak9 Wel. zij verstonden de bekende vraag van de Heidelberger
Catechismus.welkevraagluidl Waaruitkentgfiuwellende?Antwoord:UitdeWetvanGod.Zij
hebben dusdll elementaire lezen verstaan, namelijkdatzij zondaren voorGod waren. De Wet
vanGod.gehanteerddoordeH.Geest.schiepmhendebehoelteaanwaarheid,gerechtigheiden
troost. En in het Woord vonden zij wal zy zochten: genade en waarheid
en opstanding vonden zij het leven. Het Woord heeft, gekomen in het menselijk vlees, aan
Gods gerechtigheid genoeg gedaan. Deze genoegdoening is voor de gemeente het staal der
genade.
H. Smits, Haamstede.