Syrië bezet strategische
gebieden in Libanon
'F amiliefortuinen' van
Spanje in de regering
PZC/o
Einde van interventie nog lang niet in zicht
Dames doen
hun intrede
op Westpoint
HISTORISCHE VERGISSING VAN KONING JU AN CARLOS
enHfl
WOENSDAG 14 JUL! 1976
opinie en achtergrond
(Van onze speciale verslaggever Harry van Mierlo)
Syrische troepen die in juni Libanon zijn binnengerukt, schijnen nog niet van plan te zijn om het
buurland te verlaten, ondanks herhaalde oproepen van andere Arabische landen. De troepen van
president Assad hebben zich genesteld in belangrijke strategische posities, zoals in het centrale
bergland, in het zuiden en in het noorden van het land. De christelijke falangisten beheersen de lagere
gebieden, de rivierdalen en de kuststreken, terwijl de eenheden van Joemblatt's Nationaal Front zich
hebben ingegraven in de centrale vallei die vanaf de berg Keniese naar Beiroet leidt.
De Palesti jnen opereerden vanuit het
kamp Tel el Zaatar, dat op een hoge
bergrug ligt.
De Syrische troepen ondersteunden
de rechtse aanvallen op de Palestijnen
door te verhinderen dat de militia van
het linkse front wapens, troepen en
voedsel uit de vallei aanvoert.
Het is overduidelijk gebleken dat de
zogenaamde vredesmacht van de Ara
bische Liga niets kan uitrichten. In Li
banon is men zeer sceptisch over die
vredesmacht, waaraan troepen deel
nemen van staten die elkaar naar het
leven staan.
Isolement
De mislukte staatsgreep in Soedan,
waarin de hand van Libiè duidelijk
zichtbaar was, isoleert Libiè nog meer
van Egypte, Syriè en Jordanië. Onder
druk van Saoedi-Arabië en Koeweit, de
geldschieters van Syrië, zoekt Syrië
aansluiting bij de vredespolitiek van
Egypte. Gezien de goede verstandhou
ding tussen Syrië en Jordanië betekent
dit dat de drie landen die in 1967 met
Israël in oorlog waren, nu steeds dich
ter bij elkaar kómen In hun pogingen
om met Israël tot een regeling te komen
en de Palestijnse guerrilla's in Libanon
te liquideren.
In Damascus werd mij verteld, dat Sy
rië niet zou rusten, alvorens het hoofd
van Yasser Arafat voor de voeten van de
leeuw i Assad is leeuwi zou liggen. Hier
uit blijkt eens te meer. dat het Syrische
regime de Palestijnse guerrilla nooit
meer dan lippendienst heeft bewezen.
De Syrische aanmoediging voor de Pa
lestijnse bevrijdingsstrijd bestond hier
in, dat ze hun land mochten bevrijden
vanaf Jordaans of Libanees grondge
bied, maar niet vanuit Syrië. Nu Syrië
grote stukken van Libanon heeft bezet,
verhindert Syrië de Palestijnse activi
teit daar.
Illusie
Een andere kwestie is of met de even
tuele ontwapening van de Palestijnse
commando's de pacificering van Liba
non een feit wordt. Gezien de sterkte
van de Libanese partijmilitia en de rol
die zij speelde in het ontstaan van de
burgeroorlog, lijkt het een illusie te
denken dat de oorlog voorbij is, als Li
banon bevrijd is van de last van de Pa
lestijnen.
Of Syrië zich geroepen zal voelen en m
staat zal zijn ook de Libanese partijen te
ontwapenen, valt zeer te betwijfelen.
Hel lijkt er meer op dat Syrië probeert,
de Sowjet-Unie druk te laten uitoefenen
op de linkse partijen in Libanon zich in
te tomen. De Syrische minister van bui
tenlandse zaken. Abdel Halim Khad-
dam. heeft daartoe besprekingen ge
voerd in Moskou. Tegelijkertijd krijgt
Syrië steun van Saoedi-Arabië op indi
recte wijze, namelijk door de wapenhulp
die dat land geeft aan de falangisten.
Een grote verlichting voor Syrië is de
levering van Saoedische olie. die door
het Suezkanaal naar de Syrische havens
aan de Middellandse Zee wordt ge
bracht. Daarmee neutraliseert
Saoedi-Arabi'de olieboycot van Irak
tegenover Syrië.
In rechts-christelijke kringen in Li
banon hoopt men dat de wapens van de
Falange, gesteund door de Syrische ka
nonnen en het geld van de anti-
marxistische oliestaten, de overwin
ning zal brengen aan de christenen. Zou
dit gebeuren, dan zijn de sociale en
economische problemen, die tot het
uitbreken van de oorlog hebben geleid,
daarmee nog niet opgelost.
TRADITIE VAN MILITAIRE
ACADEMIES VS GEBROKEN
(Van
onze correspondent
Henk Kolb)
Ze stonden er wat rommelig
bij en de pakken pasten niet
precies, maar de vrouwen
hebben hun intrede gedaan
op de drie militaire acade
mies waar de Verenigde Sta
ten erfgenamen kweken voor
een glorieuze militaire tradi
tie.
Luchtmacht, marine en
landmacht hebben de „an
dere kunne" binnengehaald
zonder feestelijk vertoon,
doch in het besef van onver
mijdelijkheid (een woord dat
voor deze gelegenheid best
met „ei" zou mogen worden
geschreven). De comman
dant van West Point heeft
onomwonden toegegeven
aan aftreden te hebben ge
dacht bij wijze van protest
tegen de vrouwelijke indrin
gers in een mannenmaat
schappij die slecht lijkt voor
bereid op een openstelling
voor beide seksen.
Luitenant-generaal Sidney
Berry is ten slotte toch maar
gebleven, zij het dat zijn be
zwaren ongetwijfeld blijven
hangen in de merkwaardige
samenleving van de militaire
opleidingsinstituten.
Vrouwen immers hebben hun ei
gen problemen, en het meer tradi
tioneel denkende deel van de Ame
rikaanse burgerij vreest de ernstig
ste gevolgen van een samenleving
der beide seksen in een opleidings
instituut dat prat gaat op strikte
discipline en allerlei ongrijpbare
erecodes die eenvoudige schoolge-
woonten zoals spieken doen uitbot
ten tot carrière-brekende vergrij
pen.
Niettemin besloot het Ameri
kaanse Congres dat het geslacht
geen hinderpaal mag vormen bij het
nastreven van een militaire loop. 1
baan. En ziet. zelfs de strenge
excercitie-instructeurs van West
Point gaven na de eerste dag mompe
lend toe dat de vrouwen het in eerste
aanleg beter onder de knie hadden I
gekregen dan de n
De lange grijze rij: dat is de milt
taire aanduiding voor de recruten
die nu al 174 jaar lang West Point
binnenkomen. Dit jaar 1976 waren
het behalve 1392 mannen ook 118
vrouwen, die werden toegelaten tot
de excercitïe-vlakte van West Point
waar ooit de later generaals Ulysses
S. Grant, John J. Pershing, Dwight
D. Eisenhower, Douglas McArthnr,
hun beste beentje hebben moeten
voorzetten.
Het was allemaal wat vreemd: er wa
ren andere maten te nemen dan
voorheen, de kapper moest iets min
der radicaal te werk gaan, de kleren
zaten wat slobberig. Maar de null-
taire autoriteiten van de recentelijk
door examenfraude geteisterde mili
taire academie hadden in elk geval
de moeite genomen twaalf kappers,
bedreven in het voor mannen be
stemde snoeiwerk, bij te scholen in
een plaatselijke schoonheidssalon:
het haar mag net boven de kraag van
het overhemd verschijnen.
De Verenigde Staten hebben al
zeer langdurig vrouwen bij het mili
taire apparaat betrokken. Het ver
schil is dat ze nu zijn toegelaten tot
instituten die voorheen strikt man
nelijk georiënteerd waren. Ze zullen
niet langer dienst doen in uitsluitend
voor vrouwen bestemde onderdelen,
maar verschijnen waar een militaire
werkman nodig is. West Point heeft
althans één concessie gedaan: de
douches voor de vrouwen zijn in
tegenstelling met die van de mannen
afgeschut met gordijntjes. En als
vrouwelijke cadetten bij hun manne
lijke collega's op de kamer verblijven
dan moet de deur open blijven.
Want je weet maar nooit wat er ge
beurt en het staat iedereen nog le
vendig voor de geest dat onlangs een
vrouwelijke studente van de Hogere
Zeevaartschool werd ontslagen
omdat zij bij een mannelijke collega
in bed werd aangetroffen. Haar
vriendje mocht blijven, dat wel.
REISfOtDCR :D Py Of ZON TE&CMQET"
rnnnR Hu REIS iv BL3
KOMT NRRf? HET OOSTEN
NBHR HET VJEJTEN
006EN,'s OCHTENDS RIS DE ZON OP
EN 'i HIOOR&S EVEN LRHG
(Van onze correspondent
Robert Bosschart)
-L'e historie bewijst dat de
krachten die het lot van
Spanje bepalen, in deze vol
gorde optreden: het gezag van
het staatshoofd: de invloed
van een klein aantal onmete-
iyke familiefortuinen; de
rouwe macht van het leger; en
de ontploffing van de frustra
ties van het volk. Elk van hen
kan naar willekeur optreden,
tenzij de kracht van de vol
gende, hogere rang ingrijpt.
Soms vormen zij een kettingreactie,
zoals degenen die in tien jaar (1926-
1936) tot de verscheurende tragedie
van de Spaanse burgeroorlog leidde.
Andere malen vormen enkelen van
hen een coalitie, zoals het samengaan
van de eerste drie onder het listige
beleid van Francisco Franco, die
bijna 40 jaar lang de vierde kracht
onder de duim wist te houden en zo
een ogenschijnlijke stabiliteit hand
haafde. Slechts enkele malen deed
zich in vergane eeuwen een kortston
dig evenwicht voor, waarin twee van
de elementen samengingen om met de
andere twee een aanvaardbare sa
menleving te zoeken; nu eens staats
hoofd en volk samen, dan weer leger
en volk.
De dood van Franco maakte de sa
menstelling van een nieuwe combina
tie noodzakelijk, wilde Spanje niet op
nieuw verstrikt raken in de keten die
onverbiddelijk naar een burgeroorlog
zou leiden. Koning Juan Carlos wist
datzijn aanvankelijk gezagzeer gering
was, en snel opzij geschoven kon wor
den. Ofwel door een van de hogere
krachten, hetgeen echter de kettin
greactie zou uitlokken, ofwel door een
combinatie van de andere krachten
(geld plus leger, of leger plus volk), die
respectievelijk op een linkse of rechtse
republiek zouden uitlopen, in een pro
ces dat eveneens veel geweld met zich
zou kunnen meebrengen.
Pronkstuk
Juan Carlos richtte zijn strategie op
de verbintenis tussen staatshoofd en
volk en zijn tactiek op de verbintenis
tussen staatshoofd en leger. Dit bleek
reeds op de dag dat hij tot koning
werd uitgeroepen: zijn troonrede (een
pronkstuk dat in geen enkele demo
cratische verkiezingscampagne zou
misstaan) reikte op langere termijn
de hand aan de wensen van de meer
derheid van het Spaanse volk, die
evenals hijzelf jong en democratisch
gezind is; en enkele uren later richtte
hij een speciale boodschap tot het le
ger om zich op korte termijn van
diens trouw en medewerking te ver
zekeren.
De brokstukken van het sezas van
staatshoofd die Juan Carlos met van
Franco erfde en die zijn verspreid over
verschillende fascisten en reactionai
ren, kwamen bijeen om dit te verhin
deren. Dat verklaart de stijgende pro
blemen waarmee de democratisering,
die na Franco's dood werd aangekon
digd. te kampen kreeg. De koning zag
in dat hij een hogere kracht moest
aanspreken om zijn strategie te red
den. Zijn eerste poging gold een direct
beroep op het volk, door middel van
een referendum. Dit werd verijdeld
door de reactionairen, nu openlijk ge
leid door premier Arias Navarro, die
een duidelijke uitspraak van het volk
voor de democratie verhinderde,
domweg door te weigeren een duide
lijke vraag in het referendum te stel
len. Hij maakte al voorbereidingen om
een ingewikkelde en ondemocratisch
pakket van wetsvoorstellen aan het re
ferendum voor te leggen.
Obsessie
Daarop besloot Juan Carlos klaar
blijkelijk de steun van hel leger aan te
spreken. Maar het Spaanse leger lijdt
op dit ogenblik aan de obsessie om
zijn eigen verdeeldheid te negeren. De
minderheid van aartsconservatieve
generaals die Franco op de sleutel-
post achterliet moet het veld ruimen
voor vertegenwoordigers van de ge
matigde meerderheid in het officiers-
korps, die echter in de hoogste rangen
onvoldoende gewicht heeft. De aarts
conservatieven weigeren. En de ge
matigden durven het (nog) niet aan de
geheiligde discipline te breken om de
werkelijke krachtsverhoudingen te
herstellen. De schim van de maanden
lange chaos in de Portugese barakken
waart hier nog altijd rond. Juan Car
los was al bezig langs normale weg
het evenwicht te verbeteren (bij
voorbeeld door dc promoties van de
liberale generaals Gutierrez Mellado,
Vega Rodriguez, en Gomez de Sala-
zar) maar dat is een tergend langzaam
proces.
Toen de tegenwerking van de reac
tionairen werkelijk gevaarlijk begon
te worden en Juan Carlos tot actie
dwong in de vorm van het ontslag van
Arias, pleegde het Spaanse leger iets
wat men een ..historische desertering"
zou kunnen noemen: het weigerde,
aan wiens zijde dan ook. aan de crisis
deel te nemen. Dat het leger geen vin
verroerde bleek uit het feit dat de vier
militaire ministers uit het voorgaande
kabinet het enige blok vormen dat on
veranderd naar de nieuwe regering
overging Wie daarmee het meeste ver
loor was de koning. Er bleef hem geen
andere uitweg over - of tenminste,
daarvan lijken zijn raadgevers hem te
hebben overtuigd - dan een akkoord
met de familiefortuinen.
Koehandel
Om Arias en met hem de fascisten
en reactionairen, de pas te kunnen af
snijden, moest de koning een nieuwe
premier benoemen. Franco's grond
wet dwingt hem in dat geval tot een
koehandel met de overwegend con
servatieve Kroonraad, die hem drie
namen voorlegt waaruit hij moet kie
zen. Ten minste drie stemmen in de
Kroonraad, die de balans naar de ene
of de andere zijde kunnen laten doors
laan, zijn in handen van vertegen
woordigers van enorme familiefor
tuinen die zich al generaties lang in
Spanjes grootste banken verschan-
De prijs die Juan Carlos moest beta
len voor het ontslag van Arias was de
benoeming van Suarez met een kabi
net van conservatieve (en enkele ge
matigde) katholieken, waarin de eco
nomische portefeuilles aan vertrou
wensmannen van enkele grote banken
(Banesto. Urquijo) overhandigd zou
den worden. (Eenzelfde prijs had
Franco overigens ook betaald na de
burgeroorlog waarin dezelfde banken
zijn krediet onbegrensd lieten; maar
hij had het leger, zodat hij het kapitaal
kon dwingen zich te beperken tot het
incasseren van nog meer kapitaal).
Spanjes familiefortuinen hebben
besloten te gaan regeren, en tenzij
Juan Carlos ruggesteun van hoger
hand krijgt, zal zijn eigen gezag daar
tegen niet opgewassen zijn. Zijn
grootvader, koning Alfonso XIII be
ging in januari 1930 dezelfde vergis
sing, en gaf na de dictatuur van gene
raal Primo de Rivera de regering in
handen van conservatieven en ban
kiers. Het leger liet hem grotendeels
in de steek. Op 14 april 1931 werd de
republiek uitgeroepen. De verdere
tragedie is bekend.