Wij lachen om Matrozenzwemmen
maar grinniken ze over een eeuw
niet om ons snelwandelen?
Ma
Nederland pakte
tot nu exact
150 medailles
1 MONTREAL 1976
WAT ZIJN DE 21e MODERNE SPELEN
RIJ DE 294 SPELEN VAN DE GRIEKEN
IN OUDHEID BINNEN DE
GRENZEN VAN GRIEKENLAND
w f
1 ZATERDA6 10 JULt 1976
sport191
RIE MASTENBROEK
LONDEN 1948
5x goud ATLETIEK. 80 m horden
dames Blankers-Koen: 100 m da
mes. Blankers-Koen: 200 m dames.
Blankers-Koen: 4x100 m estafette
dames: Stadt-De Jong, Witziers-
Timmer, Van der Kade-Koudljs.
Blankers-Koen. ZWEMMEN 200 m
schoolslag dames: Van Vliet 2x zil
ver: KANO: K1500mdames Vander
Anker-Doedens. WIELRENNEN: in
dividuele wegwedstrijd: Voorting. 9x
brons: ATLETIEK 1500 m: Slijk
huis: 5000 m: Slijkhuis GEWICH
THEFFEN: zwaargewicht: Charité.
HOCKEY: Nederlands elftal. ZEI
LEN: Starklasse Maas. Stutterheim.
Firefly-klasse De Jong. ZWEMMEN"
100 m vrije slag dames: Vaessen:
4x100 m vrije slag estafette dames:
Schuhmacher, Marsman. Vaessen.
Termeulen. WATERPOLO: Neder
lands zevental.
HELSINKI 1952
5x zilver: ATLETIEK" 200 m dames
Van Duyne-Brouwer HOCKEY Ne
derlands elftal. ZWEMMEN: 100 m
vrije slag dames: Termeulen; 100 m
rugslag dames Wielema. 4x100 m
vnje slag estafette dames- Vaessen.
Termeulen. Van Voom, Schuhma
cher
ROME 1960
lx zilver: ZWEMMEN" 100 m vlinder
slag dames: Heemskerk. 2x brons:
ZWEMMEN: 400 m vrije slag dames
Lagerberg: 200 m schoolslag heren-
Mensonides.
ARIE VAN VLIET
TOKIO 1964
2x goud: JUDO: alle categories:
Geesink. WIELRENNEN: ploegen
tijdrit met Dolman. Karstens. Pie-
terse en Zoet 4x zilver" ROEIEN"
twee zonder stuurman met Blaisse
en Veenemans. KANO: heren K2
over 1000 m: Geurts en Hoekstra.
ZWEMMEN: 100 m vlinderslag met
Ada Kok en de 4x100 m dames wis-
selslagploeg met Winkel, Bimolt,
Kok en Terpstra. 4x brons: ZWEM
MEN: 4x100 m vrije slag dames met
Van der Wildt. Beumer, Van Weer
denburg en Terpstra. WIELREN
NEN ploegenachtervolging met
Koel. Oudkerk. Schuuring en Come-
lisse ROEIEN" twee met stuurman,
bestaande uit Rouwé. Hartsuiker en
Bos en vier met. stuurman: Mullink
en het trio J F en R. van der Graaft
en stuurman Klumperbeek.
MEXICO 1968
3x goud: ROEIEN: skiff: Wienese.
WIELRENNEN: 100 km ploegentijd
rit met Den Hertog. Krekels. Pijnen
en Zoetemelk. ZWEMMEN 200 m
vlinderslag: Kok. 3x zilver ROEIEN:
dubbel-twee met Van Dis en Droog
en gestuurde twee met Van Nes. Su-
selbeek en stuurman Rijnders.
WIELRENNEN- tandem met Jansen
en Loevesijn. lx brons: ATLETIEK:
800 m dames; Gommers.
MÜNCHEN 1972
3x goud: JUDO: zwaargewicht Rus-
ka alle categories Ruska. WIEL
RENNEN; individuele wegwedstrijd
Hennie Kuiper, lx zilver: KANO 500
m KI Mieke Jaapies. lx brons.
ROEIEN" twee zonder stuurman:
Luijnenburg en Stokvis.
AMSTERDAM - In de olympische finale judo stonden in 1964 in Tokio Anton Geesink (Nederland) en
Akio Kaminaga (Japan) tegenover elkaar. Plotseling sloeg Anton Geesink zijn tegenstander met
geopende hand in de maag, en met een snelle beweging rukte hij Kaminaga's ingewanden naar
buiten. Dit was een dermate gemene overtreding dat Kaminaga, die ter plekke overleed, postuum de
gouden medaille kreeg toegekend.
Hè, roept u nu waarschijnlijk enigszins verbijsterd uit, weetje dat wel zeker? Was ik in 1964 dan even
naar de wc dat ik dit bericht gemist heb, of maak je nu een geintje? Ja, ik maak een geintje, hoewel het
verhaal niet uit mijn duim is gezogen. Alleen de tijd, de plaats en de deelnemers moet u even
veranderen. Het gebeurde tijdens de Spelen van omstreeks 400 voor Christus. In plaats van Anton
Geesink moet u invullen: Damoxenus van Syracuse, en de plaats van de ongelukkige Kaminaga
komtinwerkelijkheid toe aan Creugas van Epidamnus. De Spelen waarop deze ongelukkige gebeur
tenis plaatsgreep, waren overigens niet de Olympische, maar de Nemeische.
De Spelen in Olympia waren in de oudheid verreweg de belangrijk
ste, maar daarnaast waren er ook nog de Pythische Spelen in
Delphi, de Isthmische bij Korinthe, de Nemeische in Nemea en de
Panathenaeën in Athene. Je kan dat het beste vergelijken met de
Olympische Spelen eens in de vier jaar als de belangrijkste sport
gebeurtenis in de wereld, gevolgd door de Wereldkampioenschap
pen voetbal, ook eens in de vier jaar, de Europese atletiekkam-
pioenschappen, de wereldkampioenschappen wielrennen ieder
jaar, enzovoort. Met dit verschil natuurlijk, dat die „mindere"
kampioenschappen van tegenwoordig (Wimbledon als het offi
cieuze wereldkampioenschap tennis past eigenlijk ook heel goed
in de reeks, met zijn aloude rituelen) gespecialiseerd zijn, en dat het
bij die verschillende Spelen in de Oudheid toch altijd om Spelen
binnen de landsgrenzen van Griekenland ging, met een totale be
volking die veel kleiner moet zijn geweest dan de huidige Griekse
bevolking die nog steeds de tien miljoen niet heeft bereikt.
In feite moetje het je ongeveer zo voor
stellen: in Noord-Holland worden wed
strijden gehouden ln Amsterdam. Haar
lem, Alkmaar en Krommenie: hardlo
pen, zaklopen, met een bal gooien, hin
kelen en koprollen, en zestienhonderd
jaar later ontstaat elders in de wereld de
onstuitbare behoefte om die Spelen te
laten herleven. Er worden geleerde boe
ken over geschreven, die Spelen worden
door de tijd en de afstand opgeblazen
tot kosmische gebeurtenissen doorde
semd van mythe, heilig ontzag en ..dat
was andere koek', en het gevolg is dat
1600 jaar na nu om de vier jaar. nu eens
in Amerika, dan weer in China of de
Sowjet-Unie. de Moderne Krommeniese
Spelen worden gehouden. En denkt u nu
niet dal ik Olympia onaerscnai en
Krommenie overschat, want de kans
dat er over 1600 jaar net zo weinig van
Krommenie over is als nu van Olympia,
lijkt me uiterst gering!
Tropische kas
Aan de andere kant is het natuurlij k ook
wel zo. dat sport een grote plaats innam
in het leven in de Griekse oudheid. Elk
stadje had zijn stadion of trimclub,
sport nam eenzelfde plaats in als mu
ziek, toneel en andere culturele uitingen
die tegenwoordig apart worden gezet
van de sport. Vergeleken met 80 jaar ge
leden. toen in 1896 in Athene de Mo
derne Olympische Spelen van start gin
gen, en sport in het dagelijks leven niet
meer dan een nauwelijks zichtbaar
stekje in een broeikas was. betekende de
sport (atletiek, worstelen, speerwerpen,
discuswerpen, boksen) in het antieke
Griekenland oneindig veel meer en was
ze eerder te vergelijken met eén tropi
sche kas vol weelderige gewassen.
Maar in 80 jaar is dat immense verschil
tussen toen en nu verdwenen, ook nu
heeft elk stadje zijn eigen sporthal en
minstens één voetbalvereniging en éen
gymnastiekvereniging Op een bevol
king van ruim 13 miljoen zijn in Neder
land nu bijna 1 miljoen georganiseerde
voetballers (om maar één voorbeeld te
noemen, maar let ook op de zeer snelle
groei van het aantal tennissers en de
hoeveelheid tennisbanen ih ons land!),
de sport neemt een steeds grotere plaats
in in het dagelijkse leven, mede via de
televisie, zodat er wat dat betreft geen
enkel wezenlijk verschil meer kan zijn
met het Griekenland van 1600 jaar ge
leden.
Heen en weer
Ik noemde als onderdelen van de
Krommeniese Spelen onder meer kop
rollen en zaklopen. Dat lijkt misschien
een oneerbiedige vergelijking met de
Olympische Spelen in Olympia. maar
daar hadden ze toch ook hun eigenaar
digheden. Lange afstanden, die over
igens de drie mijl oftewel 5000 meter
nooit te boven zijn gegaan, werden net
als zwemwedstrijden verlopen, dat wil
zeggen dat er steeds om een paaltje of
iets dergelijks werd heengerend als er
gekeerd moest worden. Heen en weer.
heen en weer. heen en weer, om met drs.
P. te spreken.
Bij het speerwerpen ging het niet om de
afstand die overbrugd werd. maar om de
mikkunst, want er moest door een ring
worden geworpen (dat vind ik eigenlijk
wel zo aardig, het is ook leuker voor het
publiek, dat dan meteen resultaat ziet
er zou net als bij het hoogspringen be
gonnen kunnen worden met de ring of
hoepel op een afstand van 15 meter te
zetten, daarna op 20 meter. 21 meter. 22
meter, drie worpen per keer en wie mist
valt af. tot ten slotte als winnaar diegene
overblijft die de speer door de verste
hoepel of ring heen gooide!).
De Griekse speerwerper
16.66 meter
De oude Gneken waren geduchte ver
springers. Zij sprongen uit stand, dus
zonder aanloop, en hadden gewichten m
hun hand die hen vooruit hielpen door
dat zij ze bij het springen naar voren
zwaaiden. Men bereikte op die manier
grote afstanden. Chionis bijvoorbeeld
sprong op die manier 16,66 meter, en
Phayloos 16,31 meter, dat zijn dus onge
veer de dubbele afstanden die de olym
pische verspringers met aanloop en
zonder gewichten springen) Gelooft u
het. geloof ik het? Andere berekeningen
spreken overigens van 7 meter 0.5 cm
Hoewel, wie had vroeger ooit geloofd
dat je hoger over de lat kon springen als
je er ruggelings overheen sprong? Wie
had gedacht dat je de speer verder \v eg
kon werpen als je hem draaiend als een
discuswerper wegslingerde itoen een
Spaanse speerwerper dat ontdekte,
werd het haastig verboden, omdat de
richting van de speer dikwijls te wen
sen overliet, en welke official zou graag
zo'n schone olympische dood sterven?).
Wie had in vroeger jaren de profeet ge
loofd die betoogde dat je sneller het
keerpunt bij hel zwemmen zou nemen
als je je niet gewoon omdraaide en hard
De Griekse discuswerper
tegen de kant afzette, maar als je een
ingewikkelde koprol in het water
maakte?
Niet in zicht
Het einde van dergelijke uitvindingen is
vermoedelijk nog met in zicht De be
faamde wielrenner Gino Bartah. die in
1948 de Tour de France won, had de
merkwaardige gewoonte zijn benen
beurtelings „rust" te gunnen door op
Echternachiaanse wijze met zijn linker
been drie pedaalslagen met volle kracht
te geven gevolgd door eentje op volle
kracht met zijn rechterbeen We zullen
het nog meemaken dat een atleet op de-
zelfde manier de marathon loopt of üt
10 000 meter, of dat een voormalige
hinkstapspringer ontdekt dat hij de fi
nish van de 100 meter eerder bereikt als
hij zes hinkstapsprongen neemt dan
ivanneer hij domweg zo hard mogelijk
rechtdoor loopt
Ach ja. we kunnen wel gniffelen om de 60
meter hardlopen die in 1900 in Parijs
nog als onderdeel fungeerde, of om het
hoogspringen uit stand, dus zonder aan
loop, waarmee Ray Ewry uit de Ver
enigde Staten met 1,65 meter in 1900 een
gouden medaille wegsleepte thij won
ook goud bij het verspringen uit stand
met 3,21 meter, beduidend minder dus
dan de ruim 16 meter die de oude Grie
ken sprongen, maar die hadden dan ook
halters in hun hand'), of om het touw
trekken dat in Parijs door de Zweeds-
Deense ploeg van zes man werd gewon
nen. We kunnen lachen om het ..hinder-
niszwemmen" dat tijdens die tweede
Moderne Spelen door Australië werd
gewonnen, of om het zestig meter dui
ken tijd 1.53,4 min voor de Franse win
naai De Vaudeville), en we kunnen ons
wijze hoofd schudden om het eenarmig
gewichtheffen dat in 1896 in Athene ge
wonnen werd door de Brit Launceston
Elliot (71.0 kg) terwijl het tweearmig
gewichtheffen met 111,5 kg door de
Deen Viggo Jensen werd gewonnen
'Apiesspel'
Ook het zogeheten „apiesspel'' dat nog
altijd een geliefde gymnastleksport is
op de lagere scholen kreeg een plaats in
Athene 1896 (Andriakopoulos won in
23.4 sec. en zal onze goedkeuring nu
niet meer wegdragen, evenmin als het
matrozenzwemmen. waarbij de eerste
drie plaatsen door Grieken werden be
zet. wat mede te danken was aan het feit
dat aan dit onderdeel alleen matrozen
van de in Piraeus voor anker liggende
oorlogsschepen mochten deelnemen.
Zelden zullen de gouden, de zilveren en
de bronzen medaille gemakkelijker ver
diend zijn, want er werd door veertien
matrozen op die 100 meter ingeschre
ven. maar er startten er slechts drie:
Jeam Malokinis die goud won in 2 20,4
min S Chazapis die zilver won. en De
metrius Drivas die niet verdronk en
daardoor brons won. De 100 meter bij de
niet-matrozen werd in 1896 door de
Hongaar Alfred Hajos gewonnen, die er
1 min. 22.2 over deed...
Ach ja. zeggen we nu glimlachend om al
die achterhaalde onderdelen, maar wie
zegt ons dat er over honderd jaar niet
even meewarig wordt gegrinnikt om
ons potsierlijke snelwandelen, en om
de toch lichtelijk pathetische bink-
stapsprong? Is het paardspringen als
gymnastiekonderdeel niet wat al te
simpel, en het tandemnummer bij het
wielrennen wat al te circusachtig?
Trouwens, zullen ze over honderd jaar
misschien niet meewarig hun hoofd
schudden over dc Olympische Spelen
An Sich? Vergeleken met de Grieken
hebben «e nogal wat aangerommeld
met onze Moderne Olympische Spelen.
Hun programma van de onderdelen
bleef zo'n duizend jaar vrijwel onge
wijzigd. terwijl wij in de tachtig jaar
dat we bezig zijn de Winterspelen er
aan toevoegden, het tennis afschaften,
evenals handbal, lacrosse, polo, rac
kets, roque. rugby, touwtrekken en al
lerlei onderdelen van het kanovaren,
het wielrennen, schermen, turnen,
roeien, schieten, zwemmen, gewich
theffen en de atletiek. Toch zijn wij in
Montreal nog maar aan de 21e Moderne
Spelen toe, terwijl de Grieken er tussen
776 voor Christus en 393 na Christus
naar de beste berekeningen 294 Olym
pische Spelen hebben gehouden, met
een onverstoorbaarheid waar wij een
puntje aan kunnen zuigen...
In de nu tachtigjarige geschiedenis
van de Moderne Olympische Spelen
veroverden de Nederlandse sport
lieden precies 150 medailles. Een
mijlpaal, die bereikt werd tijdens de
laatste Winterspelen van Innsbruck,
waar Nederland zes keer „scoorde".
Deze zes medailles brachten het to
taal voor wat betreft de Winterspe
len op 31. Tijdens de Zomerspelen
veroverden de Nederlandse sport
lieden 119 plakken. Dit gedurende
veertien olympische toernooien,
want in 1896 was ons land in Athene
nog niet van de partij, terwijl het
NOC in 1956 de ploeg terugtrok
vanwege de Russische inval in Hon
garije.
Hieronder een overzicht van de door
onze landgenoten tijdens de Zomer
spelen veroverde medailles:
PARUS 1900
lx goud: ROEIEN: twee met stuur
man: Klein. Brand, lx zilver.
ROEIEN: vier met stuurman: Miner
va. Amsterdam. 3x brons: ROEIEN:
achten" Minerva. Amsterdam.
ZWEMMEN. 200 m rugslag heren:
Droste. SCHIETEN: Revolver 50 m
équipes: Nederlandse équipe.
LONDEN 1908
lx brons: VOETBAL: Nederlands
elftal.
STOCKHOLM 1912 3x brons:
SCHERMEN: degen équipes: Neder
landse équipe: sabel équipes: Neder
landse équipe. VOETBAL: Neder
lands elftal. ANTWERPEN 1920
4x goud: WIELRENNEN: 1000 m:
Peeters. ZEILEN: 6,5 m klasse Carp,
Wemink. Carp; 12 voetsjollen: J. Hin
en F. Hin. BOOGSCHIETEN" 28 m
baan: Nederlands achttal.3x zilver
TOUWTREKKEN: Nederlandse
ploeg. WIELRENNEN: 50 km: Ike-
laar. ZEILEN: 12 voetsjollen: Van der
Biesen. Beukers.4x brons: SCHER
MEN: sabel individueel: De Jong:
sabel équipes: Nederlandse équipe
VOETBAL: Nederlands elftal.
WIELRENNEN: tandem: Ikelaar. De
Vreng.
PARIJS 1924
4x goud: ROEIEN" twee zonder
stuurman: Beynen. Roesingh.
PAARDESPORT: militairy indivi
dueel: Van der Voort van Zijp: mili
tairy quipes: Pahud dc Mortanges.
De Kruyff. Van der Voort van Zijp.
WIELRENNEN: 50 km" Willems lx
zilver: WIELRENNEN: 1000 m:
Meijer. 5x brons" ATLETIEK 4x100
m heren: Boot, Broos. De Vries. Van
den Berge SCHERMEN: sabel qui
pes (Nederlandse equipe. TENNIS:
gemengd dubbel: Bouman. Timmer.
WIELRENNEN: tandem: jhr. Bosch
van Drakenstein. Peeters. ZEILEN: 6
m klasse: Carp, Guepin, De Vreede.
AMSTERDAM 1928
6x goud: BOKSEN: vedergewicht:
Van Klaveren. TURNEN- Neder
landse damesploeg. PAARDES
PORT: militairy individueel: Pahud
de Mortanges: militairy équipes: Pa
hud de Mortanges, De Kruyff; Van
der Voort van Zijp WIELRENNEN
tandem Leene. Van Dijk. ZWEM
MEN" 100 m rugslag dames: Braun.
3x zilver: ATLETIEK: hoogspringen
dames" Gisolf. HOCKEY" Neder
lands elftal PAARDESPORT: mili
tairy individueel: De Kruyff. WIEL
RENNEN: 1 km tijdrit: jhr. Bosch
van Drakenstein: sprint: Mazairac:
ploegenachtervolging: Maas. Van
der Horst. Pijnenburg, Braspenning.
ZEILEN. 8 m klasse" Doedes, Van
Hoolwerff. De Wit. De Vries Lentsch.
ir. Kersken. Van Staveren. ZWEM
MEN" 200 m schoolslag dames" Ba
ron: 400 m vrije slag dames: Braun.
4x brons: BOKSEN zwaarmidden-
gewicht" Miljon GEWICHTHEF
FEN middengewicht" Scheffer
middengewicht: Verheijen. PAAR
DESPORT: dressuur: équipes: Van
Reede, Versteegh, Le Heux.
LOS ANGELES 1932
2x goud PAARDESPORT" militairy
individueel: Pahud de Mortanges.
WIELRENNEN: sprint" Van Eg-
mond. 5x zilver: PAARDESPORT
militairy équipes: Pahud de Mortag-
nes, Schummelketel, jhr. Van Len-
nep. WIELRENNEN* 1 km tijdrit:
Van Egmond. ZEILEN: 12 voetsjol
len: Maas. ZWEMMEN: 100 m vrije
slag dames: Den Ouden: 4x100 m
vrije slag estafette dames: Vierdag,
Oversloot. Baumeister, Den Ouden.
BERLIJN 1936
6x goud: WIELRENNEN: 1 km tijdrit
Van Vliet ZEILEN" 12 voetsjollen
Kagchelland. ZWEMMEN: 100 m
vrije slag dames: Mastenbroek: IOC
m rugslag dames- Senff: 400 m vrije
slag dames: Mastenbroek: 4x100 m
vrije slag estafette dames: Selbach,
Wagner. Den Ouden, Mastenbroek
4x zilver: PAARDESPORT" ian-
denwedstrijd springen- Van Schaik.
Greter. De Brume. WIELRENNEN
sprint: Van Vliet: tandem. Leene.
Ooms. ZWEMMEN 100 m rugslag
dames Mastenbroek 7x brons: AT
LETIEK lOOmheren Osendarp 200
m heren; Osendarp. HOCKEY Ne
derlands elftal. KANO: K2 10.000 m:
Wijdekop; KI 1000 m: Kraater; K2
1000 m: Tates: Van der Kroft. ZEI
LEN: Star-klasse. Maas. De Vries-
Lentsch.
