Birma kampt al bijna dertig
jaar met interne oorlogen
Democraten gereed
voor de conventie
WEG VRIJ VOOR
EXECUTIES
IN DE VS
Uitspraak van het
Hooggerechtshof
SINDS ONAFHANKELIJKHEID STRIJD TEGEN MINDERHEDEN
VRIJDAG 9 JULI 1976
(van onze correspondent Henk Kolb)
9«De doodstraf is niet wreed, noch ongebruikelijk en daarom ook niet in
strijd met de Amerikaanse Grondwet". Met deze uitspraak heeft het Ameri
kaanse hooggerechtshof dezer dagen de weg vrijgemaakt voor de terecht
stelling van misschien wel enkele honderden van de in totaal 592 ter-dood-
veroordeelden in dertig Amerikaanse staten.
Sedert 1967 heeft in de VS geen te
rechtstelling meer plaatsgehad.
Anno 1972 oordeelde het hoogge
rechtshof dat de bestaande wetten
de toepassing van de doodstraf „wil
lekeurig" en „grillig" maakten, om
dat rechters en juryleden te veel in
vloed hadden op de vraag wie de
doodstraf zou moeten krijgen. Maar
sedert de bestaande wetten in 1972
dus vervallen werden verklaard,
hebben 35 staten en het Congres een
nieuwe wetgeving ontworpen, te
neinde de doodstraf te kunnen
handhaven.
Deze nieuwe wetten worden thans
getoetst op hun grondwettelijke as
pecten. maar door een hoogge
rechtshof dat wezenlijk anders van
samenstelling is dan dat van 1972,
onder leiding van Earl Warren. Pre
sident Nixon is niet erg gelukkig ge
weest met de kandidaten die hij tij
dens zijn ambtsperiode voor benoe
ming heeft voorgedragen, maar het
hooggerechtshof vertoont nu het
beeld van een college met twee fer
vente modernisten, een aantal con
servatieven en een in doorsnee tradi
tioneel ingestelde middengroep van
rechters.
De wederinvoering van de doodstraf,
want daar komt de beslissing van het
hooggerechtshof op neer, stuit bij de
Amerikaanse bevolking in doorsnee
niet op weerstand Niet minder dan
65 procent verklaarde zich tijdens
een recent opinieonderzoek vóór de
doodstraf. In 1966 waren er slechts 42
procent voorstanders.
V olgens het hoogste rechtscollege
van de Verenigde Staten hebben de
mannen die de in deze dagen zo luid
ruchtig geprezen Amerikaanse
Grondwet hebben geschreven, de
doodstraf aanvaard en ook het ge
rechtshof heeft bijna 200 jaar be
toogd dat de doodstraf voor moord
op zichzelf niet onaanvaardbaar be
hoeft te zijn.
Maar, zegt het gerechtshof in zijn
overwegingen, er is geen overtuigend
proefondervindelijk bewijs dat de
opvatting steunt of verwerpt dat
doodstraf de misdaad beperkt. De
waarde van doodstraf als middel
tegen de misdaad, is een ingewikkeld
feitelijk vraagstuk, dat door de wet
gevende macht moet worden opge
lost
In de dodencellen worden nu optel
sommen gemaakt. De wetten van
Florida. Georgia en Taxas zijn goed
gekeurd. omdat zij de willekeur be
perken- 147 mensen mogen dus hun
dood spoedig tegemoet zien. Er zijn
nog dertien staten met nieuwe wet
ten die vermoedelijk ook wel erkend
zullen worden: dat zijn nog eens 144
veroordeelden, die binnen afzienbare
tijd op de elektrische stoel of in de
gaskamer zullen belanden Tenzij er
in de rechtspleging fouten worden
ontdekt en zij alsnog een nieuw pro
ces krijgen
Maar de wetten van Louisiana en
North-Carolina zijn verworpen, dus
155 mensen die op grond van die wet
de doodstraf hebben gekregen, mo
gen nu gevangenisstraf verwachten.
Zij hebben geluk gehad.
H„ blijft niettemin een onmense
lijk feit dat ter-dood- veroordeelden
jarenlang in volstrekte onzekerheid
worden gehouden, omdat de wet nog
gesanctioneerd moet worden. In
sommige gevallen zouden zij over
een aantal jaren voor voorlopige
vrijlating in aanmerking kunnen
komen, als de doodstraf niet door
gaat. In andere gevallen staat nu
vrijwel vast dat zij te enigertijd zul
len sterven.
En waar het hooggerechtshof de
doodstraf heeft willen ontdoen van
zijn willekeuren grilligheid, heeft zijn
jongste uitspraak die elementen al
weer binnengehaald, althans voor
degenen die het trieste leven van de
ter-dood-veroordeelde zolang heb
ben moeten doormaken. Het is een
merkwaardig recht, waarin voortle
ven een straf wordt, die nergens in de
wet is vastgelegd.
Het is ook opmerkelijk dat in een
beschaafd land mensen kunnen
worden ter dood veroordeeld op
grond van wetten, waarvan de
grondwettelijkheid naderhand nog
moet worden vastgesteld. Feestvie
rend Amerika heeft zich in de afge
lopen dagen over dit soort vraag
stukken niet het hoofd gebroken.
(door onze correspondent Henk Kolb)
IMadison Square Garden ruikt nog volop naar nieuwe verf. maar de Democraten die er maandag
beginnen aan vier dagen nationale partij vergadering, vinden het toneel compleet met alle zetstukken
gereed voor de verheffing van Jimmy Carter tot democratische kandidaat voor het presidentschap
van de Verenigde Staten.
conventiehal binnen en zal er nog veel
triomfantelijker uitkomen. In gezel
schap van een vice-president.
Carter: een kandidaat die zijn partij
verenigd achter zich weet en die in de
loop van een intensieve campagne tij
dens de voorverkiezingen ten slotte
ook de steun heeft gekregen van de
mannen die aanvankelijk betrekkelijk
schaamteloos bezig waren hem met op
zichtige politieke middelen de weg
naar het Witte Huis te versperren.
Carter: een ogenschijnlijk innemende
man, met een brede grijns die zijn tan-
denrij tot een geliefkoosd trefpunt
heeft gemaakt voor cartoonisten, doch
wiens ogen nimmer in het openbaar de
lach verraden die zijn gebit demon
streert. Integendeel, Carter kijkt de
wereld en de VS aan met de koele, taxe
rende blik van een keiharde politicus,
die zijn kansen blijft oppoetsen tot in
alle kleinigheden.
Gesteund door een opmerkelijk jeug
dige staf heeft hij tijdens de voorverkie
zingen getoond de historische lessen
van de Amerikaanse politiek goed te
hebben geleerd. Muskie. McGovem,
Humphrey, McCarthy hebben hem
voorbeelden van falen gegeven. Zij be
horen tot de gevestigde politieke mach
thebbers.
Maar Carter heeft niet ver
zuimd om met een op de kreet „ver
nieuwing in Washington" afgestemde
campagne tenslotte voldoende ruimte
te scheppen om de doorgewinterde par
tijbonzen zonder gezichtsverlies voor
hen en zichzelf te kunnen binnenhalen.
Partner
Jimmy Carter heeft de steun van zoveel
gedelegeerden dat hij niet behoeft te
onderhandelen over concessies voor
belangengroepen om zich van verkie
zing zeker te weten, hij gaat wat dit
betreft met een onbesmeurd blazoen de
Muskie. de senator die ooit op de trap
pen van zijn huis ten overstaan van de
media in tranen uitbarstte tengevolge
van de smeercampagne die Nixons poli
tieke scharrelaars hadden ontworpenis
bij Carter op bezoek geweest om over
het vice-presidentschap te praten. En
Walter Mondale. senator van het libe
rale Minnesota gaat dat ook doen. Ver
dere kandidaten voor de in het alge
meen niet hoog gewaardeerde post- se
nator Frank Church, senator Adlai Ste
venson. en de enige tegenstrever van
Carter die de strijd nog niet heeft ge
staakt: Jerry Brown, gouverneur van
Califomiê
De naam echter die vooral de laatste
dagen steeds nadrukkelijker wordt ge
noemd voor de tweede plaats is die van
voormalig astronaut John Glenn, die in
1974 in de Senaat is gekomen. Hij is een
van de sprekers tijdens het congres.
De aanwijzing van een vice-president is
het enige belangrijke moment van de
democratische conventie, dat wil zeg
gen- dat is nog nieuws. De kandidaat
voor het presidentschap mag zelf zijn
partner in de verkiezingsstrijd aanwij
zen. Carter heeft er rustig de tijd voor
genomen om de man te kiezen die hem
het beste kan helpen om in alle vijftig
staten te winnen (zoals hij wil), hem
stemmen te verschaffen in de staten
waar hij betrekkelijk zwak staat en er
varing meebrengt in het politieke leven
van de hoofdstad Washington waar
tegen Carter zich zo heeft afgezet.
Intussen heeft Carter vergevorderde
plannen om van het vice-
presidentschap een baan te maken met
meer politieke betekenis. Geen van de
mannen die hij prefereert wil een
baantje als boodschappenjongen in de
schaduw van de president. Geen hunner
is bereid terwille daarvan zijn huidige
politieke arbeid op te geven. Eigen ver
antwoordelijkheid voor bepaalde as
pecten van het presidentiële werk
maakt het Carter mogelijk om mannen
van meer politiek kaliber aan te trekken
dan hy anders zou kunnen krijgen voor
een functie die door lieden als Spiro Ag-
new in diskrediet is gebracht. Carter
zoekt naar mannen die geschikt zijn om
eventueel als president op te treden en
niet naar een politieke ledepop die be
reid is vier jaar van politieke frustratie
ten grondslag te leggen aan partijbe
langen.
Uitstapje
DUIKEN IS GEEN KWESTIE VflN
STRTUS... HET MOET tJEPflN-
TREkVfEN.. EN OEMOET ER VERSTAND
VflN HE66EN
IK HEQ ER VERST RN D VflN
Verder dreigt de democratische con
ventie voornamelijk een uitstapje naar
New York te worden voor de 8100 afge
vaardigden en plaatsvervangers, hun
vrouwen en het leger van technisch en
administratief geschoolden dat dit
soort gigantische politieke circussen
vergezelt. Carter is zeker van zijn ver
kiezing, het partijprogramma is in op
merkelijke eensgezindheid opgesteld
en de enige politieke opwinding zou
nog van Jerry Brown kunnen komen.
Charles Gillet, directeur van het New
Yorkse congresbureau en toeristencen
trum schat dat de Democraten in totaal
niet minder dan 25.000 bezoekers zullen
aantrekken, die samen in het verarmde
New York zo'n 25 miljoen dollar zullen
uitgeven. Het karakter van de bijeen
komst word t niet alleen bepaald door de
politieke beraadslagingen, doch tevens
door zulke dingen als een lingerieshow
in het befaamde warenhuis Macy's en
een korting van 25 procent op kapwerk
voor de dames. Een ander warenhuis or
ganiseert een ontbijt met champagne
voor de vrouwen van 160 gouverneurs,
senatoren en diplomaten.
Voor de eerste conventie die sedert 1924
in New York wordt gehouden, zijn mil
joenen uitgegeven. Het stalen Hilton
Hotel tegenover Madison Square Gar
den heeft voor drie miljoen dollar 1300
kamers nieuw ingericht en gestoffeerd,
de vergaderzalen gemoderniseerd en
zijn telefoonsysteem gemoderniseerd.
Het ligt dan ook voor de hand dat veel
prijzen exorbitant hoog zijn: een pakje
sigaretten kost in een hotel tweemaal
zoveel als bij een krantewinkeltje.
Een de eenvoudigste voorzieningen
voor de 7500 journalisten die naar New
FRANK CHURCH
York trekken kosten handenvol geld:
een prullenmand kun je voor vier dagen
huren voor 30 gulden (gereduceerde
prijs), drie stoelen, twee bureaus en een
schrijfmachine moeten (zoals de Lon-
dense Daily Mirror tot zijn schrik be
merkte) meer dan 1100 gulden huur op
brengen.
Maar het is niet zonder politiek belang
dat Eugene MacCarthy, een man die al
tijd op grondige vernieuwing is uitge
weest en ooit een strijd om de democra
tische kandidatuur verloor van Robert
Kennedy (die vervolgens werij
moord) en daarna van Humphrey,}
zelf onafhankelijk kandidaat voot
Witte Huis heeft gemaakt. Maalj
een kans? Nee, natuurlijk niet, d
de politieke waarnemers. „Je mix
een minderwaardigheidscomplex
ben om te denken dat je van dek
daten die zich nu aandienen niet:
winnen. De traditionele partijensj
ven ons niets nieuws", aldus McCfl
Het is maar om de gedachten te»
len.
i Door Christian Roll)
Sinds Birma in 1948 een on
afhankelijke staat werd, heeft
erin dit land eigenlijk nog geen
vrede geheerst. Direct na de af
tocht van de Britten namen
communistische guerrillero's
en nationale minderheden als
de Karen, Shan, Kachin, Chin
en Man de wapens op tegen de
Birmaanse regering. Hoewel
exacte cijfers ontbreken, mag
worden aangenomen dat 35 tot
40 procent van de Birmaanse
bevolking behoort tot een of
andere minderheidsgroep. Na
eeuwenlange onderlinge strijd
werden deze minderheden uit
eindelijk onder Birmaans be
stuur geplaatst.
Het waren de naar onafhankelijkheid
strevende stammen uit het binnen
land die in 1962 het Birmaanse leger
onder generaal Ne Win ertoe brachten
de regering-U Nu ten val te brengen en
zelf de macht in handen te nemen om
op die manier een versplintering van
de staat te voorkomen.
Sindsdien
heeft het 150 000 man tellende Bir
maanse leger een verbitterde strijd ge
leverd tegen de communistische guer
rillero's en verscheidene minderheids
groeperingen - een strijd waarover de
wereld echter nauwelijks iets verno
men heeft.
Niemand kent ook het pre
cieze aantal opstandelingen, omdat de
stammen in het binnenland slechts nu
en dan naar de wapens grijpen
Geclompiceerd
In ieder geval is de situatie met recht
gecompliceerd te noemen. Vaak heb
ben deze nationale minderheden ge
mene zaak gemaakt met de commu
nistische guerrilero's, doch even vaak
onderling strijd geleverd of de wa
pens opgenomen tegen de communis
ten. In 1970 kwam hier nog het door de
vroegere regeringsleider U Nu in het
grensgebied met Thailand opgerichte
„Nationaal Front" bij. Deze beweging
bestaat behalve uit aanhangers van U
Nu uit leden van de Karen Nationale
Unie en de Ne Mon Staatspartij. Het
Nationaal Front heeft echter nooit
veel kunnen bereiken. U Nu heeft de
wijk genomen naar India en de res
tanten van zijn bevrijdingsleger
vormen voor Birma nauwelijks nog
een gevaar.
Het is het in de strijd geharde Bir
maanse leger de laats te jaren gelukt in
Zuid- en Centraal-Birma alle opstan
dige groeperingen te verslaan. Of
schoon de nationale minderheden het
tot dusver onderling nooit eens ge
weest zijn en nog nooit als eenheid
hebben opgetreden, bereiden ze de re
gering m Rangoon niettemin toch nog
de nodige zorgen. In de zuidelijke
Shan-staten opereert het Shan-leger
en een groep van Lawa-rebellen. die
naar verluidt door de Birmaanse
In het noorden van Birma, in de aan
China grenzende staat Kachin, komt
het steeds opnieuw tot botsingen tus
sen Birmaanse troepen en Kachin-
opstandelingen. terwijl in het zuidoos
ten van het land. in het grensgebied
met Thailand, nog niet alle Karen-
guerrillero's de wapens hebben neer
gelegd. Het is voor het Birmaanse le
ger echter zo goed als onmogelijk ook
nog in het kustgebied van het zuidelijk
schiereiland op te treden tegen piraten
.i.usum-bandieten en de in de
Shan-staten actieve opiumsmokke
laars. die er hun eigen legertjes op na
houden In de opiumhandel zijn ook de
restanten van het vroegere Kwomin-
tangleger verwikkeld Deze hebben
zich echter op Thailands gebied te
ruggetrokken.
Federatie
Wat Rangoon echter wel zorgen baart,
is het feit dat vorig jaar in het grens
gebied met Thailand een nieuw Na
tionaal Democratisch Front wera op
gericht, waartoe zogoed als alle min
derheidsgroeperingen zijn toegetre
den: de Karen Nationale Unie, de Ka
ren Nationale Progressieve Partij, de
Nieuwe Mon-Staatspartij, de Shan
Staats Programmapartij en de Ara-
kaanse Bevrijdingspartij, die een fe
deratieve staat Birma willen stich
ten, waarin deze groeperingen het
recht op zelfbestuur en een staat met
een eigen parlement zouden moeten
krijgen.
Naast de moeilijkheden met de natio
nale minderheden, heeft de Birmaanse
regering tegenwoordig ook nog te ma
ken met de communistische guerrille
ro's. die zich gesterkt voelen door de
oprichting van diverse communisti
sche staten in Zuidoost-Azié. In de ja
ren vijftig waren in Birma zelfs drie
verschillende communistische groe
peringen: de pro-Russische „Rode
Vlag", de trotzkistische „Groene
Vlag" en de op Peking georinteerde
„Witte Vlag", waarvan echter tegen
woordig alleen de laatste nog bestaat
en waaruit de Birmaanse communisti
sche partij is ontstaan.
Het aantal communistische guerril
lero's wordt geschat op 8000 tot 10.000
man, die hoofdzakelijk opereren in de
Shan-staten in het noordoosten van
Birma. De communistische guerrille
ro's uit het grensgebied met China
hebben de laatste maanden verbit
terde gevechten geleverd met het
Birmaanse leger. Ze zijn er echter nog
niet in geslaagd de rivier de Balween
over te steken. Ofschoon president Ne
Win de laatste jaren tweemaal naar
Peking is gereisd, zouden de Bir
maanse communisten nog steeds wa
pens en munitie uit de Chinese Volks
republiek ontvangen.
Ook in het meer zuidelijk gelegen
Shan-gebied zijn communistische
guerrillero's actief, die. net als de
Shan-rebellen. hun vermoedelijk uit
Vietnam afkomstige wapens van over
de grens met Laos betrekken.
Birma heeft met de Volksrepubliek
China een gemeenschappelijke grens
van bijna 2000 km lengte. In 1967 be
reikten de betrekkingen tussen Ran
goon en Peking een dieptepunt toe
de culturele revolutie ook de Chins
minderheid in Rangoon in bewegs
bracht. Dit leidde tot felle
Chmese demonstraties., waarbij C:
nese winkels en restaurants het o::
gelden moesten. Tijdens de culture
revolutie werd ook het centrale cons
van de Birmaanse communisüsé
partij nogal gedecimeerd; van dei
leden zijn er slechts vier overgebleve
Tegenwoordig is er president Ne Wij
alles aan gelegen de betrekking
met Peking niet te verstoren ent
ondereemt om deze reden niets wauj
woede van het machtige buurland:-'
kunnen opwekken. Vorig jaar wer
een na een bezoek aan China in RU;
goon verblijvende delegatie van®
Russische communistische pad
door hem niet ontvangen. Andernf
kan Peking de Birmaanse commun
iën, die tamelijk vaak in Peking
den ontvangen, niet laten valk
wanneer het wil verhinderen dat de
in de armen van de Sowjet-Unie vt
den gedreven. In het buurland Lac>'
de invloed van Moskou tamdP
sterk.
EDMUND MUSKIE
PZCXpinie en achtergrond
JIMMY CARTER
