PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT KABINET VERLENGT LOONMAATREGEL Bela Toth zat jaar onschuldig in de cel Ziekenhuiscommissie achter plan psychiatrisch ziekenhuis in Goes de krant van zeeland Nog hoop op akkoord volgende week vandaag VRIJ NA BEKENTENIS BUFFETBEDIENDE hier in gelukkiger dagen bij de bruilojl Kapers eisen vrijheid voor anarchisten Vragen over Vredestein I fiant/ijn POSITIEF AD VIES NAAR STAA TSSECRETARIS HENDRIKS Roosteren pagina 2 219e jaargang no. 153 Woensdag 30 juni 1976 (Van onze redactie economie) DEN HAAG - Het kabinet heeft dinsdagavond laat besloten de vanaf januari geldende loonmaatre gel met een maand te verlengen. Volgende week wil het kabinet een gesprek hebben met de werkge versorganisaties en de vakbeweging. Voorgesteld zal dan worden om nog een aantal sociale premies iets te verlagen om de werknemers een hoger netto-bedrag per maand dan 40 gulden te kunnen geven. „Met dit besluit laadt het kabinet eei. grote verantwoordelijkheid op zich omdat het besluit suggereert dat het tussen de sociale partners en de rege ring tot een akkoord zal kunnen ko men", zei CNV-vooraitter Jan Lanser dinsdagavond laat. Hij herinnerde eraan dat het kabinet de afgelopen da gen in grote moeilijkheden heeft geze ten en dat minister Boersma alles op alles heeft gezet om financiële ruimte te vinden om alsnog tot een akkoord te komen. Gedurende de afgelopen twee dagen heeft het kabinet intensief vergaderd over de loonaffaire. Met name minister Duisenberg van financiën daarbij ge steund door een aantal collega ministers, was van mening dat er geen enkele ruimte meer aanwezig was om nog enige tegemoetkoming aan met name de federatie van Nederlandse Vakcentrales te doen. De FNV bleef tij dens de afgelopen week in het overleg vasthouden aan een eerder ingenomen standpunt dat de gemiddelde werkne mers er 55 gulden netto op vooruit moest gaan. Het CNV was bereid genoe gen te nemen met een bedrag van 44 gulden. De werkgevers wilden niet ver der gaan dan 38 gulden. Stakingen Minister Boersma werd geconfron- hoop Noorse motorenbedrijf Wichman over weegt met deel personeel en apparatuur van Smit en Bolnes produklie van twee motorentypen in Zierikzee. rampzalig Tienduizenden jonge bomen slervei dagelijks ten gevolge van de droogte ei de hitte. indira PAGINA 7 uit, goed voor u Middelburgse politierechter beboet ei genaresse van café-restaurant in Bruin- isse voor vervuiling van het bedrijf. kantorenstad Amsterdamse politie ontruimt kinder speelplaats die moet wijken voor kan toorgebouw PAGINA 10 vakantietoer Sport: Het eerste Ardennenoffensief is uitgebleven: wielervedetten hielden zich kalm in Tourrit naar Verviers. spelen james Sean Connery James Bond af. Cassette wint op de grammofoonplaat; radio- en tv-programma's; strips. reorganisatie Bruynzeel reorganiseert en dat kost en kele honderden arbeidsplaatsen; beurs- financiën - economie. teerd met uitspraken van enkele FNV- bonden dat er stakingen zouden komen als het kabinet zou overgaan tot het treffen van een loonmaatregel indien niet aan de eis van de FNV werd voL daan. Een woordvoerder van het mi nisterie van sociale zaken zei hierop dat deze stakingsdreiging aan het ka binet bekend was hoewel de regering hiervoor niet zou zwichten. Daarna werd bekend dat het kabinet toch meteen loonmaatregel zou komen, dat een compromis zou inhouden tussen de voorstellen van de werkgevers en het CNV. Een woordvoerder zei namens de werkgevers dat hef kabinet met het nu genomen besluit wel verwachtingen heeft gewekt. „Als volgende week blijkt dat die verwachtingen niet veel om het lijf hebben wordt de situatie er waar schijnlijk niet beter op". Het ministerie van sociale zaken deelde namens minis ter Boersma mee dat het kabinet zich deze week op onderdelen zou beraden „Komt men eruit, dan hoeft het nu ge nomen besluit niet voor de gehele maand juli te gelden". Een loondeskun- dige zei ons dat de mededeling, dat het kabinet zich nog op onderdelen moet beraden, waarschijnlijk inhoudt dat het kabinet er nog niet uit is, „Diverse ministers zullen waarschijn lijk naar huiszijn gestuurd om nogeens te bekijken of zij op hun begrotingen nog het een of ander kunnen vinden wat kan bijdragen tot een overeenkomst tussen de sociale partners en de rege ring", zo werd gezegd. Volgens deskun digen zou het thans nog gaan om een vergroting van de overheidsuitgaven met een bedrag van 500 miljoen. Voor dit bedragzou minister Duisenberg tot nu toe geen geld hebben kunnen vinden en zouden de overige ministers niet be reid zijn gebleken nog verder op hun begrotingen te besnoeien. De gewetensbom van Van Agt D, van zijn broer Ferko. brief van minister Van Agt aan de tweede kamer over EMffl zijn 'doen en laten' inzake de Bloemenhove-kllniek is in <2*^^ meer dan een opzicht een op vallend en zelfs een uniek do cument. Uniek namelijk als verslag over een gewetensconflict. Het stuk ademt door en door de geest van de katholieke Jurist Van Agt. het is zorgvuldig ge schreven. waarbij alle vóórs en tegen* van bepaalde handelingen minutieus tegenover elkaar worden afgewogen en ethisch worden getoetst. De minister erkent overigens dat zijn eigen ethiek Inzake abortus en ln het bijzonder In zake de Bloemenhove-kllniek niet wordt aangehangen door een groot deel van de bevolking, evenmin door vele artsen. Niettemin blijkt voor Van Agt het eigen geweten de enige toetssteen te zijn voor zijn handelen in deze zaak. zij het dat de consequenties daarvan - de bewindsman erkent dat zonder omwe gen - politiek gezien bijzonder groot kunnen zijn. Hm DEN HAAG - Onschuldig veroordeeld heeft de 21-jarige Bela Imre Sander Toth uitDenHaagbijnaeenjaarin de gevangenis gezeten. Hij was beschuldigd vaneen overval opeen Haags postagentschap in juni vorig jaar waarbij 4700 gulden werd buitgemaakt. Toth is dinsdag in vrijheid gesteld, nadat de 18-jarige buffetbe- diende J. E. O. tegenover de Haagse politie had bekend dat hij de rover was geweest. Toth, die tot voorde Hoge Raad toe heeft ontkend dat hij ook maar iets te maken had gehad met de overval zal een schadevergoeding van de staat eisen. Zowel de politie als het openbaar ministerie betreuren de. wat zij noemen, „af schuwelijke vergissing". NAIROBI-BONN (DPA/RTR/AFP) - De kapers van de luchtbus van Air France die op het vliegveld van En- tebe in Oeganda staat, willen kenne lijk in ruil voor de vrijlating van de inzittenden ook de invrijheidsstel- ling van leden van de harde kern van de Baader-Meinhof-groep en de anarchistische 'Beweging van de Tweede Juni' afdwingen. Radio-Oeganda noemde de namen van zes in West-Duitsland gevangen zittende leden van deze groeperin gen. Het zijnJan-Carl Raspe, Werpe Hoppe. Fritz Teufel. Inge Viett, Ralf Reinders en Ingrid Schubert. Voorts willen de kapers de vrijlating van 40 Palestijnse gevangenen in Is raël, 5 gevangenen in Kenia, 1 in Frankrijk en 1 in Zwitserland. Volgens de eerste berichten bestaat de groep kapers uit vier mannen (kennelijk drie Arabieren en een Zuidamerikaan l en een 'Duitse vrouw'. De bij de tussenlanding in Bengasie vrijgelaten Patricia Hey- man heeft tegen de Londense cor respondent van het Israëlische blad 'Maariv' gezegd dat er bij de kapers een vrouw is die 'Engels met een Duits accent' spreekt. Bij de Palestijnen die in Israël ge vangen zitten, is mgr Hilarion Ca- pucci, deMelchitische aartsbisschop van Jeruzalem die in december 1974 tot twaalf jaar gevangenisstraf werd veroordeeld wegens wapensmokkel voor Palestijnse guerrillastrijders. De kapers willen dat de gevangenen die tegen de gijzelaars geruild moe ten worden, naar Entebe worden ge bracht. Morgenmiddag loopt het ultimatum af. Toth werd vorig jaar juli op grond van de getuigenverklaringen van de lokettiste van het agentschap en van een 67-jarige man die achter de verdachte op zijn beurtstond te wachten, tot driejaar ge vangenisstraf veroordeeld. De overval vond plaats op 20 juni vorig jaar toen een naar schatting 20-jarige man de lo- ketüsten een briefje toonde met de tekst „f 5000. anders schiet ik een gaatje in je buik". De dader ondersteunde zijn ver zoek met een in zijn broeksband verbor gen (alarm(pistool. Na het geld geïncas seerd te hebben verdween hij per brom fiets uit het gezichtsveld. Naar aanleiding van de getuigenverkla ringen stelde de politie een compositie foto samen die in een aantal kranten werd geplaatst. De zes tips wezen alle maal in de richting van de werkloze Toth. De twee getuigen meenden hem als de dader te herkennen. Een derde getuige, die gereageerd had op de com positiefoto in de krant, verklaarde dat Toth op de morgen van de overval om acht uur een krant had gestolen voor de zaak waar de overval is gepleegd. Nu pas blijkt dat Toth de krant niet op de dag van de overval maar een week eerder gestolen had. Bewijzen De Haagse recherche meende genoeg bewijzen in handen te hebben om de man te arresteren. Beide kroongetui gen verklaarden tegenover de politie voor 100 procent zeker te zijn dat Toth de overvaller was geweest. Bij de be handeling van de zaak door het ge rechtshof van Den Haag was, met name de lokettiste, wat minder zeker, maar de rechtbank hield vast aan eerder af gelegde verklaringen. Toths alibi - hij zou op de bewuste dag tot 's morgens 12 uur bij zijn broer en schoonzuster in Rijswijk hebben geslapen - was niet waterdicht, omdat zijn familie het niet pertinent kon bevestigen. Hij werd eerst tot twee, en in hoger beroep tot driejaar veroordeeld. Een cassatiever zoek werd door de Hoge Raad verwor pen. De advocaat-generaal van het Haagse gerechtshof mr Bos(..In mijn inmiddels 17-jarige loopbaan bij het openbaar mi nisterie heb ik dit nog nooit meege maakt") zegt dat hij indertijd in hoger beroep vier jaar geëist had. omdat een onderzoek van het bij de overval ge bruikte briefje door het gerechtelijk la boratorium „hoogstwaarschijnlijk door Toth geschreven was". Mr. Bos. „De ge tuigen waren iets minder stellig, maar het „dode" bewijs was in zijn nadeeL Ik heb de man dinsdag onmiddellijk in vrijheid gesteld. Het spijt mij overigens dat hij gezwegen heeft, waar praten ver standiger zou zijn geweest" Sc hij n Raadsman Kooy geeft toe dat de schijn tegen zijn cliënt was, maar zegt voort durend beweerd te hebben dat het wet tig bewijs niet geleverd was. Met name doelt hij dan op de tweede getuige, de 67-jarige man, die tegenover de politie verklaarde de overvaller te herkennen aan diens gelaatsuitdrukkingen, ter- Computers Schiphol zijn niet geheim (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG - Passagiers op Schip hol kunnen inzage krijgen in de ge gevens die mogelijk van hen zijn op geslagen in de computer van de ma rechaussee. Deze computer bevat in formatie uit de opsporingsregisters van justitie en is bestemd om de con trole van de passagiers te vereen voudigen. De computer wordt bin nenkort operationeel; nu functio neert hij reeds bij wijze van proef. De staatssecretarissen Zeevalking (justitie) en Polak (binnenlandse za ken) hebben dit bekendgemaakt naar aanleiding van vragen van de Tweede-Kamerleden Kappeyne-Van de Coppello en Geurtsen. beiden WD. Het recht tot inzage wordt, vol gens de bewindslieden, geregeld in het reglement dat binnenkort - voor he t officieel operationeel-worden van de computer - wordt gepubliceerd. wijl hij de man alleen maar van achte ren had gezien. Politiecommissaris Van Andel; „Alle ingebouwde zekerheden hebben ons ge lijk gegeven en nu blijkt dat wij en de rechtbank het bij het verkeerde eind hebben gehad Dat betreur ik ten zeer ste. Voor de Haagse politie is deze ver gissing uniek. Wij hebben iets dergelijks nooit eerder meegemaakt". De zaak-Toth kwam in mei van dit jaar in een nieuwe fase doordat in de Sche- veningse gevangenis, waar Toth gedeti neerd was. geruchten gingen dat hij on schuldig gevangen zat en dat de overval gepleegd was door ene O. Een her nieuwd politie-onderzoek leverde slechts vage berichten op. bijvoorbeeld dat O. kort na de overval een nieuwe personenauto zou hebben gekocht. Politievoorlichter Kazimier: „De re cherche heeft toen gebluft en O ver- zochtop 14 juni langs te komen. O. kreeg overigens op zijn verzoek ook de toezeg ging dat hij niet direct zou worden aan gehouden" Een hernieuwde afspraak op 16 juni kwam hij niet na. Tien dagen later slaagde de politie erin O 's nachts om vier uur aan te houden. Na verhoor bekende hij de overval gepleegd te heb ben. Het alarmpistool werd bij hem thuis gevonden. Ondergedoken Bela Toth is onmiddellijk na zijn vrijla ting ondergedoken. Een speurtocht naar hem leidt langs zijn 61-jarige pleegvader Van Rooijen en zijn 23-jarige broer Ferko. maar niet naar zijn schuil plaats. Van Rooijen: „Ik kan me wel voorstellen dat hij niet direct naar mij toekomt, tenslotte heb ik hem bij de po litie aangegeven- Ik wist dat hij gezocht werd en wilde niet dat hij nog verder van de goede weg zou afraken". Zestien jaar lang heeft Van Rooijen samen met zijn in '74 overleden vrouw („Bela was gek op haar") voor de twee broers gezorgd. ..Ferko", zegt hij, ..rit wei op het goede spoor, die is metse laar, maar Bela is altijd al onoppassend geweest. Spijbelen van school, slechte vrienden en daardoor kwam hij nogal eens met de politie in aanraking. Vroe ger", vertelt Van Rooijen. „hebben we het echt gezellig met elkaar gehad. Nu is er geen goed garen meer met Bela te spinnen. Toch hoop ik dat hij goed te recht komt. Als hij maar niet zijn oude vrienden weer opzoekt". (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG - Het KVP-kamerlid Bre men wil van minister Lubbers (econo mische zaken) een brief over de ont wikkelingen bij het Vredestein- concern over eventueel door de over heid te nemen maatregelen tegen de dreigende massaontslagen. De KVP'er heeft dit dinsdag in schriftelijke vra gen van de bewindsman geëist. Volgens Bremen is er sprake van „manipula ties" van het Amerikaanse moedercon cern Goodrich. Hij wil van Lubbers weten hoeveel ar beidsplaatsen. uitgesplitst naar vesti gingsplaatsen, in het geding zijn. Vol gens Bremen z#l de mogelijke sluiting van Vredestein-vestigingen juist voor Limburg rampzalige gevolgen hebben. Bremen dringt bij de bewindsman aan op spoed bij het schrijven van de brief Let gaat ln deze brief om het onver mijdelijke - en ln dit geval levensgrote - gewetensconflict van een politicus, die beleidsverantwoordelijkheid draagt. Max Weber - groot Duits socioloog - heeft een kleine zestig jaar geleden ln een opstel over de 'roeping tot de poli tiek' een scherpe analyse van dit con flict gegeven. Daarin maakte hf) een on derscheid tussen wat hij noemde 'Ge- sinnungsethlk' en "V eran two rtun gs- ethik*. twee termen die men ln het Ne derlands beter kan omschrijven dan let terlijk vertalen. In het eerste geval gaat het om een ethiek die alleen en uitslui tend rekening houdt met principes (..Ik ben tegen oorlog, ik weiger dienst, ook al zou morgen ons land worden bezet"), terwijl in het tweede geval de gevolgen van het ethisch handelen mede in de be schouwingen worden betrokken In het algemeen zal de po liticus aanhanger van het tweede standpunt zijn. Voorbeeld: een be windsman in het kabinet-Den Uyl zou principieel tegen stander kunnen zijn van elke vorm van Industrie-uitbreiding - een 'gesmnungs-ethlsch' standpunt - maar hij behoort zich dan wel af te vragen wat daarvan de gevolgen zullen zijn voor de werkgelegenheid en de werkloosheid. En dat weer zal hem tot een 'verantwortungs-ethisch' handelen lei den: de nota van Lubbers over de selec tieve groei is er een voorbeeld van. In zulke conflicten gaat bel bovendien om de spanning tussen doel en middelen; is voor dit bepaalde doel dat bewuste middel verantwoord? Of ln het geval- Van Agt: „Mag ik voor dit doel (het ver hinderen van een politieke crisis) kiezen voorhetdoorlaten werken van het(door mij verfoeide) instituut Bloemenhove?" H,e Pleegvader Van Rooyen: komt Bela niet meer langs.... Een Argentijnse employé van de Franse Renault vestiging in Argentinië is dinsdag doodgeschoten. De daders zijn vermoedelijk gueriilastrijders. Het slachtoffer werd vanuit een auto VOORWAARDE: FUSIE TUSSEN 'VREDERUST' EN NIEUW ZIEKENHUIS GOES - De ziekenhuiscommissie (een onderdeel van het college voor zieken huisvoorzieningen) heeft staatssecre taris J. P. M. Hendriks van volksge zondheid en milieuhygiëne geadvi seerd medewerking te verlenen aan de plannen voor de bouw van een psychia trisch ziekenhuis in Goes. Het psychia trisch ziekenhuis in Goes zou volgens de commissie moeten starten met hon- derdveerlig bedden. Wel vindt de commissie, dat het nieuwe ziekenhuis in de toekomst moet kunnen uitgroeien tot een inrichting metzo'n driehonderd bedden. De ziekenhuiscommissie heeft de staatssecretaris verder geadviseerd één voorwaarde in te bouwen: er moet een fusie tot stand komen tussen het nieuwe psychiatrische ziekenhuis in Goes (de stichting psychiatrisch ziekenhuis voor Zeeland) en de psychiatrische inrich ting 'Vrederust' (uitgaande van de ver eniging tot christelijke verzorging van geestes- en zenuwzieken in Zeeland) in het Brabantse Halsteren. In het advies aan de staatssecretaris schrijft de ziekenhuiscommissie voorts, datdebeddencapaciteitvan 'Vrederust' in Halsteren moet worden terugge schroefd van achthonderdvijfentwintig naar driehonderdvijfentwintig tot drie honderdvijfenzeventig bedden. Hoewel er nog wel enige vraagtekens worden geplaatst, is het advies van de zieken huiscommissie in Zeeland met gejuich ontvangen. De voorwaarde van de commissie, dat er een fusie tot stand moet komen, hoeft geen onoverkomelijke hindernis te vormen, zo is de indruk. 'Vrederust' en de stichting psychiatrisch ziekenhuis voor Zeeland hebben tal van raakvlak ken. Zo is het initiatief om in Zeeland tot de bouw van een psychiatrisch zieken huis te komen, uitgegaan van 'Vreder ust'. In 1968 werden daar al de eerste ge sprekken over gevoerd. Bovendien be staat de helft van het aantal bestuursle den van de stichting psychiatrisch zee kenhuis voor Zeeland uit bestuursleden van "Vrederust'. De heer P. J. G. Ver- maire uit Kapelle is penningmeester van het dagelijks bestuur van 'Vrede rust' en secretaris van de stichting psy chiatrisch ziekenhuis voor Zeeland. Hij vermoedt dat het wel zal lukken om een fusie tot stand te brengen, „ondanks het grote aantal juridische hobbels dat we zullen moeten nemen." Hij meent, dat alles op alles gezet moet worden om zon fusie te bereiken. De heer Vermaire vindt, dat de plannen vooreen psychia trisch ziekenhuis in Zeeland in geen ge val mogen stranden op bestuurlijke en organisatorische problemen. De moei lijkheid is, zo zette de heer Vermaire uit een, dat 'Vrederust' een protestants- christelijke inrichting is. Het is ontzet tend moeilijk, meende hij. de statuten in die zin te wijzigen, dat "Vrederust' een meer 'open' instelling wordt. „Maar ik ben ervan overtuigd, dat we eruit ko-- men." Vraagtekens plaatste de heer- Vermaire achter de eis van de commis sie. dat het aan tal bedden in "Vrederust" wordt gebracht op driehonderdvijfen twintig a driehonderd vijfenzeven tig. De heer Vermaire vertelde dat "Vrederust" al streeft naar inkrimping van het aan-: tal plaatsen. "Vrederust' ging echter uit van vierhonderdvijftig bedden. Een ver schil dus van zo'n honderd plaatsen. De heer Vermaire: „Dat scheelt nogal wat.' Daar moeten we ons nog terdege over beraden." Ondanks die kanttekeningen liet hij er geen twijfel over bestaan bijzonder in genomen te zijn met het positieve ad- Slot zie pagina 7 kolom 3) daar is nogal schouderopha lend over de brief van Van Agt gedaan en er zijn al vele bezwaren geopperd. Zo vindt men het onverstandig dat een dergelijk stuk naar buiten is gekomen en staatsrechtelijk wordt het onjuist geacht dat in de brief wordt ingegaan op aspecten van initiatief-wetsontwerpen voor regeling van de abortus, die thans bij de kamer in behandeling zijn. Van Agt vraagt zich namelijk in zijn stuk onder meer af of Bloemenhove op de huidige wijze kan doorgaan indien het abortus-wetsontwerp van socialisten en fiberalen wordt aangenomen. Hij beantwoordt deze vraag ontkennend en dat nu vinden zijn tegenstanders onzui ver eerst dient te worden afgewacht of het ontwerp tot wet verheven zal wor den en pas dan is er reden om over het beleid te gaan praten. We zijn niet erg overtuigd door de kritiek op Van Agts brief Mag een minister - om het even of men het met hem eens is of niet - uiteen zetten in welk een groot conflict hij te recht is gekomen? NatüUriijk mag hij dat. De burger eist dat recht ook voor zichzelf op: als hij bijvoorbeeld gewe tensbezwaren heeft tegen militaire dienst, dan wenst hij dat de staat die bezwaren erkent en er rekening mee houdt. In dit geval gaat de bewindsman uit van - zo schrijft hij - „de unieke waarde van elk menselijk leven, hoe pril nog of hoe pover al geworden". Nu dit uitgangspunt hem in een niet geringe conflictsituatie heeft gebracht heeft hij naar ons gevoel alle recht - misschien zelfs wel de plicht - om zijn specifieke gewetensbezwaren uiteen te zetten. En als hij dat dan doet in een brief aan de kamer, dan kiest hij hoe dan ook de geëigende methode. Ook al is men het niet met zijn standpunt eens. er is geen reden om schamper te doen over deze uiteenzetting van Van Agt Hij ver woordt zijn standpunt eerlijk en zonder omwegen. O ij dit alles mag nog wel eens worden vastgesteld dat deze hele affaire - als zovele knelpunten binnen deze regering - terug is te brengen tot de formatie van dit kabinet Als er toen betere en scher pere afspraken zouden zijn gemaakt dan zou dit conflict zich niet hebben voorgedaan. De eerlijkheid gebiedt overigens te melden dat bij scherpere afspraken het kabinetrDen Uyl er ver moedelijk niet zou zijn gekomen. Tot dusver heeft men alle tijdbommen nog kunnen demonteren of voor zich uit we ten te schuiven. Het is echter zeer de vraag of dit met de gewetensbom van Van Agt ook mogelijk zal zija

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1976 | | pagina 1