Ministerie geeft
wenken aan stroom
vakantiegangers
Stilte voor de storm in Italië
VREEMDELING
EN POLITIEK
Vorster ontmoet
Kissinger in
Beierse Woud
PZC/o
Sinds 1860een probaat
polderpiep,bliksembeef
en grasgriezel.
ITALIË WORDT VOLGENDE WEEK ONREGEERBAAR
VRIJDAG 18 JUNI 1976
(Van onze juridische medewerker mr Th. Holterman)
Het gemak waarmee juristen de relatie tussen politiek en recht ontkennen valt
mij telkens weer op. Dit is het probleem dat ik aan de orde wil stellen. De ontken
ning zit meestal verpakt in een zegswijze, die er op moet duiden met een welover
wogen juridische mening van doen te hebben. In het zojuist verschenen en nuttige
boekje van mr. H. P. Vonhoegen, getiteld 'Vreemdeling en strafrecht' (Kluwer.
1976), doet zich een dergelijke ingebouwde ontkenning voor.
Vonhoegen signaleert dat een vreemdeling die een strafbaar feit pleegt, getroffen
kan worden door een strafrechtelijke sanctie (bijvoorbeeld gevangenisstraf). Ver
volgens kan hij uit het land worden gezet. Sommige juristen zien hierin een opeen
stapeling van straffen. Dit lijkt moeilijk houdbaar zegt mr. Vonhoegen. want „hoe
wel de verwijdering voor de betrokken vreemdeling ongetwijfeld als een sanctie zal
worden aangevoeld, is zij toch in wezen niet anders dan een maatregel in het belang
van de openbare orde". Mij gaat het vooral om het begrip „in het belang van de
openbare orde". De vraag laat zich stellen of dit meer een juridisch dan een politiek
begrip is.
Het belang van deze vraag en het antwoord daarop heeft een redelijk grote
actualiteitswaarde. Hiervoor hoeven we maar te denken aan de zaak-Harm Dost,
de Nederlander die in West-Duitsland voor een in Nederland gepleegd feit - voor
zover mij bekend - enige jaren gevangenisstraf moet opknappen. Ook valt te
denken aan de onvrede die recent is ontstaan in de tweede kamer over het vreem
delingenbeleid. Hier ga ik even op door.
De staatssecretaris van het ministerie van justitie, mr. Zeevalking, heeft afwijzend
beschikt op het verzoek van 17 Koerden om hen de vluchtelingenstatus te verlenen
Het bezit van vluchtelingenstatus door een vreemdeling biedt zekere voordelen
boven andere toegestane aanwerigheidsvormen Zo zouden de Koerden als 'vluch
telingen' bijvoorbeeld een studiebeurs kunnen krijgen. De afwijzing van het ver
zoek door mr. Zeevalking blijkt vooral vanuit politieke motieven te zijn ingegeven
De verhouding tussen Nederland en de oliestaten, waaronder Irak. is namelijk in
het geding. Zou Nederland de 17 Koerden de vluchtelingenstatus verlenen, dan zou
ons land daarmee tevens erkennen, dat Koerden in Irak (om politieke redenen)
vervolgd worden. Dit zou Irak wellicht niet zo'n aardige daad van Nederland kun
nen vinden, wat weer in het uiterste geval bijvoorbeeld tot een olie-boycot kan
leiden.
opinie en achtergrond
Ee,
iVan onze correspondent!
Bonn - De Zuidafrikaanse premier
Vorster zal zich van 20 tot 22 juni in
Bonn ophouden. Weliswaar niet als
gast van de Bondsregering, maar als
leider van een conferentie van Zuid
afrikaanse ambassadeurs in Europa.
Aansluitend ontmoet hij in een nog
niet met naam genoemde plaats in het
Beierse woud de Amerikaanse minis
ter van buitenlandse zaken, Henry
Kissinger.
Het bezoek van Vorster aan de Bonds
republiek heeft vooral in de pers van
de communistische landen ongun
stige commentaren gekregen. Er
wordt over een door de Bondsregering
goedgekeurde ontmoeting van racis
ten gesproken. De Bondsregering
Jen politieke belangenafweging blijkt van invloed tezijn op de inhoud van door
juristen gebezigde begrippen als 'openbare orde' en 'redenen aan het algemeen
belang ontleend'. Op hetzelfde ogenblik is de aanwezigheid van de relatie recht-
politiek niet meer te ontkennen. Met an
dere woorden, wanneer wordt geconsta
teerd, zoals mr. Vonhoegen doet, dat
iets 'in wezen niet anders dan een maat
regel is het belang van de openbare
orde' is, dan wordt hier op een ongeoor
loofde wijze politiek tot recht herleid. Deze herleiding tot recht, dus tot een
ingreep volgens juridische regels, laat het vermoeden voortbestaan dat het
recht een neutrale categorie is. Een categorie die als een toetssteen boven de
verschillende belangen of partijen zweeft.
In het geval van de in Nederland verblijvende vreemdeling, die een strafbaar teit
begaat, doet zich nog iets anders voor. De strafbare Nederlander heeft in verhou
ding tot een vreemdeling het voordeel dat hij niet uit zijn eigen land kan worden
gezet. Maar welk verschil is er tussen een stelende Nederlander en een stelende
vreemdeling als 'stelende mens'? Geen enkel natuurlijk.
Ijaten we aannemen dat een Nederlanderen een vreemdeling voor het gepleegde
feit anderhalf jaar gevangenisstraf opknappen. Die straf moeten zij ondergaan,
omdat men denkt dat er opvoedkundige waarde vanuit gaat Het doel van de straf,
zo is vastgelegd, is onder meer om mensen weer voor een geregeld maatschappe
lijk leven rijp te maken. Los hiervan staat op dit ogenblik de kwestie of het doel
werkelijk wordt nagestreefd, en of het wordt bereikt
Het officieel vastgelegde en aanvaarde doel van de straf richt zich gelijkelijk op de
Nederlander en de vreemdeling. Na het uitzitten van de straf komen beiden weer in
de maatschappij, waarna de Nederlander niet de dreiging van uitzetting boven het
hoofd hangt en de vreemdeling wel. Kennelijk is er ie ts wat een Nederlander van een
vreemdeling laat verschillen, zódanig dat we een vreemdeling op kunnen pakken
om hem over de grens te zetten. Het superioriteitsidee dat hier uit spreekt, laat zich
niet rechtvaardigen door een simpele verwijzing naar de wet en het daarin gelegde
juridische verschil tussen Nederlander-vreemdeling.
Zou men willen betogen dat we door de uitzetting van een gestrafte vreemde
ling tenminste verlost zijn van een 'schurk', dan kan wél opgemerkt worden dat
"we kennelijk een falend strafstelsel in stand houden. De straf zou iemand im-
taers weer maatschappelijk rijp maken. Als dat gelukt was, lag juist daar geen
reden meer in om de vreemdeling - als 'schurk' - na het uitzitten van zijn straf,
hit te wijzen. Het zijn typisch deze problemen die juristen liever uit de weg
gaan. Dit lukt hen redelijk voorzover zij politiek tot recht weten te herleiden,
j;n daarmee de relatie ertussen ontkennen.
ADVERTENTIE
(Door Hans Geleijnse)
Nog steeds gaan veel Nederlanders met vakantie naarhet bui
tenland zonder acht te slaan op eventuele nare gebeurtenissen,
die het verblijf in zonnige oorden duchtig kunnen vergallen of
zelfs onmogelijk maken. Het ministerie van buitenlandse zaken
krijgt ieder jaar weer te maken met radeloze vakantiegangers,
die om hulp moeten aankloppen omdat ze zelfs de meest voor de
hand liggende voorzorgsmaatregelen niet hebben genomen. Een
paspoort dat thuis in de kast is blijven liggen, kan al de oorzaak
van veel ongerief zijn. Erger wordt het wanneer bij controle aan
de Spaanse grens een 'vergeten' brokje hasjiesj uit de vakantie
broek in de koffer wordt gevist...
'BUITENLANDSE ZAKEN' TREKT TEN
STRIJDE TEGEN ONACHTZAAMHEID
In de 'Wenken voor vakantie in het buitenland', die het ministerie bijna tradi
tiegetrouw ook dit jaar verstrekt, neemt de waarschuwing aan het adres aan
hen, die verdovende middelen bij zich hebben, aanschaffen dan wel verhande
len in het buitenland, ook nu een centrale plaats in.
Het ministerie wijst er in dat verband
op dat de uiterste voorzichtigheid in
acht moet worden genomen met lif
ters. De auto kan verbeurd worden
verklaard wanneer bij een van de inzit
tenden verdovende middelen worden
aangetroffen. Datzelfde geldt trou
wens ook voor pornografie, waar men
in de zuidelijke Europese landen, maar
ook in België, lang niet zo tolerant
tegenover staat als in Nederland
Veel hoofdbrekens kosten het minis
terie en de ANWB die mensen, die met
vakantie zijn gegaan zonder dat men
zijn familieleden of vrienden enige
aanduiding heeft gegeven waar men
vertoeft. Vorig jaar zomer heeft het
ministerie - in samenwerking met de
diplomatieke vertegenwoordigingen
in het buitenland - vaak tevergeefs
getracht vakantiegangers in het bui
tenland op te sporen om ze te kunnen
inlichten over ernstige ziekte of sterf
gevallen in de naaste familie.
Wie een trektocht met de tent maakt,
verzuime niet om de twee tot drie da
gen even naar Nederland te bellen met
informatie over de verblijfplaats, zo
adviseert buitenlandse zaken. In de
uitzendingen van de Wereldomroep op
de 31- en 49-meterband worden van
09.00 tot 10.20 uur oproepberichten
van het ministerie en van de ANWB
omgeroepen.
Adviezen
Puntsgewijs nog een aantal adviezen
van het ministerie die ernstige mal
heur tijdens en na de vakantie kunnen
voorkomen:
1Laat bij familie of kennissen een
briefje achter met gegevens oven a.
naam ziekenfonds of verzekerings
maatschappij tegen ziektekosten (zo
mogelijk met polis en -of registratie
nummer); b. nummer van bank en -of
girorekening met eventueel machti
ging tot opnemen van gelden; c. naam
huisarts en d. de maatschappij waarbij
u een reisongevallenverzekering af-
sloot.
2Vraag huisarts, indien u onder
•medische behandeling bent, of een
verklaring - in Duits, Frans en Engels-
over uw gezondheidstoestand nood
zakelijk is voor het geval in het buiten
land medische hulp moet worden in
geroepen.
O. Neem zo weinig mogelijk con
tant geld mee. maar zet uw vakantie
geld om in girobetaalkaarten of rei-
scheques. Noteer de nummers van de
cheques en stel bij diefstal onmiddel
lijk politie en bank van afgifte in Ne
derland op de hoogte, zodat u achteraf
niet verantwoordelijk kunt worden
gesteld voor betaling van door ande
re geïnde cheques. Wie in het buiten
land zonder geld komt te zitten, moet
er rekening mee houden dat de Neder
landse vertegenwoordiging ter plaatse
wel een voorschot verstrekt voor de te
rugreis naar Nederland, maar nooit
geld geeft voor het onbekommerd
voortzetten van de vakantie.
4. Verschillende landen hanteren
strikte bepalingen over het bedrag aan
Nederlands en eigen geld dat in- en
uitgevoerd mag worden. Banken en de
ANWB verschaffen daarover alle in
lichtingen. Overtredingen van die be
palingen kan worden bestraft met
hoge geldboetes of gevangenisstraf
fen.
5Binnen de EEG-landen hebben
verplicht verzekerden - maar in het al
gemeen ook bejaarden en vrijwillig
verzekerden - dezelfde rechten op me
dische hulp als de eigen inwoners van
die landen. Datzelfde geldt ook voor
Spanje. Bij de ziekenfondsen moet
daartoe echter wel een zgn. E-
IH-verklaring worden aangevraagd.
Ook voor andere landen gelden soort
gelijke regelingen, waarover de zieken
fondsen en het voorlichtingscentrum
Sociale Verzekering, Rhijnspoortplein
1 in Amsterdam tot in alle details kun
nen informeren.
UEen reis-
onge vallen verzekering zou voor ie
dere vakantieganger met buiten
landse bestemming verplicht moeten
rijn. Er moet rekening mee worden ge
houden dat.na een ongeluk of sterfge
val een gedeelte van de kosten voor
eigen rekening blijft. Toeristen met
bestemming Spanje, die vergeten zijn
zich te verzekeren, kunnen dat na
aankomst op vliegveld of bij grenspost
alsnog doen bij een Spaanse verzeke
ringsmaatschappij. In verband met de
Olympische Spelen wijst het ministe
rie erop dat voor een trip naar Canada
en-of de Verenigde Staten bijzondere
aandacht aan de reis
ongevallenverzekering moet worden
geschonken. Met medische behande
ling kan in die landen een bedrag van
tienduizenden guldens gemoeid zijn.
7 Ga uitgerust op reis, zeker wan
neer u zich met de auto naar de verre
vakantiebestemming begeeft. Vorige
zomer rijn in het buitenland weer en
kele tientallen Nederlanders omge
komen of zwaar gewond geraakt bij
verkeersongelukken. Stel u op de
hoogte van de verkeersvoorschriften
in de landen die bereisd worden.
8. Neem in geval van ernstige
moeilijkheden direct contact op met
de Nederlandse ambassade of consu
laire vertegenwoordiging in de va
kantieplaats of vraag bijvoorbeeld na
arrestatie de buitenlandse autoritei
ten dat te doen. Ambassades en consu
laten zullen er alles aan doen om u met
raad en daad terzijde te staan.
9.
Reis op een geldig paspoort.
Weliswaar is het mogelijk een beperkt
aantal landen met een verlopen pas
poort te bezoeken, maar zekerheid
gaat ook wat dit betreft voor alles. Het
onderweg laten verlengen (vernieu
wen) van een paspoort is praktisch
onmogelijk en in ieder geval kostbaar
Het paspoort is zo'n beetje het kost
baarste bézit tijdens de vakantie. Ie
der jaar weer worden vakanties wreed
onderbroken doordat dit 'identiteits-
boekje' zoek raakt of wordt gestolen.
Geef het paspoort nooit uit handen,
ook niet als campinghouders er om
vragen. Zelf veranderingen in het pas
poort aanbrengen is absoluut uit den
boze. het paspoort wordt daardoor on
geldig. Ten onrechte menen veel va
kantiegangers dat voor reizen binnen-
de Beneluxlanden geen paspoort meer
nodig is omdat er aan de grens niet
meer wordt gecontroleerd. In België is
het echter zelfs verplicht een paspoort
op zak te hebben, terwijl ook de
Luxemburgse autoriteiten er naar
kunnen vragen.
heeft dit met klem van de hand gewe
zen. Een woordvoerder van buiten
landse zaken maakte dinsdag duide-
liiir riat. aan de houding van Bonn
tegenover de Zuidafrikaanse apart
heidspolitiek niet kan worden getwij
feld. De Bondsregering heeft de reso
lutie van de Verenigde Naties tegen de
apartheidspolitiek van Zuid-Afrika
ondersteund, verklaarde hij.
Dat er conferenties van ambassa
deurs van andere landen in de Bonds
republiek plaatsvinden en daaraan
de minister van buitenlandse zaken
van het betreffende land deelneemt,
is diplomatiek gezien niet buitenge
woon. Hoewel de deelneming van
premier Vorster aan de conferentie
van ambassadeurs niet in deze lijn
past, heeft de Bondsrepubliek geen
principiële bezwaren tegen zijn aan
wezigheid.
Dat de Zuidafrikaanse regeringsleider
naar de Bondsrepubliek komt, ge
beurt op wens van Kissinger, die ge
zien rijn tijdsbestek de ontmoeting in
West-Duitsland zal laten plaatsvin
den. Ook hiertegen kon de Bondsrege
ring naar goed internationaal gebruik
geen bezwaren voortbrengen, maai
men st»elrr»»IWUUUW«IÏISaW5WiP
ken. dat men met dit spectaculaire be
zoek van Vorster niet bijster ingeno
men is. Vooral niet omdat zijn komst
op een tijdstip plaatsvindt, waarop
men in Bonn bezig is de relaties metde
Afrikaanse volkeren te verbeteren.
De Westduitse minister van buiten
landse zaken. Genscher, zal tijdens de
hoffelijkheidsvisite van Vorster op
buitenlandse zaken de gelegenheid te
baat nemen met Vorster mogelijkhe
den voor vreedzame oplossingen van
het apartheidsvraagstuk te bespre
ken. Waarschijnlijk zal Genscher er
verder op wijzen, dat de Zuidafri
kaanse ambassadeur in Bonn, Donald
Sole, door wat lichtvaardige uitlatin
gen tegenover de leden van de Bonds
regering zichzelf in een wat kwaad
daglicht heeft gesteld. Voor het over
ige is de politiek van de Bondsregering
erop gericht met iedereen gesprekken
te voeren wanneer daardoor de ont
spanning wordt gediend, aldus de
spreker van het ministerie van buiten
landse zaken.
(Door onze correspondent Gerard Ver-
D linden)
e verplichte rustdag in de Ita
liaanse verkiezingsstrijd is ook dit
maal, traditiegetrouw, de zaterdag
die aan de eigenlijke verkiezingsda
gen vooraf gaat. Ditmaal lijkt dat 'af-
koelingsetmaal' een overbodige
maatregel. Want na enkele stormach
tige weekeinden in de loop van de
maanden april en mei, is de laatste
week voor deze algemene verkiezin
gen in Italië rimpelloos, tam en zon
der noemenswaardige incidenten
verlopen. De heetgebakerde Italia
nen, zowel de politici als hun poten
tiële stemmers en propagandisten,
zijn buiten adem. En hoe ziet het er nu
in deze windstilte voor de storm uit?
In een vrijwel perfecte balans dansen
de christen-democraten en de com
munisten hun laatste verkiezings-
dans. De christen-democraten komen
volgens de meeste opiniepeilingen
komende zondag en maandag tot 35
procent, de communisten tot 34 pro
cent. Zoals altijd in de Italiaanse ver-
kieringen. kunnen incidenten van het
laatste moment de stembusuitslag be
langrijk beïnvloeden, en twee van die
gebeurtenissen houden de Italiaanse
gemoederen volop bezig. Op 28 mei,
nog in de hitte van de strijd, werd in
Sezze Romano. 60 kilometer ten
zuiden van Rome. een communisti
sche jongen bij een verkiezingsmani
festatie van de neo-fascistische party
MSI doodgeschoten.
De dader, MSI-afgevaardigde Sandro
Saccucci, neonazist en neofascist,
werd eerst beschuldigd van wapen
bezit op een politieke meeting, het
aanzetten tot moord en het schieten in
de lucht Zijn parlementaire on
schendbaarheid redde hem. Toen er
een beschuldiging van moord tegen
Saccucci werd uitgebracht en zijn on
schendbaarheid bij acclamatie was
opgeheven, was hij verdwenen. Het
vorig weekeinde werd hij in Londen
gearresteerd, en zijn uitwijzing is
vrijwel zeker.
He t s taat vast, dat de affaire-Saccucci
gevolgen zal hebben voor de neofascis
ten. ook al werd de man onmidellijk
door zijn chef, Almirante, uit de MSI-
partij gestoten. De reacties op het ge
beurde in Sezze waren zo heftig afkeu
rend dat het stemmenverlies mis
schien wel in de procenten zal lopen.
Waar gaan die stemmen naar toe? Er is
maar één weg: de rechtervleugel van
de christen-democraten.
Diezelfde christen-democraten heb
ben bij de regionale verkiezingen vorig
jaar al erg veel stemmen verloren aan
de communisten, en nu riet het er wel
naar uit dat de communisten die oor-
spronkeilijk regionale en gemeente
lijke winst op landelijk vlak gaan be
vestigen
Lockheed
Het tweede schandaal dat van in
vloed kan zijn, is de affaire-Lockheed,
een zaak waarin Italië, als corrupt
land bij uitnemendheid, voorop
loopt. Velen, uit verschillende par
tijen, zijn beschuldigd van het aan
nemen van steeekpenningen, maar
het belangrijkste geldpakket is ge
gaan naar de minister- president uit
het begin van de jaren '70, die schuil
ging onder de naam Antelope Cob
bler. Het schijnt de huidige minister
van buitenlandse zaken Mariano
Rumor te betreffen, die toen een
blauwe maandag premier was. Maar
wie het ook zal blijken te zijn, het is
zeker een top-christen-democraat
geweest. De onderzoekscommissie,
met flink wat christen-democraten
erin, zou het liefst de uitkomst van het
onderzoek tot na de verkiezingen
voor zich houden. Want het bekend
worden van de Italiaanse 'Lockheed-
agent' vóór de verkiezingsdag, kan de
christen- democraten een verlies van
enkele procenten opleveren in het
uiteindelijke stembusresultaat.
Maar voordat nu de hele affaire rond
de buitenlandse politiek van Italië aan
de orde gesteld wordt, met consequen
ties voor EEG, NAVO. Amerika, het
Middellandse-Zeegebied en het
Midden-Oosten, eerst een heel voor
spelbaar gevolg van de verkiezingen
voor Italië zelf. Italië wordt met ingang
van volgende week onregeerbaar.
Voorzover de verkiezingen al niet ook
stadbestuur en provincie behelzen in
enkele gebieden die vorig jaaar niet
meededen, moeten in elk geval door de
Italianen twee stembiljetten worden
ingevuld; een voor de tweede kamer en
een voor de senaat. Althans, dat geldt
voor bijna alle Italianen. Want de
jeugd tussen achttien en vijfentwintig
jaar mag aleen voor de tweede kamer
maar niet voor de senaat stemmen - de
grens ligt daar op 25 jaar.
Nu stemt de jeugd tussen 18 en 25 in
meerderheid communistisch, daar
over zijn alle peilingen het eens. Dat
geeft in ieder geval een andere poli
tieke verhouding te zien in de tweede
kamer dan in de senaat. Ruwweg ge
steld; de tweede kamer wordt links, de
.senaat centraal-links tot centrum. Op
zich nog niet zo'n ramp, maar in het
Italiaanse parlement wordt nu een
maal het principe van eeuwig doorpra
ten gehuldigd. Een wetsontwerp
kaatst in Italië als een tennisbal heen
en weer tussen tweede kamer en se
naat; De tweede kamer neemt een
wetsontwerp van de vergadering over,
stuurt het geamendeerd aan de eerste
kamer, krijgt het wederom geamen
deerd terug, mag er zelf weer wat aan
veranderen, en geeft het dan weer aan
de senaat. Die praat er weer over en
stuurt de laatste versie weer na de
tweede kamer, enzovoort. Dit proces
kan onbeperkt doorgaan, en ten aan
zien van veel wetsontwerpen zal dat in
de toekomst ook gebeuren
Communisten
Het is altijd zo in de Italiaanse poli
tiek (door de Italiaanse volksaard)
dat het gekrakeel, het opportunisme
en het stemmengewin om eer, positie
en daaraan verbonden voordelen,
voorrang hebben gehad boven de
staatsproblemen. De communisten
zijn de enigen die zich daaraan nog
niet schuldig hebben gemaakt. Zij
beweren dat het bij hen omgekeerd is,
maar moeten dat nog wel bewijzen.
Onder alle stortvloeden van parties,
discussies en pleidooien voor partij en
personen, rusten op de komende rege
ring en op het komende parlement de
volgende zware taken, de taken die
dus eigenlijk de inzet vormen van de
verkiezingen.
1Het abortusvraagstuk. Een re
ferendum hierover is al goedgekeurd
maar maar moet wachten omdat ver
kiezingen en referendum volgens de
Italiaanse grondwet nooit in één jaar
samen gehouden mogen worden. Een
milder wetsonwerp (de arts beslist),
dat het referendum overbodig zou
maken, is uiteraard evenzeer tijdelijk
van de baan, laten we zeggen tot okto
ber. maar dan gaat het in het nieuwe
parlement met het bovenbeschreven
tenniseffect tussen de beide kamers op
en neer.
2. Landbouwvisserij en de laatste
jaren ook het toerisme rijn de grote
bronnen van inkomsten geweest van
het grote gebied Zuid- Italië. De emi
gratie vandaaruit is, na twintig tot
dertig jaar wanbeheer van het zuiden
door de christen-democraten, een on
stuitbaar probleem geworden, en vis
serij en landbouw liggen er miserabel
bij.
3De revaluatie van de lire, zelfs
alleen het stopzetten van een verder
devalueren is niet alleen een zaak van
lief zijn voor Amerika. Amerika kan er
nog zoveel dollars ingooien en de EEG
kan daar nog wat bij doen aan marken,
guldens en franken; de munt wordt
vooralsnog niet gered en de verspil
zucht van de overheid kent geen gren
zen.
4. De criminaliteit neemt nog
steeds zeer sterk toe, en wordt slechts
bestreden met klassejustitie. Het zal
menigeen benieuwen hoelang Sandro
Saccucci, de neofascist, nodig zal heb
ben om uit een Romeinse gevangenis
te 'ontsnappen' vooreen lief sommetje
aan zijn bewakers. Ook de 'kleine' cri
minaliteit, roof en diefstal, helpt niet
mee het land populair te maken bij die
andere geldschieters; de toeristen.
5. De werkloosheid van de be-
roepsbevoliing draait ergens om de 8
procent. Alleen met relaties krijgt men
een baan. Dat systeem moet verande-
Vaticaan
Dan is er nog de problematische rela
tie met het Vaticaan. De paus heeft
zich in de afgelopen weken enkele ma
len op ontoelaatbare wijze bemoeid
met de interne zaken van Italië, eerst
toen vijf prominente katholieken zich
als onafhankelijk groepje op de com
munistische lijst lieten zetten, en
daarna door de bisschoppenverga
dering te laten verklaren dat de ka
tholieken niet op de communisten
maar op de christen-democraten
moeten stemmen (bijna met zoveel
woorden). Beide zaken betekenen een
schending van het Verdrag van Late-
ranen, de overeenkomst tussen het
Vaticaan en Italië uit 1929, waarvan
artikel 2 inhoudt dat de paus zich niet
in Italiaanse binnenlandse zaken zal
mengen. Met dat al tekent het wel de
paniek die deze week ook duidelijk
merkbaar is in Vaticaanse kringen
over de opdringende communisten.
Diezelfde communisten doen alles om
geen enkele onzekerheid te laten be
staan over de verhouding tussen Italië
en de EEG en Italië en de NAVO als zij
geheel of gedeeltelijk aan de macht
komen. Nog dinsdag zei communis
tenleider Enrico Berlinguer dat hij het
lidmaatschap van de EEG een vereiste
vond voor Italië en dat hij niet alleen
de NAVO wil blijven steunen, maar
dat hij van de NAVO ook steun hoopt
te krijgen in de toekomst.
Dat zijn de problemen en de omstan
digheden die loodzwaar over Italië lig
gen, midden in deze stilte voor de
storm. Er is nog kans dat die storm er
een zal worden in een glas water, maar
het moet betwijfeld worden. Ook als de
communisten een belangrijke tweede
partij op landelijk niveau worden, vlak
achter de in zeven verschillende stro
mingen gespleten en uitgeputte
kracht van de christen-democraten,
ook dan zal er volgende week na de
verkiezingen in Italië iets wezenlijk
veranderd zijn.
