PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
BLOEMENHOVE BLIJFT
VOORLOPIG OPEN
„KREDIET GARANTIE
WERD GEWEIGERD"
Botsing bonden-kabinet over lonen
In Zeeland pinksterdagen geen
recreatieve topdrukte verwacht
de krant
van zeeland
Van Agt - verrast over uitspraak rechter - beraadt zich
Verrassende uitspraak Lubbers:
219e jaargang no. 131
Donderdag 3 juni 1976
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - De abortuskliniek Bloemenhove in Heemstede
kan voorlopig haar werk blijven voortzetten. De Haarlemse rechtbank besliste woensdagmiddag
dat het beslag, dat de justitie op last van minister Van Agt op de apparatuur van de kliniek had
gelegd, feitelijk én juridisch niet meer bestaat. Het bezwaarschrift dat de kliniek tegen het beslag
had ingediend, is volgens de rechtbank daarom niet ontvankelijk, d.w.z. niet meer aan de orde.
De rechtbank baseert zijn beslissing
«p het feit dat de verzegeling van de
Bloemenhove-kliniek ruim twee we
ten geleden door actiegroepen onge
daan is gemaakt. Daarna heeft de jus
titie niets gedaan om het openblijven
mdie kliniek te verhinderen, terwijl
de «fificier van justitie mr. Andreae
femndien in het openbaar heeft mee
gedeeld dat het beslag in de praktijk
«j opgeheven. De latere mededeling
van procureur-generaal mr. Hartsui
ker en minister Van Agt van justitie
relf, dat het beslag naar hun mening,
juridisch nog wel van kracht was,
heeft de rechtbank buiten beschou
wing gelaten.
Minister Van Agt (justitie) zei woens
dagavond in de televisierubriek Den
Haag Vandaag zeer verrast te zijn door
de uitspraak van de Haarlemse rech
ter. Hij sloot de mogelijkheid van in
grijpen nog steeds niet uit en deelde
mee dat hij over de uitspraak van de
rechter moet nadenken alvorens hij
beslissingen neemt.
Woensdagmiddag en -avond heeft de
minister op zijn departement overleg
gevoerd met enkele medewerkers en
heeft hij telefonisch contact gehad met
het openbaar ministerie in Haarlem.
schik mij niet zonder meer in deze
uitspraak. Ik vind het functioneren
van de kliniek Bloemenhove een ern
stige raak", aldus de minister.
Op de vraag of hij vindt dat de onze
kerheid in de kliniek onder het perso
neel, de patiënten en de aanwezige ac
tievoerders kan blijven bestaan, ant
woordde hij kortaf: ja. Volgens de be
windsman zijn er bij hem honderden,
langzamerhand duizenden, brieven
binnengekomen, waarin het beleid
van de minister wordt gesteund.
Het oordeel van de Haarlemse rechter
heeft de minister daarom zeer verrast
omdat hij niets af wist van de uitlatin
gen van de hoofdofficier van justitie,
mr. Andreae, die gezegd zou hebben
dat er, na de tegenacties van de bezet
ters van de kliniek, geen sprake was
van inbeslagname. Dq minister wees
erop, dat het bestuur van de kliniek
kennelijk ook is uitgegaan van de si
tuatie van inbeslagname, omdat ze
anders geen bezwaarschrift tegen die
verzegeling hadden ingediend.
De uitspraak van de rechtbank bete
kent dat de toestand van vóór het in
grijpen van Van Agt nu is hersteld. In
theorie is het mogelijk dat minister
Van Agt opnieuw inbeslagneming van
Yunclaag
\mijn
taalstrijd
In België laait de taalstrijd hoog op na
een verdeel- en heersbeslissing van de
regering.
gepasseerd
De Raad voor de Arbeidsmarkt voelt
ach (dék) gepasseerd in de kwestie
Montedison.
capaciteit
De verwachte (en noodzakelijke) capa
citeit in de Nederlandse hartchirurgie
ts niet gehaald
redding
selectie
VAN THIJN
WAARSCHUWT
(Van onze parlementaire redactie!
DEN HAAG - Een kabinetscrisis door
toedoen van de KVP betekent het de
finitieve einde van de samenwerking
tussen PvdA en KVP. Dit schrijft de
leider van de PvdA in de Tweede Ka
mer, Ed. van Thijn, in het partijblad
Roos in de Vuist.
De socialistische leider heeft er de
KVP eerder van beschuldigd volgens
een van tevoren beraamd ingewikkeld
plan het kabinet-Den Uyl om zeep te
willen helpen. Daarop komt hij nu een
beetje terug.
Hij merkt op, dat het ontbreken van
een draaiboek (bewering van de KVP)
de situatie nog ernstiger maakt. Het
zou betekenen dat de KVP driest op
treedt zonder dat zij over enig alterna
tief beschikt wanneer het tot een kabi
netscrisis mocht komen.
de apparatuur van de kliniek gelast,
maar dit zou gezien de met ruime
meerderheid aangenomen motie-
Roethof in de Tweede Kamer tot grote
politieke moeilijkheden leiden. Andere
mogelijkheden voor Van Agt zijn:
- Berusten in de uitspraak en de kli
niek verder ongemoeid laten.
- In cassatie gaan bij de Hoge Raad
teneinde vernietiging van de uitspraak
van de rechtbank te krijgen,
- Volstaan met inbeslagneming van
slechts enkele onderdelen van de be
handelkamer, waardoor de kliniek niet
behoeft te worden gesloten.
Dè Partij van de Arbeid drong er
woensdagmiddag in eerl commentaar
bij minister Van Agt op aan elke vol
gende stap tot inbeslagneming eerst
aan de onafhankelijke rechter over te
laten.
De WD is het eens met de PvdA. Mr.
Geurtsen verklaarde woensdagavond
een hernieuwd optreden van Van Agt
tegen de kliniek uitgesloten te achten
gezien de uitspraak van de meerder
heid van de Kamer Hij meende bo
vendien dat het instellen van cassatie
nauwelijks zinvol is. omdat de Hoge
Raad nooit een oordeel uitspreekt over
de feiten, maar zich slechts afvraagt of
het recht als zodanig geschonden is.
Nu de rechtbank feitelijk heeft vast
gesteld dat er geen beslag meer op de
Bloemenhove kliniek lag, zal de Hoge
Raad daar naar zijn mening niets aan
veranderen.
Het bestuur van de kliniek heeft
woensdagmiddag overwogen wat er
nu kan gebeuren. Het zou normaal zijn
dat mr. Andreae in cassatie gaat bij de
Hoge Raad. In dat geval kan de kli
niek normaal doorwerken tot de uit
spraak. Ook is het volgens voorzitter
Anneke Goudsmit theoretisch moge
lijk dat minister Van Agt opnieuw
opdracht geeft tot in beslagneming
over te gaan. Zij verwacht echter geen
nieuwe inval en noemde het onvoor
stelbaar dat in een rechtsorde als Ne
derland heeft, zo met mensen zou
worden gesold.
Mevrouw A. Goudsmit leest voor personeel en bezetters de uitspraak van de rechter voor over het beslag
op apparatuur van de abortuskliniek.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - Minister Lub
bers (economische zaken) is van mening dat de aanvrage voor
een kredietgarantie voor Zuid-Afrika door het kabinet is gewei
gerd. Deze sensationele mededeling deed de minister woensdag
in de Eerste Kamer. Enkele uren later bleek dat de CDA-partijen
nog steeds verdeeld denken over deze kwestie.
Vanmorgen doen KVP, ARP en CHU
gezamenlijk een laatste poging om
vlak voor het grote kamerdebat dat
om twee uur begint, toch nog tot een
eensluidend oordeel over de gedra-
In KVP-kringen denkt men er weinig
anders over. Maar de grote meerder
heid wil geen crisis uitlokken. Enkele
MEERDERHEID KAMER: GEEN UITSTEL DEBAT
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - De drie vakcentrales
doen een dringend beroep op Tweede
Kamer en kabinet om volgende week
de loonbeheersing niet met een half
jaar te verlengen. De woensdag gepu
bliceerde pleidooien van de FNV
(NW-NKV) en van het CNV vinden
echter geen gehoor.
Een frontale botsing van de gezamen
lijke vakbeweging met het kabinet en
met de meerderheid van de Tweede
Kamer schept echter nieuwe proble
men vóór het door zorgen geteisterde
kabinet-Den Uyl. De spanningen kun
nen extra toenemen, omdat woensda
gavond bleek dat de regering openlijk
met de gedachte speelt ook in 1977 de
lonen te blijven binden aan wettelijke
normen.
NW en NKV hebben woensdag een
dringend beroep op het parlement ge
daan om de behandeling van de
Vakverbond ziet geen reden om de lo- dige loonbeheersing gedurende de
nen na 1 juli aan banden te blijven leg
gen.
De federatievoorzitters Kok en Spit
wijzen erop dat de vakcentrales nog
steeds niet weten hoe de regering de
1-procentsoperatie (bezuinigingen op
het overheidsbudget) gaat aanpakken.
De vakbeweging wil haar fundamen
tele rechten om met de werkgevers
over de loonsverhogingen te onder
handelen behouden, aldus NW-
topman Wim Kok.
Uit reacties van kamerleden leiden wij
af, dat zijn betoog bij CDA en WD
(een meerderheid van de Kamer) geen
gehoor vindt. De PvdA staat er in
grote lijnen wel achter.
Wat de regering voorstelt, omvat in
grote lijnen:
- het verlengen van de loonbeheersing
tot komend nieuwjaar:
lenging van de wet op de loonvorming - het tijdelijk vertragen van de groei
uit te stellen tot einde van deze van het minimumloon:
maand. Ook het Christelijk Nationaal - een tijdelijke verlenging van de hui-
maand juli. Het kabinet hoopt in die
maand nog te bereiken dat er op vrij
willige basis een loonakkoorö wordt
gesloten tussen de vakbeweging, de
regering en de werkgeversbonden. Het
kabinetsplan om ook in de tweede
helft van 1976 de loonvorming te be
heersen hoeft dan geen doorgang te
vinden.
Minister Boersma (ARP) heeft de
Tweede Kamer woensdag verzekerd
zelf ook niet erg gelukkig te zijn met
zijn voorstellen tot wijziging van de
Loonwet. In de memorie van antwoord
schrijft de heer Boersma „er bepaald
de voorkeur aan (te) hebben gegeven
als indiening van het wetsontwerp, dat
voortzetting van de loonmaatregel na 1
juli beoogt, achterwege had kunnen
blijven. De sociaal-economische situa
tie laat echter niet toe dat de regering
uitsluitend een afwachtende houding
zou kunnen aannemen", aldus de mi
nister van sociale zaken. Hij sloot ver
lenging in 1977 inbeginsel niet uit.
De regering geeft weliswaar toe dat ze
haar plan om de prijsstijgingen dit jaar
tot minder dan 8 procent te beperken
moet laten varen, maar ze houdt er
toch aan vast dat de loonkosten hoog
stens met negen procent mogen toe
nemen.
De federatie (NW-NKV) en ook het
CNV zijn. blijkens woensdag naar de
Tweede Kamer gestuurde brieven, van
mening dat ingrijpen in de loonvor
ming alleen acceptabel is wanneer
daar een breed wettelijk kader voor
wordt geschapen. Ook mensen meteen
vrij beroep, ondernemers en anderen
die buiten de cao-contracten vallen,
zouden dan genoegen moeten nemen
met een wettelijk beheerst loon.
Boersma is. blijkens zijn reactie op de
voorgestelde wetswijzigingen, ook van
mening dat op den duur een kaderwet
wenselijk is. Op dit moment strijken de
nietrcao'ers echter geen verhogingen
op die tot bijzondere matiging noodza
ken. aldus drs. Boersma.
KVP'ers zijn daar wel voor te porren.
De ARP-fractie telt echter leden die
begrip hebben voor de moeilijke posi
tie waarin het kabinet vorige week zat,
toen het besloot de garantieaanvrage
op de lange baan te schuiven.
Het debat in de Kamer gaat naar ver
wachting ongeveer veertien uur duren.
Radio en televisie zullen er vanavond
en vannacht veel aandacht aan beste
den. Wanneer men vasthoudt aan de
gekozen procedure komt de Kamer pas
vrijdagmorgen vroeg toe aan de stem
mingen over de moties. Zoals gemeld
zal oppositieleider Wiegel een poging
doen het kabinet te vloeren door de
Kamer een afkeurende uitspraak over
het beleid te ontlokken. Daarvoor is
echter geen meerderheid te vinden.
Het CHU-bestuur wachtte woensda
gavond niet op wat de CDA-partners
zouden doen. Het publiceerde een
verklaring waarin het kabinet van
grote besluiteloosheid wordt beschul
digd. WD-leider Wiegel had eerder op
de dag al laten weten „zeer veront
waardigd" te zijn over de hele gang
van zaken.
De heer Wiegel reageerde daarmee op
de nieuwe Zuid-Afrikabrief die de mi
nisters DuLsenberg. Van der Stoel en
Lubbers woensdagmorgen naar de
Tweede Kamer stuurden. Daarin staat,
dat de Nederlandse regering het niet
wenselijk heeft gevonden een beslis
sing te nemen over het verlenen van
een kredietgarantie voor de Zuidafri-
kaanse kemorder. terwijl de Zuidafri
kanen het goed vonden dat de beslis
sing in Amerika over deze zaak pas be
gin juli zou afkomen. Dat is de belang
rijkste reden dat de regering zich niet
heeft gehaast om voor eind mei een be
slissing te nemen.
Als de Zuidafrikaanse regering dat had
gewild, zo schrijven de ministers, dan
had zij best een wijziging in de proce
dure tussen de contractpartners (het
Slot zie pagina 3 kolom 5)
De druk in de
Haagse ketel
De stoom is van de ketel:
een uitdrukking die de Ne
derlanders de laatste dagen
nogal eens tegemoet klinkt.
Daarmee wordt dan bedoeld
dat de spanning rond het ka
binet weer geluwd la. het ontploffings
gevaar Is voorbij. Sinds gisteren aet
heter echter naar uit dat de druk ln de
ketel opnieuw aan het oplopen Is.
vooral nu de Haarlemse rechtbank met
een uitspraak over de Bloemenhove-
kliniek voor de dag Is gekomen, waar
mee de minister van Justitie - van zijn
standpunt uit gezien - weinig of niets
kan beginnen. De rechtbank heeft de
klacht van de kliniek u-gen de beslag
legging niet ontvankelijk verklaard
omdat zij van oordeel Is dat er op dit
moment geen beslaglegging meer is.
En daarmee is de zaak in feite terug
gedraaid tot op het ogenblik waarop
onlangs Justitie besloot maatregelen
tegen de kliniek te nemen. Minister
van Agt staat nu voor een moeilijke
beslissing.
op uitlatingen van dc be
windsman moet men aannemen dat hij
in een niet gering spanningsveld te
recht is gekomen Twee belangrijke
overwegingen spelen voor hem een
doorslaggevende rol. Eerst en vooral
de opvatting dat bij de Bloemenhove-
kliniek toestanden voorkomen, die
naar zijn stellige overtuiging strafbaar
zijn. Abortus mag slechts worden toe
gepast - zo heeft de bewindsman de af
gelopen dagen enige malen laten we
ten - na zorgvuldig onderzoek en na
een duidelijke indicatie. Noch het on
derzoek. noch de indicatie worden bij
de bewuste kliniek naar het oordeel
van de minister op verantwoorde wijze
toegepast, een omstandigheid die naar
zijn oordeel niet meer kan worden ge
tolereerd nu cr een klacht is binnenge
komen van een Duitse vrouw. Dat Is
voor hem de eerste
en belangrijkste
grond voor het ne
men van maatrege
len. In de tweede
plaats acht de mi
nister dat recentelijk bij de
Bloemenhove-kliniek de normale
rechtsgang met opzet is verstoord: de
verzegeling van justitie ls verbroken en
men gmg er weer aan het werk of er
niets aan de hand was. Dat raakt zijn
verantwoordelijkheid eveneens: hij
kan niet tolereren - vindt hij - dat een
loopje wordt genomen met op de wet
gebaseerde maatregelen. In dit ver
band zal de uitspraak van de Haar
lemse rechtbank zijn grimmigheid over
dit laatste punt eerder doen toe- dan
afnemen. Zijn uitlatingen gisteravond
in de tv-rubriek Den Haag Vandaag
wezen er op dat ten aanzien van beide
overwegingen zijn standpunt geen
milimeter is veranderd.
VVV: „PASEN WIERP SCHADUWEN VOORUIT"
voor
"et Nederlnnds elftal.
PAGINA 19
carmina
om T\2P*» Burana van Carl
wnult. radio- en tv-programma's;
klap
De klap voor de scheepvaart komt pas
w
F-U^nm«erwacht een miljard uit de
J^ompensaue, verder beurs - finan-
economie.
MET PASEN 80,
NE 50 PROCENT
VAN BUNGALOWS
BESPROKEN
MIDDELBURG - Hoewel er bij poli-
tie, VVV's en ANWB voor het komende
pinksterweekend wordt gerekend op
een groot aanbod van verkeer op de
weg, is de verwachting bij de provin
ciale VVV, dat Zeeland de komgende
vrije dagen niet te maken zal krijgen
met een topdrukte. Directeur J. P. de
Regt leidt dat met name af uit de gege
vens, die voorhanden zijn over het
aantal besprekingen van bungalows
en zomerhuizen: er was tot gisteren
een bezetting geboekt van ongeveer
vijftig procent, terwijl met Pasen
tachtig procent van de beschikbare
bungalows was besproken.
In dat patroon kan verandering komen
- zo tekent men bij de Zeeuwse WV
aan - als het vandaag (donderdag),
maar vooral ook vrijdag mooi weer is:
dan zullen meer mensen voor een lang
weekend naar buiten wordden gelokt.
Tot nu toe echter heeft men bij de VVV
geen indicaties, dat het in Zeeland bui
tengewoon druk zal worden Daarbij
wijst men erop. dat Pasen dit jaar laat
viel en dit 'schaduwen vooruit wierp":
een late Pasen geeft veel drukte, maar
dat betekent meestal tevens, dat het
met de daarop volgende late Pinkste
ren minder druk is. De Regt: „Veel
mensen zijn er rond de Paastijd al uit
geweest. Er komt bij. dat Pinksteren
nu vlakbij het begin van het hoogsei
zoen zit en dat er in feite geen school
vakanties aan de Pinksterdagen vast
zitten. Daardoor is er minder behoefte
en ook een kleinere mogelijkheid om er
tussen door nog een weekje tussenuit
te gaan'.
In de sfeer v.ui de bungalowterreinen
en parken van zomerwoningen is voor
het Pinksterweekend ongeveer ae helft
bezet Tot woensdag lag ook het aantal
boekingen in hotels door elkaar geno
men niet hoog: men sprak van 'eenma-
tige bezetting'. Wel is de verwachting,
dat de meeste Zeeuwse campings goed
bezet zullen zijn, tot ongeveer tachtig
procent. Veel mensen - zo is de indruk
- zullen zeker bij goed weer de tent nog
voor een paar dagen willen opzetten.
Bij fraai weer venvacht de provinciale
WV ook een groot aanbod van men
sen, die een dagje strand zullen willen
meepikken.
Hoofdseizoen
Er is tot nu toe ook niet opvallend
veel gereserveerd voor de dagen na
Pinksteren. De vooruitzichten voor
juni in de recreatieve sector zijn ma
tig. Dat geldt met name ook voor de
hotels en pensions.
De Regt. „Het is duidelijk, dat voor het
hoogseizoen de zaak vrijwel volzit.
Maar toch merk je vooral in de hotel
sector nog een aantal 'gaten' in de be
zetting. Zo hebben enkele hotels en
pensions in de eerste twee weken van
juli nog zoveel plaats, dat ze van plan
zijn om de bijzondere, goedkope arran
gementen nog een of twee weken te la
ten doorlopen, ook in juli. Ik kan me
wel voorstellen, dat in de hotelsector
hier en daar wat zorgelijk gekeken
wordt naar het aantal boekingen. Maar
een matig voorseizoen hoeft nog niet
tot een matig seizoen over de hele linie
te leiden.
Vorig jaar was juni ook niet
zo'n beste maand, maar toen hebben
én een druk hoogseizoen en een goed
bezet naseizoen toch een bevredigend
totaalbeeld opgeleverd. „In de hoog-
seizoenperiode tussen 3 juli en 21 au
gustus is er verder over vrijwel de hele
linie sprake van een vol huls, aldus ae
heer De Regt.
I Jiantlijn
Bu
•uiten het kabinet is deze kwestie
aangescherpt door de uitspraak van de
KVP-partijraad. zaterdagmiddag,
waarin het beleid van minister van Agt
een onvoorwaardelijke steun kreeg. En
dat houdt weer in. dat de KVP-
kamerfractie vrijwel geen ruimte meer
heeft om te manoeuvreren: de partij
raad heeft haar vastgepend op het
standpunt van de minister. Afgelopen
dagen heeft overigens fractievoorzitter
Andriessen enige malen verzekerd niet
op een kabinetscrisis uit te zijn en hij
ook heeft er voor gezorgd, dat minister
Lubbers niet is afgetreden op grond
van de gang van zaken rond de Zuid
afrikaanse order. Een uitlating van de
ze bewindsman gisteren in de eerste
kamer was in dit verband illustratief:
zijn verantwoordelijkheid was in deze
kwestie 'tot het uiterste beproefd'. Met
andere woorden: er was maar weinig
meer voor nodig geweest om hem te
doen besluiten op te stappen. Die
stoom heeft Andriessen wel van .de ke
tel gehaald, al moet vandaag nog blij
ken hoe de kamerdiscussie zal verlo
pen. Het is echter de vraag of het An
driessen zal lukken rond de abortus
kwestie. de spanning te doen vermin
deren.
Wa:
weegt Bloemenhove
zwaarder dan Zuid-Afrika? Voor een
deel van de KVP-achterban zou een
crisis rond de befaamde order een on
mogelijke zaak zijn geweest: velen in
deze kring zijn net namelijk in hun
hart wel eens met hei uileindelijk re
sultaat - hoe rommelig het regerings
beleid ook geweest moge zijn. Zuid-
Afrika. apartheidspolitiek, kerncentra
les, het zijn stuk voor stuk weinig po
pulaire onderwerpen en nu ze onder
één noemer zijn gebracht versterken ze
de afwijzende houding alleen nog
maar. Bij de abortus-kwestie daaren
tegen is er in de KVP - trouwens in het
heie CDA - een vrij algemeen aan
vaarde opvatting, ongeacht of men
zich in kerkelijk opzicht behoudend
dan wel vooruitstrevend opstelt: men.
is het namelijk met Van Agt eens. Zou
diens houding inderdaad tot een kabi
netscrisis leiden, dan zou dat voor vele
CDA-kiezers weliswaar een betreu
renswaardig. maar niettemin te accep
teren feit betekenen. Voor velen gaat
het namelijk om een gewetenszaak: in
zulke gevallen kan men wel pogen om
langs de weg van redelijk overleg tot
een oplossing te komen, maar meestal
ajn daartoe de marges erg klem en
zelden precies te berekenen. Na de
Haarlemse uitspraak - die eigenlijk
moest dienen om de marges te verbre
den - zijn ze nog weer kleiner gewor
den. En daarom: de spanning in de
Haagse ketel begint weer gevaarlijk op
te lopen.
