ALE ZEEUWSE COURANT
Morgen kamerdebat kernorder
Bestuurder safaritrein
uit leeuwenklauwen gered
GS verwerpen uitbreiding van de
Agri-markt-vestiging in Goes
BEMANNING URKER
KOTTER GERED
rif1
Na 36 uur van vlot gehaald
immers
landdrost
Forum op
hei Forum
219e jaargang no. 130
Woensdag 2 juni 1976
i de eeuwenoude Abdij
van Middelburg herleeft m een spel
van stemmen, muziek on licht
Elke woensdag-, donderdag- en
vrijdagavond van 2 juni t/m 3 sep
tember.
1
r
1JMUIDEN - De bemanning
van de UK-62 'Wilko' is gered.
Ha 36 uur op een reddingsvlot
te hebben doorgebracht, zijn
aj om kwart voor één dins
dagmiddag aan boord geno
men van de Franse trawler La
Croix de Fief.
A2? vier bemanningsleden verkeren in
pede welstand. Er was geen vijfde
M aan boord zoals aanvankelijk
ral gedacht De Franse trawler heeft
geredde vissers naar St Malo ge
wit
Zoügnacht om even voor midder-
ai', verlieten de vissers hun schip,
<;:»en snel water maakte in de ma-
tisekamer. Het schip zou ook in
irsd hebben gestaan. De oorzaak van
Moeilijkheden is nog niet bekend.
Na de eerste noodsignalen kwam on-
DEN HAAG - Han Lammcrs, oud-
nethouder van Amsterdam, wordt
waarschijnlijk landdrost van Lelys-
Ud. In Haagse kringen wordt ver
nacht dat bet kabinet aanstaande
vrijdag 2al beslissen Lammcrs tot
landdrost te benoemen. Met die be
noeming komt dan een eind aan de si-
tozlie dat de directeur van de rijks
dienst voor IJsselmeerpoIders tevens
Het ligt in de lijn der verwachtingen
datd?toekomstige landdrost, wanneer
lelyitai streks gemeente wordt, bur
gemeester El worden.
middellijk een zoekactie op gang.
Schepen en vliegtuigen konden echter
niets vinden. Een grote olievlek in de
omgeving waar de 'Wilko' moest zijn
gezonken, was het enige dat de speur
ders konden ontdekken.
De vier bemanningsleden zijn: schip
per W. Kramer (41R. Wijnands (28) en
de broers H. (31) en A. Brands (28). Bij
de familie Brands in Urk werd dins
dagmiddag onmiddellijk de vlag uitge
stoken, toen het nieuws bekend werd.
Gewapende overval
sieradengroothandel
AMSTERDAM (ANPl - Bij ren gewa
pende overval op de sieradengroot
handel S. van Gelder in de Valerius-
siraat in Amsterdam hebben drie
mannen dinsdagmiddag voor enkele
tonnen aan briljanten en diamanten
buitgemaakt.
Volgens de politie waren de daders Ita
lianen in de leeftijd van ca. 25 tot 45
jaar.
Volgens de politie grepen de mannen
wat zij grijpen konden. De adjunct-
directeur en een of twee van de perso
neelsleden werden in het toilet opge
sloten.
PARLEMENT KRIJGT VANDAAG BRIEF REGERING
Hans Wiegel vi gesprek met Aanljes dinsdagmiddag in de tweede kamer
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - Minister Lubbers van economische zaken zal niet
aftreden als gevolg van het mislopen van de Zuidafrikaanse ker
norder. De Tweede Kamer zal morgen met premier Den Uyl en
de ministers Duisenberg, Lubbers en Van der Stoel discussiëren
over het kabinetsbeleid in deze zaak. Dat gebeurt op grond van
een brief van de regering, die vandaag aan de Kamer wordt ge
stuurd.
wrok. Ik hoop dat de betrokken bedrij
ven dat ook kunnen opbrengen", zo zei
hij dinsdagavond in een televisie
interview van de NCRV.
Tien dagen geleden, toen in het kabi
net een negatieve beslissing over het
verlenen van de kredietgarantie on
vermijdelijk leek, heeft Lubbers ge
dreigd af te zullen treden. Ook nadat
de order aan het Nederlandse bedrijfs
leven was voorbijgegaan, heeft de
KVP-bewindsman nog met het idee
gespeeld om af te treden. Dat heeft hij
zondag nog in een gesprek met fractie
leider Andriessen laten weten.
Maandagavond sprak Andriessen op-
Dat zijn de belangrijkste nieuwsfeiten
uit politiek Den Haag, dat nog steeds
wordt beheerst door de nasleep van de
Zuidafrikaanse beslissing om de bouw
van de kerncentrales aan Franse be
drijven te gunnen, in plaats van aan
het consortium met de Nederlandse
bedrijven Rijn-Schelde-Verolme en
Bredero.
De meeste twijfels rezen de laatste da
gen over de positie van minister Lub
bers. voorstander van de levering door
Nederland. De bewindsman hielp
dinsdag zelf de geruchten over zijn af
treden uit de wereld.
..Ik zie nu geen reden om om te zien in
nieuw met de vier KYP-ministers uit
het kabinet. In Den Haag gelooft men
dat Andriessen er toen in is geslaagd
om Lubbers in de regering te houden.
Lubbers zei dinsdagavond dat hel in
dit soort zaken „beter is om aan de
laatste dan aan de eerste spijker te
gaan hangen".
Overigens zet ook de KVP-minister
nog vragen bij de procedure die door
de Zuidaffikanen is gevolgd. „Als men
had gewild dan had men in Zuid-Afrika
de zaak af kunnen stemmen op de pro
cedures die in Amerika en Nederland
aan de gang waren. Zuid-Afrika heeft
dat niet gedaan. Dat de zaak zo gelo
pen is. is natuurlijk het recht van
ESCOM 'de Zuidafrikaanse elektrici
teitsmaatschappij
Lubbers zei in het afgelopen weekeinde
nog overwogen te hebben om in een
brief aan Rijn-Schelde-Verolme en
Bredero te laten weten ..dat ik me de
bittere teleurstelling bij hen kon voor
stellen In overleg met zijn collega's is
Lubbers tot. het besluit gekomen dit
toch maar niet te doen. ook al omdat
men het niet eens kon worden over de
inhoud
Lubbers, voorstander van het afgeven
van de kredietgarantie aon RSV-
Bredero-Comprimo. zou in het kabinet
hebben geëist, dat officieel naar buiten
komt welke houding hij in de discussie
heeft ingenomen. Zou dit niet duidelijk
uit de brief blijken, dan meent Lubbers
zijn gezicht bij de ondememerswerela,
waarmee hij dagelijks te maken heeft,
te zeer te verliezen.
Met name de ministers uit christen
democratische kring zullen er in het
kabinet op aandringen voortaan zoda
nig te opereren, dat het bedrijfsleven
weet waar het aan toe is. Dat laatste is
namelijk de ernstige - en nauwelijks te
weerleggen - grief die de ondeme-
merswereld koestert tegen het kabinet.
Verdeeldheid
De vraag wanneer de Kamer de brie:
van de regering moet bespreken, heeft
voor de tweede keer binnen één week
tot verdeeldheid geleid binnen het
CDA. Mr. Aantjes iARPi zei dinsdag
namens de drie confessionale partijen,
dat het debat over de brief goed voor
bereid moet worden, zodat het hem be
ter leek de brief niet woensdag, maar
donderdag te behandelen. De CDA-
partijen hadden daartoe, aldus de
ARP-voorman. dinsdagmorgen geza
menlijk besloten.
Enkele minuten later moest Aantjes.
na aandringen van CHU-leider Krui-
singa, terug naar het spreekgestoelte.
Hij verklaarde toen zich vergist te heb
ben en slechts namens de grote meer
derheid van het CDA (lees: KVP en
ARP) te hebben gesproken.
Vragen Wiegel
geld dat uitgegeven wordt aan
pL'iftrcelegenheden is evenveel als de
(storten voor het openbaar vervoer,
etöusrekenmeester Drees (jr.).
pagina 4
«rkiezingen
De verkiezingen in Lelystad kunnen
ccnogelijk ais een graadmeter voor de
~«de kamerverkiezingen worden be
schouwd.
De ambitieuze Syrische president
hijgt het moeilijk in eigen land
samenvoeging
D? vier waterschappen in Zeeuwsch-
Vlsinderen zouden liet best kunnen
-orden samengevoegd, vindt hoofdin-
gfland Oggel van het Axeler Ambacht.
lirkeergeld
de gerefor-
pagina 7
leert"856 havend'recteur Orcel jubi-
pagina9
ntisme
ïïï°™&»pnrth!ldt
"ttrde «erken.
pagina u
discriminatie
pagina 12
Patricia
5K5K5r""«"
pagka13
^WenTg ,V00r Nederlandse
beurs fi-ian-
MOEDIG OPTREDEN PARKWACHTER BURGERS DIERENPARK
ARNHEM - „Jos werd door zeven
leeuwen aangevallen. De achtste
stond er bij te kijken. Als Roel We
ver, een weekendhulp. die net op
patrouille was, niet zo koelbloedig
en doortastend was opgetreden,
zou hij zeker door de leeuwen zijn
verscheurd. Zij hadden hem de kle
ren al bijna van het lijf gelrokken.
Als het vlees van zijn lichaam he
lemaal bloot was geweest was er
geen redden meer aan geweest,
want krijg die leeuwen dan maar
eens van hun prooi af!"
Dat vertelt de 27-jarige Arnhemmer
Gerrit van de Kamp, die van voor
de oprichting van Burgers leeuwen
park aan deze onderneming als
vaste kracht is verbonden. Hij kijkt
terug op de gebeurténis van de afge
lopen Hemelvaartsdag toen de als
bestuurder van de safaritrein funge
rende vakantiehulp Jos Slakhorst
(19) uit Arnhem in het Arnhemse
leeuwenpark ernstig werd gewond
bij een onverhoedse aanval van de
verscheurende roofdieren. Jos Slak
horst ligt met diepe vleeswonden in
het Arnhemse gemeenteziekenhuis.
Gerrit van de Kamp die zelf al eens
met een paar collega's is onder
scheiden met de bronzen ereme
daille van het Carnegie Heldenfonds
en met de Finse reddingsmeclaille
omdat zij op 29 mei 1968 een Finse
journalist uil de kiauwen van een
leeuw redde, heeft nu voor de
tweede maal - opnieuw samen met
collega's - een geslaagde redding op
zijn naam gebracht.
Gerrit vertelt: „Jos Slakhorst
werkte hier als vakantiehulp en
deed dienst als bestuurder van het
treintje. Hij had. net als iedereen, de
uitdrukkelijke opdracht om nooit
zelf hulp te bieden bij in het park
door pech gestrande auto's Daar
zijn wij, parkwachters, voor."
..Goed. Jos moest dus in de auto
blijven, waarmee de trein wordt ge
trokken. Maar toen hij een auto met
bezoekers met pech zag staan
stapte hij toch uit en ging de wagen
aanduwen. Dat lukte, maar op de
terugweg naar de trein werd hij
door zeven leeuwen aangevallen.
Roel Wever (22) die aan de land
bouwhogeschool in Wageningen
studeert maar hier al vele jaren als
weekendhulp fungeert was juist op
patrouille. Hij zag het allemaal ge
beuren. direct nadat hij Jos had ho
ren schreeuwen. Roel riep per mobi
lofoon onmiddellijk onze wagens op
om snel naar het tweede gedeelte te
rijden".
„Nou, bij zo'n boodschap weten wij
wel genoeg! Ik ging er vlug naar toe,
samen met Herman Appelo (34) uit
Huissen. Remie Elzinga (28) uit Velp
en Rob van de Berg (22) uit Arn
hem. Roel had intussen het slach
toffer ontzet en dat deed hij op
koele en goede manier. Hij was er
met zijn auto naar toe gegaan. Reed
op de leeuwen in. zette zijn auto bij
de roofdieren stil en stapte uit,
waarbij hij de auto ais rugdekking
gebruikte Hij sloeg met een grote
stok op de leeuwen in en dat dwong
wel ons respect af'.
„Toen wij. als vast personeel, er aan
kwamen hebben we de dieren weg
gejaagd, het zwaar gewonde slach
toffer opgepakt en snel in de auto
naar het ziekenhuis gebracht. Jos
was ernstig aan zijn nek gewond.
Een krab van een leeuwenklauw"
„Verder was Jos gebeten in zijn
lies. er zat een groot gat in en ook
zijn benen hadden op vele plaatsen
bijtwonden opgelopen. Hij zat on
der het bloed. De leeuwen waren
bijzonder fanatiek en bijna niet
ran hun prooi af te krijgen, maar
Roel had het uitstekend opgelost".
ARNHEM - Jos S'takhorsl kreeg dinsdag in het ziekenhuis bezoek
van twee van zijn redders. Roel Wever en Gerrit van de Kamp.
Aangezien de progressieve partijen het
CDA-voorstel om de zaak een dag uit
te stellen steunden, maakte oppositie
leider Wiegel geen kans met zijn voor
stel de kwestie woensdag al op de ka
meragenda te zetten. ..Om het CDA te
besparen dat opnieuw naar buiten
komt hoe verdeeld men over de afwik
keling van de kemorder denkt, zie ik
maar af van mijn voornemen een
stemming over mijn voorstel te eisen",
zo sneerde Wiegel.
Wiegel stelde vervolgens een reeks
vragen, die kamervoorzitter Vondeling
op zijn beurt bij de regering zal depo
neren en waarop de WD'er woensdag
antwoord verwacht in de al toegezegde
- Wat is het commentaar van de rege
ring op de feiten en de uiterste data,
die maandag genoemd werden in de
gepubliceerde correspondentie van de
betrokken ondernemingen met de re
gering?
- Is er op 26 mei, de dag waarop het
kabinet besloot de zaak uit te stellen,
door de minister van buitenlandse za
ken nog een brief geschreven aan de
Zuidafrikaanse regering, en zo ja. wat
is toen meegedeeld?
- Is er vrijdag, toen algemeen bekend
werd dat de uiterste termijn aan het
verstrijken was. nog contact opgeno
men met Pretoria?
- Kan de regering meer zeggen over de
recente tegenstrijdige verklaringen
van de ministers van financièn. eco
nomische zaken en de minister
president? Waren die verklaringen ook
niet strijdig met de mededelingen van
RSV?
- Zijn er door de premier geen verkla
ringen afgelegd die niet passen bij het
onpartijdig voorzitterschap van het
kabinet, of die niet helemaal met de
waarheid overeenstemmen''
Ten slotte drong Wiegel erop aan. dat
ook premier Den Uyl bij het debat
aanwezig zal zijn.
De fractie van de PPR in de Tweede
Kamer heeft dinsdag haar radicale col
lega's in het Franse parlement over de
omstreden kemorder benaderd. De
PPR wil dat de Franse radicale partij,
MRG, verhindert dat het land mee
werkt aan de bouw van kerncentrales
in Zuid-Afrika.
D'66-Ieider Terlouw heeft dinsdag op
een partijbijeenkomst in Den Haag
vrij scherpe kritiek geuit op het be
leid van het kabinet. Terlouw spreekt
van een „pokerspel van de regering"
en hekelt de neiging van de bewinds
lieden te veel het oor te luisteren te
leggen naar de protesten van de ach
terban.
Tc waar om
goed te zijn
Dp pf.Uurkp troebplpn m
nfëvv] dit land trekken ook elders
enige aandacht. Daarbij
J"XJ klinkt In de rapportage van
sommige buitenlandse bla
den een zekere vermaakte
verbaang door en onver
mijdelijk komt dan weer het
Calvinisme op de proppen, ook
in hel moderne Nederland zou het een
onmiskenbaar stempel op de samenle
ving drukken. Zo verscheen deze week
het Bntse blad The Economist met een
aan Nederland gewijde bijlage, waarin
wordt betoogd dat alle Nederlanders in
hun hart calvinist ajn. ongeacht hun
religie of politieke overtuiging. Protes
tanten. katholieken, onkerfcc-lijken en
communisten, ze hebben volgens het
blad allemaal een ingebouwd gevoel
van ernst plus een sterk moraliteitsbe
sef.
Het blad somt een aantal zaken op.
die kennelijk de buitenlander opvalt.
Eén element van het Nederlandse cal
vinisme Is - aldus de auteur van het
stuk - hel verlangen om bij allerlei ge
legenheden altijd weer het 'moreel
Juiste' le willen doen. zeffs al wordt
daarmee het eigenbelang geschaad- Zo
Is de ontwikkelingshulp op morele
grondenverhoogd ondanks de omstan
digheid dal men in eigen land met
economische moeilijkheden zit Toen
Suriname onafhankelijkheid zou krij
gen werd geen enkele poging onder
nomen orn de grote aantallen Surina-
mers te weren, die op het laatste mo
ment Nederlander binnenkwamen,
terwijl men wist dat deze immigranten
moeilijkheden kunnen opleveren. In
dit verband herinnert het blad aan de
kaping van de trein bij Beilen en de
bezetting van het Indonesische consu
laat in Amsterdam door Zuid-
Molukkers: beide gebeurtenissen zou
den rfch niet hebben voorgedaan als
dêstiids Neder
land deze groep niet
had toegelaten. Uit
eraard komt in het
artikel ook de sub
sidiepolitiek aan de
orde. waarin naar het oordeel van het
blad vooral kleine minderheden - kun
stenaars. woonwagenbewoners enz. -
zouden profiteren. Voorts wordt op de
discussie gewezen over de medezeg
genschap en over de inkomenssprei-
ding. eveneens zaken waarmee de Ne
derlanders proberen 'het moreel juiste'
te doen.
BEZWAREN TE ERNSTIG OM PLANNEN VAN B EN W GOED TE KEUREN
REACTIES ERG
VERSCHILLEND
GOES/MIDDELBURG - Gedeputeerde
staten van Zeeland vinden dat de
Agrimarkt in Goes niet mag uitbrei
den. Het college heeft die beslissing
maandag genomen, in het kader van
de procedure volgens artikel 19 van de
wet op de ruimtelijke ordening. B. en
w. van Goes wilden via deze proce
dure - vooruitlopend op een goedge
keurd bestemmingsplan - de uitbrei
ding mogelijk maken. G.s. vinden, dat
de bezwaren die tegen de uitbreiding
zijn ingebracht zo zwaar wegen, dat
deze zaak niet volgens 'artikel 19' kan
worden afgewikkeld.
Gedeputeerde staten menen, dat b. en
w. van Goes voor deze zaak het be
stemmingsplan formeel moeten wijzi
gen. G.s. hebben het Goese college
daarbij overigens laten weten dat zij
'naar het zich thans laat aanzien' ook
dan geen goedkeuring voor de uitbrei
ding van de Agrimarkt zullen geven.
Daarbij gaan g.s. uit van het gevoerde
beleid ten aanzien van detailhandels-
vestigingen op industrieterreinen: men
vindt dat deze niet moeten worden be
vorderd.
Dat is overigens de visie van de meer
derheid van g.s. Twee leden van het
college zijn wel bereid de uitbreiding
van de Agrimarkt teen detailhandels
bedrijf) in Goes mogelijk te maken. Zij
zijn het eens met de algemene poli
tieke lijn inzake detailhandelsvestigin
gen op industrieterreinen, maar stellen
voorop dat het hier om een bestaande
vestiging gaat. die bovendien zo dicht
bij de stad ligt. dat uitbreiding mede
een consumentenbelang is.
In het najaar van !975 besloot de ge
meenteraad van Goes, na uitvoerige
discussies, met een minimale meerder
heid dat de Agrimarkt in Goes-Zuid
mocht uitbreiden. Vóór uitbreiding
stemden de CGG- en WD-fracties én
de wethouders J. P. Lindenbergh en
drs. J. Dijkgraaf Tegen stemden SGP,
PvdA, PPR en de wethouders L. H. de
Leeuw en J. H. Roose. De stemverhou
ding toen: 11 voor en 10 tegen. Om de
Agrimarkt de kans te geven zo snel
mogelijk te starten met de, volgens de
directie, broodnodige uitbreiding ier
was bijvoorbeeld nauwelijks kantine
ruimte voor het personeel), wilde de
gemeente te werk gaan volgens de 'ar
tikel 19 procedure'. De Agrimarkt zou
dan niet behoeven te wachten op
goedkeuring van wijziging van het be
stemmingsplan. G.s. hebhen nu beslo
ten dat de normale procedure moet
worden afgewerkt. Dat betekent dat de
wijziging eerst ter inzage moet worden
gelegd, zodat de mogelijkheid bestaat
dat er bezwaar wordt gemaakt. De
zaak komt dan opnieuw in de raad en
gaat vervolgens naar g.s.
Zeggen die ook dan nog 'nee'
tegen de uitbreiding, dan zit er voor
Goes niets anders op dan in beroep te
gaan bij de kroon.
Verschillend
Destijds, tijdens de veelvuldig ge
voerde discussies over de uitbreiding
van de Agrimarkt, liepen de meningen
danig uiteen. Ook dinsdag werd er in
Goes zeer verschillend gereageerd op
de beslissing van g.s., die overigens
nog officieel aan b. en w. van Goes be
kend gemaakt moet worden. Fel was
met name de reactie van directeur S.
C. Rijlaarsdam van de Agrimarkt.
Hij sprak van 'een grof onrecht' en hij
voegde daaraan toe: „Kennelijk wegen
de belangen van werkgelegenheid, so
ciale omstandigheden én consument
niet meer. En het is toch zo simpeL
Ons bedrijf is er destijds gekomen op
een volstrekt legale wijze. We zijn dan
wel klemgezet door een wijziging van
een bestemmingsplan, maar men kan
(Slot zie pagina 6 kolom 2)
fiantlijn
V ermoedelijk spreken deze voor
beelden van The Economist maar
weinig vaderlanders aan. Ze leveren al
thans geen sluitend bewijs voor een
calvinistische mentaliteit, van het Ne
derlandse volk in al zijn geledingen.
Niettemin is de bedoeling van de au
teur wel duidelijk: het gaat niet om
bepaalde dogma's, maar om een gees
tesgesteldheid. die door de eeuwen
heen in Nederland is gevormd en ook
nu tot uiting zou komen in een tijds
bestek dat zo heel anders is dan dat
waarin de reformatie begon. De vraag
is in dat geval altijd weer was die
geestesgesteldheid een gevolg van het
calvinisme of kon deze reformatorische
stroming in Nederland zo goed gedijen
omdat ze aansloot aan een hier be
staande geestesgesteldheid? Er is
daarover al zoveel geschreven dat er
boekenplanken mee kunnen worden
gevuld: een discussie zonder eind. Het
opvallende van de buitenlandse be
merkingen zoals hierboven geciteerd,
lijkt ons vooral gelegen in het signale
ren van een - wat dan wordt genoemd
- 'calvinistische geestesgesteldheid,
die aan deze tijd is aangepast. Opval
lend omdat het Nederlandse volkska
rakter voor de buitenstaander blijk
baar niet sterk verandert in een pe
riode waarin toch vrijwel een ieder
wordt overstroomd met opvattingen
en denkbeelden van elders. Dagelijks
komen via de tv en de andere media
stereotyperingen over uit andere lan
den. dagelijks ook is er sprake van
nieuwe indrukken, van bewuste en on
bewuste beïnvloeding, overigens niet
alleen door de media, maar tevens
door eigen ervaringen als contacten
met buitenlanders, buitenlandse reizen
enz. Men zou denken dat deze impres
sies grote veranderingen teweeg bren
gen: een cosmopolitischer Nederland,
minder met eigen debatten en me
ningsverschillen bezig, zich aanpas
send aan de brede stroom van informa
tie. Die aanpassing is er inderdaad,
maar - zo blijkt ook uit de buiten
landse reacties - ze wordt door een ei
gen geestesmerk bepaald, gemaks
halve door deze buitenlandse be
schouwers aangemerkt als 'calvinis
me'.
Vele j
jaren geleden heeft Anton van
Duinkerken in het Zeeuws Tijdschrift -
schrijvend over Zeeland en de gevol
gen van het deltaplan - betoogd dat
opheffing van een isolement aanvanke
lijk altijd tot een versterking leidt van
de eigen geestesgesteldheid. Pas op
langere termijn ontstaat een grotere
mentale samenhang met diegenen die
in de omringende gebieden wonen. Een
interessante theorie. Wellicht verklaart
zij waarom buitenlanders het moderne
Nederland zo calvinistisch vinden: er
kan sprake zijn een mede door de his
torie bepaalde Nederlandse reactie op
een kleiner wordende wereld. The Eco
nomist schreef boven het hier geci
teerde artikel „Te goed om -a-aar te
zijn". Tamelijk vleiend. Wanneer men
er echter zelf middenin zit heeft men zo
zijn twijfels: het is wel eens te waar om
goed te zijn.
