Jerry Brown van seminarist tot politicus De Spaanse oppositie is op weg naar eenheid OPEC PRAAT ÖP BALI OVER PRIJZEN oplossing grensgeschillen PZC/opinie en achtergrond Suriname werkt aan SURINAME 'cedan- vZÜID-AMERIKA/ U R \%N Al/M E U jyDjoemoe/^ /Cotticai? Z Benzdorp^-j BRAZILIË PARAMARIBO - Sedert de souverein- iteitsoverdracht in november van het vorig jaar heeft Suriname met een tien tal landen in verschillende wereldde len diplomatieke betrekkingen aange knoopt. Met de buurlanden is het ech ter minder vlot gegaan, daar Suriname een grensgeschil heeft met zowel het franssprekend Cayenne als met het voormalige Brits-Guyana. Beide ge schillen dateren van de vorige eeuw en zijn lange jaren beheerst geweest door prestige-argumenten. zodat zij moei lijk tot een oplossing konden worden gebracht. Kort voor 25 november van het vorig jaar werd er met Frankrijk een voorlo pig akkoord bereikt over het stuk be twist gebied tussen Suriname en de overzeese provincie van Frankrijk in Zuid-Amerika Het ziet er nu naar uit dat het geschil over enkele maanden zal zijn opgelost in een verdrag tussen Frankrijk en Suri name. waarin zal worden aangekondigd hoe het gebied door de beide landen tot ontwikkeling zal worden gebracht. Inmiddels heeft de Franse regering meegedeeld dat het binnenkort een ambassade in Paramaribo zal vestigen, hetgeen ertoe zal bijdragen dat de be trekkingen tussen de beide landen ge normaliseerd zullen worden. Met Guyana heeft Suriname nog geen over eenstemming kunnen bereiken over het grensgeschil, ofschoon er nog voor de souvereiniteitsoverdracht een vriend schapsverdrag gesloten was tussen Su riname als deel van het koninkrijk der Nederlanden en Guyana. Als gevolg van dit verdrag werd er een gemengde commissie ingesteld die wederzijdse be zoeken van inwoners van de beide lan den aanmoedigde. Parlementsleden van Suriname brach ten de laatste maanden vaker een be zoek aan Guyana, en ook de minister van economische zaken van Suriname heeft enkele weken geleden een dien streis gemaakt naar Guyana om daar te onderhandelen over nieuwe handelsbe trekkingen tussen de beide landen Het gevolg van deze reis is dat er ver schillende produkten uit Guyana in Su riname zullen worden geimporteerd. De Surinaamse regering heeft eveneens toegezegd dat zij de export naar Guyana zal intensiveren. Dezer dagen werd er echter in een deel van de plaat selijke pers in Paramaribo en door en kele parlementsleden kritiek geoefend op de toenaderingspogingen die er we derzijds door de beide buurlanden ge daan worden. De verontwaardigde critici wijzen erop dat premier Burnham bezig is om in ei gen land een socialistische dictatuur te vestigen, hetgeen blijkt uit de vele na tionalisaties van de laatste jaren. In tegenstelling tot Suriname, zijn de bauxietbedrijven in Guyana enkele Ja ren geleden genationaliseerd door de regering-Bumham. Naast de kritiek op de nationalisatie was ook de aangekondigde maatregel van de Guyanese regering om alle pas poorten van de Guyanezen in eigen land in Ie trekken, en stringente uitreisvoor schriften in te stellen, aanleiding voor de Surinaamse critici om te waarschu wen tegen de despotische regering van Guyana. Men wijst erop dat deze maatregel tot gevolg zal kunnen hebben, dat Suri name in de toekomst verstoken zal blij ven van rietkappers uit het nabuurland Ook is men bevreesd dat het aantal Guyanezen dat klandestien de Coran- tijn zal oversteken om in Suriname een bestaan te zoeken, zal toenemen, waar door wrijvingen met het nabuurland onvermijdelijk zullen zijn. Ten slotte is men ook bang dat de Suri naamse regering met het Guyanese voorbeeld voor ogen zich zou kunnen gaan bezinnen op het aanhoudend ver trek van vele landgenoten. De uittocht is weliswaar minder intensief dan in de dagen voor de souvereiniteitsover dracht.. maar de vliegtuigen die uit Pa ramaribo naar Schiphol vertrekken zijn nog steeds volgeboekt. In bepaalde kringen in Suriname be treurt men het ook dat er de laatste maanden intensieve contacten gelegd worden tussen Surinaamse en Guya nese studenten. Dezer dagen vertrok er een veertigtal studenten van de univer siteit van Suriname naar Guyana om daar de feestelijkheden bij te wonen, die georganiseerd worden naar aanleiding van de herdenking van de dag waarop Guyana tien jaar geleden onafhankelijk werd. Op die dag zal premier Burnham zijn ver doorgevoerde nationalisa tiepiannen aankondigen. Het ligt in de bedoeling van de Guyanese regering om de han delsfirma Bookers, een van de grootste werkgevers in Guyana, te nationalise ren De verontwaardigde critici in Parama ribo zien deze nationalisaties als het be gin van de vestiging van een socialist!- sche dictatuur in Suriname's nabuur land. Enkele jaren geleden werden alle titels in Guyana afgeschaft. Kameraad werd daarna de aanspreekvorm voer alle burgers van de jonge staat, ft Guyanese kameraden, die hun land i slechts in hoogst uitzonderlijke geve len mogen verlaten, zijn van plan de ot- afhankelijkheidsherdenking op 25 me groots te vieren, hoe men in Surinam) ook over het politiek gedrag van p mier Burnham denken mag. GUYAN AV: Betwist gebied WOENSDAG 26 MEI 1976 Jerry Brown is niet langer een wat zonderlinge zij het ambitieuze jon geman uit Californië, die zonder veel wezenlijks te beweren grote golven van enthousiasme losweekt uit zijn toehoorders. Op slag is Jerry Brown iemand geworden met wie in poli tieke zin rekening wordt gehouden, ook al is het zonneklaar dat bij al thans deze keer noch de derascrati- sche kandidatuur noch een plaats in het Witte Huis kan verwerven. Drie jaren in pen Jezulétensemina.- rium en een studie van het Zen Boeddhisme zijn niet onopgemerkt aan hem voorbij gegaan. Zijn eerste campagne voerde hij met veel gesle penheid zonder zich in werkelijkheid zeer diepgaand uit te spreken over oplossingen voor de wezenlijke pro blemen die hem naar het oorlogspad der verkiezingen hebben gedreven. Hij heeft behendig een beroep gedaan op de weerzin die de gevestigde poli tieke machten in de VS hebben ge wekt, omdat zy noch Vietnam noch Watergate en de talloze aanklevende schandalen hebben kunnen voorko men. Jerry Brown beveelt nieuwe ge zichten aan voor de komende vier jaar. Echter, hij schroomt allerminst om de oude gezichten te mobiliseren aangezien hij zeer talentvol de angs ten bespeelt van de mannen die nu al vele jaren het algemene poütieke beeld in dit land beheersen en teke- W einig tastbaars Waar Jerry Brown de VS verwijt dat de buitenlandse politiek nog steeds stoelt op beginselen uit de jaren vi^ tig (en dat is in grove trekken juist) is hij tot nu toe zelf voornamelijk met weinig tastbaars voor de dag geko men om daarin verandering te bren gen. Vreemd genoeg hebben de kie zers zich niet afgekeerd van de nogal raadselachtige antwoorden die Brown op hun vragen geeft. Zeker in dit eerste stadium van de Amerikaanse presidentsverkiezingen zijn het trouwens vooral de slagzin nen die hun werk moeten doen. En om slagzinnen zit Jerry Brown aller minst verlegen, want hij bekogelt zijn publiek zo nu en dan met waarheden als koeien waarover niet valt te re detwisten en waarover zulk redetwis ten ook helemaal niet nodig is. ..Het land heeft een president nodig die eerlijk is. hard werkt en niet te veel tegelijk belooft". „Nog geen en kele kandidaat voor het Witte Huis heeft in het Amerikaanse volk de snaar geraakt die het vertrouwen in 's lands leiders kan herstellen" „Al les wat iemand doet weerspiegelt zijn wezen". W aarderingscijfer Is Brown niettemin de man die dit land de nieuwe generatie van leider schap kan brengen die hij zo drin gend nodig acht? Zo niet dit jaar dan toch in elk geval in 1980? In Califor nië heeft hij na zestien maanden als gouverneur een hoger waarderingscij fer dan een van zijn voorgangers ooit heeft gehad Ruim tachtig procent van zijn Califomische medeburgers vinden dat hij zijn werk voortreffelijk verricht. Brown heeft niet geschuwd zich zeer ostentatief en onder verzekering van de nodige publiciteit af te keren van de uiterlijkheden van zijn belangrijke baan in een staat die. ware zij onaf hankelijk, de vierde economische macht ter wereld zou zijn. Hij wei gerde in de omstandige ambtswoning van de gouverneur te gaan wonen, hij blijft rondrijden in een betrekkelijk kleine auto en wijst vervoer per ka merbrede limousine onverbiddelijk van de hand. Hij slaapt op een ma tras op de grond omdat het gezond is, kortom hij roept het beeld op van een tempélreiniger. De algemeenheden die hij, behendig gebekt, als beginselen uitdraagt zijn in elk geval soms ongewoon. „Het publiek moet van zijn leiders niet zulke grote verwachtingen hebben. Een president is ook maar een ge woon mens. Bureaucratieën ontwik kelen hun eigen versnelling en de manier om verandering teweeg te brengen is het verminderen van de vaart. Een regering is als een leger dat op mars is Het is al een geweldig ding wanneer iemand er in slaagt dat leger in geringe mate van richting te doen veranderen". Alternatief Hoewel Brown zegt dat hij nauwelijks minder belangstelling heeft voor de baan van vice-president dan Jimmy Carter, zeggen sommige politieke analytici toch dat hij misschien am bitie zou kunnen hebben om bijvoor beeld met Hubert Humphrey als eer ste man de democratische partijcon ventie een alternatief te bieden voor het geval Carter zijn aanspraken in de laatste etappe van de voorverkie zingen niet veel kracht meer kan bij zetten. Brown heeft Califomië beloofd dat hij vier jaar gouverneur zou blijven. Hij kan die termijn niet volmaken als hij inderdaad tot een nationale post wordt geroepen. Zijn antwoord is dat Het Volk van Califomië bij de voor- verkiezingen op 8 juni zelf de kans heeft om te laten blijken op welke post Jerry Brown moet fungeren. Hij zal daarbij met duidelijker uit spraken te voorschijn moeten komen BARCELONA - De eensgezindheid van de Spaanse opposi tiepartijen over de theorie van de toekomstige democratie kwam dit weekeinde weer een stap vooruit (en lokte als ge woonlijk een geïrriteerde reactie van de regering uit). De grote ..nationale" eenheids organisatie van de oppositie, „Coordina- cion Democratica", hield in Barcelona een vruchtbare bijeen komst met de beide regionale eenheidsorganisaties van Cata- lonië, die respectievelijk als 'schaduwregering' en 'schaduw- parlement' fungeren. De Coordinacion Democratica zond delegatie naar Barcelona, bestaande uit een christen-democraat, een so cialist, een marxist, een communist, een maoist en een linkse vakbonds leider. Zij spraken met het bestuur van de CPF (Raad van politieke krachten), die een tiental voornaam ste politieke partijen vertegenwoor digt en een „provisionele regering" in Catalonië wil zijn, en met het be stuur van de „Assëmblea", die voor dozijnen politieke organisaties en actiecomités als parlement-achtig gespreksforum dient. Na beide ontmoetingen werden er communiqués uitgegeven, waarin de voornaamste eis van de Catalaanse oppositie werd onderstreept: het her stel van het autonomiestatuut van 1932 dat de Tweede Spaanse Repu bliek destijds aan Catalonië had toe gekend, en de instelling van een pro visionele regering onder de naam „Generalitat". zoals het bestuur van deze streek al sinds de Middeleeu wen heette. Deze formelè autonomie van Catalonië zal volgens de com muniqués worden ingesteld op het zelfde ogenblik dat zich in Spanje de breuk met het Franco-verleden en derhalve het herstel van de ware de mocratie voordoet. Hindernis weg Dit neemt een belangrijke hindernis weg op de koers van de eenheidsbe weging van de Spaanse oppositie. Bij de oprichting van de Coordinacion Democratica hadden namelijk de re gionale oppositiepartijen (niet alleen in Catalonië. maar ook in het Bas kenland. Galicië. Asturië en Andalu- sië) geklaagd dat het centralisme ook onder de oppositie de kop had opge stoken. Want ondanks het feit dat de deelnemende partijen bijna alle een federale structuur voor het nieuwe Spanje in him banier voeren, hadden zij de regionale partijen niet bij hun oprichting of programma betrokken. De communiqués van Barcelona leg gen er dan ook grote nadruk op, dat de erkenning van de Catalaanse au tonomie door de Coordinacion De mocratica gezien moet worden ais een soortgelijk aanbod aan de andere streken. Dit verbetert natuurlijk de samenhang onder de oppositie, maar bemoeilijkt daarentegen de onder handelingen met de huidige mach thebbers (als zulke onderhandelingen tenminste ook mogelijk zullen blij ken), die vierkant tegen zo'n ver gaand federalisme zijn. In dit licht moet men dan ook het verbod van het Spaanse ministerie van binnenlandse zaken zien tegen de „Mars voor de Vrijheid", die de Spaanse Pax Christi deze zomer in Catalonië had willen houden en die geestdriftig was ondersteund door de recente bijeenkomst van de interna tionale raad van Pax Christi, onder voorzitterschap van kardinaal A! frink in het Catalaanse klooster var. Montserrat. De Mars voor de Vrijhei) had niet alleen de kwesties van am nestie en democratie, maar ook he! zelfbestemmingsrecht van Catalons willen onderstrepen, en dat was voo: de regering de druppel die de emmer deed overlopen. Voorproefje Overigens speelt zich in Catalonië een voorproefje af van de problems) die Spanje's veeltallige socialisti sche partijen nog zullen doormaken, voordat zij de eenheid hebben ge vonden waar zij allen naar zeggen te streven. Een zevental vrij radicale socialistische partijen is al maar. denlang in onderhandeling om Ie komen tot de oprichting van éen en kele socialistische partij van Cata lonië. Daarbij hielden zij de Cata laanse sociaal-democraten op arms lengte. Deze ventileerden hun frus tratie ten slotte door de anderen het gras voor de voeten te weg maaien en zichzelf om te dopen tot de „socia listische partij van Catalonië", tol grote woede van de andere socialis ten. En dat terwijl de Catalaanse communisten al veertig jaar de naam „Socialistische Eenheidspar tij" gebruiken... PORTLAND, OREGON - Na zijn ovenoinning in de democratische voorverkieztngsrace in Maryland, waar luj Jimmy Carter versloeg, worai jerry arown, gou - verneur van Californië, in Portland hartelijk verwelkomd door enthousiaste aanhangers washington - Klein, tenger, 38 jaar en doorgaans keurig gehuld in pak-met-vest: Edmund G. (Jerry voor zijn vrienden) Brown, gouverneur van Californië, democratisch kandidaat voor het pre sidentschap van de Verenigde Staten. Dezer dagen heeft hij de schijnbaar onaantastbaar naar de strijd om het Witte Huis koersende Jimmy Carter in Maryland tamelijk ingrijpend verslagen. En sedert vorige week wordt hij dan ook met andere ogen bekeken. vanwege zijn nieuwe status als se rieuze mededinger dan de kreten die tot nu toe voldoende waren om het publiek te bekeren tot de zaak van „de aardige jongen uit Californië" die zo hemelsbreed .verschilt van het soort politici aan wie. men hier ge wend is geraakt. Tokio - De OPEC-conferentie, die op 27 mei op Bali zal beginnen, wordt door vele olie-experts als een uiterst belangrijke bijeenkomst beschouwd. De OPEC-landen staan er weer veel beter voor dan een jaar geleden toen er een groot overschot op de wereldoliemarkt was. De olie-import in de meeste westelijke landen en Japan neemt nu weer snel toe en weinig olie experts geloven nog aan een uit eenvallen van dit machtige kartel. Wat iedereen natuurlijk het meest interes seert is of er een nieuwe prijsverhoging zal plaatsvinden. De opinies van olie-experts en ministers van OPEC-landen lopen zoals steeds zeer uiteen. De ministers van Alge rije en Libië hebben reeds verklaard dat. zij een prijsverhoging van 15 procent zullen verlangen. Sjeik Yamani van Saoedi-Arabië heeft zelfs vroeger verklaard dat hij gaarne de olieprijzen op het huidige prijspeil wil houden. (Dit heeft hij echter al meer gedaan en toch vlogen bij elke vorige conferentie de prijzen met minstens 10 procent omhoog.) Perziê Een doorslaggevende stem zal misschien die van Perzië zijn. Tot voor een jaar was Perzië een van de meest militante voor standers van prijsverhogingen, maar vooral in het laatste jaar heeft de sjeik zich veel gematigder getoond. Dit komt vooral door dat Perzié met zijn ambitieuze ontwikkelings- en defensieplannen elke oliedollar nodig heeft die eruit de olie- importerende landen te persen is. Het laat ste jaar kon een van de voornaamste afne mers. Japan, door een sterke recessie echter veel minder Perzische olie importeren. En wat de situatie voor de Perzen nog erger maakte: de Japanners kochten liever goed kopere maar zwaardere olie uit Saoedi- Arabië en Irak Perzië. de op eén na grootste olie-exporteur ter wereld, wiens export terugliep van 6 mil joen barrels per dag eind maart vong jaar tot 5.2 miljoen barrels vorige maand, schijnt nu meer geïnteresseerd te zijn z'n olie- export, op te voeren dan de prijzen nog ho ger op te schroeven. Saoedi-Arabi) de groot- ste olie-exporteur, kon eind maart een ex port van bijna 8 miljoen barrels per dag constateren. Een stijging van 1 miljoen bar rels vergeleken met maart vorig jaar De Saoedi's weten zich met hun oliedollars geen raad. Ze hebben herhaaldelijk gezegd dat zij niet de economie van het Westen wil len ontwrichten door de olieprijzen nog meer te verhogen Aan de andere kant willen zij ook niet zien dat de OPEC uit elkaar valt En ter wille van de OPEC zijn zij meestal bereid tot een compromis-oplossing. Dit compromis zal volgens de ramingen van vele experts tus sen de 5 en 10 procent liggen De kans dat er geen prijsverhoging komt wordt gering geacht Vorig jaar. toen er een groot olie- surplus was. kon de OPEC de pnjs met 10 procent verhogen Momenteel staan de OPEC-landen veel sterker dan in september vorig jaar. Hoewel de olie-import van de VS is met sprongen gestegen, van 5.2 miljoen barrels per dag vorig jaar tot 8.2 miljoen barrels momenteel. Ook Japans olie-invoer, die gemiddeld 5 miljoen barrels per dag be draagt. neemt weer snel toe. China Een andere factor die de OPEC momenteel zeer sterk maakt is het uitvallen van China, in ieder geval voorlopig, als olie-exporteur. De Chinese olie-export die vorig jaar 70 mil joen barrels bedroeg steeg snel. met circa 30 procent per jaar. Maar door de laatste poli tieke ontwikkelingen zijn de Chinese olie kranen bijna dichtgeschroefd en de belang rijkste afnemer Japan kreeg de laatste drie maanden slechts een kwart van het gecon- OLIEMINISTER YAMANI tracteerde volume. Het land dat het meest van deze ontwikkeling profiteert is Indone sië. Vorig jaar verminderde door de recessie in Japan, dat bijna 60 procent van de Indo nesische olie-produktie importeerde, de In donesische olie-export naar Japan met bijna 50 procent. Dit was een van de hoofdoorzaken van Per- tamina's financiële moeilijkheden, die de Indonesische staatsoliemaatschappij aan de rand van het bankroet bracht. Sinds het begin van dit jaar is de Indonesische olie export echter met sprongen gestegen. Naar Japan en vooral ook naar de VS. De Indo nesische olie-export bedroeg vorige maand weer 1.5 miljoen barrels per dag. een stij ging van circa 30 procent vergeleken met een half jaar geleden en dankzij hogere ex portcijfers en een onlangs afgekondigd gro ter aandeel in de winst van de door buiten landse oliemaatschappijen gewonnen- olie, rekent de Indonesische regering dit jaar op snel stijgende inkomsten in de oliesector. Pertamina zit echter nog dik in de schuld, maar de nieuwe directeur Piet Haijono ver klaarde op een persconferentie dat dankzij de verkoop van o.a. hotels, schepen en een staalfabriek, waarin de ontslagen ex- directeur luitenant-generaal Ibnoe Soetowo miljarden guldens had geinvesteerd, Per tamina er nu veel beter voor staat. Ook de snel toenemende inkomsten van de olie export zouden dit jaar helpen Pertamina's schulden van 10,5 miljard dollar tot 6,2 mil jard dollar te verminderen. Indonesië, dat elke oliedollar hard nodig heeft om Pertamina te redden, wordt dan ook tot de gematigde OPEC-landen gere kend en zal zeer waarschijnlijk niet aan dringen op een prijsverhoging. In Japan re kenen olie-importeurs zelfs op een vermin dering van de Indonesische olieprijs Maar dat zou wel eens een wensdroom kunnen zijn. De olieconsumptie in de belangrijkste lolie-importerende landen neemt zo snel toe. dat er weinig reden zal zijn voor de OPEC- landen de olieprijs te verminderen. December Op zijn gunstigst zal een prijsverhoging tot december uitgesteld kunnen worden. Dit vooral om de arme niet-olie-producerende landen van de Derde Wereld, die de ergste klappen hebben gekregen bij de vorige pnjsverhogigen, te helpen. Maar de meeste olie-economen geloven niet dat de OPEC- landen zo gul zullen zijn tegenover hun zwakkere bondgenoten in de Derde Wereld Algemeen wordt verwacht dat de Bali- OPEC-conferenlie tot een nieuwe prijsver hoging zal leiden. Veel reden om wat goeds van de Bali-conferentie te verwachten is er dus niet. Zelfs als de OPEC-landen bereid zouden zijn de huidige prijs van gemiddeld 11,5 dollar per barrel te bevriezen, dan zul len de OPEC-landen zeker een inflatiecor rectie eisen, en die ligt voor de meeste wes terse landen nog altijd dicht bij de 10 pro cent.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1976 | | pagina 4