Jerry Brown
van seminarist
tot politicus
De Spaanse oppositie is
op weg naar eenheid
OPEC PRAAT ÖP BALI OVER PRIJZEN
oplossing grensgeschillen
PZC/opinie en achtergrond
Suriname werkt aan
SURINAME
'cedan-
vZÜID-AMERIKA/
U R \%N Al/M E
U jyDjoemoe/^
/Cotticai? Z
Benzdorp^-j
BRAZILIË
PARAMARIBO - Sedert de souverein-
iteitsoverdracht in november van het
vorig jaar heeft Suriname met een tien
tal landen in verschillende wereldde
len diplomatieke betrekkingen aange
knoopt. Met de buurlanden is het ech
ter minder vlot gegaan, daar Suriname
een grensgeschil heeft met zowel het
franssprekend Cayenne als met het
voormalige Brits-Guyana. Beide ge
schillen dateren van de vorige eeuw en
zijn lange jaren beheerst geweest door
prestige-argumenten. zodat zij moei
lijk tot een oplossing konden worden
gebracht.
Kort voor 25 november van het vorig
jaar werd er met Frankrijk een voorlo
pig akkoord bereikt over het stuk be
twist gebied tussen Suriname en de
overzeese provincie van Frankrijk in
Zuid-Amerika
Het ziet er nu naar uit dat het geschil
over enkele maanden zal zijn opgelost in
een verdrag tussen Frankrijk en Suri
name. waarin zal worden aangekondigd
hoe het gebied door de beide landen tot
ontwikkeling zal worden gebracht.
Inmiddels heeft de Franse regering
meegedeeld dat het binnenkort een
ambassade in Paramaribo zal vestigen,
hetgeen ertoe zal bijdragen dat de be
trekkingen tussen de beide landen ge
normaliseerd zullen worden. Met
Guyana heeft Suriname nog geen over
eenstemming kunnen bereiken over het
grensgeschil, ofschoon er nog voor de
souvereiniteitsoverdracht een vriend
schapsverdrag gesloten was tussen Su
riname als deel van het koninkrijk der
Nederlanden en Guyana. Als gevolg van
dit verdrag werd er een gemengde
commissie ingesteld die wederzijdse be
zoeken van inwoners van de beide lan
den aanmoedigde.
Parlementsleden van Suriname brach
ten de laatste maanden vaker een be
zoek aan Guyana, en ook de minister
van economische zaken van Suriname
heeft enkele weken geleden een dien
streis gemaakt naar Guyana om daar te
onderhandelen over nieuwe handelsbe
trekkingen tussen de beide landen
Het gevolg van deze reis is dat er ver
schillende produkten uit Guyana in Su
riname zullen worden geimporteerd. De
Surinaamse regering heeft eveneens
toegezegd dat zij de export naar
Guyana zal intensiveren. Dezer dagen
werd er echter in een deel van de plaat
selijke pers in Paramaribo en door en
kele parlementsleden kritiek geoefend
op de toenaderingspogingen die er we
derzijds door de beide buurlanden ge
daan worden.
De verontwaardigde critici wijzen erop
dat premier Burnham bezig is om in ei
gen land een socialistische dictatuur te
vestigen, hetgeen blijkt uit de vele na
tionalisaties van de laatste jaren. In
tegenstelling tot Suriname, zijn de
bauxietbedrijven in Guyana enkele Ja
ren geleden genationaliseerd door de
regering-Bumham.
Naast de kritiek op de nationalisatie
was ook de aangekondigde maatregel
van de Guyanese regering om alle pas
poorten van de Guyanezen in eigen land
in Ie trekken, en stringente uitreisvoor
schriften in te stellen, aanleiding voor
de Surinaamse critici om te waarschu
wen tegen de despotische regering van
Guyana.
Men wijst erop dat deze maatregel tot
gevolg zal kunnen hebben, dat Suri
name in de toekomst verstoken zal blij
ven van rietkappers uit het nabuurland
Ook is men bevreesd dat het aantal
Guyanezen dat klandestien de Coran-
tijn zal oversteken om in Suriname een
bestaan te zoeken, zal toenemen, waar
door wrijvingen met het nabuurland
onvermijdelijk zullen zijn.
Ten slotte is men ook bang dat de Suri
naamse regering met het Guyanese
voorbeeld voor ogen zich zou kunnen
gaan bezinnen op het aanhoudend ver
trek van vele landgenoten. De uittocht
is weliswaar minder intensief dan in de
dagen voor de souvereiniteitsover
dracht.. maar de vliegtuigen die uit Pa
ramaribo naar Schiphol vertrekken zijn
nog steeds volgeboekt.
In bepaalde kringen in Suriname be
treurt men het ook dat er de laatste
maanden intensieve contacten gelegd
worden tussen Surinaamse en Guya
nese studenten. Dezer dagen vertrok er
een veertigtal studenten van de univer
siteit van Suriname naar Guyana om
daar de feestelijkheden bij te wonen, die
georganiseerd worden naar aanleiding
van de herdenking van de dag waarop
Guyana tien jaar geleden onafhankelijk
werd.
Op die dag zal premier Burnham zijn ver
doorgevoerde nationalisa tiepiannen
aankondigen. Het ligt in de bedoeling
van de Guyanese regering om de han
delsfirma Bookers, een van de grootste
werkgevers in Guyana, te nationalise
ren
De verontwaardigde critici in Parama
ribo zien deze nationalisaties als het be
gin van de vestiging van een socialist!-
sche dictatuur in Suriname's nabuur
land. Enkele jaren geleden werden alle
titels in Guyana afgeschaft. Kameraad
werd daarna de aanspreekvorm voer
alle burgers van de jonge staat, ft
Guyanese kameraden, die hun land i
slechts in hoogst uitzonderlijke geve
len mogen verlaten, zijn van plan de ot-
afhankelijkheidsherdenking op 25 me
groots te vieren, hoe men in Surinam)
ook over het politiek gedrag van p
mier Burnham denken mag.
GUYAN AV:
Betwist gebied
WOENSDAG 26 MEI 1976
Jerry Brown is niet langer een wat
zonderlinge zij het ambitieuze jon
geman uit Californië, die zonder veel
wezenlijks te beweren grote golven
van enthousiasme losweekt uit zijn
toehoorders. Op slag is Jerry Brown
iemand geworden met wie in poli
tieke zin rekening wordt gehouden,
ook al is het zonneklaar dat bij al
thans deze keer noch de derascrati-
sche kandidatuur noch een plaats in
het Witte Huis kan verwerven.
Drie jaren in pen Jezulétensemina.-
rium en een studie van het Zen
Boeddhisme zijn niet onopgemerkt
aan hem voorbij gegaan. Zijn eerste
campagne voerde hij met veel gesle
penheid zonder zich in werkelijkheid
zeer diepgaand uit te spreken over
oplossingen voor de wezenlijke pro
blemen die hem naar het oorlogspad
der verkiezingen hebben gedreven.
Hij heeft behendig een beroep gedaan
op de weerzin die de gevestigde poli
tieke machten in de VS hebben ge
wekt, omdat zy noch Vietnam noch
Watergate en de talloze aanklevende
schandalen hebben kunnen voorko
men. Jerry Brown beveelt nieuwe ge
zichten aan voor de komende vier
jaar. Echter, hij schroomt allerminst
om de oude gezichten te mobiliseren
aangezien hij zeer talentvol de angs
ten bespeelt van de mannen die nu al
vele jaren het algemene poütieke
beeld in dit land beheersen en teke-
W einig tastbaars
Waar Jerry Brown de VS verwijt dat
de buitenlandse politiek nog steeds
stoelt op beginselen uit de jaren vi^
tig (en dat is in grove trekken juist) is
hij tot nu toe zelf voornamelijk met
weinig tastbaars voor de dag geko
men om daarin verandering te bren
gen. Vreemd genoeg hebben de kie
zers zich niet afgekeerd van de nogal
raadselachtige antwoorden die
Brown op hun vragen geeft.
Zeker in dit eerste stadium van de
Amerikaanse presidentsverkiezingen
zijn het trouwens vooral de slagzin
nen die hun werk moeten doen. En
om slagzinnen zit Jerry Brown aller
minst verlegen, want hij bekogelt zijn
publiek zo nu en dan met waarheden
als koeien waarover niet valt te re
detwisten en waarover zulk redetwis
ten ook helemaal niet nodig is.
..Het land heeft een president nodig
die eerlijk is. hard werkt en niet te
veel tegelijk belooft". „Nog geen en
kele kandidaat voor het Witte Huis
heeft in het Amerikaanse volk de
snaar geraakt die het vertrouwen in
's lands leiders kan herstellen" „Al
les wat iemand doet weerspiegelt zijn
wezen".
W aarderingscijfer
Is Brown niettemin de man die dit
land de nieuwe generatie van leider
schap kan brengen die hij zo drin
gend nodig acht? Zo niet dit jaar dan
toch in elk geval in 1980? In Califor
nië heeft hij na zestien maanden als
gouverneur een hoger waarderingscij
fer dan een van zijn voorgangers ooit
heeft gehad Ruim tachtig procent
van zijn Califomische medeburgers
vinden dat hij zijn werk voortreffelijk
verricht.
Brown heeft niet geschuwd zich zeer
ostentatief en onder verzekering van
de nodige publiciteit af te keren van
de uiterlijkheden van zijn belangrijke
baan in een staat die. ware zij onaf
hankelijk, de vierde economische
macht ter wereld zou zijn. Hij wei
gerde in de omstandige ambtswoning
van de gouverneur te gaan wonen, hij
blijft rondrijden in een betrekkelijk
kleine auto en wijst vervoer per ka
merbrede limousine onverbiddelijk
van de hand. Hij slaapt op een ma
tras op de grond omdat het gezond is,
kortom hij roept het beeld op van een
tempélreiniger.
De algemeenheden die hij, behendig
gebekt, als beginselen uitdraagt zijn
in elk geval soms ongewoon. „Het
publiek moet van zijn leiders niet
zulke grote verwachtingen hebben.
Een president is ook maar een ge
woon mens. Bureaucratieën ontwik
kelen hun eigen versnelling en de
manier om verandering teweeg te
brengen is het verminderen van de
vaart. Een regering is als een leger
dat op mars is Het is al een geweldig
ding wanneer iemand er in slaagt dat
leger in geringe mate van richting te
doen veranderen".
Alternatief
Hoewel Brown zegt dat hij nauwelijks
minder belangstelling heeft voor de
baan van vice-president dan Jimmy
Carter, zeggen sommige politieke
analytici toch dat hij misschien am
bitie zou kunnen hebben om bijvoor
beeld met Hubert Humphrey als eer
ste man de democratische partijcon
ventie een alternatief te bieden voor
het geval Carter zijn aanspraken in
de laatste etappe van de voorverkie
zingen niet veel kracht meer kan bij
zetten.
Brown heeft Califomië beloofd dat hij
vier jaar gouverneur zou blijven. Hij
kan die termijn niet volmaken als hij
inderdaad tot een nationale post
wordt geroepen. Zijn antwoord is dat
Het Volk van Califomië bij de voor-
verkiezingen op 8 juni zelf de kans
heeft om te laten blijken op welke
post Jerry Brown moet fungeren.
Hij zal daarbij met duidelijker uit
spraken te voorschijn moeten komen
BARCELONA - De eensgezindheid van de Spaanse opposi
tiepartijen over de theorie van de toekomstige democratie
kwam dit weekeinde weer een stap vooruit (en lokte als ge
woonlijk een geïrriteerde reactie van de regering uit). De grote
..nationale" eenheids organisatie van de oppositie, „Coordina-
cion Democratica", hield in Barcelona een vruchtbare bijeen
komst met de beide regionale eenheidsorganisaties van Cata-
lonië, die respectievelijk als 'schaduwregering' en 'schaduw-
parlement' fungeren.
De Coordinacion Democratica zond
delegatie naar Barcelona, bestaande
uit een christen-democraat, een so
cialist, een marxist, een communist,
een maoist en een linkse vakbonds
leider. Zij spraken met het bestuur
van de CPF (Raad van politieke
krachten), die een tiental voornaam
ste politieke partijen vertegenwoor
digt en een „provisionele regering"
in Catalonië wil zijn, en met het be
stuur van de „Assëmblea", die voor
dozijnen politieke organisaties en
actiecomités als parlement-achtig
gespreksforum dient.
Na beide ontmoetingen werden er
communiqués uitgegeven, waarin de
voornaamste eis van de Catalaanse
oppositie werd onderstreept: het her
stel van het autonomiestatuut van
1932 dat de Tweede Spaanse Repu
bliek destijds aan Catalonië had toe
gekend, en de instelling van een pro
visionele regering onder de naam
„Generalitat". zoals het bestuur van
deze streek al sinds de Middeleeu
wen heette. Deze formelè autonomie
van Catalonië zal volgens de com
muniqués worden ingesteld op het
zelfde ogenblik dat zich in Spanje de
breuk met het Franco-verleden en
derhalve het herstel van de ware de
mocratie voordoet.
Hindernis weg
Dit neemt een belangrijke hindernis
weg op de koers van de eenheidsbe
weging van de Spaanse oppositie. Bij
de oprichting van de Coordinacion
Democratica hadden namelijk de re
gionale oppositiepartijen (niet alleen
in Catalonië. maar ook in het Bas
kenland. Galicië. Asturië en Andalu-
sië) geklaagd dat het centralisme ook
onder de oppositie de kop had opge
stoken. Want ondanks het feit dat de
deelnemende partijen bijna alle een
federale structuur voor het nieuwe
Spanje in him banier voeren, hadden
zij de regionale partijen niet bij hun
oprichting of programma betrokken.
De communiqués van Barcelona leg
gen er dan ook grote nadruk op, dat
de erkenning van de Catalaanse au
tonomie door de Coordinacion De
mocratica gezien moet worden ais
een soortgelijk aanbod aan de andere
streken. Dit verbetert natuurlijk de
samenhang onder de oppositie, maar
bemoeilijkt daarentegen de onder
handelingen met de huidige mach
thebbers (als zulke onderhandelingen
tenminste ook mogelijk zullen blij
ken), die vierkant tegen zo'n ver
gaand federalisme zijn.
In dit licht moet men dan ook het
verbod van het Spaanse ministerie
van binnenlandse zaken zien tegen
de „Mars voor de Vrijheid", die de
Spaanse Pax Christi deze zomer in
Catalonië had willen houden en die
geestdriftig was ondersteund door de
recente bijeenkomst van de interna
tionale raad van Pax Christi, onder
voorzitterschap van kardinaal A!
frink in het Catalaanse klooster var.
Montserrat. De Mars voor de Vrijhei)
had niet alleen de kwesties van am
nestie en democratie, maar ook he!
zelfbestemmingsrecht van Catalons
willen onderstrepen, en dat was voo:
de regering de druppel die de emmer
deed overlopen.
Voorproefje
Overigens speelt zich in Catalonië
een voorproefje af van de problems)
die Spanje's veeltallige socialisti
sche partijen nog zullen doormaken,
voordat zij de eenheid hebben ge
vonden waar zij allen naar zeggen te
streven. Een zevental vrij radicale
socialistische partijen is al maar.
denlang in onderhandeling om Ie
komen tot de oprichting van éen en
kele socialistische partij van Cata
lonië. Daarbij hielden zij de Cata
laanse sociaal-democraten op arms
lengte. Deze ventileerden hun frus
tratie ten slotte door de anderen het
gras voor de voeten te weg maaien
en zichzelf om te dopen tot de „socia
listische partij van Catalonië", tol
grote woede van de andere socialis
ten. En dat terwijl de Catalaanse
communisten al veertig jaar de
naam „Socialistische Eenheidspar
tij" gebruiken...
PORTLAND, OREGON - Na zijn ovenoinning in de democratische voorverkieztngsrace in Maryland, waar luj Jimmy Carter versloeg, worai jerry arown, gou -
verneur van Californië, in Portland hartelijk verwelkomd door enthousiaste aanhangers
washington - Klein, tenger, 38 jaar en doorgaans keurig gehuld in pak-met-vest: Edmund G.
(Jerry voor zijn vrienden) Brown, gouverneur van Californië, democratisch kandidaat voor het pre
sidentschap van de Verenigde Staten. Dezer dagen heeft hij de schijnbaar onaantastbaar naar de
strijd om het Witte Huis koersende Jimmy Carter in Maryland tamelijk ingrijpend verslagen. En
sedert vorige week wordt hij dan ook met andere ogen bekeken.
vanwege zijn nieuwe status als se
rieuze mededinger dan de kreten die
tot nu toe voldoende waren om het
publiek te bekeren tot de zaak van
„de aardige jongen uit Californië"
die zo hemelsbreed .verschilt van het
soort politici aan wie. men hier ge
wend is geraakt.
Tokio - De OPEC-conferentie,
die op 27 mei op Bali zal beginnen,
wordt door vele olie-experts als een
uiterst belangrijke bijeenkomst
beschouwd. De OPEC-landen
staan er weer veel beter voor dan
een jaar geleden toen er een groot
overschot op de wereldoliemarkt
was. De olie-import in de meeste
westelijke landen en Japan neemt
nu weer snel toe en weinig olie
experts geloven nog aan een uit
eenvallen van dit machtige kartel.
Wat iedereen natuurlijk het meest interes
seert is of er een nieuwe prijsverhoging zal
plaatsvinden. De opinies van olie-experts
en ministers van OPEC-landen lopen zoals
steeds zeer uiteen. De ministers van Alge
rije en Libië hebben reeds verklaard dat. zij
een prijsverhoging van 15 procent zullen
verlangen. Sjeik Yamani van Saoedi-Arabië
heeft zelfs vroeger verklaard dat hij gaarne
de olieprijzen op het huidige prijspeil wil
houden. (Dit heeft hij echter al meer gedaan
en toch vlogen bij elke vorige conferentie de
prijzen met minstens 10 procent omhoog.)
Perziê
Een doorslaggevende stem zal misschien
die van Perzië zijn. Tot voor een jaar was
Perzië een van de meest militante voor
standers van prijsverhogingen, maar vooral
in het laatste jaar heeft de sjeik zich veel
gematigder getoond. Dit komt vooral door
dat Perzié met zijn ambitieuze
ontwikkelings- en defensieplannen elke
oliedollar nodig heeft die eruit de olie-
importerende landen te persen is. Het laat
ste jaar kon een van de voornaamste afne
mers. Japan, door een sterke recessie echter
veel minder Perzische olie importeren. En
wat de situatie voor de Perzen nog erger
maakte: de Japanners kochten liever goed
kopere maar zwaardere olie uit Saoedi-
Arabië en Irak
Perzië. de op eén na grootste olie-exporteur
ter wereld, wiens export terugliep van 6 mil
joen barrels per dag eind maart vong jaar
tot 5.2 miljoen barrels vorige maand, schijnt
nu meer geïnteresseerd te zijn z'n olie-
export, op te voeren dan de prijzen nog ho
ger op te schroeven. Saoedi-Arabi) de groot-
ste olie-exporteur, kon eind maart een ex
port van bijna 8 miljoen barrels per dag
constateren. Een stijging van 1 miljoen bar
rels vergeleken met maart vorig jaar De
Saoedi's weten zich met hun oliedollars
geen raad. Ze hebben herhaaldelijk gezegd
dat zij niet de economie van het Westen wil
len ontwrichten door de olieprijzen nog
meer te verhogen
Aan de andere kant willen zij ook niet zien
dat de OPEC uit elkaar valt En ter wille
van de OPEC zijn zij meestal bereid tot een
compromis-oplossing. Dit compromis zal
volgens de ramingen van vele experts tus
sen de 5 en 10 procent liggen De kans dat
er geen prijsverhoging komt wordt gering
geacht Vorig jaar. toen er een groot olie-
surplus was. kon de OPEC de pnjs met 10
procent verhogen Momenteel staan de
OPEC-landen veel sterker dan in september
vorig jaar. Hoewel de olie-import van de VS
is met sprongen gestegen, van 5.2 miljoen
barrels per dag vorig jaar tot 8.2 miljoen
barrels momenteel. Ook Japans olie-invoer,
die gemiddeld 5 miljoen barrels per dag be
draagt. neemt weer snel toe.
China
Een andere factor die de OPEC momenteel
zeer sterk maakt is het uitvallen van China,
in ieder geval voorlopig, als olie-exporteur.
De Chinese olie-export die vorig jaar 70 mil
joen barrels bedroeg steeg snel. met circa 30
procent per jaar. Maar door de laatste poli
tieke ontwikkelingen zijn de Chinese olie
kranen bijna dichtgeschroefd en de belang
rijkste afnemer Japan kreeg de laatste drie
maanden slechts een kwart van het gecon-
OLIEMINISTER YAMANI
tracteerde volume. Het land dat het meest
van deze ontwikkeling profiteert is Indone
sië. Vorig jaar verminderde door de recessie
in Japan, dat bijna 60 procent van de Indo
nesische olie-produktie importeerde, de In
donesische olie-export naar Japan met
bijna 50 procent.
Dit was een van de hoofdoorzaken van Per-
tamina's financiële moeilijkheden, die de
Indonesische staatsoliemaatschappij aan
de rand van het bankroet bracht. Sinds het
begin van dit jaar is de Indonesische olie
export echter met sprongen gestegen. Naar
Japan en vooral ook naar de VS. De Indo
nesische olie-export bedroeg vorige maand
weer 1.5 miljoen barrels per dag. een stij
ging van circa 30 procent vergeleken met
een half jaar geleden en dankzij hogere ex
portcijfers en een onlangs afgekondigd gro
ter aandeel in de winst van de door buiten
landse oliemaatschappijen gewonnen- olie,
rekent de Indonesische regering dit jaar op
snel stijgende inkomsten in de oliesector.
Pertamina zit echter nog dik in de schuld,
maar de nieuwe directeur Piet Haijono ver
klaarde op een persconferentie dat dankzij
de verkoop van o.a. hotels, schepen en een
staalfabriek, waarin de ontslagen ex-
directeur luitenant-generaal Ibnoe Soetowo
miljarden guldens had geinvesteerd, Per
tamina er nu veel beter voor staat. Ook de
snel toenemende inkomsten van de olie
export zouden dit jaar helpen Pertamina's
schulden van 10,5 miljard dollar tot 6,2 mil
jard dollar te verminderen.
Indonesië, dat elke oliedollar hard nodig
heeft om Pertamina te redden, wordt dan
ook tot de gematigde OPEC-landen gere
kend en zal zeer waarschijnlijk niet aan
dringen op een prijsverhoging. In Japan re
kenen olie-importeurs zelfs op een vermin
dering van de Indonesische olieprijs Maar
dat zou wel eens een wensdroom kunnen
zijn. De olieconsumptie in de belangrijkste
lolie-importerende landen neemt zo snel toe.
dat er weinig reden zal zijn voor de OPEC-
landen de olieprijs te verminderen.
December
Op zijn gunstigst zal een prijsverhoging tot
december uitgesteld kunnen worden. Dit
vooral om de arme niet-olie-producerende
landen van de Derde Wereld, die de ergste
klappen hebben gekregen bij de vorige
pnjsverhogigen, te helpen. Maar de meeste
olie-economen geloven niet dat de OPEC-
landen zo gul zullen zijn tegenover hun
zwakkere bondgenoten in de Derde Wereld
Algemeen wordt verwacht dat de Bali-
OPEC-conferenlie tot een nieuwe prijsver
hoging zal leiden. Veel reden om wat goeds
van de Bali-conferentie te verwachten is er
dus niet. Zelfs als de OPEC-landen bereid
zouden zijn de huidige prijs van gemiddeld
11,5 dollar per barrel te bevriezen, dan zul
len de OPEC-landen zeker een inflatiecor
rectie eisen, en die ligt voor de meeste wes
terse landen nog altijd dicht bij de 10 pro
cent.