PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
HAAGS COMPROMIS
IS VAAG EN BROOS
Groep Zeeuwen houdt regering aan
beloofde Deltaveiligheid in 1985
Doden door bomexplosies
op vliegveld Tel Aviv
Van Agt beraadt zich over Bloemenhove
Kamer krijgt brief over leveranties
Bloemenhove
werkt al
volop....
OPEN BRIEF VAN TWEEENDERTIG MAN NAAR DEN HAA G
219e jaargang no. 124
Woensdag 26 mei 1976
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - Het voorlopige compromis dat het kabinet dins
dagochtend tegen 4 uur ontwierp, wordt in politiek-Den Haag
door alle partijen als een zeer broze zaak gezien. Er was alom
kritiek op de vaagheid van de voorstellen, maar men besefte dat
Bloemenhovekliniek. Over de resulta
ten van dit gesprek zijn geen medede
lingen gedaan. Daarom blijft het voor
politiek-Den Haag de vraag of Van Agt
het idee om de kliniek te sluiten - dat
waarschijnlijk gepaard gaat met in
grijpen van de politie - definitief uit
gevoerd, redeneert men in PvdA-
kringen. In die motie, die door een
meerderheid van de Kamer werd aan
genomen. werd de minister gevraagd
de zaak voor te leggen aan de onaf
hankelijke rechter.
het, gezien de grote tegenstellingen binnen de regering, nog het zijn hoofd heeft gezet
Met name m kringen van de PvdA was
meest positieve was dat men eruit heeft weten te slepen. Het
compromis bevat twee elementen:
t minister Van Agt beraadt zich met
het openbaar ministerie over de situa
tie rond de Bloemenhovekliniek, met
het nieuwe gegeven dat het bestuur
van die kliniek een bezwaarschrift
heeft ingediend tegen de sluiting;
over de kredietgarantie voor de
materialen die de Nederlandse indus
trieën voor Zuidafrikaanse kerncen
trales willen leveren, wordt een brief
aan de Tweede Kamer opgesteld.
Daarin wordt onder meer voorgesteld
staatssecretaris Kooymans (buiten
landse zaken) naar Amerika te laten
reizen om daar de stemming te peilen
over het Amerikaanse aandeel
maal in acht dagen bijeen om de defi
nitieve tekst voor de brief aan de Ka
mer op te stellen. Hoofdpersonen zijn
daarbij de ministers Van der Stoel
(buitenlandse zaken). Duisenberg (fi
nanciën) en uiteraard Lubbers (eco-
het wantrouwen jegens de minister van
justitie dinsdag nauwelijks afgenomen
Men vond daar dat het kabinet wel erg
weinig garanties van Van Agt had ge
vraagd voor het met rust laten van de
abortuskliniek. Maandagmiddag
diende het stichtingsbestuur van
Bloemenhove bij de Haarlemse recht
bank een bezwaarschrift in. Dit zal
nomische zaken). Het optimisme over vrijdag voor de Haarlemse rechtbank
de eensgezindheid van deze bewinds
lieden nam in de loop van dinsdag
sterk af.
's Middags werd in politieke kringen al
betwijfeld of het kabinet er 's avonds in
zou slagen uit de nog steeds voortdu
rende onenigheid te komen. Daarbij
werd ook gewezen op het feit dat de
ministers die woensdag tijdens het te
- [verwachten spoeddebat de plannen
levering. Het Amerikaanse bedrijf (van de regering moeten verdedigen.
General Electrics zit met Rijn-
Schelde-Verolme en Bredcrode in een
consortium. In de VS wordt een hoor
zitting gehouden over de mogelijkhe
den en wenselijkheden van een trans
actie met Zuid-Afrika.
Op beide fronten hebben de vaagheden
van het compromis dinsdag al onze
kerheden opgeroepen Het kabinet
kwam dinsdagavond voor de vijfde
'een eensgezind verhaal moeten hou
den. Men was echter van oordeel, ook
al zou deze opzet niet slagen, dat de
spanningen niet meer zo hoog zouden
oplopen als afgelopen maandag, toen
er in politiek-Den Haag werkelijk een
absoluut pessimisme heerste
Kliniek
Minister Van Agt (justitie) vergaderde
dinsdag de gehele dag koortsachtig
met de procureur-generaal van het
Amsterdamse hof. mr. Hartsuiker, en
met de hoofdofficier van justitie van de
Haarlemse rechtbank, mr. Andreae.
over het justitiële beleid inzake de
suikertante
cuba
Cuba trekt troepen terug uit Angola.
opec
n achtergrond; Nieuwe confe-1
n de OPEC-landen.
nacht
klacht
Een inwoner van Terneuzen klaagt in i
een brief aan minister Gruyters over i i
het binnenstadsbeleid.
zorg
Opleiding
moeten of
amnesty
Amnesty Int
Zeeland.
PAGINA 15
wad
De Waddenzee wordt beter beschermd
ijfling
De vljüing van 's-Gravenzande is thuis.
beertje
In Burger's Dierenpark te Arnhem is!}
HEEMSTEDE - Zowel in de kliniek
als in de polikliniek van Bloemen
hove zal vandaag normaal worden
gewerkt. Dit deelde directeur F.
Kause van de abortuskliniek dins
dag aan hel eind van de middag
mee. De medische staf was tot dit
besluit gekomen, omdat men de
personeelsleden weer fit genoeg
achtte.
Dinsdag is slechts gedeeltelijk ge
werkt. De patiënten werden wel
administratief in Heemstede ver
werkt. maar daama per bus naar
klinieken in Alkmaar. Amsterdam
en Utrecht gebracht voor behande
ling- In de Bloemenhove-kliniek
werden wel ingrepen verricht op
vrouwen die langer dan twaalf we
ken zwanger waren.
Voor de kliniek hadden zich ook
dinsdag enkele tientallen actie
voerders verzameld. Om kwart over
drie hielden zij op het gazon krijgs
raad, waarbij nog eens werd gewe
zen op de afspraak dat. een even
tuele actie van de justitie alleen met
lijdzaam verzet zal worden beant
woord: De politie uit Heemstede
was toen net vertrokken, na een on
derzoek, dat uitwees dat een rond
half drie binnengekomen bommel
ding loos alarm was.
worden behandeld Juridisch is er ech
ter geen garantie dat er voor die tijd
niet zal worden ingegrepen.
Het openbaar ministerie heeft immers
formeel beslag laten leggen op een deel
van het instrumentarium. Dat actie
voerders deze verzegeling vorige week
dinsdag doorbraken, doet juridisch
aan de daad van het O M niets af. On
danks het nog n iet behandelde be
zwaarschrift heeft justitie het recht om
de verzegeling weer effectief te maken.
De PvdA, bij monde van het kamerlid
Roethof, die de minister van justitie
vorige week zeer hard aanviel op zijn
beleid inzake Bloemenhove. zal waar
schijnlijk vrede hebben als de minis
ter formeel de motie-Roethof naast
zich blijft neerleggen, maar tegelij
kertijd toch afziet van acties tegen de
kliniek en het oordeel van de Haar
lemse rechter afwacht. De motie-
Roethof wordt dan immers toch uit-
STUDENTENSTOP
VOOR BIOLOGIE
DEN HAAG (ANP) - Staatssecretaris
Klein van onderwijs en wetenschap
pen wil ook een studentenstop voor
biologie. Hij wil de totale capaciteit
vaststellen op 935 plaatsen voor eer
stejaars, 15 meer dan de Academische
Raad had geadviseerd.
Man doodt vrouw,
schoonvader
en zichzelf
NUTH - Met schoten uit zijn drie-
loopsjachtgeweer heeft de 35-jarige
autohusmonteur M. Huntjens zijn
vrouw Maria (33) en zijn schoonvader
P. Wouters (58) in zijn woning om het
leven gebracht en zich daarna een ko
gel door het hoofd gejaagd. De oor
zaak van dit familiedrama moet ge
zocht worden in het feit, dat de vrouw
haar man sinds het weekeinde verla
ten heeft.
ACTIE PALESTIJNS BEVRIJDINGSFRONT
VOLKSFRONT
IN ACTIE
TEL AVIV - Bij twee bomexplosies op
het vliegveld Ben Goerion bij Tel
Aviv zijn dinsdag twee mensen om het
leven gekomen en ten minste negen
personen gewond geraakt. De bom
men bevonden zich in aankomende
bagagestukken. Na de eerste explosie
brak in de aankomsthal van het
vliegveld een enorme paniek uit.
De tonelen riepen herinneringen aan
de bloedige aanslag van het Japanse
'TE GEK OM VAST TE ZITTEN'
DEN HAAG - Gistermiddag werd op
het Binnenhof in Den Haag gedemon
streerd onder het motto 'Te gek om
vast te zitten' om er de aandacht op te
vestigen dat er nog steeds wettelijke
discriminatie plaatsvindt van de psy
chiatrische patiënt, aldus de actie
voerders.
Rode Leger op het zelfde vliegveld in
1972. Daarbij kwamen toen 27 mensen
om het leven.
De eerste bom explodeerde toen een
vrouwelijke douanebeambte een pas
sagier vroeg zijn koffer te openen. De
vrouw en de passagier, kwamen om het
leven. Toen de tweede bom ontplofte
was de aankomst hal inmiddels in aller
ijl ontruimd. De materiële schade werd
relatief gering genoemd.
De autoriteiten van vliegveld Ben
Goenon verklaarden later dat een pas
sagier vanwege zijn verdachte optre
den werd gevraagd met de vrouwelijke
douanebeambte mee te gaan voor een
nader onderzoek. Toen de man zijn
koffer opende explodeerde de bom. Hij
droeg een Nederlands paspoort bij zich
op naam van Hugo Muller en was af
komstig uit Wenen. Later bleek hij de
Oostenrijkse nationaliteit te bezitten.
Toen veiligheidsfunctionarissen de an
dere bagage van de man onderzochten
vonden zij nog een koffer met een bom.
Inmiddels heeft het volksfront voor de
bevrijding van Palestina verklaard
verantwoordelijk te zijn voor de aan
slag. In een communiqué werd gezegd
Dochter Belgische
ambassadeur in
Mexico ontvoerd
BRUSSEL. M EXICO (DPA) - Nadine
Chaval, 16-jarige dochter van de Bel
gische ambassadeur in Mexico, is
dinsdag, samen met de chauffeur van
de ambassadewagen, ontvoerd. Naar
dinsdagavond in Brussel werd mee
gedeeld was het meisje op weg naar
school.
D e ontvoerders hebben in een tele
foontje aan de ambassade om een los
geld van 5 miljoen pesos gevraagd. De
chauffeur is een Mexicaan.
dat de aanslag was voorbereid door de
groep 'Mohammed Yamani'.
In Wenen verklaarden veiligheidsfunc
tionarissen dat zij de tien passagiers
voor de vlucht naar Israël meer dan
een uur lang onderzocht hadden en dat
Hugo Muller in zijn koffers bij zijn ver
trek niets anders dan vuile was en toi
letartikelen had. De bemanning van
het vliegtuig waarmee Muller naar Is
raël vloog zei bij terugkeer in Wenen
dat zij niets ongewoons in het gedrag
van de passagiers had opgemerkt.
HAYS ERKENT
VERHOUDING
MET STAFLID
WASHINGTON REUTERUPlI - Het
Amerikaanse democratische congres
lid Wayne Hays heefl dinsdag in de
vergaderzaal van het huis van afge
vaardigden erkend dal hij een langdu
rige verhouding heeft gehad met de
33-jarige Elizabeth Ray die hij in dienst
nam om zijn maitresse te worden.
Enkele uren voor zijn bekentenis in het
huis had Hays nog tegengesproken dat
hij een verhouding met Elizabeth Ray
had gehad. De vrome verdiende als
staflid 14.000 dollar per jaar tot zij
maandag door het congreslid werd
ontslagen.
Het ministerie van justitie heeft de FBI
opgedragen te onderzoeken of het sa
laris dat Miss Ray heeft genoten niet
neerkomt op misbruik van overheids-
De jongelingen
en het beeld
fFJtxon Is uit het openbare
leven van de Verenigde Sta
len verdwenen, maar het
Nixon-syndroom heerst nog
levensgroot ln het tweehon
derdjarig Amerika. Syn
droom: 'eencompfex van verschijnselen."
kenmerkend voor een bepaalde
ziekte-toestand', zo meldt het woor
denboek. In dit geval zijn de verschijn
selen veel en velerlei, zelfs zo opvallend
dat de bezoeker aan dit land er ver
baasd over is. Een enkel voorbeeld: de
film over de journalisten van de Wash
ington Post - 'All the president's
men' - hc-eff een groot succes, terwijl
het eigenlijk helemaal geen goede film
is. Twee jonge journalisten discussië
ren in deze draaiprenl voortdurend
met elkaar, met hun collega's, met hun
bazen, met hun bronnen, onderwijl
aantekeningen makend, waama de
film tenslotte uitloopt in de vertoning
van een reeks berichten die de onder
gang van de president aankondigen.
Slotbeeld: de mededeling dat Nixon
zal aftreden Film uit. Maar het pu
bliek applaudisseert hartelijk en in
stemmend, alsof het opgelucht wil
aangeven 'Zo, die zijn we kwijt.'
J. ot het Nixon-syndroom behoort
vooral de opkomst van 'buitenstaan
ders' tijdens de voorverkiezingen, die
thans allerwege aan de gang zijn.
Jimmy Carter, Jerry Brown, in zekere
zin ook Ronald Reagan: stuk voorstuk
'anti-Washlngton-figuren'. die de ech
te, gezeten mannen uit gouvernement
en congres als ook de partijbonzen -
de 'back-room boys' - ver achterzich la
ten. Het publiek geelt via deze voor
verkiezingen min of meer te kermen
dat Washington een bende is: Water
gate leverde immers het bewijs. Jimmy
Carter in het bljz .ider weet daar op in
te spelen, hij spreekt tot de verbeel
ding van vooral die Amerikanen voor
wie met name de kerk een houvast is
m het maat'
schappelijk
sW. Carter
een gelovig baptist,
komend uit een
plaatsje dat de
naam Plains draagt, vlakten. In het
laatst verschenen nummer van Atlan
tic Monthly vertelt de columnist Garry
Wills dat deze naam is afgeleid van het
bijbelse Plain of Dura', de vlakte van
Dura in Babyion. de plaats waar eens
koning Nebukadnezar een gouden
beeld oprichtte van zestig el hoog en
zes el breed. Een ieder kreeg opdracht
het beeld te aanbidden, maar er bele-
ken drie weigeraars: Sadrach, Mesach
en Abednego. de jongelingen die op
grond van bun weigenng in een 'vurige
oven' werden gegooid, doch niet door
het vuur aangetast bleken te worden.
Een dergelijke vergelijking spreekt
menige Amerikaan wel aan: hij wenst
het gouden beeld in Washington niet
langer te aanbidden.
De-
tel. fyxÜ'jn
een
D,
Suriname krijgt van de Europese
Economische Gemeenschap een to
taalbedrag van 2.424 miljoen Suri
naamse guldens voor de voltooiing van
het instituut voor hoger technisch on
derwijs in Paramaribo.
worsteling
ali
Muhammad Ali boekt een nieuwen
overwinning.
motorcross
Vuurwerk verwacht op de traditionele
cross van Oostkapelle.
PAGINA 21
zes miljard
Tweede 'groei-opraüe' kost DSM zes
miljard: beurs - financiën - economie.
'HOOGSTE TIJD
OM DEKNOOP
NU DOOR
TE HAKKEN'
VLISSINGEN - Een groep van
tweeëndertig Zeeuwen heeft er in een
open brief de regering en het parle
ment 'met grote nadruk' op gewezen,
dat zij 'verplicht zijn om waar te ma
ken wat werd beloofd, uiterlijk in
1985 voor het Oosterscheldegebied een
veiligheid te garanderen zoals die in
de deltawet is vastgelegd.' De onder
tekenaars vinden, dat het voor rege
ring en parlement de hoogste tijd is
om de knoop door te hakken. 'Aan de
jaren slepende discussie over de Oos-
terschelde behoort een eind te worden
gemaakt. Zeeland wil nu weten waar
aan het toe is. Nu tenslotte duidelijk
is geworden, dat het toch mogelijk ïs
om de open pijlerdam in de Ooster-
schelde te bouwen zonder dat noe
menswaard aan de gemaakte afspra
ken wordt getornd, mag Zeeland niet
opnieuw in het onzekere het volgend
stormseizoen in," zo houden de onder
tekenaars - verenigd in de 'Werkgroep
Deltaveiligheid 1985' - regering en
parlement voor.
In de open brief herinnert de groep
eraan, dat de overeenkomst in novem
ber 1974 tussen regering en parlement
een keuze inhield tussen twee moge
lijkheden: algehele afsluiting of de
bouw van een doorlaatbare dam waar
bij op drie condities tot de halfopen op
lossing werd besloten. Als aan die
voorwaarden - technisch mogelijk, niet
duurder dan ƒ2,7 miljard, in 1985 ge
reed - niet kon worden voldaan, zou
worden teruggekeerd naar de afslui
ting volgens de oorspronkelijke plan
nen, 'ook dat werd overeengekomen,'
aldus de briefschrijvers.
Zij tonen zich in het schrijven 'bijzon
der verontrust over de actie, die de
laatste tijd wordt gevoerd om op de in
1974 toegezegde veiligheid af te dingen
met pleidooien de Oosterschelde ge
heel open te laten en de dijken er om
heen op deltahoogte te brengen. 'Met
klem' brengen zij onder de aandacht
van regering en parlement, dat 'via
deze denkbeelden nieuwe onzekerhe
den in de discussie worden ingevoerd.'
'Onzdkerheden leiden onvermijdelijk
tot uitstel. Beide zijn voor Zeeland on
aanvaardbaar.' aldus de brief
Men stelt, dat er 'wel erg gemakkelijk
wordt gesproken over openhouden
van de Oosterschelde en dijkverho
ging. De brief: 'De indruk wordt ge
wekt, alsof ooit zou zin beweerd, dat
een dergelijke oplossing voor de be
veiliging van het Oosterscheldegebied
technisch niet uitvoerbaar zou zijn.
Niets is minder waar: de Deltacom
missie (ingesteld na de watersnood
van 1953) heeft destijds een zeer be
wuste keus gemaakt uit twee moge
lijkheden voor beveiliging van het
deltagebied, dijkverhogingof afsluiting
van de zeearm. Haar tonclusie was:
afsluiting biedt de hoogste graad van
veiligheid, die te bereiken valt en is
aldus verre te verkiezen boven ver
zwaring van de bestaande dijken."
Voor de Oosterschelde - vinden de
brielschrijvers - geldt dat argument
nog steeds. Daarbij herinnert men er
aan, dat de commissie-Klaasesz aan
die extra veiligheid bij afsluiting ten
opzichte van dijkverhoging via een
soort verzekeringswaarde - door de
econoom prof. P. de Wolff geschat op
1 miljard - een winst heeft toegekend,
'die de keus van twintig jaar eerder
nog eens bevestigde. Zij betogen, dat
regering en tweede kamer vervolgens
in november 1974 'erg zwaar getild
hebben' aan die in de deltawet veran
kerde maximale veiligheid voor het
Oosterscheldegebied. De brief: 'Met
een half open dam in de monding van
de zeearm is dit uitgangspunt intact
gelaten. In het onlangs verschenen
rapport van het ingenieursbureau
Dwars. Heederik en Verhey wordt
dijkverhoging rond de Oosterschelde
(Slot zie pagina 6 kolom 4j
resultaten van de primaries - de
voorverkiezingen - geven tot nu toe
aan. dat de Verenigde Staten niet uitr
sluitend (of misschien helemaal nletj
uit grote steden als Washington en
New York bestaan- een groot deel van
het land is nog hel in zichzelf gekeerde,
isolationistische Amerika, dat eigenlijk
in deze wereld geen grote rol wenst te
spelen. Dat wordt een zaak geacht van
corrupte politici en hun adviseurs, pro
fessoren van Yale en Harvard: een
thema dat herhaaldelijk opduikt wan
neer men met Amerikanen spreekt die
niet in de grote centra wonen. Voor
Europeanen - zelf in verwoede discus
sies gewikkeld over hun plaats in deze
wereld - is in zulke gevallen een voor
de hand liggende vraag: 'Wat voor bui
tenlandse politiek heelt Jimmy Carter
eigenlijk?' We stelden deze vraag vo
rige week aan een Amerikaans colle
ga. die de schouders ophaalde en laco
niek zei: „Hij heeft geen buitenlandse
politiek." En in een adem voegde nij er
aan toe dat dit precies zo gold voor
Brown en Reagan. Deze 'buitenstaan
ders' trekken voor dit belangrijke on
derdeel van hun beleid specifieke des
kundigen aan. In vele gevallen figuren
a la Kissinger: universiteitsprofessoren.
Zo wordt als Carters man voor de bui
tenlandse politiek professor Brzezinski
genoemd, een ook in Europa bekende
hoogleraar in de politicologie- Even
wel: belangrijk onderdeel in de be
leidsvorming van elke nieuwe presi
dent blijft de niet geringe Washing-
tonse bureaucratie, de duizenden des
kundigen. zetelend op de departemen
ten. Met andere woorden: welke presi
dent er ook gekozen moge worden, hij
móet met de bestaande machinerie
werken die slechts moeizaam een an
dere richting op kan. Nog weer anders
gezegd: zodra één van de huidige drie
Amerikaanse jongelingen uit ae vurige
oven van de verkiezingen zal zijn ge
komen. staat daar nog altijd het gou
den beeld van het Washingtonse esta
blishment en hij zal er niet om heen
kunnen.
In de huidige voorverkiezingen spre
ken de kandidaten de taal van het
Nixon-syndroom. Een tekenend citaat
van Jimmy Carter: „Ik wil dat ons land
als vanouds een regering krijgt die
goed is en eerlijk, fatsoenlijk en com
petent. idealistisch en meedogend,
vervuld van liefde, zoals de Amerika
nen zelf zijn." Maar tevens waarschuwt
hij zijn landgenoten om niet in een
ideale maatschappij te geloven, een
waarschuwing die hij onderstreept met
een opmerking van zijn favoriete
schrijver, de theoloog Reinhold Nie-
buhr. „De politiek heeft de droeve taak
om in een wereld vol zonde de recht-
Slot zie pagina 3 kolom 1)