PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
LUBBERS VOLHARDT
IN REACTORKWESTIE
PZC
Bloemenhove
na weekend
aan de beurt
Zeeuwse staten dringen aan op
pijlerdam voor de Oosterschelde
Crisissfeer in Gitshuis
de krant
van zeeland
Vliegtuig
Filippijnen
gekaapt
Kabinet overweegt
verlaging belasting
en sociale premies
SCHEVENINGER WINT HARINGRA CE
Wao-ers in
landelijke
federatie
Busramp in
VS: 28 doden
weer leven
om geven
pagina II
219e jaargang no. 121
Saterdag 22 mei 1976
DEN HAAG - In een nauwelijks verminderde crisissfeer heeft het kabinet vrijdagavond tot diep in
de nacht vergaderd over de levering van kerncentrales aan Zuid-Afrika. Premier Den Uyl sprak
aan het begin van de avond over „bijzonder ernstige moeilijkheden" waarin het kabinet was ver
zeild. De gebruikelijke toevoeging dat men er desondanks wel uit zou komen, bleef ditmaal ach
terwege.
binet als zodanig heeft zich daarmee
niet beziggehouden, maar ik sluit niet
uit dat minister Lubbers op de hoogte
was van de nieuwe werkverdeling", al
dus Den Uyl. Vooral het punt van de
takenverschuiving vormt voor KVP-
Dffl Uyl bevestigde dat het gesprek
net de fractievoorzitters van de vijf
regeringspartijen donderdag tot geen
enkele overeenstemming heeft geleid
en dat het verstrekken van de kre
dietgarantie tot een hooglopend poli
tiek conflict is uitgegroeid. Met name
minister Lubbers zou het weigeren
van de garantie zeer hoog opnemen en
vrijwel zeker willen opstappen, als er
geen oplossing wordt gevonden. Den
Uyl wilde niet met zoveel woorden toe
geven, dat minister Lubbers zich per
soonlijk heeft ingespannen om via een
andere taakverdeling binnen het in
ternationale consortium de leverantie
politiek haalbaar te maken. „Het ka-
BOMAANSLAG
OP TREIN
IN ULSTER
LONDEN - Bij een bomaanslag op de
trein van de Noordierse hoofdstad
Belfast naar de Ierse hoofdstad Du
blin is vrijdag minstens één dode ge
vallen.
De bom werd vermoedelijk uit een in
tegengestelde richting rijdende trein
geworpen. Eén van de wagons is door
de explosie verwoest en men vreest dat
er nog meer slachtoffers zijn. De aan
slag had enkele kilometers buiten Bel
fast plaats.
Tulstenaar ontdekt 'maffia' die het
'emunt heeft op tegenstanders van de
/aste oververbinding Westerschelde,
PAGINA 4
voedseltekort
spoor
teven
tonflict over de opbrengst van 'Geven
oor leven' opnieuw opgelaaid.
ingeval
port: Spaanse wielrenner komt om
jdens de eerste etappe van de Ronde
Italië.
ZATERDAGKRANT
'AGINA 17
mited
draad
BI] Het Leger' gaat geen draad verlo
ten. Verder: Letterkundige kroniek van
Hans Warren en Stemmen uit de Ker-
PAGINA 19
barbecue
praatje met Jimmy Carter,
ka's Man on the move,
PAGINA 21
lenin
'Kameraad Lenin maakte al grammo
foonplaten' en aandacht voor David
Bowie in 'Poppraet'
Verder: schaken - dammen - bridge.
PAGINA 25
personeelstekort
Belastinginspecteurs slaan alarm: geen
personeel genoeg voor de VAD-heffing:
beurs - financiën - economie
MANILLA (AFP/RTR) - Zes
hebben vrijdag een vliegtuig van de
Filippijnse maatschappij PAI ge
kaapt, dat voor een binnenlandse
vlucht van Davao op het eiland Min
danao was opgestegen.
De kapers dwongen de bemanning van
de BAC-111 koers te zetten naar Zam-
boanga. in het zuiden van Mindanao.
Daar werd het toestel omsingeld door
het leger en begonnen de onderhande
lingen over de vrijlating van de 109 in
zittenden. Op verzoek van de Filip
pijnse autoriteiten is het gesprek tot
vandaag opgeschort. De kapers. Mo
hammedaanse rebellen, eisen losgeld
een lange-afstandsvliegtuig om naar
het Midden-Oosten te vliegen. Voor het
afbreken van de onderhandelingen is
voedsel naar het toestel gebracht.
minister Lubbers een onoverkomelijk
struikelblok omdat hij vreest een on
herstelbaar gezichtsverlies in het be
drijfsleven te lijden, als de leverantie
(goed voor werkgelegenheid voor 5000
man) niet doorgaat
Enkele maanden geleden was er nog
sprake van de levering van reactorva
ten, waarvoor naast een kredietgaran
tie ook een exportvergunning nodig
was. Politiek een onhaalbare kaart, ge
zien de november vorig jaar in de
Tweede Kamer aangenomen motie-Ter
Beek. Het internationale consortium,
waaraan de Nederlandse bedrijven
Rijn-Schelde-Verolme en Brederode
deelnemen, besloot daarom de taken z
te verdelen dat Nederland louter „on
schuldige" onderdelen zou leveren. De
christen-democratische ministers plus
D'66 in het kabinet hebben daar geen
bezwaar tegen, de PvdA en PPR-
bewindslieden zijn uitdrukkelijk tegen.
PvdA-fractieleider Van Thijn her-
Kabinetsberaad
wordt vandaag
voortgezet
DEN HAAG (ANP) - Het overleg
binnen de ministerraad over het
vraagstuk van de kredietgarantie
verlening is om ongeveer 00.30 uur
in de nacht van vrijdag op zaterdag
geschorst.
De rijksvoorlichtingsdienst deelde
mee dat het beraad öf vanmiddag öf
maandagmorgen wordt voortgezet.
Hierover zal worden vandaag be
slist, aldus de RVD.
LUBBERS
haalde vrijdagavond zijn standpunt
dat voor de PvdA medewerking in
welke vorm ook aan de bouw van
kerncentrales in Zuid-Afrika onaan
vaardbaar is. Hij noemde de verschui
ving in de werkverdeling binnen het
consortium, waardoor het Ameri
kaanse bedrijf General Electric de
reactorvaten voor zijn rekening neemt
en de Nederlandse tak de andere on
derdelen. een „wisseltruc". Het aan
deel in de bouw van de kerncentrales
blijft daarmee in feite hetzelfde, aldus
Van Thijn.
AR-fractieleider Aantjes bleek het
daar niet mee eens. Volgens hem is de
nu gekozen weg van taakverschuiving
wel degelijk in overeenstemming met
de motie-Terbeek van november vorig
jaar. „Als de Amerikaanse tak van het
consortium de voorwaarden die in de
motie zijn genoemd, accepteert, zie ik
AMSTERDAM - Vrijdag is de eerste
Hollandse nieuwe op de markt ge
komen: volgens de kenners erg
goed.
De diepvrieshektravjler SCH-108,
Onderneming 11 van Cornells Vro
lijks Visserijmaatschappij, heeft de
haringrace met glans gewonnen.
Vrijdagmorgen om 6 uur liep het
schip IJmuidett, binnen met onge
veer 75 kantjes haring. Pas rond
lien uur kwam in de Scheveningse
haven het tweede schip met haring
binnen.
MEISJEIN
DEN HAAG
DOODGESCHOTEN
DEN HAAG (ANP) - De 21-jarige Jo
hanna Gijsberta van Adrichem is
vrijdagavond in Den Haag door pis
toolschoten om het leven gebracht. De
dader, die door enige getuigen wordt
omschreven als een korte gedrongen
figuur, is gevlucht. Het drama voltrok
zich tegen neen uur 's avonds op de
hoek van de Nieuwstraat en de
Groenmarkt in het centrum van Den
Haag.
Het meisje was leerling-verpleegster
van het ziekenhuis Westeinde in Den
Haag. waar zij inwonend was. Zij was
afkomstig uit Wateringen.
Enkele getuigen hebben de politie ver
teld dat het meisje tegen een muur
stond te praten met een man toen zij
schoten hoorden vallen. De dader heeft
van zeer korte afstand geschoten. De
politie heeft op de plaats waar de
schietpartij zich in enkele ogenblikken
afspeelde, zes hulzen van pistoolkogels
gevonden.
Het slachtoffer werd naar het zieken
huis Westeinde gebracht, maar bleek
te zijn overleden. Het heeft enige tijd
geduurd voor de politie de identiteit
van het meisje kon achterhalen.
UTRECHT (ANP) - In Utrecht is vrij
dag de Nederlandse Federatie Arbeid
songeschikten Organisaties (nfa) op
gericht. In de federatie werken vijf
wao-belangenverenigingen samen,
namelijk die uit Groningen, Den
Haag. de Zaanstreek, Limburg en de
vereniging 'Sociaal Contact' uit Go-
rinchem. Deze belangverenigingen
vertegenwoordigen ongeveer 5000
wao'ers, aldus voorzitter J. Dijk uit
Groningen.
De Federatie vindt de plannen om de
sociale uitkeringen los te koppelen van
het minimumloon, evenals vormen van
bezuiniging, die de koopkracht van de
wao'ers aantasten volstrekt onaan
vaardbaar. Een loskoppeling van het
minimumloon zou volgens de federatie
380.000 wao'ers, 1.450.000 aow'ers en
215.000 werklozen treffen. Dat zijn ruim
twee miljoen stemgerechtigde Neder
landers, aanverwanten niet eens mee
gerekend. Het kan en mag niet waar
zijn, dat een zo groot deel van het kie
zerskorps als onmondig wordt behan
deld', aldus de federatie.
DEN UYL: KABINET VERDEELD
DEN HAAG - Het kabinet heeft vrijdag niet vergaderd over de situatie rond de
Bloemenhove-kliniek en de weigering van minister Van Agl de omstreden slui
ting van de kliniek ongedaan te maken. Tijdens de speciale kabinetszitting van
donderdag heeft minister Van Agt om enkele dagen beraad gevraagd en dat
beraad duurt nog voort, aldus premier Den Uyl.
De Bloemenhove-kwesüe zal nu waar- dat dit het geval was geweest. Ook
schijnlijk maandag of dinsdag opnieuw
aan de orde komen, als het kabinet zijn
marathonzitting over onder andere de
bezuinigingsoperatie voortzet. Den Uyl
ontkende overigens niet dat in het ka-
deelde men daar mee dat minister Van
Agt nogal boos was op het communi
qué van de Rijksvoorlichtingsdienst
van donderdagavond, waarin stond
vermeld, dat minister Van Agt ..enkele
binet zeer verschillend wordt gedacht dagen beraad had gevraagd". Volgens
het optreden van minister Van
Agt. „Daarbij is zeker geen blad voor
de mond genomen, al is het aftreden
van minister Van Agt als zodanig niet
aan de orde geweest Wij hebben louter
geprobeerd een oplossing voor het
probleem te vinden", aldus Den Uyl.
Kritiek
De premier had vrij scherpe kritiek op
het optreden van actiegroepen, die de
verzegeling van de Heemsteedse kli
niek door de politie hebben verijdeld.
„Dat acht ik een buitengewoon ern
stige zaak, die we niet zomaar laten
passeren. De officier van justitie zal
hierover een gesprek hebben met het
bestuur van Bloemenhove". aldus de
premier.
Den Uyl noemde het optreden van de
actiegroepen een inbreuk op de rechtr
sorde. maar bracht daarbij een opmer
kelijke nuancering aan, door op te
merken dat de rechtsorde eveneens in
het geding is door het optreden van
het openbaar ministerie, dat „de juiste
rechtsmiddelen moet gebruiken en
met innerlijke overtuiging moet optre
den". Op de vraag of hij aan die inner
lijke overtuiging twijfelde, verwees
Den Uyl naar de met ruime meerder
heid in de Kamer aangenomen
motie-Roethof, waaruit naar zijn me
ning die twijfel spreekt, „Die motie be
schouw ik als een signaal", aldus Den
UyL
Den Uyl ontkende dat minister Van
Agt de kwestie-Bioemenhove vrijdag
toch nog op de agenda van de minis
terraad had willen zetten. Vanuit ae
KVP-fractie was vrijdag gesuggereerd
de KVP had Van Agt slechts om „enige
tijd" bedenktijd verzocht.
Het hoofd van de Rijksvoorlichtings
dienst deelde vrijdagavond mee. dat
na een gesprek met minister Van Agt
over het communiqu is vastgesteld,
dat beide uitdrukkingen in wezen op
hetzelfde neerkomen omdat, gezien het
weekeinde, het volgende kabinetsbe
raad over Bloemenhove toch pas
In ruil voor prijscompensatie
DEN HAAG - Het kabinet denkt er aan per 1 juli
belasting- en premiedruk tot stand te brengen, in ruil
gedeeltelijk doorgaan van de prijscompensatie.
Dit deelde premier Den Uyl vrijdagavond mee tijdens een onderbreking van het
kabinetsberaad. Meer bijzonderheden wilde Den Uyl niet geven, omdat eerst
overleg moet plaats vinden met werkgevers en werknemers. Wel zei Den Uyl dat
de plannen van het kabinet passen in de eerder gedane belofte dat de koopkracht
van de laagstbetaalden gehandhaafd zal blijven.
Het kabinet heeft verder besloten een derde groep Chileense vluchtelingen tot
ons land toe-te laten. De groep bestaat uit 150 politieke gevangenen samen met
hun familieleden. Het totaal van de Chileense vluchtelingen, dat toestemming
heeft gekregen naar Nederland te komen, is hiermee gestegen tot 900.
Het kabinet heeft voorts overeenstemming in hoofdzaak bereikt over de nota
Waddenzee. Volgens de procedure van de planologische kernbeslissing (ruime
mate van inspraak) wordt deze nota als beleidsvoornemen van de regering gepu
bliceerd.
maandag of dinsdag kan plaatsheb
ben.
Gesprekken
De procureur-generaal in Amsterdam
mr. J. F. Hartsuiker heeft de voorzit
ster van het bestuur van de stichting
Bloemenhovekliniek. mevrouw mr. A.
Goudsmit, de directeur van de kliniek
F. Kause. de medisch coördinator,
dokter A. S. van den Bergb en de ad
vocaat van de kliniek mr. L. La us
maandagmorgen voor een gesprek op
zijn parket in Amsterdam ontboden.
Dit heeft dokter Van den Bergb vrij
dagmiddag meegedeeld.
Die zelfde maandagmorgen heeft de
inspecteur van de volksgezondheid in
Noord-Holland de twee artsen - onder
wie dokter Van den Bergh - ontboden
die de Duitse vrouw hebben behan
deld die een klacht bij de Heem-
steedse politie heeft ingediend over
haar behandeling in de kliniek.
Vragi
en
VIJF STEMMEN - PPRf ROELS (PvdA) EN BP - TEGEN
Tweede-Kamerlid Jongeling (GPV)
wil van minister Vorrink (volksge
zondheid) weten of het waar is dat zij
de bezetters van de BloemenhovekU-
niek in de nacht van woensdag op
donderdag heeft aangeraden om de
kliniek, na de beslissing van Van Agt
om van een inval af te zien, niet direct
te verlaten. Mr. Goudsmit, voorzitster
van het bestuur van Bloemenhove,
maakte dat advies van de minister
woensdagmorgen via de publiciteits
media wereldkundig.
„VERSCHUIVEN
VEILIGHEID NA
1985 IS NIET
VERANTWOORD"
MIDDELBURG - Een grote meerder
heid van de Zeeuwse Staten dringt
'ten sterkste aan op 't uitvoeren van 'n
pijlerdam, die in de Oosterschelde-
mond de verlangde veiligheid waar
borgt en tegemoetkomt aan de hand
having van een natuurlijk, hoogwaar
dig milieu met maximale mogelijk
heid tot behoud van de visserij".
Die
uitspraak legden de staten - met vijf
stemmen van de drie PPR-leden, en de
heren P de Jonge (BP) en P. A. Roels
(PvdA) tegen - vrijdag na een discus
sie over het dijkverhogingsrapport
van provinciale waterstaat vast in
Bij die uitspraak hielden de staten het
oog op de recente berichten over de
mogelijkheden van de pijlerdam.
Daarnaast overwoog de statenmeer
derheid:
- dat de waterstaatkundige situatie in
de Ooterschelde „als gevolg van de af
sluiting van de Grevelingen in 1965 en
van het Volkerak in 1970 is verslech
terd";
- dat „een verschuiving van de veilig
heid tot een tijdstip na 1985 niet ver
antwoord is";
- dat „zonder belangrijke ingrepen in
de staatsrechtelijke verhoudingen be
veiliging van het Oosterscheldegebied
via dijkversterkingen in 1985 niet kan
worden bereikt".
Een PPR-woordvoerder C. Th. van Wa
terschoot diende in de eerste ronde
van het debat over het rapport dijk
verhoging een motie in. waarin 'ten
sterkste" werd aangedrongen op bevei
liging van het Oosterscheldegebied en
behoud van het hoogwaardig milieu
via dijkverhoging. Hij vond dat de pij
lerdam weliswaar een mogelijkheid is
om tegemoet te komen aan de eisen
van veiligheid èn van behoud van het
leefmilieu, maar dat „op tal van pun
ten onzekerheid bestaat over de kwali
teit van het milieu dat bewaard zal
blijven én over het behoud van visserij
en schelpdierencultures in het bijzon
der" En zijn opvatting moet naar de
best mogelijke oplossing worden ge
zocht en die zag hij - mede tegen de
achtergrond van de recente dijkverho
gingstudies - in het versterken van de
dijken BP-statenlid P de Jonge sloot
bij zich die visie aan.
Vc
zichzelf
De 'kleinst mogelijke minderheid' in
de PvdA. de heer P. A. Roels, betoog
de, dat hij de mogelijkheid van dijk
verhoging wil openhouden en zich
„niet zonder meer wil vastleggen op
alleen maar de pijlerdam", maar hij
steunde de PPR-motie niet. Na het be
toog van de heer Roels vroeg de
PvdA-fractievoorzitter W. Don on
middellijk het woord om te melden,
„dat de heer Roels puur voor zichzelf
heeft gesproken".
PvdA-woordvoerder N. Filius diende
aan het eind van de tweede ronde een
door de PvdA, WD, KVP. ARP en
GPV ondertekende motie in, waarin op
een snelle uitvoering van de pijlerdam
wordt aangedrongen. Die met veertig
tegen vijf stemmen aanvaarde motie
kreeg niet de steun van de PPR, omdat
leze fractie - zoals Van Waterschoot
zei - „Wil laten doorklinken, dat er ook
ui Zeeland mensen zijn, die dijkverho
ging een nog betere oplossing vinden
dan de pijlerdam".
Gedeputeerde mr. J. F. G. Schlinge-
mann onderstreepte in zijn beant
woording van de statenbeschouwin-
gen, dat „de provincie moet uitgaan
van de beslissing, die de regering en
parlement in 1974 genomen hebben'.
Schlingemann: „Wij zien die pijlerdam
als een aanvaardbare oplossing. De
mensen, die vinden, dat de afsluiting
van de Oosterschelde de allerbeste op
lossing is, hebben al een grote conces
sie gedaan door er mee akkoord te
gaan, dat het moment van veiligheid
wordt verschoven van 1978 naar 1985.
Ook degenen, die voor een open Oos
terschelde doen, maar toch de pijler
dam aanvaardbaar vinden, doen in
feite een concessie". Hij vond dat de
provincie uitstel van ae veiligheid tot
na 1985 niet meer kan accepteren:
„Het wordt de hoogste tijd. dat er ze
kerheid komt. In Zeeland wachten tal
van beslissingen - havens, kanalen,
zuiveringsplannen - op een definitief
besluit over de Oosterschelde".
i Meer nieuws uit provinciale staten op
pagina 7)
MARTINEZ (RTR, UPI) - Aan de zuid
elijke afrit van de brug van Martinez
naar Benicia over de baai van San
Francisco is vrijdag een bus met 56
leden van een zangkoor van een mid
delbare school door de leuning gere
den en tien meter lager op de grond
gesmakt. Zeker 28 scholieren vonden
de dood.
Bijna de hele stad Gazli in de Sow-
jetstaat Oezbekistan is door de aard
beving van vorige week donderdag
verwoest, zo heeft de Russische pers
vrijdag gemeld.
De bladen spraken over 'enkele men
sen die zijn omgekomen'. Ongeveer 160
mensen zouden in ziekenhuizen zijn
opgenomen. Zowat alle 13.000 inwo
ners van de stad zijn dakloos gewor
den.
De Sowjet-Unie en China hebber
een handelsovereenkomst voor he:
jaar 1976 gesloten, zo meldt het pers
bureau Nieuw-China.
