mMÈi expogoes 'Olie uit de ijskast', Alaska slachtoffer van de vooruitgang PZC/: 13 Venco Panda en de meester-flinkerd Venco Asterix en de Gothen radio Oei! Wij zijn ingeslagen televisie Vraag: Is elke Berenburg een Sonnema Berenburg? A Antwoord: Datzouden p ze wel willen. fe ülM sterklasse drop III «It'll W-WWIII EVEN PUZZELEN nas uau aaa aaa otaa isaa isaaauisaaa VRIJDAG 14 MEI 1976 DOCUMENTAIRE M. NEDERHORSTJ. LUBSEN ENG. BURGGRAAF HILVERSUM-1 radio en tv OLIECRISIS DEED ACTIEGROEPEN DEDASOW (Van onze correspondent) HILVERSUM - Olie! Juichkreten daveren over de eindeloos witte, hard bevroren toendragrond van Noord-Alaska, 300 kilometer van de Noordpool. Het is 1968. In een laat ste wanhopige poging ramt de olie maatschappij Atlantic-Richfield raak. Bij Prudhoe Bay, op de nau welijks herkenbare grens tussen land en Poolzee, spuit het zwarte goud heet en machtig omhoog BP - de Engelse pionier in dit gebied die al teleurgesteld heeft opgegeven - haast zich terug naar de ijskast, die toch nog rijkelijk gevuld blijkt Een half jaar later weet de wereld dat Prudhoe Bay ten minste tien en mis schien wel vijftig miljard vaten olie bevat en is Alaska rijk. Om nooit meer dezelfde te zijn. Leg Alaska over de kaart van Europa en het reikt van Londen tot Kopenha gen in het noorden en van Lissabon tot Athene in het zuiden. Een bijna on waarschijnlijk land, groter dan een zonnedag, voor driekwart alleen per vliegtuig bereikbaar, in stukken ge hakt door drie enorme bergketens, doorsneden met duizenden rivieren die gevoed worden door gletsjers zo groot als Kennemerland. geteisterd door sneeuwstormen, pakijs en temperatu ren tot zestig graden onder nul in het noorden, en aardbevingen, vulkaan uitbarstingen en regen in het zuiden; een paradijs voor beren, walvissen, zeehonden, forellen, zalmen, elanden, wolven, vossen, kanboes en walrussen, een doodskist voor honderden werel dontdekkers in de 17e, 18e en 19e eeuw. Een vergeten land ook. De Russen hadden de Deen Vitus Bering nodig om het in 1741 te ontdekken, ontdeden de westelijke kusten van miljoenen zeehonden, -otters, walrussen en dui zenden indianen en verkochten het in 1867 aan de Verenigde Staten voor iets meer dan zeven miljoen dollar. „Een historische vergissing", schre ven de Amerikaanse kranten over de aankoop, maar het waren de Russen die zich vergisten. De „ijsklomp" bleek veel meer te zijn dan een onherberg zame „ijsjesfabriek", In 1896 lokten grote goudvondsten bij de Yukon- rivier 60 000 Amerikanen naar Alaska, In 1942 bleek voor het eerst de grote strategische waarde van deze 49e staat van de VS toen de Japanners een aan tal eilanden voor de kust bezetten en de Amerikanen de vijand op hun eigen grondgebied ten koste van 2500 doden moest bestrijden. Daarvóór was Alaska echter vergeten, een dankbare prooi voor als zakenlie den vermomde kolonisten die het land naar hartelust konden beroven van zeehonden, zalm. forel en walvissen. Daama werd dat anders De Tweede Wereldoorlog werd voor Alaska een ze gen. Soldaten bleven, snelwegen en spoorlijnen werden aangelegd; Alaska ging groeien, maar bleef een wildernis: 200.000 mensen op ruim een half mil joen vierkante meter grond. Natuurgebied Maarten Nederhorst, NOS-producer. „We zijn naar Anchorage gevlogen voor de olie, voor die ontzagwekkende Pijp waaraan 15.000 arbeiders nu al drie jaar lang ook in de bitterste kou werken. Maar we vonden een land waar voor het eerst in de geschiedenis de oorspronkelijke bewoners - 20.000 eskimo's, indianen en Aleoeten - na twee eeuwen plundering erkend zijn in de rechten op hun land, maar toch ten onder gaan. Net zoals de wildernis ont sloten wordt en kapot gaat. plaats moet maken voor mensen en meiden, dollars en drank, misdaad en inflatie, woningnood en werkloosheid, welvaart, en ontreddering. Na drie dagen hadden we het al in de gaten: Alaska in de ban van de olie, dat is veel meer dan olie uit de ijskast, dan een Pijp. Alaska is het levend symbool van datgene waar wij in de westerse wereld mee bezig zijn nu het te laat is. Om het mooi te zeggen* het dilemma van de mens in zijn keuze tussen de natuur en cultuur die is. en de vooruitgang die moet ko- Nederhorst: „Milieubescherming is populair en machtig geworden. We hebben geleerd dat we niet zonder de natuur kunnen. Daar willen we dus wat aan doen. Maar wat? Alaska is een van de mooiste overgebleven natuur gebieden op aarde. Dat moet zo blij ven, vinden we. maar we hebben de olie toch bitterhard nodig. Amerika moet voor het eerst dit jaar meer olie importeren dan dat het zelf produ ceert. De oliecrisis in 973 heeft een enorme schok door de wereld doen gaan en het Westen overtuigd van de noodzaak om zoveel mogelijk „self supporting" te zijn. Bovendien heelt Alaska zelf de inkomsten aan pacht van grond en belastingen op olie hard nodig. Ziedaar het dilemma" maar we waren gewoon verlamd door de oneindige witte stilte en de onuit sprekelijke rust. Als je dan als emotioneel reagerend mens die ervaring afweegt tegen de puinhoop in Anchorage, waar hele groepen dronken eskimo's en indianen over straat zwalkten, waar vijfentwin tig procent van de bevolking alcoholist is, waar moord aan de orde van de dag is, en je hebt de harde, bittere koppen van de pijplijnwerkers gezien, dan kies je voor die natuur. Dan vraag je je af: is olie het allemaal wel waard? Zijn we niet bezig om voor kortstondige, kort zichtige economische belangen iets weg te gooien dat natuur en cultuur eeuwenlang zorgvuldig hebben opge bouwd". VRIJDAG 12.00 (Si Licht prog, met Hans van Willi- genburg. 12.30 Nws.i 14.00 'S» Licht prog met Anne van Egmond. 16.00 (S> Jacques van Kollenburg ontvangt op zijn Spreekuur. 17.00 1S1 Kinderpro;: 17 30 Nws. 17.32 Echo magazine. PP 18.19 VVD. KRO: 18.30 Nws. 13.41 Marktber. 18 44 (S) Zomaarstereo. 19.30 (S) Edwin, platen en zingen. 20.00 (5) In antwoord op uw schrijven. 21.30 <S) Ra dio - televisie. 22.25 Overweging. 22.30 Nws. 22.40 (S) Goal, 23.55 Nws. ZATERDAG VARA 7.00 Nws. 7.02(8) 2LO. '7.30 Nws. 7 41 Dingen van de Dag 18.30 Nws 8 36 Gymnastiek voor de huisvrouw 1 10.30 Nws. 10.33 (Si Z.I. 1 ADVERTENTIE) HILVERSUM-2 Verpauperde eskimo's vrijdag Actiegroepen „Van 1969 tot 1973 hebben actiegroe pen met de hulp van de rechter de bouw van de Pijp kunnen tegenhou den. Maar de oliecrisis deed hen de das om. Het Amerikaanse Congres keurde bliksemsnel een wet goed die de Pijp mogelijk moest maken, zij het op uit erst strenge voorwaarden. Maar de es sentie is dat de enortme onbevlekte toendravlakte in Noord-Alaska door de komst van de Pijp en de weg emaast ontsloten is. Nee, met de komst van de Pijp is Alaska een toekomstige ener giehoofdstad van de wereld geworden, met alle ontluisterende gevolgen voor mens. dier en natuur van dien Nederhorst: Aan de ene kant weet je dat we die olie en straks dat tin. koper, steenkool en wat al niet meer. erg hard nodig hebben. Aan de andere kant: we hebben op de Poolzee gestaan. Een fantastische ervaring. Het was 35 gra den onder nul. bitter koud eigenlijk. ADVERTENTIE Frank Jean dan. Als een bom. De Lois en Levi's jeans vliegen- de winkel uit. Plus jackets, hemden, nemen, rokken,T-shirts Frank Jean verheugen zich in de belangstelling van jong en oud. Wij blijken kortom, op de goede weg. Welke? Dat staat hieronder. Noordstraat 47. Temeuzen Papegaaistraat Z, Goes St. Jacobsstraat 18, Vlissingen 'Olie uit de ijskast' Tussen 15 maart en 9 april van dit jaar trok een NOS-radioteam be staande uit Maarten Nederhorst, Jos Lubsen en fotograaf George Burggraaf 25 dagen kris-kras door het onmetelijke Alaska. Directe aanleiding voor hun reis was de Pijp, een 1300 kilometer lange olie pijpleiding, die het land van noord naar zuid dwars doormidden snijdt. Honderd uur band werd door Maar ten Nederhorst gecomponeerd tol vier radiodocumentaires, waarvan de eerste op zondagavond 16 mei van 21.15 tot 21.50 uur op Hilversum 1 wordt uitgezonden. Op basis van de boeiende - door sneeuwstormen en extreme temperaturen geteis terde - NOS-reis, schreven Ferry Tromp en Maarten Nederhorst hel boek „Olie uit de ijskast", dat deze week door uitgeverij Omniboek, Den Haag, is uitgebracht. AVRO 20.25 15 jaar International World Life Fund 21.25 De gebroeders Hammond, tv-serie 22.15 Televizier NOS 23.10 Joumaai NOS-NOT 10.45-11.10 Schooltelevisie TELEAC 18.15 Sociale verzekeringen, les 9 (herh.) NOS 18.45 Kortweg 18.55 Journaal TROS 19.05 De man van zes miljoen 19.55 Alles of niets 20.40 Pepper NOS 21.35 Journaal TROS 21.50 Interview met de minister-president 22.00 Pablo-jazz-fesüval IKÓN 22.45 Nestgeur en voorkeur: portretten van twee vaklC bondsleiders. 18.45 TI-TA-TOVENAAR 18.55 Journaal AVRO 19.05 AVRO's toppop presenteert de Nationale Hitparad- NOS 20.00 Journaal 14.00-16.00 en 17.00 Schooltelevisie. 18.00 Fingerbobs. 18.15 De Olympiade. 18.45 Overzicht kulturele aktualiteiten in Vlaanderen. 19.10 Katholieke godsdienstige uitzending. 19.40 Mededelingen en weerbericht. 19.45 Joumaai. 20.15 De Flintstones. 20.40 Een man die voor zich zelf spreekt Aansluitend De bat. 23.00 Journaal. BELGIE FRANS 14.00, 14.30. 15.10 en 1U.40 Schooltelevisie. 18.10 Kleu terprogramma 18.30 De kunstaktualiteiten. 19.00 De Christenen in de samenleving. 19.30 Regionaal joumaai. 19.40 Weerbericht 19.45 Joumaai. 20.15 Transit-Montreal. 21.10 Spelprogramma voor jonge echtparen. 23.00 Jour naal. FRANKRIJK-RIJSSEL 12.00 Nieuws. 13.05 Ofratème. 17.15 A la bonne heure 17.45 Voor de kinderen. 18.20 Regionaal Nieuws 18.47 Alors raconte. 19.00 Joumaai. 1930 Service de nuit theaterreportage met Maria Mauban. Claude Rollet e.a 21.00 Concert. 22.15. Alles of niets NED. 1, 19.55 De laatste aflevering in dit seizoen van de kwis 'Alles of Niets' komt vanuit de Groningse Martinihal. Bij wijze van proef is de opzet enigs zins gewijzigd. De drie kandidaten zullen alle drie ondervraagd worden over één en hetzelfde onderwerp- De tweede Wereldoorlog. De presenta tie blijft in handen van kwismaster Bert de Vnes en ook de jury, be staande uit. professor P. Biersteker. Gerton van Wageningen en Henk Neuman heeft in Groningen weer haar vertrouwde functie. Het is de bedoeling van het kwisteam deze nieuwe opzet uit te proberen met het oog od het nieuwe seizoen Pepp er NED. 1, 20.40 De vrouwelijke politie-inspecteur Pepper komt in de aflevering 'De Koffiekoningm' in actie tegen een stel diamentendieven. Drie mannen beroven een diamantslijperij en vermoorden de eigenaar. De misda digers slaan met de ongeslepen ste nen op de vlucht en verstoppen de buit in een vrachtwagen. Twee bouwvakkers, die dat zien, brengen de diamenten op hun beurt naar een ander plaatsje. Pepper en Crow ley arnveren als koffieverkopers in een snackbar op het terrein van de bouwvakkers. Pepper raakt met een van hen bevriend. Nestgeur of voorkeur NED. 1,22.45 Het Christelijke Nationaal Vakver bond voelt niets voor toetreding tot de Federatie Nederlandse Vakver enigingen. Deze organisatie vindt dat er onvoldoende waarborgen zijn voor een eigen standpuntbepaling. Tom Bakkers voert in "Nestgeur en voorkeur' een gesprek met de gere formeerde CNV-voorzitter Jan Lan- Vyftien jaar International Wild Life Fund NED. 2, 20.25 Het International Wild Life Fund bestaat vijftien jaar. Dit feit werd vorige week gevierd met een con cert in het RAl-congrescentrum in Amsterdam. De opbrengst ervan is bestemd voor het Wereld Natuur Fonds Nederland. De artiesten die medewerking verleenden. zijn: Ramses Shaffy. Liesbeth List. Sem Nijveen. Benny Behr en Kamahl. De muzikale begeleiding is in handen van het Metropole Orkest onder lei ding van Dolf van der Linden. Pre sentator is Willem Duys. The Hammonds NED. 2, 21.25 David Hammond en Don Stacey ondervinden moeilijkheden bij de douane aan de Franse grens De impopulaire directeur Merroney verneemt van Stacey dat David een korte romance met een welgestelde Franse weduwe heeft gehad. Hij wil dat David zo snel mogelijk uitleg geeft. David laat zich echter niet zien. Clare, aan wie zij het verhaal heeft verteld, verraadt hem. Dossier: een man die zichzelf zocht BRT. 2U.W Jack Nicholson, die onlangs een Oscar kreeg voor zijn rol in 'One flew over the cuckoos nest' speelt in 'Five eysy pieces' een man die in Amerika op verkenning uitgaat. Hij ontmoet een dienstertje (Karen Black) dat een beetje aan de zelf kant leeft. Hij kan het ook met haar niet makkelijk vmden. Na afloop van de film volgt er een discussie over het thema van de prent. Nederhorst wacht nbiet meer opvra gen. „Het dilemma, de wanhoop ook. is het duidelijkst zichtbaar onder de oor spronkelijke bevolking van Alska: de eskimo's ion het noorden en aan de kust, de indianen in het miodden en zuiden, en de Aleoeten op de eilanden. Ze verenigden zich in de Alaska Fe deration of Natives om hun rechten te beschjermen. Na een keiharde strijdte- gen de staat Alaska en de industrie heeft de federatie in 1971 uiteindelijk gelijk gekregen. De VS betalen bijna drie miljadgulden, verspreid over tien jaar, en bovendien zijn de rechten er kend op 25 miljoen hectare land. Maar wij hebben gezien hoe moeilijk de weelde voor hen te dragen is. De mees ten werken niet, krijgen een w- w-uitkering en in de mateloze verve ling lonkt de grote stad. de misdaad, de drank. Losgeslagen van hun oude stam- en dorpsverbanden zie je ze bij tientallen eenzaam en verbijsterd ten onder gaan." Het zijn deze facetten - het lawaai, de misdaad, de drank en de meiden in Anchorage en de oneindige stilte en rust in de oude wereld - die Neder horst in zijn documentaire van tegen over elkaar heeft gezet. Met de olie als zwarte draad en de - in geld uitge drukte - rijke toekomst van Alaska als somber visioen. Nederhorst: „Nog tien jaar geleden zou iedereen in een land als Alaska gejuicht hebben bij de ontdekking dat de grond vol zat met 's werelds meest kostbare grondstoffen. Nu juicht alleen nog de leider van de machtige Teamster Union - Jesse Carr - die als vakbondsleider aan de werk gelegenheid denkt; nu juichen de in vesteerders en de „goudzoekers", de zakenlieden en oliebonzen". 12.30 Toerismo. OVERH.VOOKL. 12.4» Uitz. voorde landbouw NOS: 13.00 Nws. NCRV: 13.31 Hic-r en Nu. NOS 13.30 Vonken onder de as 13.45 Onder de Groene Linde. 14.00 Radio Kameror kest. 15.00 Zoeklicht op Nederl. (16.00 Nws.) 16.30 Kijk op buitenland. VPRO: 17.00 Welingelichte kringen. 17.45 SYMBIOSE. VPRO: 17.55 Med. 18.00 Nws. 18.11 Embargo. 18.20 Simpl. Ver bond. 18.30 Embargo, vervolg. NOS: 20,00 (S) EBU Jazz-quiz 1976. (In de pauze 21.03 Nws. 21.08 Een kleintje kui tuur.) 22.30 Gamma van Alpha en Beta. 23.00 Met het oog op morgen met akt. en Den Haag vandaag. 23.55 Nws. ZATERDAG TROS 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgym nastiek 7.20 Kom er maar eens uit. <8.00 Nws. 8.11 Aktua) 10.00 Tien-Om 10.30 Aktua-sportcafe 11.00 Nws) 11.30 Hartje Amsterdam. OVERHEIDS- VOORL HILVERSUM-3 VRIJDAG 12 03 (S) De Hugo van Gelderen Show. NCRV: 13.30 IS) Pop-Kontakt. NOS: 16,03 (S) Hitmeesters. 18.03 De Vakatu- rebank. 18.10 IS) NOS-Maal. VERONI CA: 19.02 IS) Veronica-op-drie. VPRO: 20.02 (S) VPRO-op-drie. 23.02 Radio Vrij Belgie. 24.02 <S) Amigos de musica. AVRO: 1.02 (S) Continu de nacht door ZATERDAG Ieder heel uur nws. NCRV 7 02 Happy Sound. 7.55 Eerlijk gezegd. 8.03 Pop Sta tion 10.03 Muziek bij de koffie. (11.03 Hollands kwartiertje 11.15 Strictly Country Style) VARA-TVIX ZOMERTIJD HILVERSUM - Het uimerprogramma van de VAKA-televisie omval onder meer een nieuwe vaste rubriek van Koos Postema. waarin hij telkens elf onbekende Nederlanders het dage lijkse nieuws laat commentariëren. Deze rubriek is gedurende twintig minuten te zien. Op negen juli presen teert de VARA enkele films met de jong overleden Franse acteur Gérard Philippe, wiens roem nog steeds voortleefd. Verder staat een reeks films met onder andere Brigitte Bardot, Glenda Jack son en Fred Astaire op het program ma. Een nieuwe Durbridge-thriller The doll' komt op drie achtereenvol gende avonden op het scherm. De VARA heeft hiervoor op 25 augustus zendtijd geruild met de NOS. Er zijn ook vijf Franse Maigretfilms te verwachten, en een serie spelen naar verhalen van Dorothy Sayers met de Gentleman-speurder Lord Peter Wim- sey als centrale figuur. De actualiteitenrubriek 'Achter het nieuws' stopt na 1 Juli met de gesplit ste uitzendingen en beperkt zich tot een wekelijks halfuur Voor de kinde ren zullen Edwin Rutten en Maarten van Rooijen een filmrubriek samen stellen. Van 1 juli af wordt deze elke donderdag in de vooravond gedurende 50 minuten uitgezonden. Kinderen tussen 9 en 14 jaar mogen hiervoor hun favoriete filmacteur/ac trice opgeven. In de studio wordt een aantal kinderen verder vertrouwd ge maakt met de techniek van het fiim- maken. Slapsticks en tekenfilms illus treren het programma. HILVERSUM-4 (ADVERTENTIE) VRIJDAG 12.00 IS) Uit eigen produktie. EO: 13.00 <S) Klankspiegel. 14.00 Nws. 14.02 CS) Klankbord. 14.20 (S) Sefer T'Hillim. 14.45 Woord der waarheid. VPRO: 15.00 (S) Muziek-op-vier. ZATERDAG AVRO 7.00 Nws. 7.02IS) Reveille. 9.00 Nws. 9.02 Wiens schuld is het 9.20 n Woordje vooraf, over muziek. 9.40(3) t Is historisch, programma over geschiede nis. 10.00(S) Braziliaanse Symfonie Or kest en sopraan11,08(S) Het Radio Bla zerensemble 11.45IS) De wereld van de opera. Onderhoud aan zendstation Goes GOES - Als gevolg van werkzaamhe den aan de kabels en antennes zullen vanaf maandag I" mei. gedurende on geveer S weken, de FM-uitzendingen via hel zendstation te Goes tijdelijk in vermogen worden gereduceerd. In deze periode zullen alle radio- ui tzendlngen van dit zendstation op de FM-freqyenties 87.85 MHz (kanaal 3), 95.0 MHz (kanaal 27 en 99,8 MHz (ka naal 43», ook van de sicreoprogram- rna's. uitsluitend in mono kunnen plaatsvinden FC Avondrood gaat door HILVERSUM - liet Va ra- sportprogramma FC Avondrood wordt niet gestaakt. Bij de Vara is overleg gevoerd over de gerezen moei lijkheden. Aan dit gesprek namen deelk de sa menstellers van het televisieprogram ma. Henk van Dorp en Frits Barend, de adjunct-directeur Va ra-televisie Ben Eikerbout en groepsleider Wim Bosboom. Het overleg resulteerde in het besluit, het volgende seizoen het programma FC Avondrood normaal voort te zetten. Tussen Vara en samen stellers van het programma zijn af spraken gemaakt die ten doel hebben, nieuwe moeilijkheden in de toekomst te voorkomen. ADVERTENTIE ZACHTE DIERENTUIN DROP om mei plezier uw landen in ie zeilen. Want dat kauwt lekker weg Terwijl uw tong zich tegoed kan" doen aan die smeuïge zoute smaak «smaken Panda had dus een veelbelovende be trekking gekregen, en hij werd meteen aan het werk gezet. Hij kreeg een grote doos vol bouten voor zich - en die moest hij sorteren op formaat ..Vreemd.,.", mompelde hij na een paai uurtjes ingespannen werken. „Zou ik hiermee nu werkelijk vooruit komen? Vast niet Dit lijkt me toch niet zo'n nuttig baantje..." Maar hij klaagde te vroeg. Want op dat moment kwam de bouw-baas naar hem toe en vroeg: „Wil je hoger-op broer?" Dat was nu precies wat Panda graag wilde en hij knikte dan ook gre tig „Prima!", zei de opzichter. „Dan is dit je kans. Laat maar eens zien wat je kan. Je mag Pietje daar z'n lunch- akketje brengen." Hij gaf Panda een trommeltje en wees op een werker die op het uiteinde van een balk. hoog boven de grond, gaten aan hét buren was... Horizontaal: 1 gedegenereerd: 6 ont kenning: 7 het morgenrood; 9 zoogdier. 10 zoogdiertje: 12 voorzetsel; 13 troep; 15 moeder: 16 deel v.e.fiets; 17 rijkaard: 19 ten bedrage van; 21 pose: 22 lid woord: 23 toverheks: 25 haarkrul: 26 deel v. d.vingen 28 grap; 29 bood schapper Vertikaal: 1 uitroep: 2 deel van Franse ontkenning; 3 deel v.d.dag: 4 muziek noot; 5 stupide; 6 oneffenheid: 8 optel ling; 9 reden: II Brussels 'oier. 13 plaats in N-Brabant; 14 groot hert; 18 navigatiemiddel: 20 roeispaan: 22 pei; 24 kus: 25 vod: 27 muzieknoot; 23 pers. vnw. ■fnOplossing vorige puzzel. 3E N I GSk'A'L ML"

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1976 | | pagina 21