De Sowj et-Unie voert haar defensie
inspanning sterk op
Spaanse regering
aarzelt nog met
democratisering
IPZCX
FIAT -AGNELLI
NIET BANG VOOR
COMMUNISTEN
De Ster-stem
van Cees
BRITS RAPPORT: GROTE TOENAME VAN RAKETTENBOUW
bruik van heeft gemaakt. Frans
Happel had ook al uitgezocht, dat
daar weinig tegen te doen was.
He, zal wel weer niet, maar het
blijft toch een vorm van diefstal,
vind ik. Ik kan me best voorstellen
dat Patria Buddingh's stem wilde
gebruiken, hij is tenslotte ook ge
bruikt als verbindende stem voor
het programma ..Poets", hij heeft
een bekende klank, en stemmen met
een bekende klank worden om die
reden graag voor STER-spots ge
bruikt Spits uw oren maar eens,
dan hoort u menigmaal een stem
(zonder gezicht er bij) waarvan u
eerst denkt: ..Waar ken ik die stem
toch van?", en waarvan u daarna
denkt. „Maar is dat niet. Ja.
dat is inderdaad Ko van Dijk. dat is
inderdaad Luc Lutz. dat is inder
daad Jeroen Krabbé.
He, onfatsoen schuilt in de eerste
plaats hierin, dat men zich niet tot
Buddingh' zelf heeft gewend toen
men bedacht dat het een goed idee
zou zijn via een Buddingh'-achtige
tekst en met een Buddingh'-achtige
stem die Patria-snackschelpjes aan
te prijzen. Als Ezra Pound zijn stem
leende aan propaganda voor het
fascisme, waarom zou Cees Bud
dingh' zijn stem dan niet lenen aan
reclame voor een snackschelpje,
dat poëtisch gezien niet eens zo ver
afligt van het elastiekje en het dek
seltje van Heinz-sandwichspread?
Wie zegt dat hij dat niet gewild zou
hebben? (hijzelf, althans wat snack-
schelpjes betreft, maar tegen het
aanprijzen van een goede whisky oj
een goede sigaar zou hij geen be
zwaar hebben).
trijfel
Maar blijkbaar meende Patria een
goedkopere omweg te hebben ge
vonden. en plagieerde de koekfa-
briek liever dan dat zij betaalde. Ik
kan u zeggen dat dit niet nieuw is.
Dimitri Frenkel Frank, die zelf de
naam Hadimassa voor zijn satiri
sche programma bedacht, moest op
een gegeven moment constateren
dat een nachtclub in Amsterdam
zich ook Hadimassa had genoemd
en dat de Mazda-autofabrieken in
Nederland met de reclamezin Ha-
di-Mazda!" begonnen te werven.
Denk maar niet dat zij eerst ge
vraagd hebben of dat mocht, laat
staan dat zij iets aan auteursrech
ten hebben betaald.
Hetzelfde geldt voor cafes die ze
Bonanza of High Chaparral hebben
genoemd, of de Amsterdamse mo
dewinkel die zich Stan Laurel heeft
gedoopt. Schaamteloos misbruik
van andermans naam of creatieve
vondst. Een ander geval, maar toch,
ook vrij pijnlijk, vind ik de cosmeti-
cawinkel in Amsterdam waarvan de
eigenares blijkbaar Corrie Vonk
heet. Met koeien van letters staat
het op het raam. Het is natuurlijk
wel handig om die overeenkomst in
naam uit te buiten, maar ook nogal
gênant, vind ik.
NICO SCHEEPMAKER
WOENSDAG 5 MEI 1976
opinie en achtergrond
ROME (AFP) - De Italiaanse rege
ring is gevallen en er komen ver
vroegde verkiezingen die de com
munisten, naar algemeen wordt
voorspeld, geen windeieren zullen
leggen. Op grond van die ver
wachte stemmenwinst zullen de
communisten waarschijnlijk in een
of andere vorm regeringsverant
woordelijkheid gaan dragen: hetzij
in een volksfront met de socialis
ten, wal zij zelf vanwege het Chi
leense trauma niet ambiëren, hetzij
in een 'historisch compromis' met
de christen-democraten.
Dit vooruitzicht doet de beurskoer
sen in Milaan kelderen, maar brengt
de grote Fiat-baas, Giovanni Agnel
li, absoluut niet in paniek. "Rege
ringsdeelname van de communisten
moet de mensen niet de stuipen op
het lijf jagen', zegt Agnelli.
Die rustige stellingname betekent
niet dat de Fiat-baas linkse sympa
thieën is gaan koestaren. Maar als
pragmaticus stelt hij vast dat er
'ook in het linkse kamp verant-
woordelijke lieden zijn. Zowel bij de
socialisten als de communisten ken
ik er een heleboel".
Agnelli, zeker in het buitenland het
"gezicht" van de grote Italiaanse
werkgevers, heeft in een aantal re
cente vraaggesprekken opschud
ding verwekt met uitspraken als:
'De werkgevers dienen geen enkele
politieke formatie, wat haar kleur
ook is, een blanco volmacht te ge
ven, zonder vastomlijnde garanties
voor een te voeren program' en "wij
identificeren ons niet langer met de
christen-democratie' want 'wij wis
ten dat het scheidende kabinet
zwak was, maar om dan ook maar
helemaal niet te regeren
Agnelli, sinds twee jaar voorzitter
van de Italiaanse werkgeversorga
nisatie, weigert links te verketteren
vanwege een 'interessante ervaring'.
die van Turijn, waar Fiat zetelt
en waar de burgemeester een com
munist is. Wij voeren een perma
nente dialoog, zelfs waar de ideolo
gieën dikwijls met elkaar botsen.
Wij proberen samen te werken, sa
men doelstellingen te formuleren
opdat het zakelijke en maatschap
pelijke klimaat in de stad goed is',
aldus Agnelli.
Agnelli, door de oudere generaties
in het Fiat-familieconcem eertijds
de 'kwajongen' genoemd, werd in
1966 op 46-jange leeftijd presi
dent-directeur. Hij is een man die
tot de verbeelding spreekt, reisde de
hele wereld rond en telt onder zijn
vrienden mensen als Henry Kissin
ger en Nelson Rockefeller. Op de
leiding van het enorme concern
heeft hij een dermate persoonlijk
stempel gedrukt dat men spreekt
van de 'Agnelli-doctrine'.
Kenmerk van die doctrine is het
streven naar optimale verhoudin
gen tussen 'blauwe' en 'witte'
boorden, waarbij Agnelli de vak
bond soms militant, maar altijd tot
een dialoog bereid tegemoet treedt,
zonder in het door de arbeiders
verfoeide 'paternalisme' te verval
len.
Agnelli droomt van een 'sociaal
verbond', een maatschappij waarin
'de spanningen verdwenen zijn'.
Men heeft Agnelli vaak verdacht
van ambities in de richting der ak-
tieve politiek. Hijzelf ontkent dat
stelselmatig, maar geeft volmondig
toe. 'vanzelfsprekend heb ik poli
tieke denkbeelden, het is onjuist de
politiek over te laten aan degenen
die niet werken'.
Italië heeft zich vaak het hoofd ge
broken over de politieke 'kleur' van
Agnelli, wiens concern een jaarom
zet haalt van drie biljoen lire. Mis
schien sloeg een vakbondsfunktio-
naris de spijker op de kop toen hij
zei: Agnelli is geen socialist, geen
christen-democraat en ook niks an
ders. Hij is Agnelliaan. dat wil zeg
gen een realist die altijd mogelijk
heid zalzien zaken te doen".
Diezelfde vakbondsman wijst erop
dat Agnelli een van de eerste wes
terse grootindustriëlen was die Mao
Tse-toeng de hand drukte: 'omdat
Mao voor Agnelli het symbool is
van zevenhonderd miljoen Chinezen
aan wie hij een Fiatje kan verko
pen'.
Op diezelfde manier rederend zegt
Agnelli over de huidige toestand in
Italië: 'Berlinguer (communistisch
partijleider) of geen Berlinguer, Fiat
zal altijd blijven bestaan'. Om die
reden accepteert hij een verschui
ving naar links, 'op voorwaarde dat
er voor iedereen een zekere mate
van vrijheid blijft gewaarborgd'.
Hij is zich terdege bewust van het
bij de communisten levende trauma
als gevolg van de val van Allende in
Chili en zegt: 'Italië zal nimmer een
tweede Chili worden, want de bour
geoisie is er te sterk'. Volgens waar
nemers lijkt Agnelli als werkgevers-
spreekbuis aan te kondigen dat de
Italiaanse bourgeoisie een socialis
tisch experiment niet zal boycotten,
'op voorwaarde dat de staat intact
blijft'.
Italiaanse politieke commentato
ren wijzen op de parallel tussen
Berlinguer, de communist die de
werkgevers niet vreest, en Agnelli,
de grootindustrieel die niet bang is
voor de communisten. Streeft de
een, zo schrijven zij, naar het 'his
torisch compromis', de ander lijkt
een 'economisch compromis' aan te
bicden.
Van onze correspondent Robbert Bosschart)
MADRID - Hoe meer details er uitlekken over de democratiseringsplannen van het huidige kabi
net, des te minder duidelijk wordt het hoe premier Arias daarmee wil voldoen aan het Verdrag
van Rome of aan de minimale democratische beginselen. Iedere aanwijzing dat de regering ver
antwoording zal afleggen aan een geheel vrij gekozen volksvertegenwoordiging, schittert nog al
tijd door afwezigheid.
Wel is nu bekend gemaakt op welke
manier het kabinet, de Cortes, het
„parlement" dat Franco achterliet,
een nieuw gezicht wil geven met het
wetsvoorstel dat in oktober aan een
volksstemming onderworpen zal wor
den, samen met de herziening van de
opvolgingsregels voor het staats
hoofd. Franco noemde zijn dictatuur
altijd een „organische democratie".
Deze heeft een serie instellingen van
grote waarde voor het museum van
politieke rariteiten, waaronder de 565
leden van de Cortes.
De overgang naar de „Spaanse demo
cratie" van premier Arias zal inhouden
dat er 580 cortesleden komen, verdeeld
in 280 senatoren en 300 gedeputeerden.
Beide Kamers zullen echter gelijke
rechten krijgen, zodat de indirect ge
kozen senatoren de min of meer vrij
gekozen gedeputeerden in het gareel
kunnen houden.
provincie zal er twee afvaardigen, en
verder komen er 200 kiesdistricten
(per iedere 175.000 inwoners) voor de
overige zetels in die Tweede Kamer.
Wat die voor bevoegdheden krijgt zal
de regering later nog wel eens in eèn
wetsvoorstel bekokstoven. De kroon
raad, huidig bastion van de rechtse
extremisten, blijft onaangetast en ver
liest alleen de kerkelijke vertegen
woordiger (omdat de Spaanse bis
schoppenconferentie al enkele jaren
geleden aan Franco had verzocht daar
een eind aan te maken).
Om lid van deze Cortes te worden
moet men 21 jaar zijn (of 35 voor de
Senaat) en zijn burgerrechten niet
hebben verloren (hetgeen wil zeggen
dat velen van de duizenden oppositie
leden die de afgelopen jaren veroor
deeld werden wegens „ondermijnende
activiteiten" voorlopig uitgesloten
blijven). Zoals voorheen blijft het
staatshoofd op voorstel van de kroon
raad de voorzitter van de cortes be
noemen.
Leider
Uit deze vreemdsoortige mengeling
van Franco-erfenissen en democrati
sche uiterlijkheden, verdwijnt wel de
„Nationale Beweging", Franco's
staatspartij, maar eigenaardig genoeg
behoudt de premier zijn huidige titel
van „leider van de Nationale Bewe
ging". Ook blijft er een algemeen se
cretaris van de beweging bestaan, die
evenals nu kabinetsminister zal zijn
maar (bij gebrek aan een partij) zal
gaan optreden als secretaris van het
kabinet. Overigens was de belangrijk
ste taak van die staatspartij in de
laatste jaren toch al teruggebracht tot
het controleren van de sportbonden
en het beheren van de voetbaltotogel-
den. De politieke activiteit werd toen,
evenals nu, voornamelijk door de po
litie in de gewenste banen gedreven.
Van de senaatsleden worden er 40 door
de koning naar believen benoemd en
weer 40 waren al door Franco voor het
leven benoemd; de overige 200 worden
per Spanje's 50 provincies, elk vier le
den, afgevaardigd, zonder enige acht te
slaan op de enorme bevolkingsver-
schillen tussen die provincies. Die af
vaardiging verloopt via de indirecte,
corporatieve „verkiezingen" waar
Franco's „organische democratie" op
berustte. De senatoren zullen zes jaar
zitten.
Vier jaar
De wel door het volk gekozen gedepu
teerden krijgen maar vier jaar. Elke
JL)e dichter Cees Buddingh'. die
zijn eerste bekendheid kreeg via de
Blauwbilgorgel en zich later ont
popte als een geliefd verzenlezer op
poëzie-avonden (de ondenverpen
van zijn gedichten bewegen zich
dan tussen het elastiekje en het
dekseltje van een potje Heinz-
sandwichspread). beschikt over een
stem en een timbre die huns gelijke
niet kennen.
En u weet. zodra iemand over een
unieke stem met een uniek timbre
beschikt, leent deze zich tot naboot
sing In het cabaret dat dit jaar aan
het boekenbal vooraf ging. imi
teerde Herman Pieter de Boer ei
genhandig Buddingh's stem. en ie
dereen in de zaal hoorde meteen
dat Cees Buddingh' bedoeld was.
maar dat hij het zelf niet was. Het
zelfde is het geval met de STER-spot
van Patria's snackschelpjcs Je
hoort ogenblikkelijk: dit is Bud
dingh' zelf niet. maar het is wel de
bedoeling datje denkt dat hij het is.
Dit effect wordt nog versterkt door
dat de uitgesproken tekst zo om en
nabij aan de dichtstijl van Bud
dingh doet denken, ook al kost het
kenners en liefhebbers van zijn poë
zie (zoals ik) weinig moeite om het
plagiaat te ontmaskeren. Want het
is met zijn praatpoëzie net als met
bijvoorbeeld Karei Appels schilde
rijen: iedereen denkt dat hij en zijn
zoontje van vijf het ook kunnen,
maar het is noch hem noch zijn
zoontje van vijf ooit gelukt.
Ik heb Cees Buddingh' even opge
beld om te horen hoe dat nu eigen
lijk precies zit met dat Patria-
plagiaat. Hij vertelde dat hij er door
vrienden opmerkzaam op was ge
maakt. en dat Frans Happel van
het Rotterdams Nieuwsblad (ik ben
dus weer eens te laat) al had uitge
zocht hoe het zat. Bij Patria zegt
men, dat men daar toevallig be
schikte over iemand die de stem
van Buddingh' aardig kon nadoen,
en dat men daar toen dankbaar ge-
WIEGEL PRBHTMET DE. PVDR OVER
DB RBOgTUS V/CT, WIEGEL K0MPLI-
DUISENBERGj
LONDEN (RTR) - De Sowjet-
Unie zal dit jaar meer dan 200
intercontinentale ballistische
raketten (ICBM's) van een
nieuwe generatie in dienst stel
len en zal de produktie van tal
rijke raketsystemen in de
naaste toekomst op hoog ni
veau voortzetten. Een nieuwe
overeenkomst in het kader van
de onderhandelingen tussen de
Sowjet>Unie en de Verenigde
Staten ter beperking van de
strategische raketstelsels
(SALT) zal vermoedelijk geen
onmiddellijke gevolgen voor de
produktie hebben. Dit staat in
een rapport over de "militaire
produktie in de Sowjet-Unie",
dat door het Britse ministerie
van defensie is opgesteld op
basis van inlichtingen van de
NAVO en andere westelijke
ramingen.
Volgens het rapport zal de Sowjet-
Unie dit jaar 1.000 gevechtsvliegtui
gen (meest met verstelbare vleugels),
meer dan 700 hefschroefvliegtuigen,
meer dan 3.000 tanks. 4.000 gepant
serde personeelsvoertuigen en tot 10
onderzeeboten in dienst stellen. Zes
van de onderzeeboten zullen elk met
12 tot 18 ballistische raketten met een
bereik van 4.800 mijl zijn uitgerust.
Het Kremlin laat ook grote oppervlak
teschepen bouwen. Zo zal dit jaar het
eerste vllegdekschip, de Kiev, door de
Sowjetrmarine in dienst worden geno
men. Het schip heeft een veronder
stelde waterverplaatsing van 40.000
ton.
Het Britse defensie-rapport komt ook
met onthullingen over de organisatie
van de militaire produktie.
Het ministerie van defensie in Moskou
is het enige inkoopbureau voor wapens
en uitrusting voor het Rode Leger, de
marine en de luchtstrijdkrachten. Er
wordt scherp toezicht uitgeoefend op
de produktie in de fabrieken van het
ministerie van defensie-industrie en de
militaire produktie van fabrieken die
onder zeven andere ministeries vallen.
Hoofd van de sector defensie-industrie
is Dmitry Oestinov. een secretaris van
het Centrale Partijcomite die onlangs
werd bevorderd van kandidaat tot vol
ledig lid van het Politburo.
Raketten
Volgens het document omvat het ra-
ketbestrijdingssysteem rond Moskou
nu 64 lanceerinstallaties.
De produktie van vliegtuigen is ge
centraliseerd onder het ministerie van
vliegtuigproduktie, dat verantwoor
delijk is voor zowel het ontwerpen,
het onderzoek en de ontwikkeling als
voor de produktie van materialen.
Er is een omvangrijk programma in
uitvoering voor de verbetering van de
luchtstrijdkrachten van de Sowjet-
Unie en die van de landen van het
Warschau-pact.
Een nieuwe generatie moderne tacti
sche vliegtuigen met verstelbare vleu
gels is in serieproduktie. Bij de NAVO
hebben zij de code-namen Fencer.
Flogger en Fitter C gekregen.
De Fencer zou specifiek zijn bedoeld
als jachtbommenwerper voor aanval
len op gronddoelen. Het eerste eskader
van deze toestellen is begin vorig jaar
in dienst gesteld.
De Flogger, in 1967 voor het eerst door
het Westen gesignaleerd en onlangs in
dienst genomen, heeft aanzienlijke
veranderingen ondergaan.
Bij de onderscheppingsjagers worden
de oudere typen vervangen door mo
dernere als de Foxbat en de Flagon.
De Fitter C heeft een verstelbare vleu
gel en is ontwikkeld uit de Fitter A. De
C is het enige voorbeeld van een vlieg
tuig met verstelbare vleugel dat is
ontwikkeld uit een toestel waarvan de
vleugels niet kunnen worden versteld.
Westelijke deskundigen spreken van
een typisch voorbeeld van de voorkeur
die de Sowjets geven aan de verdere
ontwikkeling van een bestaand type
boven het ontwerpen van een volledig
nieuw vliegtuig.
Backfire
De Backfire-bommenwerper is het
vierde toestel met verstelbare vleu
gels. Er zijn er tot nog toe ongeveer 50
gebouwd en de maandelijkse produk
tie bedraagt twee. Sedert het toestel
in 1970 voor het eerst door het westen
werd opgemerkt, is het gewijzigd. De
operationele versie, de Backfire B.
heeft een grotere spanwijdte gekre
gen.
De Backfire B vormt een omstreden
kwestie in de SALT-besprekingen. De
Amerikanen zien het toestel als een
strategisch wapen omdat het met bij
tanken in de lucht de Verenigde Sta
ten zou kunnen bereiken. Moskou stelt
dat het een bommenwerper voor mid
delgrote afstand is.
Volgens het Britse defensie-rapport
worden de grondstrijdkrachten uitge
rust met technisch steeds moderner
materieel, waardoor zij steeds minder
afhankelijk worden van kwantitatieve
superioriteit.
De produktie van tanks is de afgelopen
jaren op 3.000 per jaar gekomen. Dit
stelt de regering in Moskou in staat
een pantserstrijdmacht van 40.000 ge
vechtstanks in stand te houden en bo
vendien te voldoen aan spoedeisende
vraag. Dit was onder meer het geval
met de snelle herbevoorrading van Sy
rië en Egypte na de oktober-oorlog van
1973 in het Midden-Oosten.
Onderzeevloot
In het rapport is bijzondere aandacht
besteed aan de toenemende kracht
van de onderzeebootvloot van de
Sowjet-Unie.
De afbouw in de afgelopen tien jaar
van 90 kernonderzeeboten toont het
belang dat Moskou aan dit wapen
hecht. Meer dan de helft van de boten
is uitgerust met strategische raketin
stallaties. In dezelfde periode hebben
de Russen nog 30 conventionele on
derzeeboten en 40 grote en 70 kleinere
oorlogsbodems gebouwd. Ook bij de
bouw van schepen blijkt dat kwaliteit
steeds meer boven kwantiteit wordt
gesteld.
De voornaamste werf voor de bouw
van onderzeeboten is Severodvinsk.
Severodvinsk ligt 500 kilometer bene
den de Poolcirkel aan de Witte zee en
vanwege het ijs is de haven gedurende
de helft van het jaar ontoegankelijk.
Ondanks deze nadelen is Severodvinsk
uitgegroeid tot de grootste werf voor
onderzeeboten ter wereld.
De tweede onderzeebootwerf ligt ln
Komsomolsk aan de rivier de Amoer in
het verre oosten. Ook deze haven ligt
bijna het halve jaar dichtgevroren.
Het Britse rapport meldt tenslotte dat
de produktiekosten van de bouw van
oorlogsschepen zijn verlaagd door
standaardisatie van uitrusting en on
derdelen. 4
