Geen vervolging voor brand
Rijnschip Prinses Irene
HOORZITTING OVER
COMPENSATIE F-16
Duitse Centrale Bank
dringt aan op matiging
Indonesië wil Hitiers droom-
paleis - nu als mo -
Defensiecommissie kamer
DROOGTE OP HOGE VELUWE
Vervoersbond CNV wil
'op voorwaarden' af van
recht prijscompensatie
REUZEN-KOEPELCONSTRUCTIE VAN ALBERT SPEER
Gewelddadige
dood homofiel
opgelost
ZATERDAG 1 MEI 1976
DUITSE JUSTITIE SEPONEERT ZAAK-ZONNEBLOEMRAMP
KEULEN (ANP) - De Duitse justitie heeft de zaak van de brand op het
Nederlandse Rijnschip Prinses Irene geseponeerd. Bij de brand kwamen
vorig jaar april 22 minder-validen in Keulen om het leven. De reis was
georganiseerd door 'De Zonnebloem'. De officier van justitie te Keulen
heeft vrijdag op een persconferentie bekend gemaakt, dat de juiste oor
zaak van de brand niet kon worden vastgesteld. Het vuur kan zijn ont
staan door een weggeworpen sigarettenpeukje, maar ook door kortslui
ting. Opzet sloot hij met grote waarschijnlijkheid uit.
Niemand kan enige verwijt worden gemaakt, aldus Oberstaatsanwalt Peter
Paul Nesseier, hoewel volgens moderne brandweerinzichten de inrichting
van het schip gebrekkig was. Het schip werd in 1896 gebouwd en is in 1958
tot passagiersschip verbouwd.
De rederij Ketel BV te Zutphen had volgens de officier van justitie te Keu
len alle voorschriften ln acht genomen, toen hel schip in 1972 door de Ne
derlandse autoriteiten werd gekeurd. De Duitse justitie neemt het kapitein
Jan Tillema niet kwalijk dat hij 's-nachts geen brachwacht heeft laten lo
pen. want dit was niet voorgeschreven.
De Duitse officier van justitie zei ervan overtuigd te zijn dat het vuur niet
zo snel om zich heen zou hebben gegrepen, als bij de inrichting van de
Prinses Irene brandwerend materiaal zou zijn gebruikt. Het gebruik hier
van is niet wettelijk voorgeschreven. De Duitse politie te water had de jus
titie gerapporteerd, dat het schip zelfs nog tot de beter uitgeruste passa
giersschepen op de Rijn heeft behoord.
De justitiële autoriteiten hopen, dat de ramp met hel Rijnschip tot gevolg
zal hebben dat de gebrekkige veiligheidsvoorschriften voor passagiers
schepen op de Rijn zullen worden verbeterd.
Bonden worden
uitgenodigd
DEN HAAG (ANP) - De vaste
commissie voor defensie uit de
tweede kamer heeft besloten
binnenkort een hoorzitting te
houden over de compensa
tieopdrachten aan Neder
landse industrieën voor de be
stelling van voorshands 84 Ge
neral Dynamics F-
16-straaljajgers.
Voor die zitting zullen worden uitge
nodigd vertegenwoordigers van de
industriebond NW, van de zes moge
lijke Nederlandse onderaannemers en
van de Amerikaanse vliegtuigfabriek
General Dynamics in Fort Worth in
Texas. Dit is ons van de kant van de
Industriebond NW meegedeeld.
Namens deze bond heeft districtsbes
tuurder H. Vos van het district Am
sterdam op verzoek van ambtenaren
van het ministerie van economische
zaken dezer dagen nog eens het stand
punt van onze bond op schrift gesteld
over de compensatie-opdrachten ver
band houdende met de bestelling van
de F-16-jagers. Deze brief is gezonden
aan de directeur-generaal voor indus
trie van het ministerie van economi
sche zaken, de heer J. A. M. Molken-
boer. Afschrift van de brief is gestuurd
aan de voorzitters van de vaste com- flatie (Nederlands-VS) en de gulden
missies voor economische zaken en dollar koersfluctuaties,
voor defensie uit de tweede kamer en De verschuiving van werk naar België
aan de fracties in beide kamers van en Nederland door Denamarken en
PvdA, PPR, PSP, ARP, CHU. VVD, Noorwegen moet, naar de mening van
KVPCPN en D'66. de bond, als niet reël worden be-
In de brief komt de heer Vos tot de schouwd. Gegevens uit de vliegtuigin-
conclusle dat het standpunt van zijn dustrie geven aan dat aantallen man-
bond, ook na de toelating die als bij- jaren die in de nota aan de kamer ziin
lage bij de memorie van antwoord van genoemd sterk geflatteerd zijn.
minister Vredeling van defensie aan de Het lijkt de Industriebond NW nood-
eerste kamer was gevoegd, ongwijzigd zakelijk, dat op zeer korte termijn alle
is. betrokkenen (economische zaken, de-
Het standpunt van de industriebond fensie, parlement en industrie) opc-
NW is. zo merkt de heer Vos onder ningvan zaken wordt gegeven 'om zo
meer op, zelfs versterkt'door de steeds doende vroegtijdig vast te stellen
concreter wordende gegevens uit de welke maatregelen moeten worden
industrie'. genomen om alle toezeggingen die in
In dc nota van minister Vredeling ff* kader zijn gedaan alsnog van ga-
wordt, volgens de heer Vos. uitgegaan ran ies e voorzien -
van een zeker te bereiken produktie
van tweeduizend F-16-vliegtuigen.
Geen rekening wordt gehouden met de
steeds sterker wordende geluiden in de
VS dat voor een ander type vliegtuig
meer belangstelling bestaat. Geen
aandacht wordt geschonken aan het
werkgelegenheidsprobleem dat kan
ontstaan wanneer het project daardoor
versneld afloopt.
Naar de mening van de industriebond
NW moet de aanschafwaarde worden
gehanteerd exclusief de kosten voor
onderzoek en ontwikkeling. Er wordt
in de nota van de minister niet inge
gaan op de situatie die ontstaat als de
maximumprijs wordt overschreden.
Ook wordt niet ingegaan op de risico's
Agatha Christie
liet slechts
'erfenisje' na
LONDEN (DPA) - Agatha Christie,
de wereldberoemde schrijfster van
detectives, heeft ondanks de boe-
kenlawine en de succesvolle to
neelstukken van haar hand maar
een bescheiden 'erfenisje' achterge
laten.
Vrijdag werd in Londen bekendge
maakt dat echtgenoot en kinderen
een nettobedrag van 106.682 pond
(ruim 533.000 guldenl zullen mogen
verdelen.
Alleen al uit het nog altijd lopende
toneelstuk 'The Mousetrap' tou
cheerde Agatha ongeveer drie mil
joen pond,' ruim vijftien miljoen
gulden dus. Dat geld werd overigens
aan een kleinkind geschonken.
Haar geld weggeven deed de schrijf
ster wel vaker.
Een woordvoerder van haar advoca
tenkantoor verklaarde dat 'men wel
verwacht had dat de erfenis een
teleurstelling zou zijn. Agatha heeft
een hoop geld verdiend, maar daar
mag je in dit land niet veel van voor
jezelf behouden'.
HOGE VELUWE De aanhoudende geen vocht te bekennen en experts regenperiode van enkele dagen zou
droogte doet de jonge aanplant op 'De zeggen dat het 'grote sterven' reeds voor veel jong geboomte nog redding
Hoge Veluwe' geen goed. Tot een halve begonnen is. Slechts een aanhoudende kunnen brengen
meter diep is er op de meeste plaatsen
Turkije krijgt
VN-steun tegen
opiumverbouw
GENEVE (RTR) - Turkije krijgt 2,6
miljoen dollar (ongeveer ƒ7 min) om
de illegale verbouw van opium tegen
te gaan.
Dit geld komt van het fonds van de
Verenigde Naties voor het tegengaan
van het misbruik van verdovende
middelen, waarvan de Nederlander
dr. J. de Beus de directeur is.
Hij tekende donderdag in Genève met
de Turkse ambassadeur twee akkoor
den. Volgens de ene overeenkomst
ontvangt Turkije 1,9 miljoen dollar om
met behulp van luchtfotografie plan
tages op te sporen waar illegaal papa
vers worden gekweekt voor de opium
winning.
DISCUSSIE KOPPELEN AAN
WERK GELEGENHEIDS VRAA GSTUK"
PRIJSBELEID
MEDE BEPALEND
'TERUGHOUDENDHEID IN PRIJSBELEID'
STRIJD TEGEN
in het compensatie-pakket door de in- INFLATIE
zondere verwantwoordelijkheid' om de negentien procent), maar van een bij
speelruimte voor het afwentelen van de zondere bijdrage van het agrarische be-
ADVERTENTIE)
Kom naar het nieuwe Dolfijnenstadion
voor een unieke show.
In hel nieuwe overdekte stadion, hoog uit het water, doldrieste
met 1500 zitplaatsen, geven dolfijnen kapriolen, in formatie uitgevoerde
en zeeleeuwen 35 minuten long een opdrachten Dagelijks shows om
unieke show. Sprongen tol 5 meter 10.00, 1 1.30. I 3 00, 14.30, 16.00
17.30 uur.
FRANKFORT (DPA) - Dp Westduitse
centrale bank dringt er in haar jaarver
slag bij het bedrijfsleven op aan terug
houdend met zijn prijsbeleid te zijn. De
'relatief gematigde loonafspraken'
voor 1976 in het particuliere bedrijfs
leven hebben er de voorwaarden voor
geschapen dat 'ook zonder nieuwe
krachtige prijsverhogingen verbete
ring van de opbrengsten ontstaat die
onontbeerlijk is voor versterking van
de economische stimulansen'. Sterke
prijsverhogingen brengen volgens de
Bundesbank de basis in gevaar die de
vakbonden instemming met de jongste
loonafspraken gemakkelijker heeft
gemaakt.
Juist met het oog op het gevaar van
nieuwe prijsstijgingen in Duitsland legt
de Bundesbank de nadruk op haar 'bij
prijzen te begrenzen. Het monetaire be
leid van de bank zal er ook dit jaar op
gericht zijn economische groei te binden
aan vooruitgang in de strijd tegen de
inflatie.
In het afgelopen jaar zijn weer resulta
ten behaald in die strijd. De stijging van
de kosten van levensonderhoud van
particuliere huishoudingen bedroeg in
1975 zes procent vergeleken met zeven
procent in de twee voorgaande jaren. In
de eerste drie maanden van het nieuwe
jaar is de prijsstijging minder geworden:
zij bedroeg op jaarbasis 5.5 procent.
Uitermate kritisch laat de Bundesbank
zich uit over de - uit oogpunt van stabili
sering - ongunstige ontwikkeling van de
prijzen van agrarische produkten. De
jongste prijsstijgingen leveren het boe
renbedrijf weliswaar een aanzienlijke
drijfsleven aan de inspanningen tot sta
bilisering van de gezamenlijke volks
huishouding is volgens de bank bij deze
vooruitzichten voor zijn inkomen geen
sprake.
De Bundesbank prijst de overheid om
haar economische beleid van het afge
lopen jaar.
Van de aangekondigde verhoging van
de btw van elf tot dertien procent vreest
de centrale bank repercussies voor het
prijspeil, vooral als de belangrijkste
groepen in de samenleving de daaraan
verbonden beperking van de stijging
van het reele inkomen niet aanvaarden,
zodat weer een loon-prijsspiraal ont
staat. De Bundesbank vindt het daarom
drongend noodzakelijk dat de vermin
dering van de structurele begrotingste
korten wordt nagestreefd met gelijktij-
verhoging van zijn inkomen op in het dige indamming van de overheidsuit-
landbouwjaar 1975-76 (naar schatting gaven.
UTRECHT (ANP) - De ACVB. Ver
voersbond van het CNV, wijst een ge
sprek over het afstand doen \-an het
recht op prijscompensatie niet bij
voorbaat af. De bond koppelt daar wel
onmiddellijk de voorwaarde aan vast.
dat de overheid de nodige zekerheden
moet verschaffen over de totale inko
mensvorming en het prijsbeleid.
Dit standpunt is vrijdag bekend ge
maakt en is deze week vastgesteld op
een vergadering van het hoofdbestuur
op grond van de reacties van de leden.
De Vervoersbond CNV wil de discus
sies over het arbeidsvoorwaardenbe
leid. en de prijscompensatie in het bij
zonder, niet ontkoppeld zien van het
werkgelegenheidsvraagstuk, waarbij
de bond met name denkt aan het in
vesteringsbeleid en het scheppen van
arbeidsplaatsen.
De bond legt bij zijn conclusies de nad
ruk op de noodzaak, dat de regering
moet kunnen ingrijpen in de hogere
inkomens. De ACVB constateert dat
het kabinet nog steeds onvoldoende-
middelen heeft om in te grijpen in de
inkomensvorming van een ieder die
niet onder een cao valt. „Bovendien
heeft het kabinet niet voldaan aan zijn
toezegging van 1 december 1975. om op
korte termijn een uitspraak te doen
over een te voeren beleid voor de in
komens van topfunctionarissen', aldus
de ACVB
De vervoersbond concludeert dan ook,
dat de regering op korte termijn dient
te beschikken over middelen om in te
grijpen in de totale inkomensvorming.
De bond wijst daarbij speciaal op de
inkomens van de vrije beroepen: 'de
gepubliceerde gegevens over de inko
mens van deze beroepen wijzen alles
behalve in de richting van een mati
ging'. De bond eist tevens van de rege
ring. dat ze zich vóór 1 Juli uitspreekt
over een inkomensbeleid van de top
functionarissen in het bedrijfsleven, bij
de overheid en bij de gesubsidieerde
instellingen.
De Vervoersbond CNV vindt het uit
gangspunt inzake de koopkrachtxr.oge-
lïjkheden van een gezin met een inko
men van 20.000.-. onaanvaardbaar
laag. Het zijn juist de gezinnen met
kinderen die door het voorstel van de
regering extra worden aangetast in
hun koopkracht, dit in tegenstelling
tot de opvatting dat aan de zwakste
groepen extra zorg moet worden be
steed.. zo zegt de vervoersbond.
Tenslotte constateert de bond. dat het
prijsbeleid van de overheid opnieuw
heeft gefaald, nu de prijzen van de
primaire levensbehoeften mede als ge
volg van overheidsmaatregelen de
laatste maanden onrustbarend zijn ge
stegen.
Bij een aardbeving in de Turkse
provincie Kars in de landstreek Ana-
tolie zijn in de nacht van donderdag
op vrijdag zeker vier mensen omge
komen. In zes dorpen is grote schade
aangericht.
NIET MEER
METROLIJNEN
IN ROTTERDAM
ROTTERDAM - Er worden geen me
trolijnen meer gebouwd in Rotter
dam. In dc nacht van donderdag op
vrijdag besloot de gemeenteraad na
ccn lang debat om een semi-metro aan
te leggen: een combinatie van onder
grondse en bovengrondse sneltram.
De lijn zal van Rotterdam-West
(Delfshaven) naar Ommoord voeren en
ruim 700 miljoen gulden kosten.
Pogingen van de oostelijke deelge
meente Alexanderstad. gesteund door
vooral het CDA. WD en CPN in de
gemeenteraad, om toch een metro aan
te leggen vanaf het centrum van de
stad naar Ommoord, legden het af
tegen de PvdA-meerderheid.
Hoechst ontdekt
geneesmiddel
tegen de pokken
K0NIGSTE1N (DLD/ANP) - Bij dc
Duitse chemisch-farmaceutische con
cern Hoechst wordt momenteel ge
werkt aan het eerste geneesmiddel
tegen de pokken. Proeven op dieren
met het nieuwe middel zijn positief
uitgevallen.
Tot nu toe bestaan er geen medica
menten die virussen bestrijden. Virus
ziekten, van verkoudheid tot kinder
verlamming. kunnen daarom slechts
met tijdelijk werkzame, beschermende
inentingen worden bestreden.
Een groep onderzoekers is het in India
gelukt, om met mensenpokken be
smette rhesusapen nog drie dagen na
aet uitbreken van de ziekte weer te ge
nezen. zo blijkt uit het voorlichtings
blad 'Bliek auf Hoechst'
ONTWERP NOOIT
UITGEVOERDE
RENOVATIE
VAN BERLIJN
(Van onze speciale verslaggever)
DEN HAAG - Het regime van de In
donesische president Soeharto is in
onderhandeling met Hitler's voor
malige architect en minister van
bewapening Albert Speer, met het
doel diens tekeningen te kopen voor
dc bouw van een koepelconstructie,
die de grootste van de wereld had
moeten zijn.
Speer ontwierp dit bouwwerk voor
de nooit uitgevoerde renovatie van
Berlijn, dat het ideologisch bolwerk
van het nationaai-socialisme had
moeten worden. Soeharto wil er een
moskee van maken en andere mo
hammedaanse landen er de reli
gieuze loef mee afsteken.
Wie van beide partijen het initiatief
genomen heeft. is. naar buiten al
thans. nog onbekend, maar vaststaat
dat de blauwdrukken van Speer
reeds in Jakarta z(jn aangekomen
Een hoge functionaris van de Indo
nesische ambassade in Bonn is hier
voor naar Heidelberg gereisd, waar
de thans 71-jarige ex-nazibons sinds
zijn vrijlating uit de gevangenis van
Spandau 1966) woont.
Speer, die in Neurenberg tot twintig
jaar gevangenisstraf veroordeeld
werd. was een beschermeling van
Hitier - reeds uit de eerste dagen van
de nazi-tijd - en Is tot de laatste da
gen van de oorlog toe bij hem over de
vloer gekomen. Als architect van het
nationaai-socialisme in strikt bouw
technische zin bracht hij het reeds in
de jaren '30 tot miljonair. Vandaag is
dat weer het geval, dank zij de we
reldwijde verkoop van zijn twee boe
ken Erinnerungen en Spandauer Ta-
gesbuecher. die beide bestsellers
werden en als uitnemende tijd-
historische documenten zijn gekwa
lificeerd.
De relatie van Hitler met Speer
droeg een professioneel karakter. Er
waren geen politieke bindingen,
zoais tijdens de procesvoering in
Neurenberg duidelijk geworden is.
De grondvester van het Derde Rijk.
dat 'duizend jaar" had moeten be
staan. zag de jonge architect als de
personificatie van een beroep, dat
hijzelf had willen uitoefenen en
waaraan hij als huisschilder her
haaldelijk had geroken. Ergens in
zijn 'Erinnerungen' stelt Speer de
overigens retorische vraag hoe de ge
schiedenis gelopen zou zijn als Hitler
de bouwacademie had bezocht en
geen tijd voor de politiek had gehad.
De renovatie van Berlijn, en ook van
andere steden als München en Neu
renberg, was onderdeel van de
grootheidswaan van de Führer. Dat
deze nooit gerealiseerd werd. kwam
in de jaren '30 door gebrek aan geld -
het ging om honderden miljoenen, zo
niet vele miljarden - terwijl de oor
logsinspanning van de eerste helft
van de jaren '40 de uitvoering even
eens in de weg heeft gestaan
'Eeuw'
Speer, eerst bouwer van vlaggen- en
lichtdecors voor massale gebeurte
nissen - maar zo punctueel en effi
ciënt dat hij het tot bewapenings
minister bracht - werd door Hitier
in een ideologisch werkraam ge
plaatst. Als overtuigde nationaal-
socialist had hij hier weinig bezwa
ren tegen. Waar het hem, geheel in
lijn met het nazi-denken om ging,
was het oprichten van 'eeuwige'
bouwwerken, die de tand des tijds
konden weerstaan. Aan beton en ij
zer had hij een grote hekel, omdat
deze materialen verweren en ruines
afzichtelijk maken.
Evenals zijn beschermheer Hitier
ging Speer van de gedachte uit dat de
■onsterfelijkheid' van het Romeinse
en het Griekse rijk bouwkundig be
paald is. Zonder de tempels en de
arena's uit die tijd zouden Rome en
Athene in de 20e eeuw even weinig
overtuigend zijn geweest als Berlijn
uit de keizertijd.
Behalve op de Romeinse en Griekse
bouwwerken uit de oudheid was Hit-
Ier ook jaloers op de 19e-eeuwse ar
chitectuur van Wenen en Parijs. Hij
bracht Speer ertoe een plan te ont
werpen voor de 'sanering' van het
centrum van Berlijn, met het doel er
een 'adembenemende' wereldstad
van te maken
Uitgangspunt hierbij werd de twee
kilometer lange Champs Elysées in
Parijs met zijn 50 meter hoge Are de
Triomphe, die Napoleon reeds in
1805 gebouwd had. Alleen moesten
de naziheerwegen en -bouwwerken
vele malen groter en indrukwekken
der zijn.
Gigantisch
Speer tekende, maakte blauwdruk
ken en goochelde met modellen,
waarbij hij Hitier steeds aan zijn
zijde vond. Berlijn zou twee giganti
sche bouwwerken moeten tellen:
een triomfboog van 120 meter hoog
(met de namen van alle doden uit de
eerste wereldoorlog erop gebeiteld)
en als tegenpool een koepelcon
structie. waarin de Sint-Pietersdom
van Vaticaanstad vele malen moest
passen.
De doorsnee van die koepel zou 250 m
moeten bedragen, terwijl eronder, op
een opper/lakte van liefst 38.000 m2
meer aan 150.000 mensen zouden
kunnen staan. De hal zou moeten
worden gebruikt voor nationaal-
socialistische betogingen en zou. wat
aankleding betreftaan het door Hit-
Ier zelf gestileerde hakenkruis moe
ten worden aangepast.
Voorlopig zal moeten worden afge-
Zo zag Speer Berlijn als bolwerk
van hei Derde Rijk. Op de achter
grond de koepelconstructie en op de
voorgrond de triomfboog met als
verbinding een heerweg voor onder
andere parades, twee keer zo breed
als de Champs Elysees.
wacht of er ooit in Jakarta een mos
kee van deze dimensie zal verrijzen.
De bouwtijd vergt vele jaren, terwijl
dp kosten fabuleus moeten zijn.
ELEKTRONISCH
TREINKAARTJE
RESERVEREN
UTRECHT i ANP) - Vanaf 1 mei zal
het mogelijk zijn om in Nederland
elektronisch te reserveren in
treinen die hun rit in Frankrijk be
ginnen, zowel op binnenlandse als
op internationale routes. Vanaf die
datum kan de reiziger vanuit Ne
derland in een oogwenk een plaats
reserveren in alle belangrijke
treinen op het Westeuropese net.
Dank zij de computer is het moge
lijk in een mum van tijd te bekijken
of er in een bepaalde trein nog
plaats is. Toen de reservering scom-
puter er nog niet was gingen er
soms dagen mee heen voor de reizi
ger wist of er plaats was. aldus NS.
België. Duitsland, Oostenrijk en
Denemarken werden destijds als
eerste op de computer aangesloten,
gevolgd door Italië en Zwitserland
en nu Frankrijk als hekkesluiler.
Een militaire rechtbank in Ankara
heeft vrijdag de oud-bevelhebber van
de luchtmacht, generaal Eme-n Alp-
kaya en drie andere stafofficieren
vrijgesproken van fraude in verband
met de Lockheed-kwestie.
AMSTERDAM - Na een speuractie die
vijf weken heeft geduurd is de politie
erin geslaagd dc- twee Amsterdamse
jongens aan te houden, die 22 maart
de 55-jarige Huub Konings in diens
woning aan de Simon Stevinstraat in
Amsterdam-oost zodanig toetakelden,
dat hij na enkele uren aan zijn ver
wondingen bezweek.
Konings stond volgens de recherche
bekend als homofiel en had als zodanig
contacten met de belde jongens uit zijn
buurt. Het waren de 16-jarige E. R. en
de 17-jarige EL W. uit Amsterdam-oost,
op wie al spoedig verdenking viel,
maar die zich wekenlang schuil wisten
te houden. E. R. werd tenslotte woens
dag aangehouden door de politie van
Dordrecht en zijn i7-jarige vriend werd
donderdag in Rotterdam opgepakt
Bij de recherche in Amsterdam viel net
tweetal al spoedig door de mand. Vol
gens hur. verhaal had Konings hen op
de "avond van 22 maart ervan beschul
digd dat zij geld uit zijn woning zouden
hebben gestolen. Daarover ontstond
siaande ruzie, waarbij Konings door de
beide sterke knapen tegen de grond
werd geslagen en caama zo hard tegen
het lichaam geschopt, dat hij bewuste
loos werd en zware iicharr.eli. :-:e ver
wondingen opliep.
