PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Commissie-Donner krijgt
nieuwe Lockheed-feiten
VERGAAND
VOORSTEL
LARDINOIS
NAVARRO STELT
SPANJE TELEUR
Politieke reacties op het rapport over
dijkverhogingen grotendeels afwijzend
J
de krant
van zeeland
Referendum pas in oktober
Schoolbus onder trein
OVERLEG GEVRAAGD OVER
BEWEERDE KGB-SPIONAGE
vandaag
Na publikatie Elseviers Magazine
PPD wil uit
Portugese
regering
Ford dreigt
met veto
219e jaargang no. 101
Donderdag 29 april 1976
DEN HAAG (ANP) - De commissie van drie, die op het
ogenblik in de Verenigde Staten verblijft voor nader onder
zoek, krijgt op korte termijn de beschikking over nieuwe
Lockheed-gegevens. Het gaat hierbij om het materiaal, dat
de subcommissie uit de Amerikaanse senaat voor multina
tionale ondernemingen (commissie-Church) ter beschikking
heeft gesteld van het Amerikaanse ministerie van buiten
landse aaken. De commissie van drie onderzoekt, de betrok
kenheid van prins Bernhard bij de affaire van de Lock-
heed-steekpenningen.
Een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van justitie ver
klaarde
woensdag desgevraagd, dat het materiaal thans bij zijn ministerie is om
te worden geïnventariseerd. Het ministerie van buitenlandse zaken heeft
de gegevens echter dinsdag j.l. pas van de senaatscommissie gekregen.
Volgens de woordvoerder kan de commissie van drie het materiaal, voor
zover dal op haar onderzoek betrekking heeft, na de inventarisatie zonder
ineer krijgen. Daar hoeft niet opnieuw mèer over onderhandeld te wor
den.
Het materiaal dat de commissie-Church dinsdag aan het ministerie van
buitenlandse zaken heelt verstrekt heeft behalve op Nederland ook betrek
king op Japan, Italië. Spanje. Griekenland en Turkije.
De in Japan aan het bewind zijnde liberaal-democratische partij en vier
grote oppositiepartijen hebben woensdag besloten een gemeenschappe
lijke afvaardiging naar de VS te sturen om daar een onderzoek in
te stellen naar de Lock-Heed-omkoopaffaire.
MAN GEWOND
DOOR KOGEL
POLITIE
TIEL (ANP) - De 21-jarige P. Duiven-
dak uit Tiel is woensdagmiddag met
buikwonden opgenomen in een zie
kenhuis nadat hij was geraakt door
een poltiekogel. De jongeman is
geopereerd en buiten levensgevaar.
Een woordvoerder van de politie in
Tiel heeft dat woensdagavond meege
deeld.
Duivendak was betrokken bij een
vechtpartij, waaraan nog zes andere
betrokken waren. Toen de politie arri
veerde keerden de vechtenden zich
tegen de twee agenten. Toen de 44-
jarige hoofdagent J. W. zich in het
nauw gebracht voelde loste hij een
waarschuwingsschot en daarna een
schot dat Duivendak in de buik trof.
(Van onze correspondent)
MADRID - Het met spanning verwachte referendum, dat in Spaanse politieke
kringen vóór 26 juni werd voorspeld, zal pas in oktober plaatsvinden. De in
houd ervan zal niet, zoals sommigen hoopten, de koning of het kabinet een
blanco volmacht geven om de democratie per decreet in te stellen, zonder in
spraak van het parlement dat Franco achterliet. Aldus premier Arias Navarro
woensdagavond in een drie kwartier durende toespraak voor het Spaanse volk.
Alle Spaanse radiostations en tv-zenders zonden de toespraak uit.
'Navarro vervolgde: „Het internationale communisme zint op wraak in Spanje.
De politieke oppositie vertegenwoor- haven. Ik zal niet aftreden, tenzij de
digt het volk niet, maar schept verwar- koning zijn vertrouwen in mij her
ring en ondermijnt de staat, terwijl de roept".
arbeidersoppositie met haar stakingen Dat waren de-belangrijkste verkondi-
een schandalig verraad pleegt aan het gingen van de Spaanse premier. De
welvaartsstreven van het Spaanse toespraak van Navarro lijkt niet het
volk. De regering zal met al haar soort redevoering dat de oppositie er-
tot oktober onder handen mag nemen
(en naar schatting zijn 300 van de 565
leden zelfs al tegen de voorzichtige
plannen van Navarro) en die het volk
dan in een referendum mag goedkeu
ren - houdt het volgende in:
- een tweekamerstelsel voor het par
lement. waarbij alleen de tweede
kamer begin 1977 direct door het
volk gekozen zal worden, zonder ga
ranties dat zij de werkelijke wetge
vende macht niet met een ondemo
cratische eerste kamer moet delen,
en zonder verantwoording van de
regering tegenover het parlement;
- vrijheid voor partijvorming, met uit
sluiting van communisten, separa
tisten en terroristen, of wat daarvoor
doorgaat in de dunk van de regering:
- een hervorming van de vakbonden
die, zonder enige concrete belofte,
overgelaten wordt aan de top van
Franco's bureaucratieapparaat (dat
met een flinke communistische infil
tratie van onderaf kampt), na 'raad
pleging' van de basis.
Over amnestie werd zelfs helemaal
niet gesproken.
BELLINZONA - Zeven kinderen en een buschauffeur zijn om het leven geko
men toen een bus met schoolkinderen woensdagmorgen op een onbewaakte
overweg tussen Locarno en Bellinzona in het Zwitserse kanton Ticino door een
sneltrein gegrepen werd.
Zes kinderen - vijf meisjes en een jongen - tussen de acht en tien jaar waren op
slag dood. Een kind bezweek later aan zijn verwondingen. Twee kinderen werden
zwaar gewond.
DEN HAAG - (ANP) - PvdA-frac-
tievoorzitter Van Thijn heeft, als
voorzitter van de tweede
kamercommissie voor de
inlichtingen- en veiligheidsdien
sten zowel minister De Gaay Fort
man van binnenlandse zaken als
het hoofd van de binnenlandse vei
ligheidsdienst (BVD) Kuiper ge
vraagd op de kortstmogelijke ter
mijn mondeling overleg te plegen
met de commissie. Onderwerp van
dat overleg moet ondermeer zijn de
publikatie in het weekblad Else
viers Magazine van vorige week
over Russische KGB-spionnen in
Nederland.
De leden van de tweede
kamerfracties van 'D-66 en PPR
hebben inmiddels hoofdredacteur
Hoogendijk van Elseviers Magazine
schriftelijk verzocht concrete bij
zonderheden te publiceren over de
spionage in Nederland ten behoeve
van de KGB.
Onder de kop „KGB drong door in
de tweede kamer", meldde het
weekblad dat het „beschikt over
gegevens, verstrekt door de Ameri
kaanse geheime dienst. Uit die ge
gevens blijkt, dat een tweede
kamerlid van een progressieve par
tij (niet de PvdA) als KGB-agent in
Nederland opereert en meermalen
KGB-bijeenkomsten in een Oosteu
ropees land bijwoont". Elseviers
Magazine noemde geen naam van
het kamerlid, en ook niet van an
dere min of meer vooraanstaande
en alleen met hun functie aange
duide Nederlanders, die als KGB-
agent zouden opereren.
Brief
De dertien leden van D'66 en PPR
in de tweede kamer schreven on
dermeer het volgende aan hoofdre
dacteur Hoogendijk van Elseviers
„Wij nemen aan dat u als goed Ne
derlander de lijst van Nederlan
ders die werken als KGB-agent,
heeft overhandigd aan de militaire
inlichtingendienst en de binnen
landse veiligheidsdienst. Als
tweede-kamerleden behorende tot
een progressieve partij (niet PvdA)
die door het artikel in het weekblad
onder verdenking zijn geplaatst van
het begaan van een hoogst-ernstig
strafbaar feit en het breken van
onze ambtseed casu quo belofte,
verzoeken wij u met klem de naam
van het bedoelde kamerlid te publi
ceren".
Overleg
Hoofdredacteur Hoogendijk ver
klaarde woensdagavond desge
vraagd, dat hij vandaag met enkele
van zijn redacteuren zal overleg
gen of Elsevier met verdere publika-
ties over de KGB-zaak zal komen.
Hij zei de brief van de fracties van
D'66 en PPR nog niet te hebben
ontvangen.
„AFSPRAKEN IN HET PARLEMENT MOETEN NA GEKOMEN WORDEN"
hongaar
Hongaarse predikant mag niet naar
Vlissingen.
PAGINA 3
dreiging
Van Kemenade dreigt in de kamer mil
joenen in te trekken
PAGINA 4
badpak
Geen discussie in Vlissingse raad over
het badpak van Michiel A. de P.uyter
PAGINA 7
macaroni
Zeeuwen over op macroni bij gebrek
aan betaalbare aardappelen.
PAGINA 13
vakantie
Steeds minder Nederlanders op zomer
vakantie.
carter wint
Jimmy Carter wint in Pennsylvania en
vestigt zijn definitieve kandidatuur zo
goed als zeker.
PAGINA 15
uefa-beker
Sport: Liverpool verslaat Club Brugge
met 3-2.
PAGINA 17
jeanette
macntsmiaaeien ae wet en orae nana-
LISSABON (AFP) - De democratische
Volkspartij in Portugal (PPD) heeft
besloten haar twee ministerszetels te
rbeschikking te stellen van de pre
mier.
Partijsecretaris Carneiro zei tegen de
pers dat zijn partij geen regeringscrisis
•wil veroorzaken. Zij vindt het echter
nodig dat het kabinet wordt aangepast
aan de verkiezingsuitslag. Cameiro
staatr een coalitieregering voor van
PPD. socialisten en democratische en
sociale centrumpartij. De communis-
'ten zouden geen deel meer van de re
gering mogen uitmaken.
WASHINGTON (RTR) - Het Ameri
kaanse congres heeft woensdag een
militaire-hulpwet goedgekeurd
waarin 2230 miljoen dollar wordt ge
voteerd voor Israël en 705 miljoen
voor Egypte.
Pesident Gerald Ford heeft laten we
ten dat hij het er niet mee eens is en
desnoods zijn veto zal gebruiken.
VOOR 1985
VEILIGHEID
GARANDEREN
MIDDELBURG - In politieke kring in
Zeeland is woensdag voor een groot
deel afwijzend gereageerd op plannen
voor dijkverhoging rond de Ooster-
schelde, zoals die zijn ontvouwd in het
dinsdag gepresenteerde rapport van
het Amersfoortse ingenieursbureau
Dwars, Heederik en Verhev voor de
stichting 'Natuur en Mileu' Voorop
stond in de verschillende commenta
ren, dat de in het parlement gemaakte
afspraken over de Oosterschelde moe
ten worden nagekomen. Wat het rap
port zelf betreft had men twijfels over
de haalbaarheid van de dijkverhogin
gen in 1985 - een termijn, waarbinnen
voor Zeeland - zo werd gezegd- die
toe kan brengen zich op de traditionele
(hoewel verboden) 1 mei-betoging te
beteugelen. Integendeel, men kan ver
wachten dat de betogers op 30 april
(voornamelijk de niet-communisten)
en 1 mei (communisten en hun bond
genoten) luidkeels hun ongenoegen
zullen uiten over de 'Spaanse demo
cratie' van premier Navarro.
De democratie-van-bovenaf die Arias
aanbiedt - die het huidige 'parlement'
veiligheid nu wel moet worden gega
randeerd.
Het college van gedeputeerde staten
Zeeland is van plan op korte termijn
met, een verklaring te komen over de
Oosterschelde-kwestie. Ter provinciale
griffie liet men weten, dat de aanlei
ding daartoe ligt in het geactualiseerde
rapport van provinciale waterstaat
over de dijkverhoging.
korte tijd
Mr. J. F. G. Schlingemann. dc Zeeuwse
gedeputeerde, die onder meer de wa
terstaatsportefeuille heeft, gaf als zijn
mening dat het ingenieursbureau
Dwars Heederik en Verhey maar korte
tijd over een zo ingewikkeld vraag
stuk heeft gedaan. „Ze hebben daarbij
gebruik gemaakt van bestaande rap
porten, onder andere dat van de pro
vinciale waterstaat Zeeland. Het in
genieursbureau komt tot de conclusie
dat de verhoging van de dijken rond
de Oosterschelde mogelijk is voor
1985. Maar dan moet er zich ook wel
geen enkele moeilijkheid voordoen.
Dan zouden de mensen geen beroep
moeten doen op de wet op de ruimte
lijke ordening, niet op de indijkings-
wet, niet op de onteigeningswet. Maar
men kan natuurlijk niet de wet opzij
zetten, en daarmee de rechten van de
mensen", aldus de heer Schlingemann.
De gedeputeerde vervolgde: ..Boven
dien vraag ik mij af of het technisch
wel mogelijk is. omdat dijkverhoging
in een komgebied als de Oosterschelde
is. nogal problematisch is Problemen
als wijziging van stromingen, uitschu
ringen en dergelijke zou men eerst
grondig in het waterloopkundig labo
ratorium moeten bestuderen. Daarbij:
als de Oosterschelde open zou blijven,
zou dat een wijziging van de wet vra
gen, en daar is een meerderheid in ae
Kamers voor nodig. Voorzichtig gezegd
(Van onze correspondent)
BRUSSEL - Een van de grondslagen
van het Europese gemeenschappelijke
landbouwbeleid - de gelijkwaardige
behandeling van de lidstaten - wordt
aangetast als de landbouwministers
van de negen vrijdag in Luxemburg
akkoord gaan met voorstellen van de
Europese commissie, het dagelijks be
stuur van de Europese gemeenschap,
om de snel stijgende kosten van het
landbouwbeleid te beperken.
De maatregelen die ir. Lardinois. de
Europese landbouwcommissaris, voor
stelt. zouden een besparing opleveren
van ongeveer 200 miljoen Europese re-
keneenheden (één rekeneenheid is 3,62
gulden». Besparingen worden alge
meen nodig geacht omdat de kosten
van de gemeenschappelijke landbouw
de laatste maanden aanzienlijk zijn ge
stegen als gevolg van de waardedaling
duurt die wetswijziging al zeker twee
jaar, als iedereen meewerkt".
„Dan komen we aan de vaststelling
van de tracés van de dijkverhoging, en
dan treden die wetten zoals de wet op
de ruimtelijke ordening, indijkingswet
en onteigeninswet in werking. Er zul
len voor plaatsen als Yerseke, maar
ook als bijvoorbeeld Colijnsplaat
nieuwe bestemmingsplannen moeten
komen. Het is bekend dat de burgers
daarover beroep kunnen aantekenen.
Bij elkaar duurt zo'n procedure ook
nog eens twee jaar".
..Ons standpunt blijft gebaseerd op het
rapport van de provinciale waterstaat.
Dat is ook mede basis geweest voor de
commissie Klaasensz. die destijds con
cludeerde dat open houden van de
Oosterschelde niet juist is. Gezien alle
juridische, staatsrechterlijke, en tech
nische kanten van het plan van het in
genieursbureau is het onmogelijk de
dijkverhoging te realiseren vóór 1985.
van de Italiaanse lire en het Britse
pond.
Opmerkelijk is nu dat de Europese
commissie van Italië grotere offers
vraagt dan van Groot-Brittannlë
Voorgesteld wordt de Italiaanse
'groene lire' (de rekeneenheid die de
EEG gebruikt om de landbouwprijzen
in Italië vast te stellen i met zes pro
cent te devalueren. Dat levert op jaar
basis een besparing van 75 miljoen
R E. op. Een devaluatie van het Bntse
'groene pond' wordt niet voorgesteld
Het gaat om technische problemen die.
zo wordt in Brussel gesteldop langere
duur belangrijke politieke gevolgen
kunnen hebben. Niet in het minst in
Engeland zelf waar tegenstanders van
de gemeenschappelijke markt een
nieuw wapen in handen krijgen om ook
in de toekomst voor Groot-Brittannië
een uitzonderingsbehandeling op te ei
sen.
En wij blijven - gezien de veiligheid -
ons houden aan het jaar 1985", aldus
de gedeputeerde, die zei te hopen dat
een getij-doorlatende pijlerdam in de
Oosterschelde mogelijk zou blijken,
„Maar in ieder geval kunnen we geen
verdere onveiligheid na 1985 toestaan",
zo besloot de.heer Schlingemann.
Voorbarig
PvdA-fractievoorzitter in de Zeeuwse
staten YV. Don vond - „namens meer
deren in de fractie" - dat de afspraken
van 1974 moeten worden nagekomen.
„Wij staan op veiligheid in 1985. Voor
mij gaat de keus nog steeds tussen een
doorlaatbare dam of afsluting. Wal er
nu gebeurt is allemaal wat voorbarig
en ik vind dat onjuist van de actie
groepen. Ik wens daaraan ook niet mee
te doen. In 1974 is er - bij ons onder
fractiedwang - een compromis geslo
ten: een studie over een waterdoor-
tSlol zie pafinu 4 kolom l)
Buitenlanders
welkom
flMinigur Lubbers beert een
kort bezoek aan de Verenigde
Staten gebracht onder meer
om het bedrijfsleven daar
nog eens te attenderen op de
mogelijkheden van vestigin
gen in Nederland „Voor een aantal
Amerikanen heb ik ons land een paar
treden hoger kunnen heipen op de lad
der van de landen, waar het goed in
vesteren is", zei de minister bij zijn te
rugkeer Zijn departement poogt op al
lerlei manieren de goede relaties met
buitenlandse investeerders te bevorde
ren er wordt bijvoorbeeld geadver
teerd. Zo stond er deze week een wer
vende annonce tn de International
Herald Tribune, welk blad een speciaal
nummer over Nederland uitbracht,
„Wij zijn de industriéle delta van Eu
ropa". meldde de advertentie. ..Neder
land heeft altijd buitenlandse onder
nemingen welkom geheten".
.Altijd welkom: hel staat op het visi
tekaartje dal Nederland via de cen
trale overheid in het buitenland ach
terlaat. De verklaring van minister
Lubbers na zijn Amerikaanse reis wijst
opnieuw duidelijk in deze richting: de
investeerder uit de Verenigde Staten
wordt hier met open armen ontvangen
en kan op allerlei hulp rekenen. Neder
land „verleent wezenlijk steun aan
nieuwe industrieën in bepaalde lands
delen", aldus economische zaken in de
International Herald. Zou het hier ech
ter om een campagne zijn gegaan ten
behoeve van het een of andere pro-
dukt, dan zou vermoedelijk de consu
mentenbond 'eerlijkheid in de adver
tenties' hebben geeist. Want het wel
kom aan buitenlandse bedrijven is in
de Nederlandse samenleving niet altijd
even hartelijk. De afgelopen maanden
is dat bijvoorbeeld in Zeeland duidelijk
geworden naar aanleiding van de mo
gelijke komst van Montedison in het
Sloe: de overheden
slaan bij het zingen
van hun welkomst
lied tamelijk alleen.
Vakbondsbestuurders
bijvoorbeeld doen
er niet aan mee en hebben er de afge
lopen maanden geen doekjes om ge
wonden: zij willen Montedison niet en
hebben weinig vriendelijke dingen over
dit concern verteld. Betreft dat alleen
Montedison of gaat het soms om een
algemene 'anti-industrie'-houding?
Zouden de vakbondsopvattingen ten
aanzien van Amerikaanse investeer
ders anders zijn en wordt niet ook in
die gevallen gepoogd om vestiging te
verhinderen?
l\^en moet zich afvragen of de voor
lichting van economische zaken - zoals
die in de bewuste advertentie naar vo
ren komt - niet eigenlijk te rooskleurig
is. Vermoedelijk echter zal er aan se
rieuze kandidaten wel uitputtender
voorlichting worden gegeven. Er wordt
in die gevallen zeker meegedeeld dat
nieuwe bedrijven rekening moeten
houden met een kritische, zelfs afwij
zende houding van bepaalde vakbon
den, dat voorts ook dient te worden ge
rekend op fel verzet van bepaalde ac
tiegroepen. Vermoedelijk zal er echter
aan worden toegevoegd: „Trek je er
maar niets van aan, zolang je precies
voldoet aan de normen van de Neder
landse wetgeving is er niets aan de
hand". Uit alles blijkt namelijk dat het
kabinet-Den Uyl zich positief opstelt
tegenover buitenlandse investeerders.
Een typerende zin in dit verband uit de
al eerder geciteerde advertentie: „Ne
derland behandelt binnenlandse en
buitenlandse bedrijven precies gelijk.
Wij discrimineren niet: een trotse Ne
derlandse traditie". Het lijkt ons goed
om dat nog eens voor binnenlands ge
bruik vast te leggen: het kabinet-Den
Uyl wenst de vestiging van buiten
landse bedrijven in Nederland te be
vorderen. En als ze voldoen aan de
wettelijke voorschriften, kunnen ze
bovendien rekenen op een niet geringe
subsidie en hoeven ze zich geen zorgen
te maken. Niet over de vakbeweging,
niet over actiegroepen.
Ook de minister-president werkt
mee aan deze beeldvorming. In het
extra-nummer van de Herald Tribune
staat een interview met hem afge
drukt, waarbij hem is gevraagd naar de
verslechtering van de verhouding tus
sen vakbonden, ondernemers en rege
ring. „We hebben altijd nog het ge
ringst aantal stakingsdagen van de
westerse industriële wereld", zegt Den
Uyl. Weliswaar erkent hij dat sommige
vakbonden radicaler zijn geworden,
maar tegelijkertijd vindt hij ook de
ondernemers beter georganiseerd:
„Beide partijen hebben hun posities
verstevigd. Maar dat betekent niet dat
ze niet meer met elkaar kunnen onder
handelen of tot overeenstemming ko
men. Mijn regering doet er alles aan
om dat te bevorderen". Het lijkt er
haast op alsof het harmonie-model
weer hoog genoteerd staat in Neder
land: we zijn kennelijk allemaal lief
voor elkaar. Ons land is 'de ideale in
valsweg naar de welvarende markten
van West-Europa", deelt economische
zaken per advertentie aan het buiten
land mee. Toch aardig om af en toe
eens een buitenlandse krant te,lezen:
het wordt nog duidelijker hoe in Neder
land de regering over economische
groei denkt.
De Britse regering heefr besloten 2eu
Tritium isuperzwaar waterstof) te gaan
maken, waardoor het land onafhanke
lijk waterstofbommen en kernkoppen
zal kunnen vervaardigen.
radio-tv
Radio- en tv-programma's. strips.
PAGINA 21
bescherming
Lucas Bols beschermd door statuten
wijziging; beursfinancién. economie.
fitotlijn
