Hannie van Leeuwen blijft geloven
in CDA met een politieke vulling
NAAR EEN ONAFHANKELIJK TRANSKEI
Lardinois en de
bui boven Europa
A ANTJES IS NOOIT
GEÏSOLEERD GEWEEST'
YanBuuren
Bert Haanstra
Generaal
Grote, ouwe
Boeder
'V erhaal
verschil
van mening
in fractie
is apekool'
g,y-j/fnfV,
-
WOENSDAG 28 APRIL 1976
(Door een medewerker)
lardinois weg uit Brussel. Dat bericht heeft nogal wat opschudding verwekt,
vooral in boerenkring. Niet alleen vanwege het feit zelf, maar ook vanwege de
argumentatie De heer Lardinois heeft zelf te kennen gegeven dat hij zich om
persoonlijke en politieke overwegingen terugtrekt uit de Europese Commissie.
En nu komt het: de persoonlijke motieven had hij nog wel wat opzij willen schui
ven. als er geen politieke waren geweest. Het is dus duidelijk waar de schoen
wringt, het gaat niet goed in Europa Er is geen vooruitgang, en ook hier bete
kent stilstand achteruitgang Lardinois ziet hel blijkbaar niet zo erg meer zitten.
Is daar reden voor?
Wie nagaat hoe het de laatste jaren met de Europese éénwording is gelopen
heeft inderdaad weinig reden tot optimisme Het is alleen verbazingwekkend hoe
vindingrijk men is in het bedenken van middeltjes om toch nog iets van eenheid
te bewaren. Dat heeft vooral betrekking op het Europese landbouwbeleid Met
veel krammen en lijmen wordt deze kar in zo'n conditie gehouden, dat hij nog net
kan blijven rijden
De betekenis daarvan moet overigens niet worden gekleineerd, want vooral
voor Nederland als groot-exporteur op agrarisch gebied is alles wat er aan ge
meenschappelijks overblijft van het grootste belang. Er zijn momenteel een paar
vraagstukken aan de orde die als donkere wolken boven het Europa van de Ne
gen hangen.
Xn de eerste plaats het gebrek aan eenheid op monetair gebied, waardoor het
Europese markt- en prijsbeleid voor de landbouw steeds moeilijker te handhaven
is In de tweede plaats is er de problematiek in de zuivelsector, waar de ontwikke
ling van de produktie wat vooruit blijft lopën op de ontwikkeling van de afzet,
met als gevolg dat de kosten voor het Europese landbouwfonds hoog blijven. In
de derde plaats de afnemende bereidheid van verschillende lidstaten om de kos
ten van het gemeenschappelijk landbouwbeleid te blijven dragen.
Duitsland is de grote kampioen van de bezuiniging, maar ook ons kabinet heeft
in dit opzicht vorig jaar. toen minister Van der Stee op werkbezoek in Rusland
was. een scheve schaats gereden. Bezuinigen in Brussel is blijkbaar gemakkelij
ker dan in Bonn en Den Haag.
In de vierde plaats is er het vraagstuk van de toetreding van Griekenland, wat
het zuidelijk blok van de gemeenschap ongetwijfeld zal versterken en de twee
versnellingen-theorie van de Belgische premier Tindemans misschien tot een
noodzakelijk kwaad zal maken. Ten vijfde, ten zesde en ten zevende zijn er nog
wel wat zaken aan de orde. die een echt verenigd Europa eerder verder weg
schuiven, dan dichterbij halen. Allemaal bij elkaar gerekend geen erg wenkend
perspectief Dat Lardinois na een periode van ongeveer tien jaar - eerst als Ne
derlands minister van landbouw en daama als lid van de Europese Commissie
ais trekpaard te hebben gefungeerd van het gemeenschappelijk landbouwbeleid
- de mogelijkheid van een andere functie serieus gaat overwegen en ten slotte
aangrijpt is zo'n wonder niet.
Jammer is het overigens wel. Erg jammer, want Europa heeft meer dan ooit
behoefte aan een dagelijks bestuur, en dat is de Europese Commissie, dat bestaat
uit mensen met visie, overtuigingskracht en uithoudingsvermogen. Lardinois is
er zo een. De Rabobanken zijn daar overigens goed mee uit. Dat is de andere
kant van de zaak.
Wie Lardinois zal gaan opvolgen als lid van de Commissie is nog niet bekend.
Er worden wel namen genoemd: Boersma, Vredeling, Brinkhorst, maar dat zijn
speculaties. Er bestaan afspraken in Beneluxverband over de politieke kleur, de
vraag is voorts op welke portefeuille men mikt en of de beste kandidaten daar
voor ook beschikbaar zijn. De tijd zal het leren. Nederland met z'n geweldige
agrarische exportbelangen zou niet slecht af zijn als het opnieuw een landbouw
commissaris zou kunnen leveren.
HANNIE VAN LEEUWEN
(Door Piet Peperkamp) tt
XilLVERSUM - Hannie van Leeuwen, vice-voorzitter van de Tweede
Kamer-fractie van de ARP en al vele jaren steun en toeverlaat van fractieleider Aantjes, blijft
geloven in Wim Aantjes en óók in een CDA met - wat zij noemt - een politiek duidelijke vulling.
„Dat verhaal over verschil van mening in onze kamerfractie, dat sommigen vóór en anderen
tégen de brief van prof. Goudzwaard zijn, is volstrekt apekool", vertelde zij deze week in een
vraaggesprek. In de brief had prof. Goudzwaard, ook een vooraanstaand ARP'er en daarnaast
hoofdarchitect van het nieuwe CDA-verkiezingsprogramma, verklaard, dat hij het CDA niet
meer ziet zitten, als de drie partijen. ARP, CHU en KVP. door zouden hollen in de richting van
politieke vaagheid en niet voor de verkiezingen duidelijke politieke stellingen zouden betrek
ken.
Mevrouw Van Leeuwen kraakt ook
alle commentaren, waarin werd ge
zegd, dat Aantjes nadat hij zijn be
zorgdheid had uitgesproken over de
ontwikkeling van het CDA. door de
partijraad van de ARP min of meer in
de hoek werd gezet, toen deze partij
raad zich uitsprak vóór de totstand
koming van de ene CDA-
kandidatenlijst voor de verkiezingen
van volgend jaar. „Aantjes is nooit
geïsoleerd geweest. Hij heeft een
voortreffelijke rede gehouden, waarin
hij voor de partijraad verantwoording
heeft afgelegd van het politieke be
leid zoals dat door de fractie onder
zijn leiding is gevoerd Er zijn géén
stromingen in de ARP. Er is één
hoofdstroom, die zegt dat er een goed
CDA moet komen. De partijraad
heeft zich daarover ook in overweldi
gende meerderheid uitgespro
ken"
De ARP-partïjraad heeft z'n in
stemming met de ene CDA-lijst ver
bonden met enkele politieke voor
waarden. Deze zullen Aantjes mis
schien veel meer aanspreken dan po
litici in andere CDA-partijen. Gaat de
ARP ook akkoord met de CDA-lijst.
als niet aan de voorwaarden wordt
voldaan?
Hannie van Leeuwen: „Ik vind dat
je moet geloven in een zaak. wil je
kunnen slagen. Ik geloof in de echt
heid van onze voorwaarden en ik ge
loof ook in de echtheid van onze
CDA-partners, waarmee wij nu al zo
veel jaren aan het praten zijn. Ik ge
loof. dat we elkaar serieus zullen ne
men. Dus bij mij is het gewoonweg
niet in de picture om te gaan twijfe
len aan wie van onze partners ook Ik
blijf geloven dat we met elkaar een
oplossing vinden om te komen tot
een CDA met een heel duidelijk poli
tiek karakter, zoals prof Goud
zwaard heeft bedoeld. Zelf heb ik ook
nooit gezegd, dat. het CDA er niet
moet komen. Ik heb alleen gezegd:
het CDA kan er zo niet komen".
Wat gaat er nu eerst gebeuren?
„De kiesverenigingen van de ARP
overal in het land moeten nu beslis
sen over de toekomst van het CDA en
de toekomst van de ARP. In die dis
cussie zal ik me niet mengen. Op al
mijn spreekbeurten zal ik wel heel
duidelijk laten uitkomen hoe ik me
het CDA inhoudelijk voorstel. Het
ligt aan de „vulling", dus aan het po
litieke programma, hoe de evangeli
sche grondslag van het CDA in het
concrete beleid kan functioneren.
Welk verhaal je in de bijbel ook
neemt, het gaat altijd over de zwak
ken, de ontrechten en de mensen in
moeilijkheden. Het CDA moet her
kenbaar zijn in de wijze, waarop het
de overheid laat opkomen als schild
voor de zwakken".
Tot het inhoudelijke van het
CDA behoort volgens Hannie van
Leeuwen ook het verzoenen van
tegenstellingen in de samenleving.
..Vandaar ook dat we altijd hart
stochtelijk het voeren van goed over
leg hebben verdedigd. Niet alleen in
het bedrijfsleven, maar overal. Sa
men je verantwoordelijk voelen. Ik
vind het ook een heel belangrijke
zaak. dat je de pijn van het iets te
rugdraaien van onze welvaart niet
extra afschuift in de richting van
mensen, die het al minder goed heb
ben. Daarbij denk ik ook aan de arme
bevolking in de derde wereld".
Veel Nederlanders achten de kans.
dat er toch straks een CDA-lijst zal
komen heel gering. Is de tijd. gezien
het tot nu toé gevolgde tempo, niet
erg kort?
„Prof. Goudzwaard heeft zijn brief
geschreven - en zo moet men hem
ook nemen - vanuit een grote be
zorgdheid over het slagen van het
CDA. Hij heeft gezegd mensen, er
moet daar en daar politieke inhoud
aan worden gegeven. Zowel Aantjes
als De Boer (ARP-voorzitter) hebben
gezegd: neem ons ernstig in ons po
gen er een goed CDA van te maken-
De drie partijen kunnen tot elkaar
komen, als ze bereid zijn te gaan pra
ten over die vulling van het CDA én
die vulling is niet anders dan de poli
tieke voorwaarden die de partijraad
van de ARP heeft gesteld".
Hoe ziet u de kansen voor een
tweede kabinetrDen Uyl?
- Hoe ziet u de kansen voor een
tweede kabinet-Den Uyl? Als het
CDA nu niet zou lukken, kan er dan
een coalitie komen van de progres
sieven met bijvoorbeeld de ARP en
de groep Glastra van Loon-De
Zeeuw?
„Deze vraag gaat uit van het niet
slagen van het CDA en kan ik dus
niet beantwoorden. Ik ga voorlopig
nog steeds uit van het slagen van een
goed CDA. Aan de politieke rede van
Aantjes op de partijraad doe ik geen
tittel of jota af. Ik vind dus wel dat
het nodig is dat de samenwerking
met de PvdA in dit volgend
kabinet-Den Uyl wordt voortgezet
Het CDA moet zich politiek zo duide
lijk profileren, dat uit het programma
en uit de manier, waarmee met dit
programma in de verkiezingstijd
wordt gewerkt, vanzelf blijkt waar
het CDA staat. Ik zou het ook uitge
sproken willen horen, waar het CDA
politiek stelling heeft gekozen. Een
negatief punt ten aanzien van het
huidige kabinet is voor mij de voort
durende onevenredige bezuiniging op
defensie".
„De WD heeft in de oppositie ze
ker geen glansrol gespeeld. Om een
actuele zaak te noemen: de hele wij
ze. waarop ze uitgepakt hebben in de
NederhorsLaffaire. was beneden ni
veau. In het hele beleid van de WD
mis ik steeds meer de zorg voor de
zwakken in onze samenleving. Een
coalitie met de WD? Ook Andries-
sen van de KVP heeft het duidelijk
gezegd, als de VVD op de tegenwoor
dige toer doorgaat - een verandering
is daar niet in zicht - kan dat niet.
Het is gewoon geen bijdrage aan wat
nodig is in Nederland",
- Binnenkort komt het kabinet met
een bezuinigingsplan bij de Kamer.
Moeten de sociale uitkeringen wor
den teruggedraaid of moet loonstij
ging worden tegengegaan?
„Nou. iedereen studeert op het
ogenblik. PvdA heeft zich als fractie
hierover ook nog niet uitgesproken.
Als u mij vraagt: Heeft de ARP een
standpunt, dan zeg ik. dat wij zeer
zorgvuldig zullen kijken of van een
eventuele ombuigingsoperatie de
zwakken niet sterker de dupe zullen
worden. Ik ben wel bereid om ook in
de sociale uitkeringen te snijden,
maar daarbij gaat het om de wijze
waarop je dat doet. Ik hecht veel
waarde aan controle en uiterste
doelmatigheid binnen de sociale ver
zekeringen. Ik meen dat daarvan nu
nog niet over de gehele linie sprake
is. Ik denk bijvoorbeeld aan het ter
rein van de gezondheidszorg. Ik
riiaak daar zelf nogal wat van mee.
Daar spelen veel te veel kleine eigen
belangetjesmee. terwijl men niet be
reid is om met elkaar terwille van het
algemeen belang te komen tot een
doelmatige planning".
„Ik ben nog niet toe aan de beant
woording van de vraag of de sociale
uitkeringen losgekoppeld moeten
worden van het minimumloon. Daar
zou ik pas aan toe zijn. als is aange
toond dat alle andere mogelijkheden
tot bezuiniging ontoereikend zijn.
Een van de uitgangspunten van de
sociale verzekeringen is altijd ge
weest. dat wij samen uit solidariteit
ons verantwoordelijk voelen voor de
mensen, die buiten hun schuld in zo
danige omstandigheid verkeren, dat
zij niet in staat zijn voor hun eigen
inkomen te zorgen. In deze hele zaak
botst het op een gegeven moment. Je
moet ook oppassen met het snijden
in lonen. De positie van minimumlo
nen moet je net zo goed in het oog
houden als die van werkelijk zieken,
invaliden en bejaarden Als meneer
Groenevelt van de Industriebond
NW zegt. dat er bepaalde mensen
zijn onder zijn leden die bij de bezuin
iging moeten worden ontzien, dan
kan ik het daar mee eens zijn. Alleen,
dat zegt hij niet".
Ee,
Jen rechtvaardige verdeling van
de lasten is een uiterst moeilijke
zaak. verduidelijkt Hannie van
Leeuwen. „Zo wordt thans gepleit
voor de totstandkoming van een al
gemene wet gezondheidsverzekering.
Iedereen, die daar maar iets. verstand
van heeft, ziet niet hoe je dat finan
cieel op rechtvaardige wijze kan
doen. Dus zonder bepaalde groepen
sterk over te belasten. De vraag is
voor mij of je op dit ogenblik, als je
.voor zo'n ombuigingsoperatie staat
in de sociale verzekeringen, ook moet
beginnen aan een nieuwe volksverze
kering. Er is gezegd dat de algemene
wet gezondheidsverzekering niet kos
tenverhogend zal werken Dat is een
onbewezen stelling. Ik kan daar een
deskundig tegenverhaal over hou
den".
- Het bezuinigingsplan is door het
kabinet voor de volgende maand
aangekondigd. Hoe pakt de Kamer
zoiets aan0
„Het ontbreekt de Kamer aan een
apparaat om al die berekeningen uit
te voeren. Als men tegen mij zou zeg
gen. mevrouw Van Leeuwen, gaat u
er met een staf van tien mensen een
.Lu Den Haag is op 82-jarige
leeftijd Henk van Buuren overle
den. U denkt hem misschien niet
te kennen, maar u kent hem
hoogstwaarschijnlijk wel. Hij was
een van de dirigenten in Bert
Haanstra's film Fanfare. Een to
neelspeler dus. die in november
1958 een dubbel Jubileum vierde,
namelijk 40 Jaar aan het toneel en
25 jaar aan de Koninklijke
Schouwburg in Den Haag Maar
voor mijn gevoel was hij toch
vooral een man die een halve
eeuw te vroeg geboren werd. om
dat hij anders, in plaats van een
gewaardeerd maar onopvallend
acteur die in de beroemde stuk
ken altijd een der bijrollen vervul
de. een van onze belangrijkste tv-
acteurs was geworden. Daar ben
ik heilig van overtuigd.
De enkele keren dat ik hem zag
spelen, in een tv-stuk of In een
film, trof hij me steeds als een
man die over het fluïdum be
schikte dat iemand voor 100 pro
cent geschikt maakt voor het loe
rende oog van de camera, zonder
dat het hem tegelijkertijd bevor
dert tot een groot toneelspeler die
rechtstreeks vanaf het podium
een zaal bespeelt.
Ik bedoel dit: Peter Falk, die
Columbo speelt, is een acteur die
de televisie even gegoten zit als
zijn regenjasje, maar dat maakt
hem zeker niet even geschikt om
op het toneel Hamlet. Guilden-
stem of zelfs maar de doodgraver
te spelen Henk van Buuren was
geen Sir Laurence Olivier, hij was
een potentiële Peter Falk. alleen
werd hij 50 jaar te vroeg geboren
om dat te kunnen bewijzen.
Hel
Let voorgaande stukje heb ik
even per telefoon aan Bert Haan
stra voorgelezen, in de hoop dat
hij het met me eens zou zijn en er
zijn eigen visie aan zou willen toe
voegen. Toen ik halverwege las:
een van onze belangrijkste tv-
acteurs was geworden", zei hij:
„Daar ben ik voor 100 procent van
overtuigd". En nadat ik het tot
het eind toe had gelezen, zei hij:
„Ik ben het er totaal mee eens.
Mijn zoon Remco had voor een
filmpje dat hij voor CRM maakt
een zeer oud acteur nodig, en ik
zei toen tegen hem dat hij moest
vragen of Henk van Buuren daar
nog toe bereid en in staat was. En
twee dagen later kwam het be
richt dat hij was overleden!".
„Van Buuren had dat geloof
waardige naturel dat maar een
aantal mensen heeft. En het was
ook net of hij daar helemaal geen
moeite mee had. Dat is misschien
ook een vereiste. Hij was ook een
enorm leuke vent in een groep,
maar hij was niet iemand die aan
de weg timmerde, anders had men
in die 20 jaar na Fanfare toch wel
•vaker gebruik van hem gemaakt,
want hij was een geweldig bruik
bare man. Een echte Hagenaar,
dat kon je ook nog wel horen in
zijn dialogen: hij had het accent
van een Hagenaar. En mooie
trouwe ogen. met iets heel
schranders erachter". Aldus Bert
Haanstra.
Valérie André. arts en helikop-
terpilote. is als eerste vrouw in
Frankrijk tot generaal benoemd.
Ik zou het misschien nóg mooier
hebben gevonden als voor het
eerst een generaal tot vrouw was
benoemd, maar dit vind ik toch
ook al heel mooi. Op een perscon
ferentie vroeg een journalist hoe
hij haar nu moest aanspreken.
Haar antwoord was kort en krach
tig. meldde het persbericht. Ze zei
(aanstrepen wat u denkt dat haar
korte en krachtige antwoord was):
1. Valérie!: 2. Ma chérie!: 3. Ma
dame le géneral! (tip voor degenen
die naar het juiste antwoord zoe
ken: het is altijd datgene wat je
verwacht).
F*rits van Echten uit Assen schrijft mij, dat mr. Van Oldebeek. officier van
justitie in Assen en bekend van de treinkapers, jaren geleden als klerkje bij
zo'n Rijksinkoopbureau grote bruine archiefdozen had besteld, en toen de
orderbon terugkreeg met de aanmerking dat de opgaaf verkeerd was. die
moest zijn: „Archiefdozen, grote, bruine", waarop hij onder de orderbon te
rugschreef: „Jullie zijn hoeren, grote, ouwe".
halfjaar op zitten, dan wil ik best een
plan maken. De ambtelijke commis
sie Lamers werkt zo. Die kan laatjes
opentrekken. Dat wacht ik gewoon
af. Als de kamerleden die nota krij
gen. dan hebben wij genoeg deskun
digheid om dat aan te kunnen. Dan
gaat het erom te beoordelen wat de
commissie aandraagt".
Onderwijs
- Ziet u een aantasting van de
vrijheid van onderwijs in het voorstel
van het kabinet om een artikel in de
grondwet te wijzigen? Van de zijde
van de KVP en de CHU zijn protesten
gekomen.
„Ik onderschrijf de opmerking van
Aantjes, dat het om de vraag gaat of
de minister van onderwijs wel of niet
meer macht krijgt dan hij nu heeft.
Meer of minder macht dan nu is niet
gewenst en dat zal de toetssteen zijn.'
De stelling dat de regering de onder
wijsvrijheid wil aantasten lijkt ons
voorbarig. We zitten met de KVP en
de CHU jn een CDA- onderwijscom
missie. Ik heb goede hoop. dat we
daarin op dit punt toch wel tot over
eenstemming komen".
- Blijft het abortusvraagstuk ook als
een zwaard van Damocles boven het
volgende kabinet hangen? Wat vindt
u van het abortuscompromis van
WD en PvdA?
„Dat compromisvoorstel is hele
maal nog niet bij de Kamer aange
komen. Dat vind ik politiek een zeer
wonderlijke zaak. Het abortusont-
werp van de WD was eind januari al
klaar. Na twee maanden kwam als
een dubbeltje uit een doosje die ope
ratie van de PvdA om te komen tot
een compromis met de WD. Ze doen
alsof het bijna rond is. maar er is nog
geen stuk te zien. Als WD en PvdA
elkaar echt unaniem kunnen vinden-
wat ik betwijfel -. komen ze samen
aan 63 stemmen in de Kamer. Ze
moeten dan altijd nog 13 stemmen
uit andere partijen zien te krijgen
voor een meerderheid. Ik vind wel
dat die abortuskwestie in deze kabi
netsperiode behandeld moet worden,
maar dat zal op zijn vroegst in het na
jaar aan de orde kunnen komen, ten-
zij ze heel snel het ontwerp aanbie
den".
Oosterschelde
- Moet de Oosterschelde dicht met
een deltadam of moet hij open blij
ven?
„De meerderheid van onze fractie
was vóór afsluiting. Het milieu acht
ik heel belangrijk, majir de mens
heeft in Gods schepping toch wel een
bijzondere plaats. We Oiogen niet
spelen met de veiligheid van men
sen. Ik laat een kiertje open voor het
geval er nieuwe ontwikkelingen zijn
in Zeeland, maar ik denk niet dat dit
zo is.".
EU
TOE EHH
-tJRft -
(Van onze correspondent)
Johannesburg - „Er is
geen twijfel aan, dat Transkei de
economische en politieke kracht
heeft om een nieuwe natie te wor
den". Dat is de mening van de Ame
rikaanse hoogleraar prof. Valentino
Belfiglio. Hij is een van de vele ge
leerden uit verscheidene landen, die
naar de hoofdstad van Transkei,
Oemtata, zijn gekomen om deel te
nemen aan een vierdaags congres
over de toekomst van dit Zuidafri-
kaanse thuisland, dat op 26 oktober
van dit jaar zelfstandig wor^t.
De republiek Transkei zal op die datum een
onafhankelijke en soevereine staat worden.
Transkei, dat in het zuidoosten van Zuid-
Afrika ligt. aan de kust van de Indische
Oceaan en grenzend aan Lesotho, zal het eer
ste zijn van de negen bantoestans (thuislan
den) die van de regering in Pretoria onafhan
kelijkheid krijgen volgens de politiek van de
zgn. gescheiden ontwikkeling (de apart
heid).
Volgens de Westduitse dr. Klaus von der
Ropp van de stichting Wetenschap en Poli
tiek in Bonn zijn „de blanke Zuidafrikaners
met hun politiek van apartheid op weg naar
zelfmoord". Hij kreeg op het congres steun
van zijn Zuidafrikaanse collega prof. G. M. E.
Leistner. directeur van het Afrika Instituut
in Pretoria: „Het lijkt een illusie, te geloven
dat de zwarte mensen nog lang tevreden zul
len zijn met een situatie waarin de blanken
eenzijdig besluiten over alle volksgroepen
kunnen nemen".
De Engelse hoogleraar Jack Spence van de
universiteit van Leicester waarschuwde er
voor het pleidooi van Zuid-Afrika te geloven,
datde onafhankelijkheid van Transkei gelijk
staat met dekolonisatie en zelfbeschikking.
„Een erkenning van Transkei zou, voor zover
het de Verenigde Naties aangaat, gezien
kunnen worden als een morele goedkeuring
van een produkt van de apartheid".
Ook de Westduitse prof. Th. Hanf van de
universiteit in Freiburg huldigt de mening
dat geen enkel Europees land Transkei zal
moeten erkennen voordat dit door de VN ge
beurt. Een tijdlang heerste, aldus Hanf, in
West-Duitsland de opvatting dat men
Transkei zou moeten erkennen en door in
vesteringen zou moeten steunen. Na de ge
beurtenissen in Angola is men daar heel an
ders over gaan denken.
Een heel ander geluid kwam van de kant
van prof. Daniel Frei van de universiteit van
Zuerich. Hij is meer dan optimistisch en ge
looft in de toekomst van deze nieuwe staat,
ook al blijft internationale erkenning uit. De
ontwikkeling zal daardoor niet tegengehou
den worden, zo meent hij.
Een van de positiefste sprekers op het con
gres in Oemtata was de Amerikaan Jay Par
ker. Parker, zelf behorende tot het zwarte
volksdeel van de Verenigde Staten, heeft in
Washington onlangs de organisatie „Friends
of the Transkei" opgericht. Hij is van mening
dat uiteindelijk verschillende landen van de
Organisatie voor Afrikaanse Eenheid Trans
kei zullen accepteren. „Transkei is geen pro
dukt van de apartheid", aldus Parker, „maar
een gebied dat door Engeland werd gean
nexeerd en later aan de toenmalige Unie van
Zuid-Afrika toegevoegd. Volgens Parker is er
geen wezenlijk verschil tussen Transkei en de
vroegere Britse protectoraten Botswana, Le
sotho en Swaziland.
Interessant was, dat de opvattingen van de
Amerikaan Parker lijnrecht stonden tegen
over die van de Westduitser Von der Ropp.
Als een van de laatste sprekers zei Von der
Ropp, die in Wesb-Duitsland als kenner van
Afrika wordt beschouwd, dat de wereld de
Zuidafrikaanse racistische politiek doorziet
en nooit zal aanvaarden. Een oplossing van
de problemen kan volgens Von der Ropp al
leen gevonden worden in de schepping van
een grote zwarte staat en een kleinere staat
voor de blanken, kleurlingen en Aziaten.