PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VOORUITZICHTEN
WERELDECONOMIE
NIET BEMOEDIGEND
PvdA en VVD eens over
een abortus-wetsontwerp
„Kamer krijgt vóór Oosterscheldedebat
alle informatie over dijkverhogingen
de krant
van zeeland
Bintje
nog
even
fUO
Dr. Zijlstra: Inflatiekwaal genezen
om arbeidsplaatsen te kunnen scheppen
VS 'ONVERBIDDELIJK'
TEGEN REGIME-SMITH
Smith: zwarte
leiders in
regering
55
Klaar voor
onder water
pagina IJ
219e jaargang no. 100
Woensdag 28 april 1976
AMSTERDAM (ANP) - Als er ten aanzien van de kwaal van de inflatie geen genezing optreedt, zal
al daarom een economisch herstel, gepaard gaand met het scheppen van voldoende arbeidsplaat
sen, niet mogelijk zijn. De door de inflatie geschapen wanorde laat een gezonde economische ont
wikkeling niet toe, nog afgezien van de funeste repercussies op het maatschappelijk en politiek
vlak. Wie dit nu nog niet wil aanvaarden is ziende blind en horende doof, aldus de president van de
Nederlandsche Bank, dr. J.Zijlstra, in het jaarverslag over 1975.
Dr. Zijlstra vindt de vooruitzichten
voor de wereldeconomie niet bemoedi
gend. Voor 1976 wordt in de geïndus
trialiseerde ontwikkelde landen een in
flatie van gemiddeld 7,5 pet verwacht.
Wü zijn in zoverre terug in 1973, dat is
terug bij de inflatiegraad aan de voor
avond van de oliecrisis. De olieprijzen
zijn in 1975 nauwelijks gestegen, de
prijzen van andere grondstoffen liggen
op een beduidend lager peil dan toen;
ondanks de depressie is de inflatie ge
bleven. Zij heeft zich met grote hard
nekkigheid in het economische bestel
genesteld. Slechts in zeer beperkt aan
tal landen lijkt de inflatie dit jaar we
zenlijk te zullen worden bedwongen.
Zwitserland en Duitsland, misschien
ook de V.S. kunnen in dit verband
worden genoemd. Nederland behoort,
helaas, nog niet hiertoe, aldus dr. Zijl-
hoechst
verbijstering
Grote verbijstering in het proces tegen
de Kerkraadse hoofdverpleger.
PAGINA 4
van leeuwen
mm
Het is duidelijk dat de mogelijkhe
den om met behulp van het bugettaire
en monetaire beleid het doel, het de
baas worden van de inflatie, snel af
nemen met de toeneming van de infla
tiegraad. Rechtstreeks ingrijpen in het
kosten- en prijzenbeloop wordt dan
onontkoombaar, met alle politieke
problemen vandien. Hoe drastisch zo'n
ingrijpen dan moet zijn wordt scherp
gedemonstreerd in het Verenigd Ko
ninkrijk. Wanneer men zich dan ook de
vraag stelt, of de onmiskenbare con
junctuuropleving die zich op het ogen
blik allerwege, zij het in verschillende
mate, voordoet, korstondig dan wel
bestendig zal zijn, ligt het antwoord in
het voorgaande besloten. Een verder
terugdringen van de inflatie is essen
tieel. Alleen dan zal de conjuncturele
opleving een duurzame en gezonde
ontwikkeling kunnen inluiden, waarbij
de intussen opgelopen schade aan
structurele werkloosheid kan worden
herstel door een zodanige omvang van
de investeringen dat de nodige arbeid
splaatsen worden geschapen en ge
handhaafd.
Deze netelige opgave wordt verzwaard
door de onzekerheden met betrekking
tcit de functionering van het interna
tionale monetaire bestel, aldus dr. Zijl
stra.
Nederland
De Nederlandse economie heeft vorig
jaar vrijwel dezelfde kenmerken gedra
gen als 1974: een sterke externe positie
met ernstige interne problemen. De in
flatie is volstrekt onvoldoende terug
gedrongen. Aan de grote bezorgdheid
•die men behoort te hebben voor de
werkgelegenheid op middellange ter
mijn kan niemand zich meer onttrek
ken.
De winsterosie, die een belangrijke
rol speelt, kwam in 1975 niet tot stil
stand. De arbeidsinkomensquote steeg
met 3 punten, gecorrigeerd voor onder
meer de aardgaswinning zelfs met 6
punten. Een en ander bracht mee, dat
over het in de ondernemingen geinves-
teerde vermogen, slechts een minimaal
rendement werd verkregen. Deze win
sterosie is reeds gedurende een aantal
jaren opgetreden. De gevolgen voor de
investeringen en daarmee voor de
werkgelegenheid waren voorspelbaar
en zijn voorspeld, aldus dr. Zijlstra.
Er is in 1974 en '75 een forse uitdeling
geweest aan de collectieve sector en de
loontrekkenden ten last van de be-
drijfsrendementen. Moge dit voor 1974
begrijpelijk en aanvaardbaar zijn ge
weest in verband met de plotselingen
stijging van de olieprijzen, 1975 had
daarvoor ten minste een gedeeltelijke
compensatie moeten bieden," aldus de
heer Zijlstra.
abortus
kabel
i muitivisie: tragedie of;
deruyter
Tweedaags symposium in Den Helder
ter nagedachtenis van Dc Ruyter.
fluor
Fluoridering van het drinkwater moet
worden gestaakt.
PAGINA 13
titel
Sport. Liverpool heeft liever de landsti-i
tel dan de,UEFA-cup.
collectie
De Nederlandse Kunststichting begint
een nieuw seizoen, met de daarbij be-
horende collecties. Verder op 14: radio-
en tv-programma's en strips.
PAGINA 15
kapitaal
Één procent
In welk spoor de Nederlandse econo
mie nu rijdt valt af te lezen uit de mid
dellange verkenningen van het Cen
traal Planbureau. Daaruit blijkt, dat
zonder drastische beleidswijzigingen
de werkloosheid in 1980 tot meer dan
250.000 zal kunnen oplopen, terwijl met
een straf ingrijpen het peil met 50.000
zal kunnen dalen. Dit is het geval, en
dat moet niet worden vergeten, bij een
verondersteld internationaal conjunc
tuurherstel. Zeer verontrustend is ook
de prijsstijging, die met en zonder be
leidswijzigingen 6,5 en 8 pet zal zijn.
De bedoelde ingreep bestaat uit het
plan om in de komende jaren het be
slag van de collectieve sector met niet
meer dan 1 pet per jaar te doen toene
men. Bij een veronderstelde reële groei
van het nationale inkomen van 3,5 pet
tot 4 pet betekent een en ander dat
van deze groei ongeveer 80 pet aan de
collectieve en 20 pet aan de particu
liere sector zal toevloeien. Zonder deze
beperking tot een procent zouden
belasting- en premiedruk samen zoda
nig oplopen dat meer dan 100 pet van
de reele groei aan de collectieve sector
zou toevallen.
De een-procents-operatie is even on
vermijdelijk als moeilijk.
Rust
Dit neemt niet weg dat de voorgeno
men ingreep grote instemming ver
dient, aldus dr. Zijlstra. Wanneer hij
snel en krachtig ter hand wordt geno
men, kan de nadere gedachtenwisse-
ling over de vraag of verder gaande
beperkingen vereist zijn in een wat
rustiger vaarwater komen. Aangezien
het niet aannemelijk is dat het beslag
van de collectieve sector op het natio
nale inkomen ten alle tijde moeten
blijven toenemen, dient een discussie
op gang te komen over het peil waarop
en de voorwaarden waaronder dit be
slag kan worden gestabiliseerd. Onder
die omstandigheden zou de voeding
van de collectieve sector bestaan uit
de vruchten van een belijkblijvende
belasting- en premiedruk. De collec
tieve sector zou dan in normale zin ge
lijke tred houden met het nationale in
komen.
de bankpresident oorzaak en gevolg
van de economische moeilijkheden
niet".
De FNV meent dat de inflatie veeleer
een symptoom is van een ongezonde
economische ontwikkeling en van de
sociale en politieke spanningen die
daarvan de gevolgen zijn. Dr. Zijlstra
wijst de inflatie als oorzaak zelf aan.
De woordvoerder: „De analyse van de
president blijft steken waar ze zou
moeten beginnen. Dr. Zijlstra zegt niet
waar de inflatie vandaan komt en hoe
die bestreden moet worden. Er zal die
per gegraven moeten worden om de
wortels van het kwaad aan de opper
vlakte te brengen en dan zullen er fac
toren tevoorschijn komen als de onge
controleerde investeringsactiviteit van
de afgelopen vijf tot tien jaar, die tot
grote sociale spanningen heeft geleid
en die ons heeft opgescheept met een
ongezonde economische structuur".
Voorzitter J. Lanser van het Christelijk
Nationaal Vakverbond (CNV) vindt dat
het verslag van de president van de
Nederlandsche Bank een duidelijke
analyse geeft van de financieel-
economische toestand waarin Neder
land zich bevindt. Hij kan de visie van
dr. Zijlstra onderschrijven.
Het Nederlands Christelijk Werkge
versverbond (NCW) stemt in met de
prioriteiten die de president van de
Nederlandsche Bank in het jaarver
slag over 1975 noemt.
Burgemeester Van der Louw is tij
dens zijn bezoek aan de Bulgaarse ha
venstad Burgas benoemd tot ere
burger van deze stad.
LOESAKA (RTR) - De Verenigde Sta
ten 'verzetten zich onverbiddelijk'
tegen het blanke minderheidsregime
in Rhodesië tot in dat land een zwarte
meerderheidsbewïnd is totstand ge
bracht. Dit zei Henry Kissinger dins
dagmiddag tijdens een lunch met pre
sident Kenneth Kaoenda van Zambia.
Amerika steunt naar zijn zeggen op de
krachtigste wijze het Britse voorstel
voor onderhandelingen die binnen
twee jaar moeten leiden tot een zwart
meerderheidsbewind in Rhodesië.
Kissinger sprak zich ook uit voor een
striktere toepassing door Amerika van
de VN-sancties tegen het regime van
Ian Smith en voor het uitoefenen van bereikt". Volgens Kissinger zal de
druk op andere landen die de boycot regering-Ford er bij het congres op
van Rhodesië op uitgebreide schaal aandringen het amendement Bvrd
schenden, waarmee hij doelde op in te trekken, 'n maatregel van het
Frankrijk en Japan. De toespraak van congres die het Amerika mogelijk
de bewindsman leek op een Ameri- maakt chroom uit Rhodesië te impor-
kaanse verklaring van psychologische, teren tegen de sancties van de Ver-
economische en diplomatieke oorlog- enigde Naties in. „Tegelijk met deze
voering tegen Rhodesië. Het is veruit poging zullen wij andere industriële
de krachtigste stellingname die de landen benaderen om een strikte en
Verenigde Staten tot nu toe tegen de uitgebreide internationale toepassing
regering van Smith hebben ingeno- van de sancties te waarborgen",
men. Kissinger ging in zijn toespraak ook in
z. i i r*'f op de positie van en de situatie in
UnverOlddeLljk Zuid-Afrika. Hij drong er bij de rege-
„Het regime in Salisbury moet begrij- in Pretoria op aan een tijdschema
pen dat het geen Amerikaanse diplo- bekend te maken voor het verlenen
matieke of materiële steun kan ver- van zelfbeschikking aan Zuid-West-
wachten gedurende zijn conflict met de Afrika, waarvoor Kissinger de Afri-
Afrikaanse staten of Afrikaanse bevrij
dingsbewegingen", aldus Kissinger.
„Het zal daarentegen worden gecon
fronteerd met onze onverbiddelijke
oppositie tot een definitieve regeling is
ANDRIESSEN: VAN AGT NU NIET MEER GEBONDEN
Waardering
Een woordvoerder van
de Federatie Nederlandse vakbewe
ging (FNV) sprak waarderend over de
heldere uiteenzetting van dr. Zijlstra,
maar, zo vroeg hij zich af „verwisselt
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - Tussen de fracties
van PvdA en VVD in de tweede
kamer is volledige overeenstem
ming bereikt over de indiening van
een nieuw, gezamenlijk abortus
wetsontwerp. Ook is er overeen
stemming over de nu te volgen
procedure, die er in voorziet dat
het nieuwe initiatief-ontwerp mid
den volgende week bij de tweede
kamer zal worden ingediend door
de initiatiefnemers Lamberts-
Roethof (beiden pvda) en mevrouw
Vader-Smit en Geurtsen (beiden
wd).
De initiatiefnemers kwamen dins
dag tot de conclusie dat het indie
nen van een gemeenschappelijk
wetsontwerp de voorkeur verdient
boven het apart behandelen van de
twee initiatier-ontwerpen (zoals de
PvdA eigenlijk had gewild).
Het gecombineerde PvdA-.WD-
voorstel zal, zoals gemeld, inhouden
dat abortus uit het strafrecht ver
dwijnt, terwijl daarnaast de nodige
waarborgen voor het toezicht op de
ingreep en de klinieken zal worden
opgenomen. De grens van drie
maanden waarna abortus in geen
geval meer toelaatbaar zou zijn, is
uit het wetsontwerp verdwenen.
Hoeksteen
KVP en ARP, die ruim een jaar ge
leden een eigen voorstel Van
Schaik-Van Leeuwen indienden,
hebben aangekondigd zich niet
zonder meer bij het PvdA-WD-
ontwerp, dat op een meerderheid in
de Kamer kan rekenen, te zullen
neerleggen. KVP-leider Andriessen
zei dinsdagavond in een nogal fel
commentaar, dat PvdA en WD, op
een zo belangrijke hoeksteen van de
rechtsorde als de abortuswetgeving,
het blijkbaar in korte tijd eens kun
nen worden.
Volgens Andriessen is minister Van
Agt van justitie nu in geen geval
meer gehouden zijn handtekening
te zetten onder het PvdA-WD-
ontwerp als het eenmaal is aange
nomen.
De binding die Van Agt eventueel
kon hebben aan de afspraken die
tijdens de formatie van het
kabinet-Den Uyl in 1973 op dit punt
zijn gemaakt, zijn door het indie
nen van het PvdA-WD-voorstel in
elk geval volledig weggenomen,
aldus Andriessen.
kaanse naam Namibië bezigde. Hij
waarschuwde Zuid-Afrika tevens dat
het minder tijd heeft dan het zelf denkt
alvorens een eind te maken aan de
apartheid.
Plan-Smith
Premier Ian Smith zal vier zwarte
stamhoofden als minister opnemen in
zijn tot dusver geheel blanke regering.
Nog eens zes zwarte Rhodesiërs krij
gen de rang van onderminister in het
Kabinet-Smith. Drie van hen worden
vandaag benoemd, de andere drie op
een later tijdstip.
Met deze maatregel heeft Smith de na
tionalistische eis tot onmiddellijke
overgang naar een zwart meerder-
heidsbewind willen indammen.
Hij is daarin niet geslaagd, zoals uit de
eerste reacties blijkt. Beide vleugels
van de uiteengevallen Afrikaanse na
tionale raad (ANC) hebben de benoe
mingen als onvoldodned «geken
schetst.
KVP-KAMERLID CORNELISSEN TIJDENS PRESENTATIE
RAPPORT INGENIEURSBUREAU OVER DIJKVERHOGING:
Vondeling peilt
behoefte kamer
aan debat over
gijzelingsacties
DEN HAAG (ANP) - Tweede
kamervoorzitter Vondeling zal deze
week nagaan hoe kamer en regering
denken over het houden van een ka
merdebat. waarin de politieke kant
van de gijzelingsacties in Beilen ei»
Amsterdam aangesneden wordt.
Nederland voerde (iets) minder kapi- I
taai uit.
SOSACHTER
CONCLUSIES
IN RAPPORT
(Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG - Het KVP-Tweede-
Kamerlid Cornelissen verwacht dat
minister Westerterp van verkeer en
waterstaat de Tweede Kamer voor het
debat over de Oosterschelde ook ge
degen informatie zal verstrekken over
de mogelijkheid van dijkverhoging
rond de zeearm. De waterstaatdes-
kundige van de KVP-fractie zei dat
dinsdag tijdens een persconferentie,
waarop het Comité Samenwerking
Oosterschelde (SOS) het rapport dat
het Amersfoortse ingenieursbureau
Dwars, Heederik en Verhey BV over
dijkverhoging officieel in de open
baarheid bracht. Zoals vorige week
gemeld acht dit bureau dijkverhoging
technisch en organisatorisch uitvoer-
De heer Cornelissen - die tot kort gele
den vasthield aan het standpunt dat
de Oosterschelde zonder meer moet
worden afgesloten als de bouw van een
doorlatende dam niet mogelijk is -
stelde dat het rapport van het inge
nieursbureau niet op alle vragen ant
woord geeft, maar hij karakteriseerde
het toch als 'een goede bouwsteen voor
de discussie. Ik verwacht dat minister
Westerterp er een commentaar bij zal
schrijven'. „Ik twijfel er niet aan dat we
bij het kamerdebat over de Ooster
schelde over informatie over dijkver
hoging kunnen beschikken", aldus de
heer Cornelissen. Hij maakte overigens
duidelijk, dat zijn standpunt nog
steeds is dat primair moet worden
vastgehouden aan de in 1974 gemaakte
afspraken. „Als zich nieuwe ontwikke
lingen voordoen, moeten die echter in
het parlement besproken worden",
oordeelde hij.
De ARP-woordvoerder Schakel liet
zich tijdens de persconferentie kort uit
over het rapDort. „Ik vrees dat ik met
weinig woorden de feestvreugde zou
bederven. Er is ook zoiets als de zui
verheid van het politieke milieu",
stelde hij. De heer Van Rossum van de
SGP over de inhoud van het rapport:
„Ik geloof er geen snars van". De
PvdA-waterstaatwooravoerder Roeis
toonde zich ingenomen met het rap
port. evenals fractieleider Terlouw van
D'66.
De twijfel die de heer Cornelissen op
een aantal punten over de inhoud van
het rapport had, baseerde hij vooral op
deze conclusie van het ingenieursbu
reau: „Het is technisch en organisato
risch mogelijk om de primaire water
kering langs het Oosterscheldebekken
uiterlijk in 1985 op hoogte te brengen,
mits rijk en provincie aan hun aandeel
in de realisering van deze werken prio
riteit geven, mits de politieke wil en de
bestuurlijke activiteit van de lagere
overheden voldoende kunnen worden
gemobiliseerd, en mits belangengroe
pen en belanghebbenden hun bijdrage
tot de besluitvorming beheerst en in
redelijk samenspel willen leveren".
De heer Cornelissen: „Over die drie
mitsen moet meer helderheid komen.
Er zijn vragen als: „zal de provincie
meewerken13", „wat doen de water
schappen?" en „is het voor de hand
liggend dat gedupeerden vlot zullen
meewerken?" In het rapport van de
provinciale waterstaat van Zeeland
wordt uitgegaan van een termijn van
15 tot 20 jaar als er niet te veel beroep
sprocedures zijn. Dat rapport wordt nu
door deze studie van tafel geveegd. Het
is de moeite waard nu van deskundige
instanties een reactie te krijgen".
Ir. A. J. Klein, medewerker van het
Amersfoortse ingenieursbureau, ont
kende dat het rapport van de provin
ciale waterstaat van tafel wordt ge
veegd. „Zeeland is uitgegaan van de
beschikbare capaciteit in het gebied.
Wij zijn ervan uitgegaan dat, als men
besluit tot dijkverhoging, men dat
doet omdat het een landsbelang is.
Dan moet ook capaciteit van elders
worden aangetrokken", aldus de heer
Klein.
5Wel grenzen'
Over de voorbehouden ten aanzien van
de medewerking van overheidsinstan
ties en belangengroepen zei hij. dat in
de studie ruimte is gelaten voor het
normale spel van overleg met gedu
peerden. „Daaraan moet men dan wel
grenzen stellen", voegde hij eraan toe.
In de studie van het ingenieursbureau
staat over dat punt letterlijk: ..In onze
voorstellen is ruimte gelaten voor het
nodige vooroverleg, zowel als voor de
wettelijk voorgeschreven bezwaard en-
procedures. onteigeningsprocedures,
enzovoorts. Zodra echter uitgebreide
beroepsprocedures moeten worden ge
voerd, kan daardoor het tempo zoda
nig worden vertraagd, dat realisering
der werken in 1985 in gevaar komt"
De heer Klein: „Men zal afhankelijk
(Slot zie pagina 8 kolom 1)
DEN HAAG - Het kabinet zal ia
zijn wekelijkse vergadering, dit
maal op donderdag, maatregelen
bespreken om het hoofd te bieden
aan de nog steeds stijgende aar
dappelprijzen.
Als voorlopige maatregel is dinsdag
besloten de subsidie aan de handel
van 30 op 60 cent per kilo te bren
gen om te voorkomen dat de hande
laren verlies lijden. De maximum
prijs in de winkel kan daardoor nog
even f 1.20 per kilo (verpakt) blijven.
De maatregel geldt alleen voor het
ras Bintje.
