PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT PORTUGAL STAAT VOOR MOEILIJKE KABINETSFORMATIE Grote terughoudendheid hanteren van consolidatiekernen in Zeeland de krant van zeeland CIA DIEP GEPENETREERD IN UNIVERSITAIRE LEVEN ARP-kaderleden tegen CDA-lijst Winst conservatieven en communisten, verlies voor socialisten van Soares MEERDERHEID DOOR COALITIEVORMING Zuid-Afrika arresteert terroristen vandaag Zender 9Eendracht9 in werking gesteld Eerste deel rapport vrijgegeven Moord opgelost 219e jaargang no. 99 Dinsdag 27 april 1976 LISSABON (RTR, GPD) - De stembus-uitslag van de parlementsverkiezingen heeft Portugal voor een uiterst moeilijke regeringsformatie geplaatst. Geen van de partijen kreeg de absolute meerder heid. De socialistische partij van Mario Soares is met 35 procent van de stemmen veruit de grootste partij, gevolgd door de centrumpartij PPD met bijna 24 procent, terwijl de communisten en de rechtsgeoriënteerde centrumdemocraten (CDS) ongeveer gelijk op de derde plaats zijn geëindigd, met respectievelijk 15 en 14 procent van de stemmen. Mario Soares blijft de grootste partij ondanks een fors verlies van 9 zetels (nu 106). De PPD (volksdemocraten) van Francisco sa Cameiro krijgt 71 zetels (verlies van 9 zetels). Derde partij is de conservatieve CDS van Diogo Freitas KAAPSTAD (AP) - De Zuidafrikaanse minister van politie James Kruger heeft maandag bevestigd dat de Zuid afrikaanse veiligheidspolitie een on dergronds netwerk heeft opgespoord dat zwarte Zuidafrikanen aanwierf voor een guerrilla-opleiding. In totaal zijn 50 mensen gearresteerd. Volgens de minister hebben de arresta ties van de afgelopen weken de organi satie 'zeer zwaar getroffen' maar niet helemaal vernietigd. In krantenberich ten is gezegd dat het netwerk zou zijn opgezet door de in Zuid-A&ika verbo den bevrijdingsbeweging Afrikaans Nationaal Congres (anc), die zwarte tegenstanders van het blanke minder- heidsbestuur in Zuid-Afrika aanwerft en hen via een geheime route door Zuid-Afrika, Swaziland en Mozambi que naar Tanzania brengt voor een guerilla-opleiding. De socialisten zouden een flinke rege- ringsmeerderhneid kunnen krijgen wanneer ze een coalitie vormen met de communisten, of met de PPD. Maar tij dens de verkiezingscampagne heeft partijleider Mario Soares herhaalde lijk met klem betoogd dat zijn partij alleen zal regeren, of in de oppositie zal gaan. Bondgenootschappen met de commu nisten, of met rechts, waartoe hij ook de PPD rekent, sloot hij uit. Zondagnacht nog herhaalde hij dat standpunt. Alleen in een uitzonderlijke noodtoestand, die ontstaat als een burgeroorlog dreigt, is de PSP bereid zitting te nemen in een 'regering van nationale redding', aldus Soares. PPD en CDS hebben onvoldoende stemmen behaald om samen een cen trumrechtse regering te vormen. Poli tieke waarnemers in Lissabon specule ren op de mogelijkheid van een socialis tische minderheidsregering, met par- bonden moorden ridder ramp .Sluiting van kleine scholen is een ramp voor de plattelandsgemeen- inbraken Maarschalk Gretsjko, de bedwinger van de OosUBerlijnse opstand, overle- Spanjaarden Sport; Spanja gen 'Vuelta'. PAGINA 11 wegraces Sport: weer wegraces in Zeeland, i de top aan de start beatles De Beatles komen terug in de hitlijs ten; radio- en tv-programma's; strips. PAGINA 15 verlies Estel (Hoesch-Hoogovens) duikelt naar 202 miljoen verlies over 1975. Het jaar daarvoor was de winst nog 322 miljoen; Beurs - economie-ünancién. lementaire steun van de communisten. De communisten hebben herhaaldelijk laten weten dat zij geen regering zullen steunen als ze geen zeggenschap heb ben in de opstelling van het regerings program. De PPD is alleen bereid tot steun aan een regering waarin een deel van de ministeries aan PPD- vertegenwoordigers toevalt. Deelne ming aan een regering waarin ook communisten zitting hebben is door PPD-leider Francisco sa Carneiro meermalen met kracht van de hand ge wezen. Uitslag Na meer dan een vol etmaal stemmen tellen en zetels verdelen blijken de Por tugese parlementsverkiezingen het vol gende, voorlopige resultaat te hebben opgeleverd: de PS (socialistisch) van OPPOSITIELEIDER ISRAEL BEZOEKT VAN DER STOEL SCHIPHOL (ANP) - Scherp bewaakt door veiligheidsagenten is maandag middag de 62-jarige Israëlische politi cus Menachem Begin aangekomen. Op Schiphol deelde hij mede, dat hij minister Van der Stoel van buiten landse zaken gaat inlichten over zijn gesprek van enkele weken geleden met Henry Kissinger, met wie hij het pro bleem had doorgenomen van de Russi sche joden, do Amaral geworden met 41 zetels (winst 25). De eveneens succesvolle communistische PCP van Alvara Cun- hal moest niettemin haar derde plaats afstaan aan de CDS en telt nu 40 zetels (winst 10). De ultra-linkse MDP deed dit jaar niet meer mee en zag haar 5 zetels uit de vorige verkiezingen (voor de grondwet gevende vergadering) grotendeels naar de PCP overgaan. De eveneens ultra linkse UDP behield haar ene zetel in het district Lissabon. Vier zetels (gereser veerd voor de tienduizenden Portugese emigranten naar Europa en Amerika, die schriftelijk hebben kunnen stem men via hun ambassades en consulaten) zijn nog niet verdeeld. De algemene verwachting is dat de „buitenlandse uitslag" pas over tien dagen bekend is. Aangenomen wordt dat de emigranten twee zetels elk aan de PS en de PPF (of mogeli,jk een aan de PS en drie aan de PPD) zullen geven. Internationale oliemaatschappijen, waaronder zes Amerikaanse onderne mingen, hebben geheim overleg ge voerd met Vietnam over een herval ting van het boren in de Zuidchinese zee, aldus een bericht in de New York Times. (Van onze speciale verslaggever) DEN HELDER - Prins Bernhard heeft maandagmiddag in de mari nehaven van Den Helder de zender in werking gesteld die door de in de Gemeenschappelijke Pers Dienst samenwerkende dagbladen aan boord van de gaffelschoener „Eend racht" is geplaatst, om rechtstreeks verslag te kunnen doen van de bele venissen van dit schip en de beman ning in de Tall Ships Race van Ply mouth naar New York. In zijn functie van beschermheer van de stichting „Het Zeilend Zeeschip", eigenaresse van de „Eendracht", bracht de Prins een afscheidsbezoek aan de 35 opvarenden aan de voor avond van hun vertrek. Dinsdag middag vaart het schip vanuit de ha ven van Den Helder naar Plymouth, waar op 2 mei de start plaats vindt van de Tall Ships Race, de tweejaar lijkse wedstrijd voor grote zeilsche pen, de „Zwanen van de Oceaan", die ditmaal als eindpunt de haven van New York heeft. Daar zal de „Eend racht" op een ereplaats meevaren in de grote vlootschouw ter gelegen heid van het tweede eeuwfeest van de Verenigde Staten. Naast de vaste bemanning van vijf koppen, onder leiding van schipper Henri Juta. vroeger eerste officier van de Vlissingse marinekazerne en zeven in de zeilvaart ervaren, vrijwil lige „opstappers", vaart een groot aantal jongeren de race mee die nog nooit de zee vanaf een zeilschip heb ben gezien. De wedstrijd naar New York verloopt in drie etappes, evenals de terug tocht. Op de zes etappeplaatsen zul len steeds nieuwe jongeren, afkom stig uit alle delen van het land. de bemanning aflossen. In totaal zullen bijna 180 jonge mensen deze eerste retourtocht over de Atlantische Oceaan van de „Eendracht" mee kunnen maken. Consolidatie- kernen Di- duoiulf over de \K&£.\ nota-Bewonlngspatroon rEygfl gisteren In de staten van Zee- E J land - werd vooral een debat V_^J7 tussen CDA-woord voerder Eversdijk en PvdA- gedeputeerde Boersma. Helemaal vreemd was dat niet Eversdljk is soclaal-gc-ograaf. studeerde onlangs af en Is derhalve een professioneel man op het stuk van ruimtelijke ordening. Hij had er nogal wat werk van ge maakt. dit In tegenstelling tot Roels. de woordvoerder van de PvdA, de par tij die gewoonlijk de ruimtelijke orde ning indringend behandelt. Roels aet altijd wel kans om. sprekend van en kele losse notities, de fraaiste en grammaticaal sluitende volzinnen te produceren, maar de inhoud is niet al tijd ln overeenstemming met het ni veau van de grammatica. In dit geval volstond hij in feite met de aankondi ging dat zijn fractie er precies zo over dacht aLs gedeputeerde Boersma. Die had echter op dat ogenblik nog niet gesproken en toen hij het deed was dat namens het college en niet namens de PvdA-fracUe. Roels deed gisteren denken aan de omkering van een Franse zegswijze over de fouten van iemands verdiensten - les defauts de ses qualites: de kwaliteit van zijn kortheid kwam ditmaal kennelijk voort uit oppervlakkigheid. D( Jjantlijn OPEN BRIEF AAN PARTIJRAAD: 'AFSTEMMEN OP REALITEIT' DEN HAAG (ANP) - Honderd kaderle den van de ARP hebben de leden van de AR-partijraad en van de AR- kiesverenigingen in een open brief opgeroepen in dit stadium néé te zeg gen tegen de ene CDA-lijst. De honderd vragen de andere kaderle den zich tegen de resolutie uit te spre ken, die de partijraad op 10 april jl. aanvaardde. De kiesverenigingen moe ten zich nu over die resolutie uitspre ken. In die resolutie wordt voor de ene CDA-lijst gekozen, maar onder een aantal voorwaarden. Zo moet er een grotere eenheid van beleid komen bij de kamerfracties van de partners KVP. ARP en CHU. De briefschrijvers zeggen, dat aan de sinds jaren gestelde vooiwaarde van eenheid in uitgangspunt, program en beleid niet is voldaan. „Het wonder lijke is, dat de kiesverenigingen en par tijraadsleden nu een beslissing moeten nemen over de ene lijst, terwijl de toe tsing aan de voorwaarden pas in sep tember zal plaatsvinden", aldus de honderd. Naar hun oordeel heeft het CDA alleen kans van slagen, wanneer het tempo van de groei is afgestemd op de reali teit van elke dag. Die groei wordt in dit stadium vol doende bevorderd door lijstverbinding. De honderd kaderleden vragen de kiesverenigingen dan ook het partij bestuur deze laatste mogelijkheid on der ogen te brengen Instrument buitenlandse politiek WASHINGTON (REUTER, UPI) - De Amerikaanse Centrale Onlichtingen- dienst (CIA) maakt bij zijn spionage- werkzaamheden nog steeds gebruik van honderden 'academici', waaron der wordt verstaan administratief personeel, lectoren, hoogleraren en studenten van ruim 100 vooraan staande universiteiten in het land. Dit staat in de eerste sectie van het rapport over de inlichtingendiensten dat maandagavond door de senaats commissie Frank Church werd vrijge geven. Het rapport, de conclusie van een on derzoek dat ruim een jaar gelden op gang kwam. zegt voorts dat de CIA in het verleden bij zijn binnen- en buiten landse operaties gebruik heeft ge maakt van academische kringen, jour nalisten en religieuze organisaties. In de maandagavond vrijgegeven sec tie van het rapport wordt ingegaan op enkele van de meest omstreden opera ties die zijn uitgevoerd door de Cla en andere afdelingen van het omvangrijke en veelkoppige Amerikaanse spionage-netwerk. „Heimelijke acties hebben de afgelo pen 28 jaar een instrument gevormd van de buitenlandse politiek der VKe- renigde Staten. Duizenden heimelijke operaties zijn uitgevoerd", aldus het rapport. voor handel en wandel van de dienst en een betere controle door het con gres te verkrijgen. Miljarden Bij hun werk, zo wordt gezegd, gebrui ken de Amerikaanse inlichtingendien sten 'honderdduizenden personen en bedragen van miljarden dollar'. De commissie doet 87 belangrijke aan bevelingen die beogen de CIA-top be ter verantwoordelijk te kunnen stellen Kabinet-Moro verliest steun ROME (AFP, RTR) - De besturen van de Italiaanse communistische en de Italiaanse socialistische partij hebben maandag officieel laten weten dat de christen-democratische regering van Aldo Moro moet verdwijnen. Het bestuur van de Italiaanse commu nistische partij heeft laten weten dat de communistische afgevaardigden in het parlement tegen zullen stemmen als de regering-Moro de vertrouwens kwestie mocht stellen na afloop van het debat dat waarschijnlijk woensdag zai worden gehouden. Ook de socialistische partij gaf later een dergelijke verklaring uit. SPOEDDEBAT OVERINSTORTEN POND EN LIRE BRUSSEL (ANP) - De ministers van landbouw van de EEG zullen zo goed als zeker donderdag om 15.30 uur in Luxemburg bijeenkomen voor spoed beraad waarom de Europese commis sie, het 'dagelijks bestuur' van de EEG heeft gevraagd. Ir. Pierre Lardinois, de Europese landbouwcommissaris acht deze spoedbijeenkomst nodig in verband met de gevolgen vaoor het Europese landbouwbudget van de monetaire situatie. Oorzaak van de moeilijkheden is dat het Britse pond sterling en de Ita liaanse lire nog steeds verder in waarde verminderen. Het pond sterling heeft maandag zijn koersdaling op de wisselmarkten voortgezet. DE Bank of England bere kende aan het begin van de dag het pond het record van 38.2 procent min der waard was dan in december 1971. toen de 'Smithsonian Agrrement' voor de regeling van de wisselkoers werd gesloten. GEDEPUTEERDE BOERSMA ZEGT STATEN TOE CDA EN VVD ZIJN VOOR EENVOUDIGER GROEI-INDELING MIDDELBURG - De toezegging, dat gedeputeerde staten 'slechts met grote terughoudendheid' zullen overgaan tot de aanwijzing van 'consolidatie kernen' in Zeeland heeft de fractie van het CDA in de Zeeuwse staten er maandagavond van weerhouden een motie in te dienen om deze mogelijk heid in de provincie af te voeren. Ge deputeerde mr. J. P. Boersma liet bij de behandeling van de nota bewo- ningspatronen weten, dat hij de term consolidatiekern - niet meer uit te breiden dorp - in de groeirangorde voor de Zeeuwse steden en dorpen wel wil handhaven, maar ze 'zeer genuan ceerd' wil toepassen. Daarmee kwam hij tegemoet aan verlangens van zo wel CDA als WD en SGP, die dit pre dikaat niet op dorpen gelegd wilden zien of er grote moeite mee hadden; de PvdA is waar nodig wel bereid om een moeilijk liggend dorp dit stempeltje te geven. In de nota bewoningspatronen hadden gedeputeerde staten de Zeeuwse dor pen en steden - nog zonder namen in te vullen, als theoretische ondergrond voor het toekomstig beleid - ingedeeld in vijf groepen: regionale groeikernen, kemen met een aanvullende woon functie, opvangkemen in landelijk ge bied, plattelandskernen en consolida tiekernen. Met name de heren H. Eversdijk <cda) en L A. M. Elenbaas (vvd) vonden die indeling 'nogal ingewikkeld' en pleit ten voor een 'driedelig': stedelijke ge bieden, groeikernen op het platteland en overige plattelandskernen. Daarbij zat bij beiden voor. dat er op het plat teland in ieder geval groei moet zijn om de natuurlijke bevolkingsaanwas op te vangen. „Bevriezen kan gelden voor een enkel gehucht, maar niet voor kemen van enige omvang, om Nieuwdorp en Sas van Gent maar eens te noemen", zei drs Eversdijk. „Consolidatie heeft ook tal van psychologische aspecten Juist deze kemen moeten worden gestimu leerd op een andere manier dan door veel huizen te bouwen, bijvoorbeeld door renovatie, restauratie, terugdrin gen tweede woningen". En de heer L. A. M. Elenbaas constateerde: „Er is meer begrip ontstaan voor de kleine kemen, hetgeen ons alleen maar kan verheugen". Daarbij attendeerden ver schillende woordvoerders op de moei lijke situatie waarin een aantal kleine dorpen zit met name ten aanzien van de basis- en kleuterscholen. In dit op zicht werd erop gewezen, dat in 22 dorpjes de opheffing van kleuterscho len dreigt. Toegejuicht werd algemeen, dat het begrip 'leefbaarheid' in de nota van gs veel aandacht krijgt, met name ook voor de dorpen. Suggesties Van verschillende kanten werden in dit opzicht suggesties aangedragen om die leefbaarheid te vergroten. SGP-woordvoerder G. van den Berg lanceerde het idee om nader te onder zoeken of in kleine kemen het moge lijk is om 'een gemeente-agentschap' te vestigen: hij dacht daarbij aan een winkel, die mogelijk zou verdwijnen, maar die behouden zou bunnen wor den als men daar ook terecht kan voor allerlei gemeentelijke formulieren en voor het lenen van boeken en derge lijke. Daarnaast bepleitte hij een onderzoek naar beter functioneren van zuigelingen- en kleuterbureaus in kleine kemen, dit tegen de achter grond van een conclusie uit een onder zoek. dat in grotere kemen door ver wijzing naar specialisten eerder afwij kingen bij kinderen worden geconsta teerd dan in kleine dorpen. Bij de discussie in de staten speelde met name de leefbaarheid van de kleinere kemen een rol, waarbij (Slot van pagina 4 kolom 5) "e zaak waar het gisteravond in feite om draalde, was: vindt het pro vinciaal bestuur het nodig dat er als beleidsinstrument 'consolidatiekernen' komen? Een plaats die als zodanig wordt aangewezen, mag in de toe komst niet meer groeien; er is dan óf slechts een beperkte groeicapaciteit óf elke vorm van groei wordt ongewenst geacht. Eversdijk zei geen behoefte te hebben aan een dergelijke planologi sche aanwijzing: de consolidatiekern kon wat hem betreft uit het pakket be leidsmaatregelen verdwijnen. Een opvatting die - zij het met nuances - door de meeste fracties werd gedeeld. Gedeputeerde Boersma ving deze kri tiek goed op. Bij zulke gelegenheden opereert hij voorzichtig doch efficient: hij komt wat moeilijk op gang, maar weet desondanks op het juiste moment het juiste woord te plaatsen, er vooral voor zorgend zijn opponenten niet in het harnas te jagen. En daarmee redde hij zijn nota. Hij zei op ernstige toon te begrijpen dat er in de staten grote zor gen bestonden over de toepassing van wat in het planologisch jargon 'de kemen-hiérarchie' heet, hij erkende dat met name de 'consolidatie-kem' een moeilijk punt voor de staten was. Geen nood echter - zo liet Boersma vervolgens weten: het college zou dat allemaal in de beschouwingen betrek ken en zich daarbij uiterst terughou dend opstellen. De staten zouden dat te zijner tijd wel merken! Hoe? WeL zodra het college met de uitwerking van het praktische beleid gereed zou zijn, zou dat aan de staten ter goed keuring worden voorgelegd: er komen nota's per Zeeuwse regio en dan kan er naar hartelust worden gesproken over concrete gevallen. „We kunnen er met mekaar over hakketakken". Zo kwam Boersma voor een deel aan de bezwa ren van Eversdijk tegemoet zonder dat hij iets van de theoretische opzet van zijn nota prijs hoefde te geven. Evers-' dijk op zijn beurt bleek daarop bereid af te zien van een motie. En daarmee was de zaak in feite afgedaan. Goed werk van de gedeputeerde. xif en toe had het debat een kleine opleving doordat de gemeentelijke lobby in de staten bij interruptie - bij burgemeesters kruipt het bloed altijd weer waar het niet gaan mag - prakti sche punten in de discussie bracht, tot en met de toewijzing van woningen toe. Waarnemend voorzitter Kal and liet dat goedmoedig toe. mede waar door de interrupties vaak de lengte van een kleine toespraak aannamen. Dat kon ditmaal omdat de sfeer over en weer vriendelijk was, hetgeen in de staten niet altijd het geval is. Een ne venvoordeel van lange interrupties met bijbehorend antwoord is overigens dat de replieken kort kunnen zijn, het geen gisteravond het geval was. Van de oude communistenleider David Wijn koop gaal hel verhaal dat hij tijdens een debat zo vaak werd geïnterrum peerd dat hij tenslotte nijdig de voor zitter afenauwde ..President, heb ik het woord? Zorg dan dat ik het houd". Boersma liet het echter gisteravond al lemaal vriendelijk over zich heen ko men en haalde mede daardoor zijn nota keurig over de eindstreep. En dat betekent dat er in Zeeland in de toe komst consolidatie-kemen kunnen komen. Of - zoals men een paar jaar geleden wat duidelijker zei: „Bepaalde dorpen worden bevroren". SCHL1NDEL (ANP) - De rijkspolitie te Den Bosch heeft maandag de 42- jarige J. v. d. H. uit Gemert gearres teerd. Deze heeft bekend de 54-jarige Marinus Klokgieter om het leven te hebben gebracht. Hel lichaam van het slachtoffer werd op 13 april gevonden in de ZuidwilIemsvaarL Over het motief van Van de H. tast de politie nog in het duister. Het slachtof fer en Van de H. zijn het vorig jaar bei den veroordeeld, omdat zij ontucht hadden gepleegd met een dochter van Van de H.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1976 | | pagina 1