HALE ZEEUWSE COURANT ONDERZOEK NAAR NIEUW DOCUMENT LOCKHEED-GELDEN ARP-top deelt huiver van Goudzwaard voor CD A-lijst Bij oefening rond ongeluk kerncentrale zijn 'geen essentiële fouten' gemaakt de krant van zeeland 'Geld via Fokker-functionaris naar prins9 DEBUUT VERONICA-TV vandaag MEERDERHEID FRA CTIE ZOU BEZWAREN HEBBEN Rabin: „geen concessies westoever" 6 219e jaargang no. 95 Donderdag 22 april 1976 (Van onze correspondent) DEN HAAG-WASHINGTON - De commissie-Donner onderzoekt de echtheid en de waarde van een document, waaruit zou blijken dat de Amerikaanse vliegtuigfabriek Lockheed op 23 mei 1962 mim drie miljoen gulden heeft overhandigd aan de toenmalige chef van de afdeling voorlichting van Fokker, G. Aalbertsberg ten behoeve van prins Bernhard. Het document is al enige tijd in be nt van de commissie, die de rol on derzoekt van de prins bij het Lockheed-omkoopschandaal. Het beeft de commissie bereikt langs onof ficiële weg, zo verklaarde woensdag een woordvoerder van de Rijksvoor lichtingsdienst in Den Haag. Een woordvoerder van Lockheed verklaarde woensdagavond niets te weten van een document of memoran dum waarin zo'n gebeurtenis zou zijn vastgelegd. „De naam Aalbertsberg is gloednieuw voor ons", aldus de woord voerder. Aalbertsberg heeft van 1 no vember 1959 tot en met 30 juni 1962 bij Fokker gewerkt. Hij is niet in staat commentaar te geven. Hij is ernstig ziek en ligt in een kliniek in Loosduin en. Zijn vrouw ontkent dat haar man betrokken is geweest bij een transac tie. Volgens het document dat in handen ls van de commissie is het geld - 667.327,89 dollar in contanten - in Am- dijk roken lom ambiance Zomerse ambiance voor de badplaats VUaslngen? Dagboetiekjes op de bou levard, gier Een ln Zeeland neergestreken Ameri kaanse gier laat zich niet vangen en dat geldt ook voor enkele kraanvogels administratief bols tegengas Sport: Bondscoach George Knobel geeft zijn Belgische collega Goethals tegengas. PAGINA 17 neergang Het ls niks meer met Ivan Heylen sinds ji WUde Boerendochter-succes: radio- en tv-programma's; strips. PAGINA 19 unilever BÜ Onliever bestaat een redelijk opti misme voor de komende vijf tot Gen Jaar, beurs - economie - financiën. sterdam overhandigd aan Aalberts- ambassade in Washington heeft door- berg door Fred C. Meuser, toen chef gegeven aan de commissie van drie. van de verkoopafdeling van Lockheed De onthulling in het document, dat in Europa. Meuser is een goede vriend Meuser het geld zou hebben overhan- van prins Bernhard. Bij de overdracht van het geld was als getuige aanwezig een Lockheed-vertegenwoordiger in Nederland, Ard Johansen, die later is overgeplaatst naar het hoofdkantoor in Burbank, in Californi: Hij is enkele jaren geleden overleden. Het document is volgens de RVD- woordvoerder een relaas van feiten, dat journalisten op grond van hun be vindingen hebben opgesteld en aan de commissie hebben overhandigd. Het maakt geen deel uit van de stukken die het Amerikaanse ministerie van justitie onlangs via de Nederlandse dïgd aan Aalbertsberg. is echter in strijd met een eerder afgelegde verkla ring van de voormalige Lockheed- topman. Meuser had beweerd dat hij de gelden van Lockheed in eigen zak had gestoken. Het memo is ook strijdig met verklaringen van de ontslagen Lockheed-directeur Kotchian. Deze had voor de senaatscommissie-Church gezegd dat de steekpenningen die be stemd waren voor een hoge Neder landse regeringsfunctionaris, met wie de prins werd bedoeld, in kleinere be dragen en gespreid over de jaren 1961. 1962 en 1963 waren uitbetaald. In to taal was 1.1 miljoen dollar naar Neder land gevloeid ten behoeve van de prins. Volgens het relaas van feiten, dat de commissie van drie in haar bezit heeft, zou na de ruim achthonderddui zend dollar nog eens driehonderddui zend dollar van Lockheed aan de prins ten goede zijn gekomen. G. Aalbertsberg. die volgens een do cument dat in hel bezit is van de com missie Donner. op 23 mei 1962 867.327.89 dollar uil handen van Meu ser heejl ontvangen t.b.v. prins Bern hard. ONDERZOEK OMKOPING ITT WASHINGTON <AFP) - De Ameri kaanse beurscommissie heeft dinsdag de justitie verzocht de multinational ITT te gelasten documenten op tafel te brengen betreffende onregelmatige betalingen in en buiten de Verenigde Staten. Het zou onder meer gaan over de beta ling aan Italiaanse belastingambtena ren van 300.000 gulden in ruil waarvoor de groep van 1969 tot 1972 faciliteiten zou hebben gekregen. De beurscommissie heeft zich tot de justitie gewend omdat ITT een rechtr streeks verzoek naast zich neer had ge legd. ITT had in zijn laatste jaarverslag ontr huid dat 3,8 miljoen dollar in het bui tenland was betaald 'om het zaken doen en de relaties in die landen 'te ontwikkelen of verbeteren'. JERUZALEM (UPI) - Israëlische troe pen zijn dinsdag opnieuw in botsing gekomen met Arabische demonstran ten op de bezette westelijke Jordaan- oever. Incidenten deden zich onder meer voor in het oostelijk stadsdeel van Jeruzalem en in belangrijke ste den als Jericho en Nabloes. Het was de derde dag van geweldda dige protesten tegen joodse vestigin gen in het gebied dat negen jaar gele den op Jordanië werd veroverd. De Is- raëlisché premier Yitzhak Rabin bracht dinsdag een bezoek aan enkele van de 16 joodse nederzettingen op het bezette gebied langs de Jordaan en zei dat geen ervan zal worden opgegeven. „Geen nederzetting werd gesticht om in de fractie zijn Schakel, Roolvink en te worden ontmanteld," zei hij. de twee oud-partijvoorzitters De Ko- (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG - De top van de ARP deelt de zorgen van prof. Goudzwaard tegen het als CDA deelnemen van de drie christelijke partijen aan de komende ver- kiezingsslag. Op partijbijeenkomsten in Alphen aan de Rijn en Moordrecht hebben partijleider Aantjes en voorzitter De Boer zich woensdagavond volledig achter Goudzwaard geschaard. Vanavond komt de top van het CDA bijeen om zich te beraden over de zor gelijke situatie die zich rond de bunde ling van KVP, ARP en CHU aan het ontwikkelen is. Prof. Goudzwaard, voorzitter van de commissie die het CDA-programma onlangs opstelde, heeft zich vorige week erg huiverig uit gelaten over de mogelijkheid om de drie partijen verantwoord op korte termijn ineen te schuiven op de CDA- lijst. Een grote meerderheid van de veer tien leden tellende AR-fractie zou in tussen onder de huidige omstandighe den tegen de gemeenschappelijke CDA-kandidatenlijst zijn. De belang rijkste voorwaarde voor die lijst vinden zij het bereiken van meer eenheid in het beleid van de drie partners, waar aan het op het ogenblik te veel zou schorten. Een woordvoerder van de fractie kon woensdagavond deze be richten niet bevestigen. „De fractie is na de partijraad van 10 april nog hele maal niet bijeen geweest, laat staan dat er iets van een stemming geweest zou zijn", zei hij. Van een paar leden is de mening be kend door stemgedrag op de partijraad of door verklaringen op spreekbeurten in den lande. Op de partijraad ver klaarden, naast Aantjes, ook de fractie leden mevr. Van Leeuwen en de heer Beumer zich tegen de resolutie, waarin de partij zich uitsprak voor een ge meenschappelijke lijst, zij het onder vier voorwaarden. Van de fractiéleden J. N. Scholten en De Kwaadsteniet is via uitlatingen bekend dat ook zij tegen het CDA onder de huidige om standigheden zijn. Partijvoorzitter De Boer, ook lid van de fractie, stemde op de partijraad voor de resolutie, maar verbond aan zijn ja nadrukkelijk de voorwaarde van meer eenheid. Voorstander. Bekende voorstanders van het CDA ning en Veerman. Laatstgenoemde hield dinsdagochtend in het dagblad Trouw een pleidooi voor een snelle uitspraak ten gunste van het CDA. De AR dreigt volgens hem door de lang durige discussie onbetrouwbaar te worden. Zijn artikel was een reactie op de brief van Goudzwaard, eerder deze week, waarin dit prominente AR-lid (oud-parlementarir en voorzit ter van de commissie die net concept-CDA-program heeft opge steld) zich achter Aantjes schaarde en een CDA op dit ogenblik niet wense lijk zei te achten. Aangenomen wordt dat deze stap, die door KVP en CHU niet in dank is afgenomen, in belangrijke mate kan bijdragen tot een meer afwijzende houding bij de AR-fractieleden die nog hun twijfels hebben over het CDA. De woordvoerder van de fractie wees er woensdagavond nog op dat de menin-, gen binnen de fractie in ieder geval formeel geen doorslag kunnen geven bij de besluitvorming van de partij over het tot stand komen van de ge meenschappelijke kandidatenlijst. Aantjes kondigde op de partijraad al aan dat hij niet het land in zou gaan om zijn standpunt bij de kiesvereni gingen aan te bevelen. De AR-leiders zeiden dat zij de afwij- zendè reacties uit KVP en CHU, waar men de zorgen van Goudzwaard niet deelt, teleurstellend vinden. Aantjes en De Boer zijn het met Goudzwaard eens dat hoe dan ook voorkomen moet wor den dat de principieel-christelijke poli tiek die de antirevolutionairen voor staan. gaat verbleken in het CDA. „Wij vinden het teleurstellend dat de reacties meer blijken te zijn ingegeven door vrees dat de ene lijst in gevaar zou komen, dan door de zorgen die de heer Goudzwaard tot het schrijven van zijn brief hebben bewogen", aldus de AR-leiders. Na de partijraad van de ARP van (Slot zie pagina 3 kolom 1) UTRECHT - Woensdagavond was de eerste Veronica-tv-avond, reden voor een groepje 16-jarige meisjes - even oud als Veronica - het woord 'Veronica aan land' te vormen. In het midden het zangeresje Mieke," dat in het pro gramma een gouden plaat voor de verkoop van haar single 'Een kind zon der moeder'. Minister Van Doom van erm heeft woensdagavond in een gefilmd interview tijdens de eerste televisie-uitzending van de VOO gezegd de strijdbaarheid van deze adspirantomroep te waarderen. Hoewel hij oorspronkelijk de VOO een zendmachtiging weigerde, heeft hij ook geluisterd naar advies van an deren en de VOO het voordeel van de twijfel gegund. „Maar ik zal wel zorg vuldig toezien of de VOO de spelregels die de wet voorschrijft wel correct volgt- Als mijn aanvankelijke vrees dat dit niet zal gebeuren wordt be waarheid, zal ik tot een vervelende beslissing moeten komen en maatrege len treffen," aldus minister Van Doom in zijn gesprek met Felix Huizinga. De VOO startte haar eerste televisie-programma met een gefilmd overzicht van de veertienjarige geschiedenis van het zendschip Veronica. Daarna volgde een showprogramma dat begon aan boord van het voormalige zend schip, dat nu bij Zaandam ligt. Hier deelde de vice-voorzitter van de VOO. Rob Out, mee dat zijn omroep programmavernieuwing wil invoeren. Een kamerlid citerende, zei Out dat de VOO indien het publiek dat vraagt, graag de bijl aan de wortel van het omroepbestel wil zijn. fitotlijn BEDRIJFSONGEVAL MET RADIO-ACTIEVE BESMETTING GESIMULEERD 'GOED SAMENSPEL' TUSSEN PZEM EN ZIEKENHUIS VLISSINGEN - Een gefingeerd ongeluk in de kerncentrale in Borssele heeft woensdagmor gen de bedrijfsgeneeskundige dienst, de stralingscontrole dienst en medici en verpleeg kundig personeel van het 'Bethesda-St. Josephzieken- huis in Vlïssingen in de weer gebracht. Het gold een EHBO-oefening, waarbij als complicatie gold, dat het slachtoffer ook besmet was door radio-actief water. De in druk bij de PZEM en het Vlis- singse ziekenhuis was, dat er 'geen essentiële fouten' zijn gemaakt, maar dat een aantal elementen uit het voor dit soort ongelukken opgestelde 'draaiboek' verfijnd en doelma tiger kan worden uitgewerkt. Van de kant van de bedrijfsgenees kundige dienst van de PZEM liet dr. J. Stumphius tijdens een nabespreking weten, dat de oefening 'bijna vlekke loos volgens het draaiboek' is verlo pen. Naar de mening van genees heer-directeur J. Schuling van 'Bethesda-St. Joseph' werd duidelijk, dat het samenspel tussen de verschil lende instanties goed was. Hij meen de. dat met name ook het ziekenhuis nuttige ervaringen heeft opgedaan bij deze test. Het gegeven bij de oefening gold een ongeluk, waarbij een in het reactorge bouw werkzame PZEM-monteur door een val een open beenbreuk opliep en bovendien radio-actief besmet water over zich heen kreeg. De man - zo werd aangenomen - viel van een muurtje in het reactorgebouw bij werkzaamheden aan een afsluiter, die hij in zijn val raakte en ten dele opendraaide. Een si tuatie. die zoals PZEM-directeur ir. M. D. Dalebout na afloop verklaarde - in de praktijk vrijwel niet kan voorko men, omdat ook de afsluiter via een flens is vergrendeld. Tegelijkertijd werd bij wijze van verrassingselement een tweede bijzondere situatie gescha pen: men simuleerde een geval van overbestraling, dat (bloed)controle in het Vlissingse ziekenhuis noodzakelijk maakte. Bij de oefening werd in de kerncentrale eerste hulp aan het slachtoffer ver leend en werd hij ontsmet. Daarbij wa ren - speciale kleding - ook maatrege len genomen voor het hulpverlenende personeel, ook in de ambulance. Dat zelfde gold in het ziekenhuis, waar de 'gewonde' werd ontsmet en waar van daan mogelijk besmette kleding, appa ratuur en voorwerpen (brancard) in plastic werden verpakt voor ze werden afgevoerd. Na die ontsmetting in de EHBO-kamer kon de 'conventionele' behandeling voor de beenbreuk begin nen. Onderweg naar, en in het zieken huis bleef de stralingscontroledienst van de kerncentrale paraat met meetapparatuur. en de aankomst van de 'patiënt' in het ziekenhuis verliepen zeventig minu ten, mede omdat de ontsmetting in de kerncentrale zelf twintig minuten vergde. Bij de 'nabeschouwing5 liet dr. Stumphius van de bedrijfsgeneeskun dige dienst weten, dat wordt overwo gen de ontsmetting van een slachtof fer in de kerncentrale achterwege te laten: „Als hij goed in folie en plastic wordt gewikkeld, weegt het tijdver lies van die ontsmetting in de kern centrale waarschijnlijk zwaarder dan het effect van de behandeling zelf, omdat'hij ook in het ziekenhuis zeil moet worden schoongemaakt van de radioactieve besmetting". Door deze procedure in de kerncen trale of te vereenvoudigen of te laten vervallen kan veel tijdwinst worden AR en Cli: Ti jden blijven onri jp §Dc recente CDA reacties van de AR-top brachten ons er toe het aardige boek nog dal Ben van Kaam ruim tién jaar geleden samenstelde on der de titel Parade der mannenbroe ders Daarin vertelt hij hoe in 1918 een brochure verscheen, waann de toen dertigjarige Journalist B. C". Sliggers - hij was redacteur van het christelijk dagblad De Zeeuw In Goes - voor een hereniging pleitte van ARP en CHU. Niemand minder dan ColJJn schreef een voorwoord: ..Ook zal de druk der tijden, naar Ik voorzie, wel nopen tot meerdere eenheid'' Een voorzichtige formulering Sliggers zelf was strijd baarder „Het feit dat AR en CH zich geroepen achten met een en hetzelfde Evangelie den vijand te bestrijden, moest hen bewegen éën leger van Evangelische belijders te vormen, om des te meer kracht te kunnen ontwik kelen. De tijden zijn ongetwijfeld rijp voor die geestelijke mobilisatie." Dat werd meer dan een halve eeuw geleden geschreven, de militante woordkeus duidt er eveneens op. Veel verder ech ter ls men sindsdien niet gekomen: noch de 'druk ter tijden' van Colijn. noch de 'geestelijke mobllistatle' van Sliggers heeft veel resultaat opgele verd. I^uyper en De Savomin Lobman verzoenden zich in die zelfde Ujd, bei den hoogbejaard. In de beginjaren van hun politieke strijd waren zij gezamen lijk opgetrokken, maar rond de eeuw wisseling scheiden zich hun wegen. UI', de vele beschouwingen en artikelen uit die dagen blijkt dat de verschillen tus sen hen en hun volgelingen destijds wel als wezenlijk werden ervaren, maar toch kan men grote principiële ver schillen moeilijk aantonen. L. W. G. Scholten formuleerde het eens aldus: „Lohman is nooit de man geweest van een grote organisa tie. de CHU blijft niet bij elkaar door I organisatie, maar door het geestelijk klimaat." De ARP daarentegen was vanaf het eerste ogenblik hecht en straf georganiseerd, een - naar het woord van dr. G. Fafié - „vereniging van wedergeborenen, die zich tot bepaalde taken geroepen wis ten". Het is een onderscheid, dat tot op de huidige dag meespeelt In 1919 nu verzoenden De Savomin Lohman en Kuyper zich met elkaar. „Wat gij ook voor en aan mij gedaan hebt daarvoor dank ik en voor datgene waardoor ik U onnoodig pijn gedaan heb, daarvoor vraag ik vergiffenis", aldus schreef Lohman. Kuyper dankte omgaand „hartelijk en innig". De brief van de oude CH-man was voor hem „een feestgeschenk, waarvoor ik U niet al leen, maar mijn God dank zeg". Van Kaam, die in zijn Parade beide brieven citeert, gebruikt voor deze correspon dentie het woord 'ontroerend'. In ze kere zin een juiste aanduiding, maar ondanks alle ontroering hebben belde schrifturen de geschiedenis niet onge daan kunnen maken, de geschiedenis namelijk van een gescheiden optrek kende ARP en CHU. Politiek Neder land heeft er nog altijd mee te maken. De indruk lijkt ons niet misplaatst dat op dit ogenblik de mannenbroeders Aantjps en Kniisinga niet altijd even vriendelijk over elkaar denken: mis schien zal het nog wel eens nodig zijn, dat zij aan het einde van hun politieke loopbaan elkaar ontroerende brieven moeten schrijven, zoals destijds hun grote voorgangera De dan nog overge bleven leden van ARP en CHU zullen die dan zeker met instemming lezen, maar zich tevens moeten realiseren dat het brieven zullen zijn, geschreven op de ruines van het CDA. i-/e vraag moet worden gesteld of de confessionele topfiguren zo langza merhand eens niet wat meer Inzicht moeten krijgen in de geschiedenis van hun eigen partijen. Daaruit zou bij voorbeeld de les kunnen worden ge trokken dat het weliswaar ontroerend is om oude en markante partijleiders zich te zien verzoenen op het einde van him leven, maar dat het beter is een dergelijke verzoening eerder tot stand te brengen, zodat die stap politieke ge volgen kan hebben. „De tijden zijn rijp", schreef B. C. Sliggers in 1919, maar hij vergiste zich. Na meer dan vijftig jaar ziet het er naar uit dat de tijden nog altijd onrijp zijn. Kuyper en Lohman bestaan nog steeds, ai heten ze tegenwoordig Aantjes en Kruisinga. Het blijft echter eigenaardig dat de 'rijpheid' wel aan de basis bestaat, in de gemeenten en in de provincies, waar het CDA goed functioneert Aan de top evenwel is er blijkbaar geen mogelijk heid om elkaar te benaderen: er begint zelfs een wat ruzie-achtige sfeer te ont staan. Wiegel had het deze woek over de 'januskop' van het CDA. Wat de li berale kritiek betreft is er sinds 1918 al evenmin veel veranderd. In dat jaar schreef namelijk het toenmalige blad van de vrijzinnig-democraten: „Onder schijn van broederlijkheid en opkomen voor hetzelfde hoge beginsel gunnen ARP en CHU elkaar het licht der ogen niet". De buitenwacht kijkt ook nu met verwondering toe. Tijdverlies Tussen het moment van het ongeluk Slot zie pagina 9 kolom 6) Een 60-jarige arbeider, die een week geleden wegens moeilijkheden om een erfenis zijn buis in Lauterbach 'Essenj in brand had gestoken, heeft zicfrzeU verbrand. De man parkeerde zijn auto in een eenzame omgeving bij Lauter bach, goot benzine over zijn wagen en zijn kleding en stak de brand erin.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1976 | | pagina 1