VERKIEZINGEN VERANDEREN
IN MEXICO NIETS
Ford gaat een moeilijke strijd
tegemoet in voorver kiezing Texas
GRONDPOLITIEK:
MEER
POLITIEK
DAN GROND
Enige
kandidaat
zet lijn
voort
E„,
OMSTANDIGHEDEN IN TOESPITSENDE CAMPAGNES WORDEN STEEDS ZWAARDER
Washington - De uitspraak
komt nog van Lyndon Johnson.
Ford is de enige man in de politiek
die niet tegelijkertijd zal lopen en
kauwgum kauwen. Ogenschijnlijk
mag dit nauwelijks een tekortko
ming heten maar Johnson be
doelde dat Ford al snel de weg
dreigt kwijt te raken in situaties
die politiek vernuft vereisen. Zulke
omstandigheden doen zich in toe
nemende mate voor nu de verkie
zingscampagnes zich beginnen toe
te spitsen.
ZATERDAG 17 APRIL 1976
Da;
Wa,
at de wijziging van de onteigeningswet betreft met het invoeren van een be
grip gebruikswaarde in plaats van het huidige begrip werkelijk waarde, daar over
kunnen we kort zijn. We vinden dat onaanvaardbaar. We zijn van mening, dat het
huidige onteigeningsrecht goed funktioneert. Het heeft geleid tot een duidelijke
beheersing van het prijsniveau. Het beantwoordt o.i. aan het rechtsgevoel van de
betrokken partijen. In de regeling zoals die nu wordt voorgesteld, wordt niet,
meer gesproken van werkelijke waarde (die nu gehanteert wordt) maar van een
zgn. 'gebruikswaarde'. In praktijk zal dat een lagere waarde zijn dan de echte
waarde. Vergoeding van 'gebruikswaarde' is onbillijk omdat er geen rekening
wordt gehouden met de positie waarin de eigenaar-oneigende is komen te
verkeren na jarenlang de beperkingen van een bestemmingsplan te hebben moe
ten dragen. In feite komen werkelijke uitschieters niet voor bij onteigening: De:
spekulatie-winsten die de regering wil bestrijden liggen op een heel ander terrein.
Naar onze mening moet je grove spekulatiewinsten op fiskale wijze bestrijden,
niet met het middel van de onteigeningswet - dan dupeer jeten onrechte de men
sen die je niet wil treffen, terwijl de werkelijke schuldigen buiten schot blijven.
Jolles bijeengenomen vinden we de plannen van de regering op het ten-ein van.
de grondpolitfek een beetje lijken op het in stelling brengen van een kanon om
daarmee op een mug te schieten. M.a.w. de gang van zaken in het grondbeleid
wettigt geenszins het op stapel zetten van zulke grote en nadelige wijzigingen
voor de landbouw Maar ja. zoals gezegd, dat het bij het grondbeleid vandaag de.
dag niet alleen om nuchtere doelmatigheidskriteria. het gaan ook om emotionele,
politieke geladen diskussies die nogal eens de neiging hebben te blijven steken in
principiële en partij-politiek dogma's. Dat vinden we - nogmaals - erg jammer. De
woorden van George Bernard Shaw, een door ons zeer bewonderde links-radikale
denker en schrijver komen ons bij dit alles voor de geest: de beste politieke her
vormers die de wereld ooit gekend heeft, zijn zij die met zichzelf beginnen.
Mr. Gerard W. Smallegange.
JL olitiek is de wetenschap hoe wie wat krijgt, wanneer en waarom. Dat zei Sid
ney Hillman zo'n vijftig jaar geleden eens in een ironische bui. Die spreuk schopt
ons te binnen al mijmerend over de emotionele roerselen waarme de grondpoü-.
tiek in Nederland zo nauw verweven is. Al sinds jaar en dag zwaait vooral de
PvdA met nu eens vage en dan weer zeer konkrete hervormingsideeën over de
grond. Dr. Samkalden is er destijds tijdens zijn ministerschap haast over gestrui
keld. In het keerpuntprogramma werden de socialistische grondieeën weer eens
opgespoetst. Volgens Ed van Thijn zal wat de grondpolitiek betreft dit jaar het
.jaar van de waarheid worden. Het grondbeleid bij ons is politiek en emotioneel
gezien zwaar geleden, en dat niet alleen bij de PvdA
'at is jammerl vinden we als landbouw. Want politiek geladen ideeën kunnen
wel eens voorbijgaan aan nuchtere doelmatigheid. Als landbouw hebben we alle
belang bij een goed funktionerend grondbeleid van de overheid. We beheren meer
dan driekwart van alle grond in Nederland. We volgen dus alle politieke ideeën
inzake de grond met meer dan gewone belangstelling. Sterker nog: de landbouw
zit als een bok op de haverkist waar er
gestoeid wordt met de grond. Van links-
radikale zijde hoor je wel eens. dat de
landbouw er voornamelijk op uit is de ei
gendom en het eigendomsbegrip als een
heilige koe te beschermen. Wat ons be
treft zien wij de partikuliere eigendom beslist als onaantastbaar. Rechtsvormen
als pacht en erfpacht zijn soms wel zo aantrekkelijk voor de boer-grondgebruiker.
Zeker voor de beginnende ondernemer. We konstateren echter wel dat in de prak
tijk de partikuliere eigendom heel goed funktioneert. Natuurlijk moet de overheid
over redelijke mogelijkheden beschikken gmd te verwerven voor gemeenschaps
belangen. Maar meer hoeft ook niet. Als alle grond in gemeenschapshanden zou
komen is er naar onze mening geen enkele waarborg dat het grondbeleid ook
maar één haartje beter zou zijn. Integendeel dachten wij. je zou alleen maar eeni
dergelijke machtkoncentratie aan de overheid toeschuiven, dat het gevaar van
machtsmisbruik meer dan denkbeeldig zou worden. Partikulier eigendom, mits
doelmatig en niet al te dogmatisch geregeld, prefereren wij boven iedere staats
vorm van eigendom.
Heel konkreet liggen er momenteel twee zaken ter behandeling: een wijziging
van algemeen belang is dat zeer goed verdedigbaar. Alleen mag er door dat>
grond van gebruikswaarde en een wetsontwerp, dat de gemeente een voorkeurs
recht geeft bij de verkoop van onroerend goed. Wat het laatste betreft, daar heb
ben we niet zoveel moeite mee - als je het los ziet van het eerste voorstel tenmin
ste. Een gemeente mag best het recht krijgen van eerste gegadigde. Uit oogpunt
van algemeen belang is dat zeer goed verdedigbaar. Alleeen. mag er door dat
voorkeursrecht geen schade worden toegebracht aan de rechten van anderen.
Zo'n voorkeursrecht moet o.i gekonditioneerd worden, er moeten een stel voor
waarden omheen gebouw worden die een goed funktioneren voor iedereen waar
borgen. Een voorkeursrecht moet gekoppeld worden aan een koopplicht van de
gemeente. Het recht moet beperkt worden tot bestemminsplannen en met al ver
leend worden bij vage struktuurplannen. Als je het hele wetsontwerp kritisch be
kijkt dan is de eindkonklusie - in principe aanvaardbaar, maar zoals het nu ge
formuleerd wordt is het net iets te vaag en te weinig solide.
(Van onze correspondent)
IN^EXICO CITY - In juli kiezen de Mexicanen een opvolger voor president Luis Echevarria
Alvarez, die dan zijn ambtstermijn van zes jaar erop heeft zitten. Over de uitslag van de presi
dentsverkiezingen, die op de 4e juli zullen worden gehouden, zal niemand zich verbazen. Er is
maar één kandidaat: José Lopez Portillo, vriend en vertrouwensman van Echevarria. Dat
wijst er op, dat Mexico onder het nieuwe bewind geen revolutionaire veranderingen hoeft
te verwachten. Alles zal bij het oude blijven: de rijken worden rijker, de armen blijven arm.
Een opponent heeft Portillo niet bij
de verkiezingen. De linkse oppositie
partijen weigeren om aan de verkie
zingsstrijd mee te doen en de
centrum-rechtse groeperingen kun
nen het niet eens worden over hun
kandidaat.
Portillo heeft de steun van Eche
varria, die er geen geheim van maakt
dat hij zijn voormalige minister van
financiën op de presidentszetel wil
hebben. Bovendien heeft Portillo de
steun van de regeringspartij. PRI, die
in het Huis van Afgevaardigden be
schikt over 178 zetels, terwijl de drie
kleine partijen er totaal maar 38 heb
ben. De PRI heeft 7 miljoen geregi
streerde leden en bepaalt al 47 jaar
lang de politiek van Mexico.
De linkse oppositie beschuldigt, de
PRI van machtsmisbruik en probeert
het kiezersvolk te bewegen om op 4
juli niet naar de stembus te gaan. In
maart is er een opiniepeiling gehou
den onder ongeveer 3000 kiezers uit
verschillende lagen van de bevolking
in de 12 miljoen inwoners tellende
hoofdstad Mexico City. Zesendertig
procent van hen was niet van plan te
gaan stemmen, terwijl 31 procent er
over dacht zijn stem uit te brengen
op de regeringspartij. Bovendien
bleek 55 procent van mening te zijn
dat het nauwelijks de moeite waard
was om naar de stembus te gaan.
niet aan de allerarmste boeren gege
ven maar komen in de meeste geval
len de kapitaalkrachtige landbou
wers ten goede De trek van het plat-
teland naar de stad is daardoor erg
groot. Regeringsambtenaren schat
ten het aantal immigranten dat dage
lijks Mexico City binnentrekt op zoek
naar een woning, werk en eten op
meer dan 2000. Deze mensen geloven
niet in verkiezingen omdat de meeste
politici geen oplossing zoeken voor
hun problemen.
ten Mexicaanse zakenman barst in
achen uit als je hem vertelt dat
ïommige ondernemers geloven dat
Schevarria bezig is in Mexico het so
cialisme in te voeren. „Geen sprake
/an", zegt hij. „Als de Amerikanen
:en experiment van Allende - de in
Dhili bij een staatsgreep vermoorde
president - niet, toestaan, hoe zullen
ze dan iets soortgelijks aan hun gren
zen, in Mexico, dulden?"
Het probleem voor Mexico vormt
de meer dan 3000 km lange grens met
de Verenigde Staten, De meeste
Mexicanen hebben leren leven met
de „gringo's" uit het noorden, zoals
de Amerikanen door de bevolking
genoemd worden
Vooral de middenstand in de ste
den is een slaafse navolger van het
Noordamerikaanse consumptiepa
troon, dat hem kunstmatig aange
kweekt wordt door de commerciële tv
en het dagelijks bombardement voor
de radio van reclameboodschappen
en goedkope aanbiedingen in de su
permarkten. Echevarria heeft, on
danks bescheiden binnenlandse her
vormingen. niets kunnen veranderen
aan de monopoliepositie van de voor
het merendeel Amerikaanse onder
nemingen in de Mexicaanse econo
mie.
De buitenlandse investeringen be
droegen in 1974 in totaal meer dan 2
miljard" dollar, terwijl de buiten
landse schuld in 1975 opliep tot on
geveer 4 miljard dollar. Dat is 23 pro
cent van het bruto nationaal pro-
dukt. Een van de stokpaardjes van
Echevarria was de poging om het
Mexicaanse staatsapparaat meer in
vloed te geven in de nationale eco
nomie en om de ondernemers over te
halen economisch riskante investe
ringen te ondernemen en internatio
nale afzetmarkten te zoeken.
ping onder een klein gedeelte van de
bevolking en. indien nodig, onder
drukking van de eisen van de boeren
en de arbeiders. De presidentiële
droom van een door de staat geleide
economie is afgeketst op de harde
realiteit van de gemengde economie,
waarbij de particuliere ondernemer
de belangrijkste vinger in de pap
houdt.
Als je de Mexicanen hoort praten
over hun president, ben je geneigd te
denken dat Echevarria een van de
meest omstreden politici uit de
Mexicaanse geschiedenis is. Door zijn
anti-bureaucratische aanpak en de
overrompelende manier waarop hij
beslissingen neemt, heeft hij het hele
partij- en regeringsapparaat ontre
geld en in de war gebracht. Politieke
kringen in Mexico verwachten dat
zijn opvolger een evenwichtigere en
rustigere politiek zal gaan voeren,
met behoud van de inhoud van
Echevarria's programma.
Echevarria heeft in het buitenland
meer succes geboekt dan in Mexico
zelf. Het handvest van de economi
sche rechten en plichten van de lid
staten van de Verenigde Naties is,
dankzij zijn initiatief, een verplicht
nummer, terwijl het nieuwe economi
sche systeem van alle Latijns-Ameri
kaanse landen (SELA) vooral dooi
zijn toedoen, sinds enkele maanden
functioneert.
Kritische vakbondsleiders geloven
echter niet in de oprechtheid van
Echevarria's politiek. Zij vertellen
dat er in Mexico geen echte demo
cratische vrijheden bestaan. Ondet
Echevarria is de revolutionaire
woordenschat uitgebreid, maar het
stakingsrecht tegelijkertijd aan
banden gelegd. De mogelijkheid om
vakbonden op te richten, is beperkt
aanwezig. Verenigingsrecht en
vrijheid van drukpers en meningsui
ting zijn luxe-artikelen in Mexico.
(ADVERTENTIE)
inwnrm-y
f Kom naar het nieuwe Dolfijnenstadion
voor een unieke show.
D„
ie overdckle stadion.
hoog uit het water, doldrieste
kapriolen, in formatie uitgevoerde
opdrachten. Dagelijks shows om
10.00, 11.30, 13.00, 14.30, 16.00
in 17.30 uur.
meeste ondernemers voelen in
de praktijk echter meer voor de Bra
ziliaanse aanpak van kapitaalopho-
Falende politici
politiek?:
jKfcEJVNiLT rtfcWCUS
VOLKOOM RuflU
«u
Deze groeiende afkeer van de
tijpolitiek van de PRI is wel begrijpe
lijk. Slechts één op de drie Mexica
nen slaagt er in vast werk te vinden
dat behoorlijk betaald wordt. De boe
ren op het platteland hebben niet
voldoende grond om te bewerken,
omdat de nieuwe grootgrondbezitters
de beste landerijen opkopen en onder
hun familieleden verdelen of een aar
zelend begin van landhervorming de
grond in boren.
par-
Üpe-
Ford moet zich voortdurend verdedigen
tegen aanvallen op zijn defensiebeleid en op
Kissingers buitenlandse politiek, die de
voornaamste thema's zijn geworden van
zijn republikeinse tegenstander Ronald
Reagan.
Dit heeft geleld tot politiek tumult rond
Kissinger wiens vertrek naar de veel rusti
ger omstandigheden van Harvard tegen het
einde van dit jaar nu door voor- en tegen
standers van rijn beleid wordt voorspeld.
Ford ltpmers is blijven zwijgen (uit yttes
de vrij gematigde rij het conservatieve re
publikeinen op de tenen te trappen) toen
twee van zijn trouwe adviseurs lieten door
schemeren dat Kissinger van een volgende
regering-Ford geen deel meer zou uitmaken.
Kissinger blijft onverkort voorstander
van ontspanning in de verhouding met de
Sowjet-Unle, doch Ford heeft gezegd het
woord détente niet meer te willen gebrui
ken, terwijl Reagan de minister van buiten
landse zaken (en dus eigenlijk ook de presi
dent) ervan beschuldigt de Amerikaanse
macht tot die van de op een na sterkste ter
wereld te hebben doen vervallen. Tegen de
tijd dat Ford (gesterkt door zijn overwin
ning bij de voorverkiezingen in Wisconsin)
zijn minister van buitenlandse zaken einde
lijk durfde prijzen was het al te laat. Ook,
zeggen Ingewijden, naar de smaak van
Henry Kissinger. Commentatoren vragen
zich nu bezorgd af of er eigenlijk wel iemand
is die het beter zou doen dan Kissinger en
wat dit land wel te wachten mag staan als
Ford misschien zelf de grote lijnen van de
buitenlandse politiek zou gaan trekken.
F*ords verkieringsadviseurs zien met vrees
uit naar de eerste mei: de dag van de repu
blikeinse voorverkiezingen in Texas. De re
sultaten tot nu toe hebben Ford weliswaar
meer steun voor de republikeinse kandida
tuur opgeleverd dan Reagan, doch de stem
verhoudingen laten tevens zien dat zelfs in
een politiek zo gematigde staat als Wiscon
sin zo'n 45 procent van de republikeinse
kiezers vindt dat Ford géén president moet
blijven.
In Texas moet Ford sterk te voorschijn
komen. De voortekenen wijzen echter op
het tegendeel. Zijn politieke plannenmakers
hebben vastgesteld dat- hij nu achterligt op
Reagan. En ze vrezen in Texas een cam
pagne die op het scherp van de snede èn in
het persoonlijke vlak zal worden uitgevoch
ten.
Ford heeft vergeefs geprobeerd de steun
te krijgen van Texas' ongekroonde koning
John Conally. ex-gouverneur, gewond bij de
moord op president Kennedy, weggelopen
uit Nixons kabinet, voormalig democraat
en een man met sterke politieke ambities
en invloed. Een sterkere persoonlijkheid
bovendien dan Ford zelf. Conally's weige
ring doet Ford uiteraard geen goed in het
oog van de Texaanse kiezers waar de ver
kiezingen plaatsvinden volgens nieuwe
spelregels die voor sommige gedelegeerden
naar de republikeinse partijconventie maar
enkele honderden stemmen per kandidaat
vereisen.
Naarmate de kandidaten elkaar harder te
lijf gaan blijkt des te beter van welk kaliber
de mannen zijn die zichzelf voor het presi
dentschap van het machtigste land ter we
reld presenteren. De hele omstandige ver
kiezingsprocedure maakt het vrijwel on
vermijdelijk dat de ene na de andere kandi
daat struikelt en wanhopig de schade mon
stert.
De democraat Jimmy Carter bijvoorbeeld
die in Wisconsin won, hoewel Morris Udall
al tot officiële winnaar was uitgeroepen,
heeft dezer dagen gezegd voorstander te
zijn van etnische zuiverheid in woonwijken.
Een historische uitspraak. Niet zozeer van
wege de feitelijke betekenis maar als voor
beeld van een zin die een kandidaat tot het
einde toe wordt nagedragen en die hem po
litiek kan vernietigen.
Carter heeft zodra hem de rampzaligheid
van zijn uitspraak in een land waar rassen
tegenstellingen zo onmiskenbaar bestaan
en nog steeds tot gewelddadige conflicten
leiden, duidelijk werd. onmiddellijk zijn
verontschuldigingen aangeboden. Voor de
woordkeus. Niet voor het beginsel. Want
wat zouden de mensen zeggen van een kan
didaat die onder politieke druk onmiddel
lijk zijn gedachte laat varen die hij kort te
voren nog als „beginsel" had gelanceerd?
De vraag dringt zich nu op of het zwarte
bevolkingsdeel Carter zal blijven steunen.
Amerika's enige zwarte senator Edward
Brooke, zegt van wel, al was het alleen maar
omdat Zwart-Amerika de conservatieve
Jackson vreest en van democratisch kandi
daat nummer drie Udall eigenlijk nog te
weinig weet.
Inmiddels blijft op de achtergrond de
oud-vice-president Hubert H. Humphrey
zichtbaar. Hij wordt in feite steeds zicht-
baarder als de man die de democraten zul
len moeten oproepen als géén van hun kan
didaten sterk genoeg blijkt om bij de natio
nale conventie een partijmandaat te ver
werven.
Er moet dan een compromis tussen
de gedelegeerden van de stemmentrekkers
worden gevonden. Humphrey heeft laten
weten dat hij zo'n kandidatuur op verlan
gen van de partij niet afwijst. Hij heeft bij
diverse voorverkiezingen steun gekregen
zonder kandidaat te zijn op nietrgebonden
lijsten en er zal dezer dagen zelfs al een bu
reau worden geopend in Washington om
democraten voor Humphrey in het geweer
te brengen
In Pennsylvania, op 27 april, zal moeten
blijken hoe de democratische kandidaten
het er af brengen in een zwaar genindustria-
liseerde omgeving waar de tot nog toe
niet-gebonden stemmen van de vakbonden
zwaar tellen.
Carter moet in Pennsylvania winnen om
bijvoorbeeld enkele dagen later in Texas
behoorlijk uit de bus te kunnen komen. Zijn
vooruitzichten zijn daar volgens zijn eigen
politieke strategen uiterst matig. Als de
verkiezingen nu zouden worden gehouden
zou hij daar niet meer dan 25 tot 33 procent
van de stemmen krijgen - het merendeel
van de kiezers zou zich uitspreken voor se
nator Lloyd M. Bensen die zich echter al
lang geleden uit de race heeft teruggetrok
ken.
Dit zijn nog stemmen die rechtstreeks
werken in het voordeel van Humphrey die
zich gerieflijk een vermoeiende voorverkie
zingscampagne bespaart.
Hubert Humphrey, ooit eerder verliezer
in een race naar het presidentschap, zal
volgens het weekblad The National Obser
ver de meeste Stemmen krijgen van de de
mocratische gedelegeerden die in 1972 de
partijconventie bijwoonden: zo'n 25 pro
cent. Op de tweede plaats Udall met ruim
18 procent van vrijwel uitsluitend voorma
lige McGovern-aanhangers uit de liberale
hoek van de partij, vervolgens Carter met
bijna 16 procent en Jackson met 7,5 pro
cent.
VERENIGDE
STATEN
STATEN
(Hcrmosillo
k«,n" ciiiiL.
Nubvo Laredup
dol Oro\tmiBÓn
iliacén
mexico
f San Luis
5% AoiiasVoloiL
:Guailalajar>
'Colimac
'Mónda
Clmiiimai:
IEXIC0
-( )(FFÏÏS^ri/ani:
vConuaconlci;
Oaxhcac^
iJcliuanlopcojj
rzAcapulco.
Belangrijke weg
Belangrijke spoorweg
Aardolie