Dijkversterking Oosterschelde
hoeft niet zo ingewikkeld
Maltre Pierre Schmetz
ZATERDAG 17 APRIL 1976
Sakor-collecte
Zowel vóór- als tegenstanders van af
sluiting van de Oosterschelde zijn
het geheel eens met de volgende stel
lingen:
1. De betvoners van het
Oosterschelde-gebied hebben recht op
de zogenaamde 'Dellaveiligheid'.
2. De Oosterschelde is de laatste
schone zeearm die Nederland nog be-
3. De Oosterscheldeproblematiek
draait in feite om niet méér dan deze
twee stellingen.
Met 'een laatste beat' springt men
zuinig om, men doet daar niet zómaar
afstand van Evenals de Zuidafrikanen
een Krüger-wildpark instandhouden
en de Amerikanen een Yellowstone-
park, heeft ook Nederland in november
1974 vastgesteld dat de Zeeuwse Oos
terschelde best zo'n slordige 2.5 mil
jard gulden waard is om iets van het
unieke van dat 'laatste bezit' te kun
nen bewaren.
Die 2.5 miljard gulden - of 200.- per
Nederlander - wil men gebruiken om
de Oosterschelde af te sluiten met een
soort 'lekke dam'. Deze lekke dam of
stormstuwcaissondam. maakt het mo
gelijk dat er een surrogaat-getij ontr
staat op de afgesloten Oosterschelde.
De werkelijke verbinding met de zeeën
en oceanen is echter onmisbaar ver
broken. Er zal bijvoorbeeld nooit meer
een zeehond of bruinvis de Ooster
schelde binnen zwemmen. Nooit meer
zal men een visser of zeiljacht het zee
gat zien uitgaan. De Oosterschelde
wordt een waterbekken met een
kunst-getij. Het doet wat denken aan
het zoutwater-golfzwembad in Boeke-
lo. waar men de zee trach na te doen en
met een machientje golven op te wek
ken. Leuk en aardig, maar wél surro
gaat Het gigantische bedrag van 2.5
miljard gulden moeten en kunnen wij
op een betere manier besteden.
De bedoeling van het 'lekke' dam con
cept is, om naast het doorlaten van een
namaakgetij, tevens te zorgen dat de
stormvloeden minder hoog worden. De
stormstuw-caissondam zal inderdaad
de gewenste stormvloedreductie kun
nen leveren en dus de veiligheid tegen
overstromingen verhogen. Echter, die
veiligheid is óók op een andere wijze
te verkrijgen, met behoud van de open
verbinding met zee en bovendien
goedkoper en bovenal snel
Deltaveiligheid
Om dit toe te lichten gaan we nog eens
even na wat voor het Oosterscheldege-
bled nu precies 'Delta-veiligheid' bete
kent Populair gezegd is een gebied
'Delta-veilig' als het beschermd wordt
door een dijk die een dusdanige storm
vloed kan weerstaan zoals die één keer
in ongeveer 4000 jaar kan voorkomen
(let wel: 1 x in 4000 jaar kan ook mor
gen zijn!).
Stormvloed gaat gepaard met twee
verschijnselen. Het eerste is dat de wa
terstand veel hoger oploopt dan nor
maal. Wij zijn tegenwoordig in staat
om te berekenen met welke kans een
bepaalde waterstand op een gegeven
plaats kan optreden.
Als voorbeeld zijn in de onderstaande
tabel een aantal waterstanden ver
meld voor de - midden in het Ooster-
scheldegebied gelegen - stad Zierikzee.
Tabel
1 x per jaar is er kans dat de water
stand boven 2,70 m plus NAP komt. 1 x
per 10 jaar boven 3,50 m plus NAP, 1 x
per 100 jaar boven 4,10 m plus NAP, 1 x
per 500 jaar boven 4,50 m plus NAP, 1 x
per 1000 jaar boven 4,70 m plus NAP en
lx per 4000 jaar boven 5,10 m plus NAP
komt.
Bij de stormvloedramp van 1953 was
de waterstand in Zierikzee 4,32 m plus
NAP. De kans op vóórkomen van deze
waterstand is 1 x per 250 jaar. De wa
terstand die x in 4000 jaar kan voor
komen heet het ontwerppeiL Voor
Zierikzee is dat dus 5,10 m boven NAP.
Op het bijgevoegde kaartje zijn de be
staande dijkhoogten in het
Oosterschelde-gebied aangegeven,
terwijl in een dikke omranding de
plaatselijke ontwerppeilen zijn ver-
meld. Blijkbaar zijn nagenoeg alle be
staande dijkhoogten hoger dan het
ontwerppeilü
Men kan zich afvragen waarom men
zich dan druk maakt. Nu weet iedere
Zeeuw dat de dijken noodzakelijk ho
ger moeten zijn dan de stormvloed-
stand. Noodzakelijk in verband met
het tweede verschijnsel dat bij storm
vloed optreedt, namelijk het ontstaan
van grote golven. Hoe breder en dieper
't waterbekken, des te sterker is de
golfontwikkeling. De aanstormende
golven klimmen tegen de dijk op tot
ver boven het ontwerppeil en hoe ho
ger de golf. des te hoger is deze golfop
loop. Het is duidelijk dat de dijkskruin
net iets hoger moet liggen dan de gol-
foploop. De aldus bepaalde kruin
hoogte noemt men de 'Deltahoogte'
(zie gifuur 1).
Afhankelijk van de ligging van een
dijkvak ten opzichte van de storm-
streek (tussen west en noord) kan de
golfoploop voor de bestaande dijken
bij zeer zware storm zo'n 2 a 5 m be
dragen. Hel is nu duidelijk dat als
men in staat zou zijn de golfoploop
te verminderen met dezelfde dijk-
hoogte tóch een grotere veiligheid
wordt verkregen.
Uit de hiervoor gegeven tabel blijkt
bijvoorbeeld dat reeds 'n golfoploop-
vermindering van 40 cm een veilig
heidsverhoging van 4,70 m plus NAP
naar 5.10 m plus NAP ten gevolge
neeit. Dus 40 cm minder golfoploop
brengt de kans op overstromingsge
vaar terug van 1 x in 1000 jaar naar lx
in 4000 jaar.
Dijkverbetering
Om de gezonde hartslag van de zee in
Zeeland te kunnen bewaren zonder het
hartinfarct van de 'lekke' dam en tóch
IJDeHa
jsformvloed sl-(XncJ
Golfoploop
i
lbuiVertbar».k»-e«cn«_
go','fco*j+f-uc-f-i*.
f'V 1
de 'Deltaveiligheid' te verkrijgen is 't
niet steeds nodig om de dijken te ver
hogen. Dit is een zeer belangrijk aspect
dat in de diverse discussies nauwelijks
of niet voldoende aandacht heeft ge
kregen. Dijkverhoging is in verband
met de geologische opbouw van de on
dergrond, moeilijk en kostbaar. Om die
reden zijn vele mensen van mening dat
een open Oosterschelde geen haalbare
kaart is. Bovendien is het zó. dat als
tot openhouden wordt besloten, dijk
verhoging ook uit juridisch-
planologisch oogpunt op moeilijkhe
den stuit. Voor dijkkruinverhoging zijn
grondonteigeningen nodig eri komen
diverse andere administratief-
procedurele kwesties aan de orde. die
niet vlot oplosbaar zijn en wij Zeeuwen
wensen de ons beloofde 'Deltaveilig
heid' snel gerealiseerd te krijgen.
In het kader van verschillende afstu
deeropdrachten zijn in 't waterloop-
kundiglaboratorium van de Hogere
Technische School te Dordrecht gedu
rende een reeks van jaren proefnemin
gen en studies verricht met betrekking
tot de golfoploopreductie. Met grote
stelligheid onderstrepen deze proef
nemingen dat met betrekkelijk een
voudige ingrepen aan de bestaande
dijken 'n zeer aanzienlijke verminde
ring van de golfoploop kan worden
verkregen en dus een zeer grote ver
hoging van de veiligheid.
Deze ingrepen kunnen worden onder
verdeeld in vier groepen, die ieder af
zonderlijk dan wel in combinatie kun
nen worden toegepast:
1. Verbetering van de glooiingcon
structie.
Dit kan zeer snel en direct gebeuren.
Het behelst het aanbrengen van spe
ciale ruwheids-elementen in het be
staande glooiingssysteem in de vorm
van rechthoekige gewapend-
betonelementen die moeten zijn aan
gepast aan het terplaatse heersende
golfklimaat (fig. 2)
In het verleden werden door vele
Zeeuwse waterbouwkundigen óók wel
golfoploopremmende betonblokken-
glooiingen toegepast, doch die zijn
meestal niet aangepast aan het plaat
selijke golfklimaat en bezitten boven
dien niet de juiste verhoudingen. Men
kón dat ook niet omdat men toen nog
niet beschikte over de huidige kennis
en onderzoektechnieken. Met het in de
schets van figuur 2 weergegeven sys
teem wordt de golfoploop met tenmin
ste 30 A 40 verminderd. Voor een gol
foploop van 3 m. op een 'normale'
glooiing is dat dus een reductie van
rond 1 m ofwel een 40x zo hoge veilig
heid (zie ookj tabel).
Beperking van de golfontwikkeling.
Als de golfoploop zo'n uiterst belang
rijke invloed heeft op de 'Deltahoogte'
van de dijk. dan ligt het voor de hand
om na te gaan of deze golfontwikkeling
zélf kan worden afgeremd. Zoals reeds
eerder werd opgemerkt is er een breed
water nodig wil zich een golf kunnen
ontwikkelen. Als men de breedte van
het water, beschikbaar voor golfont-
wikkeling, terugbrengt van bijvoor
beeld 10 km tot 2 km, dan wordt de
golfhoogte zó sterk verminderd dat dit
ook zou resulteren in een veiligheids
verhoging met een factor 40. Voor het
Oosterscheldegebied met zijn afwisse
ling van zandplaten, slikken en geulen
is het zeer goed realiseerbaar om op de
ondiepere delen kunstmatige eiland
stroken aan de leggen waardoor de gol-
ontwikkeling voor sterk aangevallen
dijkvakken zeer aanzienlijk kan wor
den verminderd. Hoewel minder snel
dan glooiingverbetering kan ook deze
kunstmatige-eilandenmethode voor
diverse dijkvakken tot snelle verho
ging van de veiligheid leiden. Procedu
rele - en technische moeilijkheddn zijn
bij deze aanpak minder zwaarwegend
dan bij dijkskruinverhogïng.
3. Verbetering van de buitenberm
Een buitenberm (zie fig. 1) heeft een
golfoploop-remmende werking. Als zo
danig kan de buitenberm op dezelfde
lijn worden gesteld met de verbetering
van de glooiingsconstructie. Uit proef-
resultaten blijkt dat de meeste buiteh-
bermen in het Oosterscheldegebied te
laag liggen om een optimale werking te
hebben Voor een maximale golfop
loopreductie moet de berm namelijk
op stormvloedhoogte liggen. De
breedte van de buitenberm moet bo
vendien zijn aangepast aan het ter
plaatse heersende golfklimaat. Als de
bermbreedte tenminste 8 x de goll-
hoogte bedraagt kan een golfoploopre
ductie van 30 a 40% worden verwacht.
De meeste zeedijken langs de Ooster
schelde voldoen niet aan deze eis.
Aanpassing van de buitenbermen aan
deze kennis kan dus eveneens leiden
tot sterke vergroting van de veiligheid
zonder dat hiervoor dijkskruinverho-
ging noodzakelijk is. Het verbreden en
verhogen van de buitenberm is moei
lijker op korte termijn te realiseren dan
de twee hiervoor besproken methoden
omdat, speciaal bij het verbreden, de
totale aanlegbreedte van de dijk toe
neemt en men dus weer in de vertra-
ginggevende onteigeningsprocedures
vervalt. Overigens is deze methode uit
het oogpunt van de geologische op
bouw van de bodem dikwijls aantrek
kelijker omdat de drukvergroting op
de slappe ondergrond hierbij minder is
dan van dijkskruinverhoging.
•4. Verbetering van de glooiingsges
teldheid.
De helling van de meeste dijkglooiin-
gen langs de Oosterschelde is rond
33%. Als men de helling minder steil
maakt, bijvoorbeeld 17% ,dan wordt de
golfoploop de helft minder. Bovendien
hoeven dan de 'steenblokken' waaruit
de glooiing is opgebouwd slechts half
zo zwaar te zijn om weerstand te kun
nen bieden aan dezelfde golfaanval. In
verband met het voorgaande is duide
lijk dat ook in deze methode van hel
lingverandering zeer gunstige perspec
tieven liggen met betrekking tot ver
groting van de veiligheid. Overigens
heeft ook deze methode het aandeel
dat een bredere dijkvoet nodig is,
waardoor zij minder snel kan worden
gerealiseerd. Het voordeel is weer dat
geen drukvergroting onder de dijks
kruin op treedt.
Volkerak
In het voorafgaande is niet gesproken
over kompartimentering. Door de af
sluiting van het Volkerak is de totale
hoeveelheid water die per tij in- en uit
moet stromen via de Oosterschel-
demonding en het geulenstelsel onder
de kust van Schouwen, toegenomen.
Hierdoor wordt de stroomaanval in
deze geulenstelsel sterk verhoogd. Om
die reden is kompartimentering ofwel
afsluiting van het Volkerakbekken van
de Oosterschelde noodzakelijk. Dat wil
zeggen dat een Oesterdam en een
Keeten- of Philipsdam noodzakelijk
zijn.
De Oosterschelde zelf kan echter in
zijn oorspronkelijke unieke staat
Drs. J. H. J. de Kort,
voorheen te Hulst,
conrector Möller-
lyceum B.-op-Zoom
bergen op zoom - het bestuur van het
Mollerlyceum in Bergen op Zoom heeft
in zijn vergadering van 13 april beslo
ten de heer drs. J. H. J. de Kort te beno
men tot conrector van het Mollerly
ceum.
De heer De Kort is afkomstig uit Hulst
Hij studeerde filosofie en theologie in
Tilburg en Nijmegen. In 1970 legde de
heer De Kort cum laude het doctoraal
examen af aan de theologische faculteit
van Katholieke Universiteit te Nijme
gen. Vanfaf 1970 is de heer De Kort
werkzaam in het onderwijs als docent
katachese.
UJWHEIWELEHEHT-EN
IN CiSrAANDEl
ULOOIIN^
vrijwel geheel worden gehandhaafd,
waarbij de veiligheid zeer snel tot een
hoog peil kan worden opgevoerd voor
aanzienlijk lagere kosten dan een
stormstuwcaissondam. De problemen
die aan een dijkskruinverhoging vast
zitten kunnen voor een groot deel
uit de weg worden geruimd door ge
bruikmaking van de in dit artikel
ontwikkelde methoden.
ir. i. w. nortier.
Ontspanning in
Arnemuiden
In deze tegenwoordige gehaaste tijd van
grote inspanningen om bij te blijven,
heefteen iederechtwel eensontspanning
nodig. Een ieder zoekt dan zijn ontspan
ning in datgene wat hij graag doet, de
ouderen maar even goeddeioncere cene-
ratie.En het is goed. zelfs wenselijk, dat
ookdejeugdwattedoen heeft. Ledigheid
gaat snel over tot verveling, en verdere
gevolgen vandalisme. Ook wij hadden in
onze jongere jaren, (zo ongeveer 10 jaar
geleden.
Zo hebben wij ook het motorcrossen
enige tijd beoefend. We hebben wat ge
sleuteld en gerepareerd, aan de motor.
Avonden waren wij druk in de weer om
onze crossmotor in tact te houden, te
verbeteren etc.. Waardoor toch ook weer
een behoorlijke technische kennis en in
zicht werd verkregen. Het koste wel wat,
maar alla. Wij hebben het graag gedaan,
en crossen is een sport waarbij je elke
spier gebruikt, alles is in beweging, al is
het een zware sport met behoorlijke risi
co's, maar men wordt zelfstandiger en
durft ook eens een risico nemen. We gun
nen hetde jongens van harte als zij zich 's
avonds op een oud brommertje, al cros
send, op een terreintje bezighouden. Het
isweleenpoosjegeleden.maartochzouik
soms graag nog eens een rondje op mijn.
motorcrossen. Toch,jongenszouikjullie
willen vragen, is het nu niet beter (voor
jullie maaktdat toch niets uit)omergens
buiten het dorp een crossterreintje te
creéren. Want. en eerlijkditmoeten jullie
toch toegeven, dat vele inwoners er, van
wege hetlawaai, veel hinder van hebben.
Kinderen kunnen niet in slaap komen en
worden vervelend. De ouderen gunnen
het jullie echt wel, maar zonder uitlaat is
hetzo dichtbij hetdorp echtniet te doen.
Er wordt nogal over geklaagd, om daar
toch eens wat tegen te doen, en dat niet
dooreen enkeling, maar velen vinden het
te gek. Waarbij het gemeentebestuur op
den duur wel verplichtwordt om maatre
gelen te nemen.
Welnu jongens, stap met een paar man
(desnoods wil ik het nog wel vrageneens
naardeburgemeester.envraagofermis-
schien ergens een terreintje is, in de na
bijheid van hetdorp. waarop jullie kun
nen crossen en zelfeen parcours kunnen
uitzetten.heuvelsmakenetc. Neen. geen
vereniging zoals bij ons vroeger, dat be
doel ik niet. Dan loopthet watde kosten
betreft uit de hand. op motoren zeker, en
dan isdeaardigheidergauwaf, waard oor
velenzich terugtrekken. Nee.gewooneen
terreintje waarop jullie op een oude
brommer, je kimt uitleven en een rondje
kuntcrossen, datisveel leuker. Datmoet
toch mogelijk zijn jongens, zodat de kin
deren gewoon op tijdnaarbedkunnen. en
niet blijven huilen, en de wat ouderen er
ookgeenlastmeervanhebben.Elkaaren
kinderen tot een last wezen door b.v. ge
luidshinder, dat hoeft toch echt niet, is
ook zeer zeker jullie bedoeling niet, als je
maargewooneenrondjekuntcrossen En
dan zal hetcollege van Arnemuiden, dat
toch echt niet ongenegen is om iets te
doen, zeker wel tot een bevredigende op
lossing komen. Als hij vroeger crossten
moestenwewelwatverderweg, namelijk
van Vlissingen naar het Sloe, maar dat is
hier niet nodig. Het gaat om de cross-
on tspanning en niet om met de brommer
(motor) zonder uitlaat door het dorp te
rijden, en zo de inwoners van Amemui-
denhetgenoegenteontnemenomindeze
jachtige, zenuwslopende tijd van la
waaioverlast etc. in dit rustige dorp te
acclimatiseren en van de rustige omge
ving en natuur te gemeten. Nu jongens
wie stap t er even naar b. en w.zodat j ullie
een lekker crossterreintje kunnen aan
leggen. waarmee dit naar ieders tevre
denheid. ook van jullie, wordt opgelost
P.s. In het crossen loopt men nu eenmaal
meer risico's dan wanneer men normaal
met de brommer (motor) op de weg rijdt.
Wel jongens dan wil ik jullie bij deze toch
ooknogevenophethartdrukkenomook
bij het crossen altijd je valhelm op te
zetten. Ik heb het zelf van dichtbij mee
gemaakt dat iemand die een rondje op
mijn motor reed. doordat een voetsteun
afbrak boen op de voetrem ging staan, en
in volle vaart over de kop sloeg. Hij had
gelukkignietsomdathij eenhelm ophad.
Een gebroken been of arm is zo erg met,
dus ook hier 'Helm is een hoofdzaak'.
C. Meulmeester, Amestraat 24, Arne
muiden.
In de week van 19 tol 24 april wordt in
het gehele land de z.g. SAKOR-
Kollekte gehouden, dus ook in Zee
land.
Wat is SAKOR en wat gebeurt er mee?
De SAKOK-Koilekle is een algemene
kollektie. die ten doel heeft de hulp
verlening voor jeugdigen die in moei
lijkheden raken, te steunen.
De SAKOR-Kollekte bracht in 1975 in
Zeeland een bedrag op van ƒ38.700.-
Een vooruitgang met het Jaar daarvoor
1974» van 5.500.-.
De beide Zeeuwse kinderbescher
mingsinstellingen t.w. de Vereeniging
Kinderzorg en de Stichting voor Jeugd
en Gezin in Zeeland, zijn erg blij met
deze formidabele opbrengst en natuur
lijk met de verhoging ten opzichte van
het vorige jaar.
Dank aan de Zeeuwse bevolking, die
dit bedrag heeft opgebracht. Hieruit
spreekt een waardering voor het werk
dat gedaan wordt. Men wil dit werk
gedragen zien door de gehele bevol
king. Dat kan alleeen als er "goede
hulp' verleend wordt.
Dank daarom aan al diegenen, die hun
tijd en inzet hebben gegeven om deze
waardering zichtbaar te maken. Elk
jaar weer koliekteren honderden men
sen in Zeeland voor de SAKOR. Ter
plaatse moet de kollekte georganiseerd
worden. Het gaat allemaal niet van 'n.
leien dankje. Nogmaals: dank.
Wat doen de Zeeuwse Kinderbescher
mingsinstellingen met dit geld?
Het is een bekend feit dat de overheid
met rijks-, provinciale en gemeente-
bijdragen in de vorm van subsidies
moet zorgen dat onder anderen de
kinderbescherming het werken moge
lijk wordt gemaakt. Gezien de grote
bedragen die alleen al voor Zeeland
met deze vorm van dienstverlening
gemoeid zijn (enkele miljoenen! is hei
begrijpelijk dat dit niet meer een par
ticuliere zaak kan zijn.
De overheid subsidieert volgens mini
mumnormen. Dat wil zeggen dat een
subsidieregeling is gemaakt, die alle
'normale kosten' over het algemeen
dekt. Daartoe behoren de salarissen
van de medewerkers, de administratie,
de huisvesting.
Ook de kosten voor kinderen en jeug
digen worden volgens vastgestelde be
dragen vergoed-
Maar een kledinguitzet. startgeld als
men zelfstandig wil gaan wonen, een
attentie bij feestelijke gelegenheden,
reisgeld om regelmatig thuis te komen,
plaatsing in een gastgezin, het kopen
van een brommer, een behoorlijke bril,
een goede fiets, kortom al de gewone
zaken die de kinderen anders van thuis
meekrijgen, moeten de instellingen uit
eigen middelen betalen.
Ook voor het opzetten van nieuwe
voorzieningen wordt slechts tot een
bepaald bedrag gesubsidieerd. Als men
met een nieuwe hulpmogelijkheid wil
experimenteren, moet dat de eerste
tijd zelf betaald worden. Het nieuwe
meisjestehuis 'Klarenbeek' te Middel
burg is onder andere mede met SA
KOR gelden gefinancierd-
Al deze voorzieningen hebben de
SAKOR-opbrengst over 1975 volledig
opgesoupeerd. Er wordt al gerekend
met de opbrengsten over 1976. Onder
andere moeten extra personeelsvoor
zieningen getroffen worden.
Zeeland laat de Zeeuwse werkers toch
niet in de steek?
Namens: De Vereeniging Kinderzorg,
Middelburg.
Stichting voor Jeugd en Gezin in Zee
land. j. h. H. van Ierland.
Poolse Oudstrijders
Naar aanleiding van mededelingen in
de P.Z.C. van zaterdag 20 maart j.l.
over de 'Stichting Vrij Polen', opge
richt in Vlissingen, op initiatief van
Billy Strenk, wil ik hierop reageren.
Ik vraag mij af: waar haalt iemand de
brutaliteit vandaan om zich in het
openbaar een strijder van vrijheid en
democratie te noemen. Bijvoorbeeld,
het zich ten doel stellen op legale en
vreedzame wijze te ijveren voor het
herstel van vrijheid en democratie in
Polen.
Gezien het systeem van het land waar
Billy Strenk zijn opleiding heeft geno-
-r 'j
jraadt voor u met de paasdagen in
Le Baron Chassé
vers Hollands lamsvlees
HORIZONTAAL: 1 draaibare ketting-
schalm; 6 Volksfeest: II voorzetsel. 12
gevlochten snoer: 13 persoonlijk voor
naamwoord; 15 weldoorvoed; 19 Euro
peaan; 21 opgenomen geld (afki; 22 be
paalde fruitboom; 27 item lafk;, 28 re
geringsreglement (afki; 29 riviertje in
Noord-Brabant: 31 schudding: 33 on
bepaald voornaamwoord; 34 stad in
Japan: 36 priester van Silo; 39 duiven
hok; 4 ziekte bij vee dat op moerassige
weiden graast; 41 gesloten: 43 wate
ring; 45 voorstelling; 46 wereldtaal: 4?
zeer hoorbaar, 49 Romanum Imperium
(afk.); 52 persoonlijk voornaamwoord;
53 symbool voor selenium: 55 geelach
tig groen;60 voorzetlsel; 61 verhoogde
toon; 63 klein paard; 64 oosterlengte
tafk.); 66 siersteen; 68 rivier in Italië; 69
tussenruimte tussen regels: 70 menen.
VERTIKAAL: 2 overste van een kloos
ter: 3 reeks; 4 eerstkomende lafki; 5
bedrieglijk; 6 schaaldier: 7 en derge
lijke (afk); 8 milligram (afk): 9 Euro
peaan; 10 deel van de dag: 14 aambor
stigheid; 16 exempligratia (afk): 17
symbool voor rhenium; 18 netto (afk):
20 bolgewas; 22 brokkelig; 23 regiment
artillerie (afk); 24 parallel: 25 tweehoe
vig dier; 26 brood gebakken van tarwe
en roggemeel; 28 opstootje; 30 streling;
32 interest; 35 vloerbedekking: 37 ver
zameling runderen; 38 spie; 42 ijzer
houdende aarde; 44 loofboom: 45 be
grip, 43 slot: 50 lidwoord: 51 op deze
wijze: 54 kiem: 56 symbool voor euro
pium: 57 schouwburgrang. 58 advies:
59 verlaagde toon; 60 ld est (afk i: 62
zeepwater. 63 tweehoevig dier; 65 mu
zieknoot. 66 ad interim (afk); 67 voor
zetsel; 67 paardekracht (afk).
ten, en zijn gedrag in Nederland kan ik
hem moeilijk democratisch noemen.
Bij de Vlissingse-Poolse gemeenschap
heeft Strenk een dermate reputatie
opgebouwd, dat hij zijn medewerkers
van de nieuwe 'Stichting', kennelijk
elders uit het land werft,
Strenk behoorde tot de intiatiefhemers
van een groep die zorgde voor de liqui
datie van de 'Poolse Katholieke Ver
eniging5 (PTK), welke was opgericht
voorjaar 1947. Strenk werd echter lid
van de "Vereniging Poolse Oudstrij
ders'. wat leidde tot een breuk in de
Poolse gemeenschap. Poolse Oudstrij
ders waren van mening dat men alleen
lid kon worden door te bewijzen dat
men werkelijk een oudstrijder was ge
weest (aan geallieerde zijde).
In de vereniging wist hij zich op de
voorgrond te plaatsen, wat tot gevolg
had, dat de oudstrijders (uit de prak
tijk) werden bestreden, zowel bij de
K.N.S. als bij gemeentelijke instanties,
dit alles gebaseerd op onwaarheden
Op woensdag 18 september 1974, be
schuldigde Billy Strenk, in het open
baar de Poolse gemeenschap van
communistische spionage. Door deze
uitspraak kwam een einde aan het
lidmaatschap van Strenk 'tegen zijn
zin) bij de 'Vereniging Poolse Oudstrij
ders', ook wat betreft zijn functie ais
redacteur-uitgever.
Pools-Nederlandse alsook Pools-
Belgische vriendschap en contacten,
ontstaan tijdens de bevrijding (waar
ondergetekende aanwezig was), kun
nen ook nu Billy Strenk en zijn nieuwe
'Stichting' missen als kiespijn.
Wat betreft de historische waarheid
over Polen heeft hij al eerder informa
ties verspreid aan Nederlandse en Bel
gische lezers, toen nog in zijn functie
van redacteur-uitgever van 'Poolse
Oudstrijders'. Het Poolse gebied tot de
Oaer-Neisse grens noemde hij daarin
Duitse gebieden onder Pools bestuur.
Hiermede komt de waarheid aan het
licht van zijn bedoelingen en vader
landse bezorgdheid. Zijn strijdlustig
heid is gebaseerd op de doelstelling
„Wat komt er in het laadje".
Het moedige Poolse volk laat zich niet
misleiden en heeft de laatste wereld
oorlog voldoende ervaring opgedaan.
Ook zijn zij bewust van het gezegde:
„Men mag nooit hulp aanvaarden van
een duivel om de satan te bestrijden".
A. Eibin.
een Pools Oudstrijder. Souburg.
ADVERTENTIE
'Een heffing voor den Here'
'Oordie Kerk en saai wat ons beoog om te bou stuur ek die volgende
besonderhcde. Tans is 900 lidmate sonder kerkgebou in 'n deel
waarheen hulle verhuis het. Dink daaraan, "n deel van Gods ge
meente sonder 'n plek van aanbidding! 500 gesinne: 900 lidmate -
2700 sïeleü
Ons is soveel dank aan ons Nederlandse geloofsgenote verskuldïg.
Deur Gods genade hel Nederland die lig van die Evangelie in don
ker Suid-Afrika aangesteek. Mag God gee dat u weereens deur die
hulp wat u gaan verleen, die KA ND EL LA AR wees wat sigbaar.
kosbaar en diensbaar is.' Aldus Dr. H. M. Beets, predikant van de
Ned. Ger. Sendingkerk (kleurlingen) te CERES in Zuid-Afrika.
Een kerkgebouw, gepland bovenop een heuvel om licht te versprei
den over 'n donkere omgeving. De spreuk van de Sendingkerk is:
'Julie is die lig van die wereld'.
Kosten: 160.000,-.
50.000,- is reeds overgemaakt.
Een kerkgebouw vooreen gemeente van bruine arbeiders, die tussen
f 28.- en 60.- per week verdienen. Velen zijn "s winters werk
loos. Rente en aflossingen betalen is dus onmogelijk maar
Dr. H. M. Beets op de plaats waar de kerk zal
worden gebouwd.
ik geloof één heilige algemene Christelijke
Kerk de gemeenschap der heiligen'
(Heid. Cat. Zondag 21).
Namens Comité 'Hulp-Kleurlingen'
P. de Vries-Gree>e,
Greate Buorren 22,
Garijp.
Rabo Bank Garijp,
giro 812891
m.v.v.
'Kerkbouw Kleurlingen'
dit hok de diensten gehouden, anders in open lucht.