PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VORSTER HAALT
WAPENS IN ISRAEL
Kapers naar
Maleisië
MINI KRANT
\\\\\y^w\^ Vs\\>
Met verhoging van de dijken langs de
Oosterschelde is 18 tot 20 jaar gemoeid
DRIE WEKEN UITSTEL
KAMERDEBAT ABORTUS
NIEUW
BRITS
KABINET
Zie pagina 22
Belangstelling voor gevechtsvliegtuig 'Kfïr'
Christen-democraten willen beraad
WHO ongerust
over
Spaanse griep
PRO VINCIALE WA TERSTAA T IN RAPPORTA GE:
219e jaargang no. 85
Vrijdag 9 april 1976
(Van onze correspondent)
JERUZALEM - De Zuidafrikaanse premier John Vorster is donderdagavond-voor een vierdaags
bezoek in Israèl aangekomen. Hij is de gast van premier Rabin, in wat genoemd wordt „een pel
grimsbezoek ter gelegenheid van het paasfeest aan het Heilige Land".
Maar Vorster komt niet alleen het paasfeest vieren. Hij komt
ook zaken doen. Er bestaan nauwe betrekkingen tussen Israël en
Zuid-Afrika, en volgens berichten uit buitenlandse bron levert
Israël Zuid-Afrika wapens, onder meer de Gabriël-raket. Vorster
zou onder meer belangstelling hebben voor het Israëlische ge
vechtsvliegtuig „Kfir".
De betrekkingen tassen Israël en
Zuid-Afrika hebben ups en downs ge
kend. Zuid-Afrika was een van de eer
ste landen die Israël in 1948 erkende.
In het begin van de jaren zestig
knoopte Israël diplomatieke betrek
kingen aan met de meeste zwarte Af
rikaanse landen. Daarom stemde Is
raël in de Verenigde Naties voor sanc
ties tegen Zuid-Afrika. Dat had een
diepgaande ideologische discussie in
Israël tot gevolg.
Zuid-Afrika heeft een joodse ge
meenschap van 100 000 zielen, en de
oppositie vreesde dat deze Zuidafri
kaanse joden in moeilijkheden zouden
kunnen geraken. Maar de toenmalige
premier Ben Goerion - inmiddels over
leden - gaf weliswaar toe dat Israël als
regel met iedereen die dat wil diploma
tieke betrekkingen onderhoudt, maar
desondanks noopte de Zuidafrikaanse
apartheidspolitiek Israël tot het
stemmen voor sancties in de VN. Het
gevolg was dat de Zuidafrikaanse rege
ring schenkingen van Zuidafrikaanse
joden aan Israël verbood.
Na 1967 toen door de sluiting van
het Suezkanaal Zuid-Afrika opeens
zeer belangrijk werd. verbeterden ook
de betrekkingen tussen Israèl en
Zuid-Afrika langzamerhand, al bleef
Israël in Pretoria slechts vertegen
woordigd door een zaakgelastigde,
terwijl in Tel Aviv geen Zuidafrikaanse
vertegenwoordiging was.
En in 1971 verslechterden de betrek-
DEN HAAG - Het abortusdebat in de Tweede Kamer zal min
stens drie weken worden uitgesteld. Dat gebeurt op verzoek van
de christen-democratische fracties, die meer ruimte willen voor
nadere bestudering van het PvdA-WD-akkoord. Daarnaast
heeft met name de PvdA meer tijd nodig voor overleg met an
dere fracties teneinde aanneming van het compromisvoorstel te
verzekeren.
Het kamerdebat, dat gepland was
voor de eerste twee weken van mei,
zal nu waarschijnlijk pas op 25 mei
beginnen. De stemming zal dan vallen
op dinsdag 8 juni. Het uitstel is een
direct gevolg van het donderdag
voortgezette overleg tussen PvdA en
WD om hun beide wetsvoorstellen
voor een meerderheid van de Kamer
aanvaardbaar te maken. Daartoe zal
op korte termijn contact worden op
genomen met D'66, PPR, PSP en ook
de CPN om te peilen of die partijen
Gelden uit de werkgelegenheidspot
naar België?; VUssingen, marinebol-
werk.
blaasje op
Kamerlid introduceert nieuw alcohol-
blaastoestel; WD bleef alleen in de
'aandelenkritiek' op Lubbers
PAGINA 4
wolven
Opinie en achtergrond: "Grijze wolven"
actief fascistisch front in Turkije: Mon
tedison en de 'gepasseerden' nader be
keken.
omroep
Voorlopig geen radiootje spelen in re
gionaal verband; Rijn - Schelde - Ver-
olme had een gunstig jaar 1975.
pagina 9
a-sociaal
De officier van justitie te Middelburg
wil misbruik van de sociale voorzienin
gen scherp bestraft zien
staking
Leraren dreigen met staking; Zes jaar
voor de Molukse bezetters van het In
donesische consulaat: Kankercentrum
te Rotterdam
hanskraay
Het vorige week door PvdA en VVD
bereikte akkoord houdt, zoals gemeld.
- abortus uit het strafrecht;
- de beslissing is aan de vrouw en de
arts gezamenlijk;
- controle achteraf op de klinieken
door een toetsingscollege;
- de ingreep mag alleen plaatsvinden
in ziekenhuizen of door de overheid er
kende inrichtingen;
- een "anonieme registratie van alle ab-
ortusgevalleri uitsluitend voor statisti
sche doeleinden.
De eerste twee punten zijn, globaal
genomen, afkomstig uit het wetsvoor
stel van de PvdA, de volgende drie uit
het voorstel van de WD. Opmerkelijk
(Slot zie pagina 3 kolom j
AMSTERDAM - Een gewapende
onbekend gebleven man die don
derdagmorgen in het Amsterdamse
Apollo-hotel 4000 gulden roofde,
heeft het personeel en de hoofdste
delijke politie in grote opwinding
gebracht, omdat niemand de man
heeft zien vertrekken Daardoor
werd aangenomen dat hij zich in
het hotel had verschanst, maar een
intensieve speurtocht heeft niets
opgeleverd.
ue man stapte om half elf het
dure Apollo-hotel binnen, drentelde
wat rondom de balie heen en weer
en stak onverhoeds het vrouwelijke
personeel daar een pistool onder de
neus. Hoewel een van hen direct stil
alarm sloeg, slaagde de man er toch
in over de balie te springen en twee
geldkistjes weg te grissen, die 4000
gulden bevatten.
In de opwinding die ontstond zag
niemand de man uit het hotel ver
dwijnen, waarop men veronder
stelde dat hij elders het hotel was
ingevlucht.
Foto: de mobiele eenheid 'bestormd'
het Apollo-hotel.
kingen weer toen Isral een schenking
deed van 10.000 dollar aan een Afri
kaans verzetfonds. Het Isralische geld
werd echter door de Afikaanse revolu
tionairen van de hand gewezen, zodat
ditmaal de blokkade van gelden uit
Zuid-Afrika - er wonen veel rijke Joden
- van korte duur was
Ommekeer
De grote ommekeer kwam na de Jom
Kippoer-oorlog, toen vrijwel alle Afri
kaanse landen de diplomatieke be
trekkingen met Israël verbraken. Israël
promoveerde haar gezantschap in Pre
toria in 1975 tot ambassade, en in ja
nuari 1976 werd het Zuidafrikaanse
consulaat-generaal ook tot ambassade
verheven
De Israëli's staan op het standpunt
dat zij een ..real Politik" moeten voe
ren. hoewel een bezoek van Vorster
uiteraard niet veel goodwill kweekt.
In Afrika heeft Israël niets te verlie
zen: Israël zit niet dik in de vrienden,
en Zuid-Afrika is een belangrijke
handelspartner, speciaal voor wapens.
MANILLA - De drie Mohammedaanse kapers, die wonesdag een lijntoestel van de
Filippijnse luchtvaartmaatschappij kaapten, hebben donderdag dc 72 passa
giers vrijgelaten, in ruil voor de plv. president-directeur van de maatschappij, de
60-jarige Rafael Igoa, en drie piloten, die dienst doen op internationale lijnen. Op
de foto gebruikt een van de gewapende kapers een passagier als schild tijdens de
onderhandelingen over de vrijlating.
PASSAGIERS VRIJGELATEN
KOTA KINABALOE (RTR,
UPI) - De drie mohamme
daanse rebellen die woensdag
een vliegtuig van de Filippijnse
luchtvaartmaatschappij heb
ben gekaapt, hebben donder
dag besloten met 12 gijzelaars
naar de Maleisische hoofdstad
Koeala Loempoer te vliegen, zo
GENEVE (AFP) - De wereldgezond
heidsorganisatie (who) maakt zich on
gerust over het verschijnen van de
Spaanse griep, ook wel varkensgriep
genoemd, in de Verenigde Staten. Ze
beveelt de gezondheisauloriteiten een
soort van verhoogde waakzaamheid
Op uitnodiging van de WHO waren
woensdag en donderdag in Geneve de
voornaamste griepdeskundigen van
ede wereld bijeen ter bespreking van
het probleem. De deskundigen, con
cludeerden donderdagavond dat 'het
verstandig zou zijn als de gezondheid
sautoriteiten (in nationaal verband) de
toepassing van noodmaatregelen
voorbereiden voor het geval dat er een
epidemie uitbreekt".
hebben de autoriteiten be
kendgemaakt.
Het toestel, een BAC-111. kwam don
derdag aan in de hoofdstad vande
oost-Maleisische staat Sabah. Kota
Kinabaloe, vanuit Manilla waar de ka
pers een losgeld van 300.000 dollar
(ruim 800.000 gulden) en de vrijlating
van vier gevangenen van de Filippijnse
regering hadden geeist. Deze eisen
werden niet ingewilligd, maar het
vliegtuig verliet tenslotte toch de Fi
lippijnse hoofdstad, na eerst 72 passa
giers te hebben vrijgelaten. In Manilla
kwam de vice-president van de Filip
pijnse luchtvaartmaatschappij, Rafael
Igoa. aan boord. De Maleisische auto
riteiten hebben vijf uur lang met de
kapers, lid van de Filippijnse moham
medaanse afscheidingsbeweging Moro.
onderhandeld voordat de rebellen er
mee instemdennaar Maleisische hoofd
stad te vertrekken.
LONDEN (AP-RTRi - De Britse pre
mier James Callaghan heeft donder
dag zijn nieuwe kabinet gepresen
teerd. waarin Anthony Crossland is
benoemd tot minister van buiten
landse zaken. Deze functie bekleede
I sint zie pagina 3 kolom Ij
Glasvezeltechniek, een nieuw tijdperk i
in de overbrenging van geluid en beeld;
radio- en tv-programma's; strips.
De christelijke werkgevers roepen op
tot een "gezamenlijke bezinning' op de
toekomst; beurs, economie, financiën.
KOSTEN-ZONDER
AANPASSINGEN -
F 1,1 MILJARD
MIDDELBURG - Met een ver
hoging van de dijken langs de
Oosterschelde zal - inclusief de
voorbereiding - een periode
van achttièn tot twintig jaar
gemoeid zijn. De kosten komen
- zonder allerlei aanpassings-
werken - op ruim 1,1 miljard
gulden. Een beveiliging, die ge
lijkwaardig is aan een afslui
ting van de Oosterschelde
wordt met dijkverzwaringen
niet bereikt. Dat staat in het in
december 1973 opgestelde en
vorige maand 'geactualiseerde'
rapport van de provinciale wa
terstaat in Zeeland over de
dijkverzwaring rond de Ooster
schelde.
Uit het globale plan voor de verzwa
ring van de bestaande Oosterschelde-
dijken blijkt onder meer:
dat wordt uitgegaan van 3 fases van
vijf jaar. waarbij een aanloopperiode
van 2 tot 3 jaar moet worden opgeteld
en waarbij 'zware eisen gesteld zullen
worden aan het in de regio aanwezige
technische apparaat." Tegen de ach
tergrond van de ervaringen langs de
Westerschelde wordt ..een veel sterkere
coördinaüe dan tot op heden gebruike
lijk" bepleit:
dat de kans op een 'catastrofale wa
terstand aanmerkelijk kleiner is dan in
1953," maar dat die kans bij een bevei
liging over twintig jaar op een water
stand als in 1953 wordt verviervoudigd,
„zodat relatief de veiligheid sterk
daalt";
dat Ou dijkverhogingen ingrijpende
gevolgen te verwachten ziin voor een
aantal inlagen van natuurwetenschap
pelijk belang;
dat zien dij enkele aorpen extra
moeilijkheden voordoen - Bruinisse en
Colijnsplaat - en dat in het bijzonder
voor Yerseke de gevolgen ingrijpend
zullen zijn.
Schade
In de nota over de consequenties van
een dijkverhoging langs de Ooster
schelde wordt betoogd, dat bij bewo-
ningskernen direct acter de zeewering
geprobeerd is aan die dorpen zo
weinig mogelijk schade te doen. Waar
mogelijk is dan gedacht aan buiten
dijkse verzwaring, hoe%vel die tech
nisch minder aantrekkelijk en kost
baar is. Bij een binnendijkse verzwa
ring valt niet alleen de afbraak bij
zonder ongunstig uit. maar wordt nok
de leefbaarheid van de betrokken ge
meenschap sterk aangetast, aldus
provinciale waterstaat. In dit opzicht
krijgen met name Colijnsplaat, Bruin
isse en Yerseke een 'aparte' behande
ling.
Voor Colijnsplaat wordt een binnen
dijkse verzwaring een 'onverantwoorde
ingreep in de dorpsbebouwing' ge
noemd. Bij de verzwaring aan de bui
tenzijde zouden 'slechts de op de zee
wering staande gebouwen nabij de
oude haven alsmede de gebouwen aan
de vissershaven moeten verdwijnen."
Er zou een nieuw plateau aan de West
zijde van de haven kunnen komen dat
plaats biedt aan vismijn, magazijnen.
kantoor en dorpshuis. De ligplaatsen
voor jachten zouden elders moeten
komen evenals de bestaande bankin
stelling. Ook voor Bruinisse zou een
binnendijkse verhoging 'een geweldige
ingreep in de dorpsgemeenschap' be
tekenen. De consequenties van een
verzwaring naar buiten zijn - aldus
provinciale waterstaat minder be
langrijk, al komen ook dan zowel de
oude als de nieuwe haven plus de daar
gevestigde bedrijven in het geding: de
oude haven vervalt dan geheel, de
nieuwe valt deels in het werk. een
nieuwe haven plus industrieterrein zou
in de Stoofpolder kunnen worden aan
gelegd. De bestaande zeedijk zou ha-
vendam worden en de deltadijk zou
over de binnendijk van de Stoofpolder
kunnen lopen. Wel moeten dan 35 hui
zen en enkele bedrijfsgebouwen wor
den gesloopt.
(Slot zie pagina 9 kolom 3)
Te zijner tijd:
standpunt nodig
Gedeputeerde sUiten heb-
ben gisteren bet rapport ge
publiceerd dat provinciale
waterstaat destijds heeft ge
maakt voor de commissie-
Klaasesz over dc consequen
ties van dijkverhogingen indien de
Oosterschelde open zou blijven Hel
betreft het stuk. waarover vonge
maand het PvdA-statenlid Sherlock
Roe Is zijn detective-achUge vragen
heeft gesteld, wetende dal hij naar de
bekende weg vroeg Zoal* bekend gaal
het om een rapport uit december 1973,
dat destijds aan de orde is geweest tij
dens de hoonatung van de
commissie-Klaasesz In de Middel
burgse abdij en dal is vooraen van een
aanhangsel - gedateerd maart 1976 -
waarin het oorspronkelijke stuk verder
wordt uitgediept. Elders op de» pa
gina kan men '-en samenvatting van
rapport en aanhangsel vinden. Een ty
pisch technisch verhaal, een opsom
ming van wat nodig zou zijn indien de
Oosterschelde open zou blijven. Dc
samenstellers hebben voor een inven
tarisatie gezorgd, maar ach verre ge
houden van het verkondigen van een
beleidsstandpunt. Terecht: dat is aan
de politieke organen voorbehouden.
£lulk een beleidsstandpunt is op dit
ogenblik nog niet aan de orde. omdat
formeel gesproken altijd nog de moge
lijkheid van een doorlaatdam in onder
zoek is. Zolang minister Westerterp
daarover niet aan de kamer heeft ge
rapporteerd. moet er van worden uit
gegaan cal een dergelijke dam moge
lijk blijft. Allerlei geruchten evenwel
doen vermoeden, dal de kosten daar
van zo hoog zullen zijn dat de bekende
ontbindende voorwaarden - in het na
jaar van 1974 in de kamer geformu
leerd - van kracht zullen worden. Des
tijds Ls afgesproken dat dan de Ooster
schelde op de 'oude' manier zal worden
opgesloten. Zou dat
de strekking van
Westerterps beslis
sing zijn. volgt on
getwijfeld een
nieuw kamerdebat
Kernvraag is dan vanzelfsprekend
hoeveel duurder komt de doorlaatdam
dan oorspronkelijk geraamd Daarbij
moet tevens duidelijk worden of het de
minister van financiën mogelijk ls de
grenzen te verruimen, in welk geval de
doorlaatdam toch zou kunnen worden
gebouwd. Sommigen betogen nu dat
indien minister Duysenberg geen
vrijheid vindt om zijn collega Wester
terp de hogere kosten toe te staan, het
openhouden van de Oosterschelde
weer ter discussie zou dienen te ko
men. Er zal in ieder geval rekening mee
moeten worden gehouden dat een aan
tal kamerleden dit punt aan de orde
zal stellen, ook al werd in 1974 aange
nomen dat de» kwestie nu eens en
vooral was besproken Mocht de»
kwestie in het hier bedoelde komende
kamerdebat - mei of juni - inderdaad
ter sprake komen, dan ligt er ln ieder
geval een technisch en geactualiseerd
stuk op tafel, namelijk het thans gepu
bliceerde stuk. Maar is dat voldoen
de
Jf]anffynJ
Ne,
ee. geen sprake van. Het zal in dat
geval noozakeiijk zijn ook het beleids
standpunt van de Zeeuwse staten over
dit stuk te formuleren. Met andere
woorden: zou het (volgende maand te
verwachten» rapport van minister Wes
terterp over de doorlaatdam negatief
uitvallen, dan dienen de Zeeuwse sta
ten onmiddellijk bijeen te komen om
op hun beurt hun standpunt te actua
liseren. reker nu een stuk naar buiten
is gekomen dat tot nu toe in de pu
blieke discussie niet heeft meege
speeld. Alle belangrijke zaken uit het
Oosterschelde-debat van de afgelopen
jaren komen namelijk in dit rapport
van provinciale waterstaat aan de or
de. De veiligheid, de tijdsduur, de ver
tragingsmogelijkheden. de aantasting
van natuur en landschap, alsook een
nieuwe factor de situatie van een aan
tal dorpskernen. Een rapport als dit -
in oorsprong uit Zeeland afkomstig -
kan niet zonder meer tijdens de
laatste ronde van de Oosterschelde-
discussie bij de stukken worden ge
voegd zonder dat er een duidelijke uit
spraak aan is toegevoegd van de sta
ten van Zeeland. Trouwens, de menin
gen van gemeenteraden en water
schappen zullen eveneens gehoord
dienen te worden
We
e herhalen: op dit ogenblik is er
geen aanleiding om tot een beleids
standpunt van met name het provin
ciaal bestuur te komen. Zou echter
binnenkort blijken dat een doorlaat
dam niet mogelijk is. dan behoort zon
der omwegen een Zeeuws beleids
standpunt over dit inventariserende
rapport te worden geformuleerd. Er
blijkt in ieder geval uit dat tot nu toe
wel erg makkelijk - te gemakkelijk - is
gesproken over een verhoging van de
Oosterscheldedijken ais alternatief
voor de doorlaatdam. Het behoort tot
de verantwoordelijkheid van de
Zeeuwse bestuurders daarover duide
lijk hun mening vast te leggen. Een
mening, die bij een eventueel debat in
de kamer ter sprake móet komen.
Twaalfduizend illegaal in Nederland
verblijvende buitenlanders hebben
zich sinds vorig jaar mei, toen de mo
gelijkheid daartoe wettelijk werd g^
schapen, laten regulariseren.
Dit heeft een woordvoerder van bet
ministerie van Justitie donderdag ver-
