D7P 4
MONTEDISON:
'Venetië toetssteen
voor milieu-beleid'
DREIGENDE SCHEURING IN WESTDUITSE SPD
Bitterzoete suiker
Zo hier en daar zie je ze nog wel eens staan De suikerpotjes, gevuld met een
vuil witte, grof-korrelige. klonterachtige substantie - rietsuiker. Rietsuiker is
enige jaren lang een geliefd pscudo-progressief stokpaardje geweest in alter
natieve kringen. Onder de slagzin 'Riet of Biet' werden zogenaamde harde
waarheden den volke kond gedaan, werden pamfletjes verspreid, werd rietsui
ker in grauwe zakken verkocht In de derde wereldwinkels en werden de
WesHCuropese bietentelers achteloos In de hoek geveegd, tezamen met an
riere overbodige zaken en bevolkingsgroepen Het is overigens merkwaardig
stil geworden rondom de rietsuiker-werkgroep (Shaloom) onder aanvoering
van Piet Reckman. Het tijdelijk overschot aan suiker in de beginjaren van
zeventig keerde al heel gauw om in een groot tekort aan suiker op de wereld
markt. Het was toen weer, zoals lang daarvoor, riet én biel. Ja zelfs werd van
overheidswege dc suikerproduktie fors gestimuleerd Exit Piet Reckman met
zijn discipelen van het suikerflfont. Enkele van zijn meest enthousiaste volge
lingen in de diaspora hebben zich momenteel weer om de leider heenge
schaard - gedeeltelijk in VARA-verband. Het motto is nu - maatschappij om
vorming Da's best vinden wij. als ze maar mei. hun banden en monden van de
Kinkerproblemen afblijven. Los van riet zijn er namelijk al genoeg problemen
rondom de suikerbietenteelt in dc EEG Suiker is een van de gegarandeerde
UiiKlbouwprodukten. De prijzen worden dus over ons aller hoofden heen op
niet geheel demokratische wijze vastgesteld (de EEG funktioneert nog steeds
niet als demokratisch geheel en het Europees parlement is een advies-club».
Een ieder die zijn krant regelmatig doorneemt, weet dat van alle ambtelijke
regelingen de EEG-mensen de onbetwiste koningen zijn van het kreèrcn van
de meest afschuwelijke, ingewikkelde en ondoorzichtige systemen en regelin
gen. Een regeling schijnt daar pas haar fiat te krijgen als ze zo gekompliceerd
is .samengesteld dat iedere EG-burgcr na het lezen van de eerste regels met
grote afschuw deze lektuur van zich afwerpt.
13e suikerregelingen vormen daar helaas geen uitzondering op. Je komt wel-
eens een belanghebbende, een boer tegen die zo grofweg de essentie van de
suikerregeling kent, maar veel zijn het er niet. Op kwaje dagen ben je wel eens
geneigd te denken dat zulks wellicht de opzet, is geweest van de samenstellers,
maar dit is natuurlijk niet waar. het zal wel gewoon een kwestie zijn geweest
van de oogkleppen der specialisten (noemen ze dal geen vak-idiotisme?». Toch
is het van erg veel belang dat iedereen weet hoe de regeling in elkaar zit. Zeker
deze weken Eind april, begin mei. moet Nederland, moet de Nederlandse re
gering beslissen op welk EEG-suikersysleem ze wil overstappen. De keuze
heeft direkte gevolgen voor de boeren, zeker voor de Zuid-Westelijke akker
bouwers Vandaar dat de landbouworganisaties extra-vergaderingen beleggen
om in de suiker te duiken. Vandaar ook
dat een paar dagen geleden een uitge
breid artikel in deze krant stond over
de bietenteelt. Het bewuste artikel is
geschreven naar aanleiding van een
perskopferentie op touw gezet door hel.
dynamische Oost Zuid-Bevelandse duo Karei van Nieuwenhuyzen en Miel van
Hoolegem. Dit, agrarische twee-span dat vorige jaren voor spattend vuurwerk
zorgde, heelt de afgelopen winter hard gestudeerd (in het verband van een
vereniging van bedrijfsvoorlichting) op verscheidende aspekl.cn van dc bleten-
teelt. Een beknopt en helder rapport was liet resultaat. Zeer waardevol werk
vanuit de aktieve praktijk. De drie Zeeuwse Landbouworganisaties hebben
ingehaakt op dit initiatief en gezamelijk gaan ze nu maandagavond a.s zoveel
mogelijk boeren optrommelen in het Dorpshuis van Kruiningen om daar
exact te vertellen hoe de suiker-vork in de steel zit.
IN iet exact, maar ruwweg en versimpeld komt de EG-suikerregeling op het
volgende neer. Er worden door dc EG vijf prijzen voor de suiker berekend te
weten 1. een garantieprijs voor 'vette* suiker, een goede tachtig gulden. 2. een
garantieprijs voor zogenaamde halfvette suiker, bijna zestig gulden. 3. een in-
i erventleprijs voor suiker (ƒ112.-). 4. een richtprijs voor wit-suiker (het ver
werkte produkt) bijna 120.- 5. een drempelprijs. het opstapje voor handel
met derde landen. Naast deze ingewikkelde prijsvorming, wordt er een sys
teem van toewijzingen per land gevolgd, met verschillende garanties de zgn
quota. Er is een A-qutum (vette suiker 86.- voor de boer per ton bieten) en
B-quotum (halfvette suiker 61.- per ton bieten) een een C-quotum (wereld
marktprijzen, zeer schommelend). Een goede EG-regeling bestaat uit drieën,
dus bij deze quota kan nog gekozen worden uit twee verschillende systemen,
het zgn. mengprijssysteem en het zgn. kontraktenstelsel Bijna ieder land in
de EG hanteert het kontraklstelsel Nederland tot nu toe niet: wij gebruiken
het mengsysteem. Een ingewikkelde rekensom (die ik u besparen zal) wijst
echter haarscherp uit dat een kon Irak tcnstelscl voor onze bietentelers - vooral
in het Zuid-Westen minder nadelig is.
IVLinder nadelig ja. want diezelfde rekensom wijst uit dat bij een optimale
toepassing van het kontraktenstelsel en met eliminatie van minder gunstige
bijverschijningen voor 75 proc van de te oogsten oppervlakte aan bieten en
opbrengst gehaald kan worden voor nog geen vierduizend gulden per hectare.
•De produktiekosten per ha zijn vandaag de dag echter bijna vijfduizend gul
den. De 900.- verschil moet of uit de (wereldimarkt komen of uit gunstiger
'abrieksresultaten. Beiden zijn van te voren echter volstrekt onvoorspelbaar
pat maakt, voor de boeren de smaak van de suiker nogal eens bitter-zoet.
Mr. Gerard W. Smallegange
terzake
ZATERDAG 3 APRIL 1976
VENETIË - Detail van het uitgebreide systeem van afvalwaterbehandelings-
instaOaties bij Montedison. iFotoPZCi
opinie en achtergrond
Van onze redacteuren Kees Cijsouw en Kees van der Maas).
VENETIÈ (Porto Marghera) - „Op 23 mei treedt voor Venetië een aparte wet op de waterveron
treiniging in werking. De eisen voor lozingen daarin zijn voor een reeks van stoffen wel vijf keer zo
streng als in andere Italiaanse wetten. We zijn hier op ons Montedisonindustnegebied aan de lan-
gune van Venetië bezig met een grootscheeps programma van maatregelen om aan alle voorwaar
den te kunnen voldoen". Prof. dr. Zillio Grandi. hoofd van de afdeling milieubescherming en re
search bij Montedison en hoogleraar ecologie aan de universiteit van Padua. wil dat de industrie
in Venetië een faire kans krijgt om te bewijzen dat zij het serieus neemt met de milieuvraagstuk
ken. Maar hij verlangt dan wel, van de overheid (nationaal en plaatselijk) dat zij haar verantwoor
delijkheid erkent en de industrie exact voorschrijft wat er wordt verwacht.
Het oude Venetië dat de laatste jaren
in zijn historische erfenis aan architec
tuur en ligging haast evenveel proble
men kent als bezoekers die er bewon
derend komen rondkijken, heeft er een
bijzonderheid bij gekregen: het is een
ecologische puzzel van formaat gewor
den Oorzaak: Venetië heeft kort na de
tweede wereldoorlog een poging on
dernomen om als stad van internatio
nale allure 'mee' te kunnen komen in
de moderne industriële maatschappij.
En het had dat eigenlijk niet moeten
doen. De feiten van vandaag zijn dat
de stad van de gondels en de San
Marco midden in het water, autoloos
en alleen bereikbaar over een smalle
dam. een immens (petrol chemisch in
dustriegebied op de lip heeft gekregen
met daaraan vastgebouwd een naar
geestige slaapstad van niet minder dan
25.000 inwoners. Mestre. Die combina
tie moest op de lange duur wel ver
keerd uitpakken. En dat is dan ook
gebeurd.
Jaren achtereen hebben de Italiaanse
overheid, de industrie en tegelijk ook
de bevolking niet al te zwaar getild aan
kwesties als water- en luchtverontrein
iging. Intussen groeide het industrie
gebied met Montedison als belangrijk
ste vestiging (momenteel rond 15.000
werknemers) almaar verder uit. De na
bijgelegen stad deed het zelfde Enkele
jaren terug begon plotseling iedereen
te beseffen dat het met de milieupro
blemen niet langer kon zoals het, ging
Het water in de lagune (geen zee, geen
meer. maar iets er tussenin) was door
alle vrijwel ongezuiverde lozingen zo
verontreinigd, dat uitsluitend hard in
grijpen nog een oplossing zou kunnen
bieden. De luchtvervuiling (vooral
zwaveldioxyde) was er te vergelijken
met die in het Rijnmondgebied. Vooral
de onderlinge beïnvloeding van de
meer dan honderd grote en kleine fa
brieken en uitstoot, van energiecentra
les en huisverwarmingsinstallaties in
de atmosfeer zorgde gaandeweg voor
een opeenstapeling van problemen.
Mikpunt
De Porto Marghera-fabriek van Mon
tedison kan worden gerekend tot. een
van de'grootste petro-chemische com
plexen in Europa. In 1951 is het er al
lemaal begonnen: met de produktie
van chloor, acetyleen en polyvmylchlo-
ride (pvc). In de jaren daarna werd er
koortsachtig uitgebreid en in 1969
kwam er de bouw van een omvangrijk
petrochemische afdeling bij
Niet alleen in Italië zelf maar ook in
ternationaal is het achteraf bezien on
gelukkig gesitueerde industriegebied
aan de Venetiaanse lagune mikpunt
van felle milieubeschermingscam
pagnes geworden. Montedison heeft
Rinneii een maand denkt het Ita
liaanse chemische concern Monte
dison een beslissing te nemen over
de vraag oi' het zich al dan niet zal
vestigen in het Sloegebied bij Vlis-
singen.
Wat is Montedison precies voor een
bedrijf? Met welke 'filosofie' op het
gebied van de milieubescherming
kijkt men er naar dc toekomst? In
boever heeft Montedison afgere
kend met de fouten uit liet verle
den?
VENETIE - 'Persoonlijke' meetappa
ratuur voor personeel in de PVC-
fabriek van Montedison. Volgens een
overzicht van gegevens heeft men in
deze fabriek de concentratie waaraan
het personeel kan worden blootgesteld
teruggebracht tot 1 ppm tl deeltje per
miljoen deeltjes luchtpzc l
zich ten doel gesteld om - zoals prof.
Grandi ons zei - „Porto Marghera
toetssteen van een ecologische ver
plichting aan onszelf en aan de samen
leving te laten worden."
Hoe men dat denkt te bereiken?
Grandi. „Door het bedrijfsleven me
teen een actieve rol te laten spelen. De
afgelopen paar jaar zijn we daar toch
wel aardig in geslaagd. De kwestie van
de waterverontreiniging bijvoorbeeld
is veel te lang verkeerd beoordeeld.
Voor de lagune werden maatstaven
aangehouden zoals die gelden voor een
meer. Dat was een kapitale fout. Het
gaat om een bijzonder gevoelig gebied
met heel aparte eigenschappen en in
gewikkelde problemen. We hebben te
maken met, drie soorten afvalwater: 1
huishoudelijk. 2 industrieel, 3 agra
risch. Het is erg moeilijk die van elkaar
te scheiden en enig doorzicht in de
vraagstukken te krijgen. Toch geloof ik
dat het nog het gemakkelijkst zal zijn
om de bronnen van het industrieel af
valwater op te sporen en te zuiveren."
Prof. Grandi vertelt over de oprichting
van een drietal consortia, samenwer
kingsverbanden tussen de industrieën
onderling en het bedrijfsleven met de
overheid. Eén ervan heeft zich twee
jaar terug voorgenomen om alle vraag
stukken van het industrieel afvalwater
op te lossen via een complete behande
ling (een zogenaamde tweetrapszuiver-
ing: aan de bron en voorafgaand aan
de lozing). Daarvoor is een grote wa
terbehandelingsinstallatie in aanbouw.
PZC-redacteuren Kees Cijsouw en
Kees van der Maas hadden in Ven
etië een interview met prof. dr.
Zilio Grandi. de milieuspecialist
van Montedison.
Toekomst-filosofie (3)
In een serie van vier reportages
vandaag aflevering 3: 'Venetië,
toetssteen van een ecologische ver
plichting'.
die 2000 kubieke meter per uur aan ca
paciteit heeft. Daarnaast is er .een uit
gebreid systeem van speciale behande
ling van verschillende soorten afvalwa
ter met aparte problemen. Een ander
consortium ln het gebied van Venetië
houdt zich bezig met de opbouw van
een systeem voor de behandeling van
het huishoudelijk en agrarisch afval
water. Beide organen voeren volgens
prof. Grandi een naar de overheid en
het publiek volkomen open beleid. De
bereikte resultaten kunnen ter discus
sie komen.
Meetnet
Belangrijk in het hele proces van een
bezinning op de milieubescherming in
Porto Marghera is ook dat een grote
serie verouderde chemische en petro
chemische fabrieken is gesloten en
vervangen door nieuwe. Prof Grandi is
er dan ook van overtuigd dat Monte
dison langs deze weg het probleem van
de luchtverontreiniging onder de knie
zal krygen Hij troont ons mee naar de
centrale post van het uitgebreide
meetnet op de luchtverontreiniging
dat Montedison destijds heeft opgezet
en dat nu in beheer is bij het derde
cónsortium op het terrein van de mi
lieubescherming Met een door Philips
ontworpen systeem van permanente
bewaking via monitoren, die op een
computer zijn aangesloten meet men
op '21 verschillende plaatsen de
zw'aveldloxyde-concentraties als 'aan-
duider' van de totale luchtvervuiling.
Kort geleden is een mobiel laborato
rium aangeschaft en bovendien wordt
uitgebreide studie gemaakt van de uiU
zonderlijke metereologische omstan-
VENETIË - Het meetnet luchtveron
treiniging dal een consortium van in
dustrieën heeft opgebouwd: rechts de
lagune met de oude stad Venetië, links
hel industriegebied Porto Marghera en
de 'slaapstad' Mestre.
digheden in het gebied van Venetië. In
de laatste drie jaar is het zwavelpro-
bleem in de lucht tot de helft terugge
bracht. meldt Grandi ons. Het verwijt
dat de industrie verantwoordelijk zou
zijn ivia vuile lucht) voor aantasting
van de historische gebouwen in het
oude Venetië wijst Grandi veront-
waardigd van de hand. „Daar is geen
enkel bewijs van geleverd; met even
veel recht zijn een serie andere bron
nen voor dit vraagstuk met de natte
vinger aan te geven."
Pvc en kwik
En dan de specifieke problemen, waar
over de laatste maanden in Zeeland
nogal te doen is geweest: de polyvi-
nylchloride (pvci-produktie en de
eventuele uitstoot van kwik Met grote
stelligheid beweert prof Grandi dat
Montedison in Porte Marghera het
kwikvraagstuk volledig heeft opgelost.
„In het verleden hebben we op dit punt
moeilijkheden gehad met een erg oude
fabriek. Maar die is al geruime tijd ge
sloten. We werken nu met een systeem,
waarbij het kwik wordt teruggewon
nen; in de lagune is het kwikgehalte
practisch nul. Trouwens, de nieuwe
wet legt voor kwik een grens aan van
0.005 ppm (pars pro million). Vergelij
kingen met Minimata in Japan (waar
zich destijds ernstige kwikvergiftigin
gen voordeden. vdM) liegen in de orde
van grootte van die tussen een muis en
een olifant."
In de vrij nieuwe pvc-fabriek in Porto
Marghera werkt Montedison met nogal
opvallende technieken: snuffelaars
VENETIË - Mobiel laboratorium voor
het opsporen van bijzondere proble
men op het gebied van de luchtveron
treiniging in het industriegebied Porto
Marghera. Foto PZC
voor stofvangst houden de geheel open
gebouwde fabriek doorlopend onder
controle. Lekverliezen en andere bron
nen. waarvan (pivc-concentraties zou
den kunnen vrijkomen, worden zo snel
opgespoord en verholpen, Grandi:
„Dat blijft namelijk het moeilijkst, het
vinden van dc bronnen. Wij gaan hier
veel verder dan de vage suggesties van
de Italiaanse regering. Bij de PVC-
produktie volgen we de ontwikkelin
gen in andere landen (de Verenigde
Staten. Nederland. België) op de voet.
Onze fabriek in Venetië - te midden
van een groot industriegebied en in
een dichtbevolkte streek - moet in dit
opzicht een voorbeeld worden
Met de aanpak van de saneringsmaat
regelen in Porto Marghera bij Venetië
en een royale, moderne lay-out van een
fabriekscomplex in het uiterste zuiden
van Italië, in Brindisi, laat Montedison
zien dat zij het vermogen bezit om in
de milieu-discussie van vandaag naar
oplossingen te zoeken.
Beide chemische complexen zijn min
of meer vergelijkbaar met de voorlo
pige plannen die het Italiaanse con
cern voor zijn nieuwe vestiging in
Noordwest-Europa heeft. En een man
als de vrij zelfstandig opererende 'ei
gen' milieu-specialist Grandi gaat de
confrontatie niet uit de weg.
(Van onze correspondent)
KEULEN - Vijf maanden na
het partijcongres in Mannheim
en zes maanden voor de
Bondsdagverkiezingen dreigt
er in de Westduitse sociaal
democratische partij van Willy
Brandt en Helmut Schmidt
een noodlottige scheuring te
ontstaan.
De in Mannheim gedemonstreerde
eenheid en saamhorigheid van een
grote volkspartij als de SPD is nergens
meer te bespeuren. De linkervleugel,
aangevoerd door de strijdlustige voor
zitster van de jeugdorganisatie van de
partij, de Jong-Socialiste Heide-Marie
Wieczorek-Zeul - „ik ben een radicale"
wil een andere partij dan de oude
SPD'ers als Helmut Schmidt en zijn
vrienden zich voorstellen en waarvoor
velen van hen ui het verleden zwar
persoonlijke offers hebben gebracht.
Voor het eerst werd de kloof zicht
baar toen de zware onenigheden in de
Munchense SPD aan het daglicht tra
den. Het geschermutsel van de radi
cale linkervleugel tegen de rechtse
groepering rond de Munchense burge
meester Kronawitter werd zo meedo
genloos gevoerd, dat Kronawitter hulp
zocht bij de Beierse CSU. Het SPD-
partijbestuur in Bonn reageerde met
ongekende heftigheid. Partijvoorzitter
Willy Brandt sprak van schandalige
toestanden. Hij wilde er naartoe, doch
zijn Munchense partijgenoten wilden
hem niet ontvangen en Brandt zag zich
genoodzaakt, zijn plaatsvervanger, de
minister-president van de stadstaat
Bremen, Hans Koschnick naar de
Beierse hoofdstad te sturen om de
strijd te slechten. Maar ook Koschnick,
die bekend staat om zijn eerlijkheid en
politieke kwaliteiten, is het niet gelukt.
Minder erg. maar evenmin veel beier
is de situatie in Frankfurt. Luebeck en
Hannover Links en rechts praten niet.
meer met elkaar. Veel meer geschokt,
dan door deze lokale ruzies werd het
partijbestuur echter door de oprichting
van een vereniging van oud-SPD'ers
die de naam van een groot Duits
sociaal-democraat in haar vaandel
voert. Fritz Erler. Het „Fritz Erler-
genootschap" telt al meer dan 2000 le
den en steekt zijn afkeer tegen extreem
linkse filosofieën verkondigende
scherpslijpers en volksfrontsympathi
santen niet onder stoelen of banken
(Fritz Erler was een van de bekwaam
ste politici van de SPD in de jaren zes
tig en vader van het zogenaamde
Godesberger-program, waarin in na
volging van de PvdA de marxistische
ideologie overboord werd gezet. De
SPD werd toen voor veie r.ict-
socialisten een aanvaardbaar alterna
tief voor de CDU en bracht haar uit
eindelijk aan de macht).
Schumacher
Fritz Erler. onder de nationaal-
socialisten in het concentratiekamp
beland, is de uitvoerder van het testa
ment dat zijn grote voorbeeld en op
richter van de naoorlogse SPD. Kurt
Schuhmacher. heeft achtergelaten.
Schuhmacher keerde zich fel tegen
elke samenwerking met de communis
ten en keurde deze af op straffe van
uitsluiting uit de partij Het Fritz
Erler-genootschap heeft invloedrijke
sympathisanten, zoals de tweede
Bondsdagvoorzitter Hermann
Sühmidt-Fockenhausen en de minister
van justitie Hans Jochen Vogel, die als
vroegere burgemeester van München
de situatie m deze stad aan den lijve
ervaren heeft.
In aantekeningen van een bijeen
komst heet het. dat de radicalen in de
SPD door infiltratie hun positie probe
ren te vestigen en de partij in hun
greep willen krijgen „Derhalve is een
omvattende coördinatie van de gema
tigde krachten, zij die de vrijheid en li
beraliteit verdedigen binnen de SPD
geboden"
Bij de leden van het Erler-
genootschap horen mannen en vrou
wen, die men tot de trouwe partijgeno
ten kan rekenen. Velen van hen wer
den vanwege hun gezindheid in de na-
zityd en na de oorlog ook nog in
Oost-Duitsland vervolgd, toen zij der
tig jaar geleden weigerden lid te wor
den van de socialistische eenheidspar
tij Duitsland, een door de communis
ten met steun van de Russen bedreven
samensmelting van de SPD en KPD
tot een socialistische eenheidspartij.
Een aantal Oostduitse sociaal
democraten zijn toen naar het Westen
uitgeweken
Tydenseen bijeenkomst werd verklaard,
dat er binnen de SPD in sommige
gebieden geen discussie
meer mogelijk is. „Wie zich verzet
tegen linkse extreme en neo
marxistische opvattingen wordt afge
blaft of-zoals in Frankfurt gebeurt-hun
houding tegenover het partijbe
stuur. weliswaar ook niet bepaald ple-
SPD'ers zich terug, zwijgen en interes
seren zich niet meer voor partijwerk
zaamheden. De links-extremisten ver
tegenwoordigen diametraal tegenover
gestelde grondbeginselen. Ze weten al
les beter en brengen het op intolerante
wijze aan de man"
Dc SPD waar zij nog lid van willen
zijn is dc partij van Helmut Schmidt.
De naam van Willy Brandt, die tegen
over de Jong-Socialisten ruimere op
vattingen heeft, wordt niet meer ge
noemd. Willy Brandt vindt de contro
verses binnen de Jong-Socialisten en
hun houding tegenover het partijbes
tuur weliswaar ook niet bepaald ple
zierig, doch hij meent, dat men niet de
ogen kan sluiten voor ontwikkelingen,
die in buurlanden als Frankrijk en Italië
al begonnen zijn. Weliswaar heeft hij
inmiddels officieel verklaard, dat ook
hij tegen een samenwerking met com
munisten is. maar het klinkt op dit
ogenblik niet erg overtuigend
Voor de verkiezingsstrijd is deze
ontwikkeling een zware belasting. Een
nog meer naar links georiënteerde
SPD is voor de liberale coalitiepartner,
de FDP. onaanvaardbaar. De liberalen
hebben nu al grote moeite om in de
deelstaten de rechter partyvleugel
voor de huidige coalitie te behouden.
Hannover is daar een sprekend voor
beeld van. Een uit de verkiezingsstrijd
verzwakt naar voren komende SPD is
voor de FDP beslist geen partner
waarmee in moeilijke tijden tegen de
christen-democraten te regeren valt.
Lukt het bondskanselier Schmidt,
niet, de links radicale elementen in
zijn partij tot de orde te roepen, dan
staat dc eenheid van de partij en
daarmee de macht in handen van de
SPD-FDP op het spel.
