Afgelopen jaar voor
elektronica-fabrikanten
maakt het ons
gemakkelijker
in teken
van stagnatie
De industrie
steeds
Ondanks
plotselinge
opleving
kleurentelevisies
Het nieuwe
speelgoed:
elektronisch
rekenen
klok kijken
31
De reeds eerder gesignaleerde
'koopstaking'
bij het Nederlandse publiek heeft vorig jaar
vooral de markt
voor duurzame verbruiksgoederen getroffen.
Naarmate de gevolgen
van de economische teruggang
duidelijker teerden
stegen er steeds somberder geluiden op
uit de hifi- en lelevisiebranche.
Links: Hoi Telefunken kleurenlel
I I insteekliure mnilulonilio hu i
getrhietll doordat ito monteur iui.
'fisieiopsiel TIJ is opgebouwd uit prondplalen
olie uil ile contact strippen zijn ponomen. Repuraii
huis slot lils hel defecte moilul behoeft te rervaneen
Herlils: Dankzij de
een hl -toestel u, e
overzichtelijk peuor
Nadat de verkopen van kleurentele
visietoestellen in de eerste helft van
1975 in ons land waren achtergeble
ven bij die van vorige jaren, is de
vraag in het laatste kwartaal zeer
snel aangetrokken. Dankzij de opge
leefde belangstelling van het pu
bliek overtrof de afzet van kleuren
televisies toch nog het totale aantal
in 1974. Het waren vooral de sei
zoenverkopen rond St. Nicolaas en
Kerstmis die veel van de ontstane
achterstand hebben ingehaald, zodat
de hoog opgelopen voorraden bij de
handel konden worden opgeruimd.
De ommekeer in de vraag kwam zelfs
dermate plotseling, dat gedurende
korte tijd het op tijd afleveren van
bestellingen stagneerde. De heer P. J.
Sanderse van AEG-Telefunken
meldde aan het begin van dit iaar in
Amsterdam, dat op dat moment 40
procent van de Nederlandse gezinnen
tv-programma's in kleur kan zien.
Desondanks zal 1975 voor de elektro-
nikafabrikanten geboekstaafd blijven
als een jaar van stagnatie. De tegen
vallende verkoopresultaten zijn vol
gens deze woordvoerder deels veroor
zaakt door lagere prijzen voor ktv-
toestellen. waartegenover een onvol
doende stijging in verkoopaantallen
stond en voorts door een achteruit
gang in de verkopen van hifi-stereo
radio en afspeelapparatuur. Daarbij
kwam, dat de felle concurrentie van
de fabrikanten een niet onaanzien
lijke verlaging van het prijsniveau tot
gevolg had
Vooruitzichten
Gezien het aantrekken van de vraag
is men beslist hoopvol gestemd over
de ontplooiing van de ktv-markt in
1976. Een belangrijke stimulans vor
men de Olympische Spelen dit jaar in
Montreal Dergelijke internationale
evenementen hebben altijd een gun
stige invloed op de verkoopcijfers van
kleurentelevisies en videorecorders.
De fabrikanten verwachten ook een
opleving van de verkoop door de
aanstaande invoering van een hoger
blw-tanef per 1 oktober, omdat dit
als regel leidt tot anticipatie-
aankopen door het publiek.
Nu de beeld- en geluidsbranche onder
druk komt te staan, beijveren de fa
brikanten zich om kostenbesparende
technieken in te voeren, waarvan ook
de consument indirek( voordeel kan
hebben. Een voorbeeld hiervan is het
zogenaamde modulen-systeem van
AEG-Telefunken, oorspronkelijk be
doeld om reparatie- en servicekosten
te drukken. Alle kleurentelevisietoe
stellen van deze fabrikant zijn thans
voorzien van verschillende bouwste
nen (moduleni. die met steekverbin-
dingen op de chassisgrondplaat zijn
geplaatst en in geval van een defect
in een handomdraai kunnen worden
verwisseld. Vooral door dit laatste als
verkoopargument te gebruiken ver
wacht de fabrikant een hoger markt
aandeel te kunnen bereiken.
Naast de vereenvoudiging van de re
paraties voor de handel en daardoor
verkorting van de arbeidsduur profi
teert de klant van deze voorziening
door lagere rekeningen en het feit.
dat het toestel vrijwel nooit meer
naar de werkplaats mee hoeft voor
herstel. Een bijkomend voordeel is
het ingevoerde stelsel van vaste repa-
ratieprijzen voor de verschillende
modules, vergelijkbaar met overeen
komstige systemen in de autobran
che. zoals bijvoorbeeld Volkswagen
gebruikt De consument hoeft dus
niet meer bevreesd te zijn voor repa
ratiekosten die vele malen hoger uit
vallen. dan was verwacht.
Er zijn meer fabrikanten die al langer
met gemakkelijk verwisselbare
reparatie-onderdelen werken, maar
Telefunken zegt de eerste te zijn. die
al zijn televisie-toestellen voor 100
procent uit insteek-modulen op
bouwt.
Voor wie nog niet in de gaten had.
dat de mensheid thans definitief hel computertijdperk
heeft betreden.
wordt het zo langzaam aan bijna onmogelijk,
nog langer de ogen te sluiten
voor de steeds verder oprukkende zegeningen
van de moderne elektronika
Wie tegenwoordig argeloos de boekwinkel
binnenstapt om zich
een kladblok aan te schaffen,
teneinde de boodschappen
bij elkaar te kunnen optellen
of zijn belastingaangifte naar behoren in te vullen
struikelt als het ware over een rij
verleidelijk uitgestalde
elektronische rekenmachientjes.
Wie, als utv redacteur.
altijd met grote tegenzin het hoofdrekenen
heeft beoefend en
in zijn schooltijd uren bezig was
met de meest ingewikkelde algebra-opgaven
komt daar tot de ontdekking.
dat deze frusterende bezigheid
lot het verleden behoort.
wanneer men voor enkele
tientjes zo'n klein rekenwondertje aanschaft.
Zelfs voor de meest ingewikkelde
algebraïsche en meetkundige bere
keningen draait de bezitter van een
'zakrekenaar' zijn hand niet meer
om. De moderne techniek heeft kans
gezien door enorme miniaturisering
in een aantal kleine onderdelen het
volledig technische kunnen samen te
ballen, waartoe de elektronica thans
in staat is. De ouderwetse rekenli-
niaal, lange tijd het hulpmiddel voor
technici en ingenieurs, wordt in snel
tempo verdrongen door de nauwe
lijks grotere en oneindig veel nauw
keuriger werkende minicomputers.
Er zijn tegenwoordig al machines
met een of meer geheugens, waar
door het mogelijk wordt, zelfs zeer
gecompliceerde berekeningen uit te
voeren, zonder ook maar een tiissen-
uitkomst op papier te hoeven zét
ten.
Wanneer men bij dit alles .bedenkt,
dat op een oppervlak ter grootte van
een vingernagel een paar honderd
tran'si'storen, diodes en weerstanden
feilloos al deze berekeningen voor ons
aan het uitvoeren zijn, krijgt men pas
goed oog voor de enorme inspannin
gen die de elektronische industrie
zich heeft getroost om dit doel te be
reiken.
Het zal ieder duidelijk zijn dat het
ontwikkelen van dergelijke schake
lingen een enorme Investering aan
kennis en geld vergt. De eerste IC's
(geïntegreerde circuits) waren dan
ook uiterst prijzig. Maar naarmate
het aantal toepassingen uitgebreid
werd en de produktiekosten door
grotere aantallen sterk verlaagd
konden worden is de prijs van dit
elektronische rekenspul drastisch
verlaagd. In West-Duitsland bijvoor
beeld zijn in 1975 meer dan een mil
joen van dergelijke rekenmachientjes
verkocht. De sinterklaas- en kerst
verkopen gaven een ongekende ver-
koopgolf in deze sector te zien. Vooral
bij de schooljeugd is het zakreken-
machientje erg in trek. Er worden
zelfs in onderwijskringen onderzoe
ken gedaan, of het zinvol is. de zak-
computertjes toe te later, op de scho
len. Ook in Nederland zijn er stem
men opgegaan om het gebruik van
deze apparaatjes in de hogere klassen
toe te staan. Het is natuurlijk een
eerste vereiste, dat de leerlingen zelf
goed kunnen rekenen voordat ze ge
bruik gaan maken van dit hulpmid
del. Het is te begrijpen, dat bijvoor
beeld voor algebra-berekeningen op
deze machintjes de nodige kennis bij
de gebruiker aanwezig moet zijn. Men
moet wel weten, wat men aan het
doen is, voordat vingervlugheid in de
plaats kan komen van moeizaam cij
feren.
Maar ook al wordt het gebruik officieel
nog niet toegestaan, niemand kan de
leerlingen verbieden om toch mas
saal zakrekenaars aan te schaffen ten
einde de huiswerktijd op aange
name wijze te verkorten. Ouders en
pedagogen zijn het er vrij algemeen
over eens. dat de lagere schoolleer-
ling eerst zelf de tafels van vermenig
vuldiging, optellen, aftrekken en de
len 'in het hoofd' moet hebben voor
dat men hem kan loslaten op het
nieuwe elektronische speelgoed, Na
tuurlijk levert de minicomputer ook
voor onderwijzers en leraren proble
men, op, met name bij de beoordeling
van schoolopgaven en proefwerken.
Zij kunnen een scholier toch moeilijk
een slecht cijfer geven omdat zijn re
kenmachine kapot was of door bijna
lege batterij foute uitkomsten produ
ceerde.
Een eventuele erkenning van de zak-
rekenmachine is uiteindelijk mets
anders dan aanpassing aan een be
staande toestand. Het uit het hoofd
rekenen is altijd het privilege geweest
van die paar mathematische talenten
die er altijd wel in een klas zitten.
Maar de rest. die er een gruwelijke
hekel aan heeft, ontneemt het vaak
elke lust tot wiskunde. Wanneer de
rekenmachine de belangstelling voor
de mathematische vakken zou stimu
leren. zou daarmee naar onze mening
al veel zijn gewonnen.
Een tweede, al evenzeer in het oog
lopende nieuwe produkt van de elek
tronica is het digitaal-horloge. Wie
heeft niet. kijkend naar een sportr
wedstrijd op de televisie met enige
verbazing de snelheid en nauwkeu
righeid ondervonden van de alge-
meen toegepaste elektronische tijd- oOOTtGTl
waarneming. We kennen allemaal wel
de cijfertjes bovenin het be .ld met de
nauwelijks voor het oog te volgen in-
dikatie van honderdsten van sekon-
reageert Tijdens het verblijf in een
met tl-buizen verlicht kantoor laadt
deze zonnecel een miniatuurkwarts-
batterijtje op De levensduur van cel
en batterij is drie jaar De kosten van
dit huzarenstukje zijn. begrijpelijk,
nog hoog. Het apparaat kost onge
veer 900 dollar en voor wie dat niet
genoeg vindt, is er ook een uitvoering
te koop in goud en bezet met edel
stenen. Dat is dan te verkrijgen door
zo'n 7500 dollar over de toonbank te
schuiven.
toegepast vanwege de geringe
stroombehoefte die zij hebben.
Werking
De miniaturisering, de grote kracht
van de elektronika, is zeer sprekend
belichaamd in de laatste Ameri
kaanse stunt op dit gebied, het elek
tronische rekenhorloge. Wie zich al
verbaast over de gewone elektroni
sche digitaalhorloges moet voor dit
brokje techniek zeker enige bewon
dering krijgen. In een normale
horloge-behuizing is een elektroni
sche klok ondergebracht, die boven
dien nog omgeschakeld kan worden
tot telmachine. De kleine afmetingen
leggen hier natuurlijk beperkingen
op aan het maximum aantal te ver
werken cijfers, maar de industrie zal
ook deze hindernis wel weten te ne
men. Zodat we in de toekomst wel
licht met onze rekenmachine om de
pols kunnen lopen, zoals we het ding
nu nog in de binnenzak meedragen.
Een eind vorig jaar uitgebracht hor
loge van Uranus Electronics Inc. in
New York kan optellen, aftrekken,
vermenigvuldigen en delen. De ener
gie voor dit alles wordt geléverd door
een zonnecel, die op zon- en neonlicht
De 'gewone' digitaal-horloges die we
overal in de winkels zien liggen zijn te
onderscheiden in twee soorten. Er
zijn horloges met permanent zicht
bare cijfers. Deze rijft. ontstaan
doordat een klein stroompje door een
groep vloeibare kr.stallen gestuurd
wordt, waardoor deze van kleur ver
anderen. Naar gelang van het opval
lende licht zien we deze cijfers dan als
donkergrijs of zilvergrijs. Deze horlo
ges zijn tamelijk duur. doordat de
fabrikage- van deze LCD (liquid crys
tal display) nog een kostbare aange
legenheid is. Bovendien waren deze
'uitlezingen' in de beginperiode tame
lijk kwetsbaar, hetgeen weer extra
verstevigmgsmaatregelen in het hor
loge noodzaakte, waardoor de kosten
opliepen.
De andere, meer verbreide uitlezing
geschiedt door lichtgevende dioden,
LED's geheten (light, emitting dio
des). Deze zijn gemakkelijker te fa
briceren en kunnen door vele andere
toepassingen en daar door grotere
produktieaantallen veel goedkoper
zijn. Wanneer men een spanning aan
legt aan deze diodes, stralen zij een
helder rood licht uit. Er zijn ook an
dere kleuren mogelijk, maar tot nu
toe worden de rode LED's het meeste
Hoe functioneert nu zo'n horloge,
zult u zich wellicht afvragen. In feite
is dit heel eenvoudig en terug te
brengen op een rekensommetje. Het
IC in het horloge bevat een kwarts-
kristal, dat trilt met een frequentie
van 32.768 keer per sekonde. Dit
hoge getal wordt nu door het IC 'ge
deeld'. waardoor men uiteindeiijk de
sekonde als teleenheid overhoudt.
Door de hoge frequentie bereikt men
een maximale afwijking van een mi
nuut per jaar, iets waarmee een
konventioneel horloge moeilijk kan
wedijveren. De sekonden worden
vervolgens opgeteld tot een minuut
is bereikt en vervolgens telt het IC
door tot een uur vol is. Op deze wijze
telt men de uren tot een dag om is en
de zaak op nul springt en opnieuw
kan gebinnen. Door zeer vernuftige
programmering is het bovendien
mogelijk, het horloge te 'Ieren', hoe
de kalender er uitziet, dus het aantal
dagen per maand en zelfs het eens in
de vier jaar voorkomen van een
schrikkeldag. Daarnaast is een
aparte teller bezig, de dagen van de
week bij te houden om deze, daartoe
gevraagd door een druk op de knop,
aan de gebruiker van het horloge te
laten zien in de vorm van dc begin
letters van naam van die dag.
Gezien de enorme vlucht van de ver
koop, zal de prijs van deze elektroni
sche digitaalhorloges nog sterk kun
nen dalen, aldus voorspellingen van
insiders. Betaalde men vorig jaar nog
vaak minstens 55 gulden, zeer
spoedig kan men voor minder dan de
prijs van een konventioneel uur
werkje in het bezit komen van een
'kwartsklokje'.
Het eerste elektronische rekenhorloge. onlangs in de VS uitgebracht. De ingebouwde batter
laadt zichzelf op in zon- en tl-licht en heeft een. levensduur van drie jaar. Op de rand ta
hel horloge zitten de liei Ti en i nps l:ri oppen voor optellen ..aftrekkenvermenigvuldigen en dl
len. L)e prijs is nel zo fantastisch als de techniek.
