PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ONLUSTEN ONDER
ARABIEREN IN
ISRAËL: 6 DODEN
NSM bereid deel van arsenicumhoudend
afval van stortplaats terug te nemen
Verzet tegen grondonteigening:
Deelname Nederland in geheim
akkoord export kernmateriaal
B
massee
MEERDERHEID CDA IN SENAAT
VÓÓR VRIJLATING 3 VAN BREDA
Nog geen
DRIE LICHTE AARDSCHOKKEN
IN NOORDEN VAN NEDERLAND
H
DIRECTIE: „GEEN ERKENNING AANSPRAKELIJKHEID"
Tariefsverhoging
huisartsen en
specialisten
Zeebodem
in beweging
peg- 2
219e jaargang no. 77
Woensdag 31 maart 1976
Hei grote buiten-gebeuren
f
I'
(Van onze correspondent)
JERUZALEM Tijdens de meest gewelddadige uitbarsting van de Arabische bevolking sinds de op
richting van de staat Israël in 1948 zijn dinsdag zes doden allen Arabieren gevallen. Voorts wa
ren er 70 gewonden (38 politiemannen en nog eens 32 Arabische burgers) en werden er 285 arrestaties
verricht.
De ergste onlusten deden zich voor in westelijk Galilea en de "Kleine Driehoek', een gebied 20 kilome
ter ten noordoosten van Tel Aviv.
De stakingsacties van de Arabieren waren dinsdag gericht tegen de onteigening van Arabieren toe
behorende grond in Galilea.
Vier doden vielen er dinsdagmorgen
in de dorpen Sahnin, Arabe en Dir
Hanah, nadat politie en militairen
slaags waren geraakt met dorpsbewo
ners. In de dorpen Taibe en Tira,
gelegen in de Kleine Driehoek, vonden
heftige demonstraties plaats. Politie
auto's werden in brand gestoken, we
gen werden met brandende banden
gebarricadeerd, leger en politie-eenhe-
den werden met stenen en brandende
fakkels bekogeld.
Tegen het middaguur barstte de
bom ook in Nazareth., waar Israëli
sche autoriteiten het centrum van de
Arabische stakingsaktie hadden ver
wacht. Militairen drongen toen het
huls van de burgemeester Tewfik zay-
at binnen, nadat een politiewagen van
af het dak van de burgemeesterswo-
ning met stenen was bekogeld. Dat
was het sein voor een algemene klop
jacht op alle Arabieren die zich bui
tenshuis bevonden en die maar enigs
zins de indruk wekten belangstelling
te hebben voor de politieke demon
stratie.
De meeste Arabische dorpen en ste
den vertoonden hetzelfde beeld: de
•winkels en scholen bleven dicht. Ar
beiders gingen in het algemeen wel
naar hun werk; ongeveer 80 procent,
en het waren vooral de jongeren die
het initiatief namen tot de acties
tegen leger en politie.
Dat de zaken zo uit de hand zijn
gelopen, is mede veroorzaakt door
een beoordelingsfout van de Israëli
sche veiligheidspolitie. De grootste mi
litaire eenheden waren samengetrok
ken in Nazareth. Nazareth is de
hoofdstad van Arabisch Isracl, met
een communistische burgemeester aan
het hoofd, een van de initiatiefnemers
van de „dag van het land", georgani
seerd tegen de onteigening van Arabi
sche grond in Galilea. Als gevolg daar
van waren er in andere plaatsen maar
weinig Israëlische soldaten aanwezig.
Waren er aanvankelijk te weinig
soldaten, later waren er te veel: de
belegerde militairen riepen om ver-
CALLAGHAN WINT
TWEEDE RONDE STRIJD
BRITS PREMIERSCHAP
LONDEN De Britse minister van
buitenlandse zaken, James Callaglian,
heeft de tweede ronde gewonnen in de
verkiezingen voor het premierschap,
in opvolging van de vertrekkende pre
mier Harold Wilson. Maar zijn meer
derheid was dinsdag niet groot genoeg
om hem rechtstreeks tot overwinnaar
te maken in deze twee weken geleden
begonnen verkiezingsstrijd en er
dus een derde, beslissende ror
noodzakelijk.
Stromingen
Het Waterschap Schouwen-Duive-
land is verontrust over de vele
veranderingen in stromingspa
troon van de Oosterschelde. Dijk
graaf Geluk acht oever- en dijk-
vallen niet uitgesloten (pagina
2);
Horecabeurs
De gisteren geopende Zeeuwse
horecabeurs in de veilinghallen te
Kapelle trok al direct tal van
bezoekers (pagina 2);
Affaire
De Axeise affaïxe-Cijsouw blijft
de gemoederen danig bezighou
den, zo bleek gisteravond tijdens
de raadsvergadering over het
conflict tussen het Axeise raads
lid en de Centrale Dienst (pagina
7);
Nieuws uit Zeeland op de
pag. 2, 5, 6, 7 en 9
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pag. 3 en 11
Opinie en achtergrond op
pag. 4;
Sport op pag. 13
Radio en televisie op pag. 16
Financieel nieuws op pag. 17.
sterking, de versterking kwam ijlings,
maar dat bleek juist olie op de gol
ven: de woedende menigte negeerde
het uitgaansverbod dat inmiddels was
uitgevaardigd, en 'n bloedige confronta
tie was opnieuw het gevolg.
Hetzelfde patroon speelde zich af in
de dorpen Taibe, Tira en Kafr Kana.
Ook hier betogende scholieren, stenen
gooiende jongeren en knuppelende
politie. In Tira werd een politieauto
in brand gestoken, terwijl de agenten
nog in de auto zaten. Met de grootste
moeite kon worden voorkomen dat de
agenten levend verbrand werden.
In de grote Syrische steden is dinsdag
betoogd en gestaakt uit sympathie
mei het streven van de Arabieren in
Israël.
In Damascus trokken duizenden Pales
tijnse en Syrische vrouwen door het
centrum van de stad. De staking
droeg overigens een symbolisch ka
rakter. Ze duurde maar vijf minuten.
Het Nederlands Palestina Comité
heeft dinsdag geprotesteerd tegen wat
wordt genoemd „het moorddadig
neerslaan' van het verzet van de
Arabische bevolking in Galilea. „Alle
verhalen over landenteigening in het
algemeen belang kunnen niet ver"
len", aldus het Palestina Comité,
het hier vooral gaat om de onteige
ning en verplaatsing van Arabische
burgers ten behoeve van de vestigins
van een Joodse meerderheid in dit
gebied, waartegen de Arabische bevol
king gerechtvaardigd in verzet
komt".
Het comité doet een dringend beroep
op regering en parlement in Neder
land ondubbelzinnig stelling te ne
men tegen deze wat wordt genoemd
racis-tische politiek van de Israëlische
regering.
Levering aan landen zonder kernwapens beperken
NAZARETH- Leden van hel Is
raëlische lever sleuren een Ara
bier weg tndens de rellen die
dinsdag volgden op een algemene
stakingsaktie, icaarbij minstens
zes mensen werden gedood en
honderden gewond.
DEN HAAG (ANP) Nederland is toegetreden tot het geheim ak
koord dat zeven grote landen vorig jaar in Londen hebben gesloten
en dat ten doel heeft een gemeenschappelijke gedragscode te formu
leren voor de uitvoer van nucleaire uitrusting en materialen naar
landen die geen kernwapens hebben. Dit hebben de ministers Van
der Stoel (buitenlandse zaken) en Lubbers (economische zaken)
meegedeeld in een brief aan de voorzitter van de tweede kamer,
Anne Vondeling.
Volgens de Londense The Times' zalf
niet slechts Nederland toetreden tot'
het akkoord van de oorspronkeh'jke
zeven Amerika, Rusland. Engeland.
Frankrijk, Japan, West-Duitsland en
Canada maar zullen ook Zweden,
Tsjechoslowakije, Oost-Duitsland, Po
len en België zich hierbij aansluiten.
In Den Haag wilde men dit niet
Prof. Diepenhorst: „Tot wrak
verworden oude mensen"
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het overgrote deel
van de leden van de drie cliristen-
democratisclie fracties in de eerste
kamer, heeft zich dinsdag duidelijk
uitgesproken vóór vrijlating van de
Drie van Breda; de oorlogsmisdadi
gers Fiselier, Aus der Fuenlen en
Kotaella. „Het kan onmogelijk
keerd zijn, integendeel, het moet
past heten, tegen tot wrak verworden
oude mensen de strafvoltrekking
staken", aldus AR-senator prof. Die
penhorst, die verder opmerkte: „Het
na 31 jaar gevangenhouden van oude
mannen is niet aanstonds een door
waardigheid aansprekende toe
stand".
Diepenhorst zei te spreken namens
veruit de meeste christen-democrati
sche senatoren. Hij hield zijn betoog
tijdens het beleidsdebat over het de
partement van justitie in de Eerste
Kamer. De tegenstanders van de gra-
tiëring hadden als woordvoerder het
CHU-Eerste-Kamerlïd Piket. Deze se
nator merkte op dat de brief van de
Raad van Kerken waarin werd
aangedrongen op gratiëring te veel
de situatie van de veroordeelden be
licht en te weinig rekening houdt met
hen die een onmenselijk lijden hebben
moeten ondergaan en nog steeds on
dergaan.
De D'66-er Sehwarz zei geëmotio
neerd, dat "het oprakelen van de kwes
tie mateloos vee! leed zal veroorzaken'.
„Ons rest na 1973 één ding: onze mond
houden en niet nog eens, laat staan om
de paar jaar, de openbare discussie Te
heropenen. Dit is nu weer gebeurd, en
ik zie het als een weergaloze, smake
loze wreedheid".
De communist Boekman vond hei
ook onjuist dat men „de tragische dis
cussie toch steeds tracht te heropenen,
zoals Diepenhorst in zijn schokkende
betoog deed".
De PPR-senator Agterberg verwacht
te over deze zaak geen antwoord van
de minister. „Justitie legt in deze fase
alleen wijsheid aan de dag als zij niets
doet", aldus Agterberg.
officieel bevestigen, en wilde men
zelfs niet omdat het akkoord ge
heim is de landen noemen van wie
het initiatief afkomstig is.
Het toekomstige Nederlandse beleid
zal, 'rekening houdende met het Lon
dense overleg', zijn gebaseerd op de
volgende 'minima-beginselen', aldus
minister Van der Stoel:
de ontvangende landen moeten 'de
verzekering' geven dat het materieel
niet zal worden gebruikt voor de
vervaardiging van explosiemiddelen:
o zij moeten het geleverde onderwer
pen aan de toepassing van waarbor
gen van de internationale organisatie
voor atoomenergie (IAEA);
zij moeten deze eisen ook stellen
bij her-uitvoer van geleverd materiaal
en uitrusting, of bij uitvoer van door
hen geproduceerd materiaal en uitrus
ting die zijn afgeleid van het door
Nederland geleverde;
voor directe of indirecte over
dracht van technologie die betrekking
ONTHEFFING
LOONMAAT
REGEL VOOR
LANDBOUW
DEN HAAG Minister Boersma
heeft toestemming verleend voor een
tussentijdse loonaanpassing in
land- en tuinbouw.
De afspraken in de cao's over deze
tussentijdse aanpassing konden door
de loonmaatregel niet worden uitge
voerd. Het landbouwschap heeft na
mens de organisaties van werkgevers
en werknemern in december jl. onthef
fing van dit verbod gevraagd. Na een
verdeeld advies van de Stichting van
de Arbeid, heeft minister Boersma be
sloten de ontheffing te verlenen.
heeft op verrijkings- en opwerkingsin-
staliaties en zwaar water-productie-
installaties zullen bijzondere eisen
worden gesteld. De eerste drie mini
ma-beginselen gelden ook voor derge
lijke installaties, gebouwd met behulp
van rechtstreeks door Nederland over
gedragen technologie of met behulp
van technologie die is afgeleid uil
door Nederland overgedragen installa
ties of uitrusting;
Nederland moet toestemming ge
ven voor herexport naar derde landen
van uitrusting, materialen en installa
ties waarvoor bijzondere eisen gelden
en
Nederland zal in beginsel terughou
dendheid betrachten ten aanzien van
de export van technologie, uitrusting
en materialen waarvoor bijzondere ei
sen gelden. Bij uitvoer van verrij
kings- of opwerkingsinstallaties zal
Nederland 'de gedachte aanmoedigen'
van multilaterale deelname, om zo het
aantal installaties te beperken 'en
effectieve toepassing van waarborgen
en fysieke beveiliging te bevorderen'.
Het. nieuwe beleid, aldus mr. Van der
Stoel in zijn brief, geldt voor de
export naar alle niet-kemwapenstaten,
ongeacht of die partij zijn bij het
non-proliferarieverdrag (het verdrag
dat de spreiding van kernwapens be
oogt tegen te gaan).
Egyptische
scheepsbouworder
ROTTERDAM Het bezoek van mi
nister Lubbers van economische za
ken de afgelopen dagen aan Egypte
heeft nog niet geleid tot versterking
van de orderpositie van het Neder
landse bedrijfsleven.
De Nederlandse delegatie met mi
nister Lubbers reisden tien topmensen
uit bet Nederlandse bedrijfsleven mee
hebben in Cairo wel gesproken over
'n Egyptisch scheepsbouworder- maar
de Nederlandse bewindsman moest
dinsdag bij zijn terugkomst op de
Rotterdamse luchthaven verklaren dat
hij de order niet in dijn binnenzak
had kunnen meenemen. Het gaat om
de opdracht, voor de bouw van zes
middelgrote koopvaardijschepen voor
Egyptische rekening. Met dit project
is een bedrag van ongeveer 200 mil
joen gulden gemoeid. Nederland heeft
werven teger. voor Egypte gunstige
voorwaarden te laten bouwen. Een
contract rolde er de afgelopen dagen
echter niet uit. ook al omdat Neder
land in de strijd cm deze opdracht
zware concurrentie ondervindt van an-
DE BILT In de drie noordelijke provincies van Nederland hebben zich dins
dag aan het begin van de avond drie lichte lokale aardschokken voorgedaan.
Een woordvoerder van het KNMI sprak van heel lichte bevingen, die echter
toch duidelijk zijn te onderscheiden van een langsrijdende vrachtauto of Iets
anders dat trillingen veroorzaakt.
De eerste schok die zich om twee minuten voor zeven voordeed was volgens
het KNMI de duidelijkste waarneembare. Het meetstation in Wirieveen heeft
de schokken geregistreerd. In het station in De Bilt heeft men ze niet waar
genomen, vanwege een andere meetapparatuur.
Het is voor het eerst- dat men een aardschok in het noorden van om land
heeft geregistreerd sinds men hiermee in 1905 is begonnen. In Zuid-Limburg en
het oostelijk deel van Noord-Brabant komen om de paar jaar lichte aard
schokken voor, aldus het KNMI.
In de loop van de avond zijn er bij het KNMI talloze reacties binnengekomen
van mensen, die de schokken hadden gevoeld. Dit openbaarde zich hoofdza
kelijk in rammelende deuren, ramen en lampen.
Het epische centrum van de schokken is nog niet bekend. Dat kaai men pas
bepalen als ook de gegevens van andere meetstations binnen zijn, aldus de
woordvoerder.
De politiek van
de bezem wagen
[et heeft
van
Jl&ntlijn
°m te redden wat cr
Egrfri nog te redden vak: de sa-
menwerking '-en - n
de groep-De Zeeuw, operw-
T-TAm rend onder de naam "Res»
luut.' Is he*. Riet eigenlijk ber»«ieo bet
aanvankelijke peil van een yerln,:
als de Democraten '66 om samen to
gaan met wat men nie*. ander* kan
aanduiden dan een wxumg beteken
de splintergroep? De toer.: van de
vroegere KVP-voorzltter De Zeeuw-
door de Nederlandse politiek is tot nu
toe weinig spectaculair gewwrd, n:<-'.
In zijn KVP penode noch daarna. Des
tijds heeft hij zijn partij Jn een bepaal
de richting willen sturen en dn*, nu 1.--
met gelukt: hij verkeek zich op de ver
houdingen binnen de partijen het
CDA er: vooral binnen de KVP. Hij had
gedacht als een groot etapp- winnaar
uit de strijd te komen om daarna in
de politieke ronde van Nederland
voortdurend de gele trui om d<- schou
ders gehesen te krijgen, ma .r in plaats
daarvan moet hJJ de bezem waren in.
Vanuit die wagen open-er: De Zeeuw.
Bij D'66 is er sprake van een gr-hc-e!
andere voorgeschiedenisDe Def
ers van het eerste uur hebben in
politiek Nederland heel wat losge
maakt, ook al zouden velen bij tie
vestigde partijen dat h.-t liefs*, maar
vergeten. Onder Van Mierlo ontwik
kelde deze partij zich ais een komeet
achtig verschijnsel, waarbij heel Ne
derland verbaasd toekeek. Kr. men had
succes. bU de veriaeziRgen en ook
daarna, toen de fractie in de kamer
begon te opereren. De D'COs r; orach-
ten nieuw elan in het politieke spc-:.
al kostte het de
toenmalige kamer
voorzitter vaak de
grootste moeite hu t
de beginselen van
redelijke parlemen
taire methodieken bij te brengen.
Langzaam echter doofde hei vuur, de
samenhang binnen de partij begon te
verdwijnen en dezelfde Van Mierlo
eens gedoodverfd als een toekom
stige minister president (gekozen li
teraard) begon tegen de PvdA aan
te leunen. Zelfs in cieae positie werd
echter nog enig succes behaald: men
zag kans het PvöA-congres tot de orde
te roepen toen het ging om de ver
houding tot de NAVO. Niettemin was
de neergang begonnen, zowel wat be
treft de kiezersgunst als ten opzichte
van de eigen partijstructuur. D'OS had
een tamelijk korte strijd gestreden,
maar bleek het geloof in de eigen toe
komst niet te hebben behouden.
rat is daarvan nu de erfenis? Nau
welijks verholen teleurstellir.r
bij een groep D'66-ers die én
partij én samenleving hebben gediend
en nog dienen op niet onbelangrijke
posten. Het prototype van deze cate
gorie is zonder twijfel Jan Teriouw.
de fractievoorzitter van D'GO. Hij nam
de ondankbare taak op zich om na hei
vertrek van Van Mierlo als fractie
voorzitter het vergruisde beeld van
D"66 weer wat te restaureren. Het luk
te in zoverre dat dit beeld in ieder ge
val weerbestendig werd gemaakt ti
de volgende verkiezingen. Tegelijker
tijd werd echter duidelijk dat D'CC
niet meer over voldoende elan beza*
om ook de komende rit met groot suc
ces mee te maken. Voor mensen als
Terlouw een zaak met trieste aspec
ten: ze werken hard in het parlement,
ze doen hun uiterste best voor er-.r.
een aantal zaken, die him belangstel
ling hebben en ze zijn bekwaam, maar
op üït politieke werk komt geen ver
volg. Nu nog regeringspartij, bij de
volgende verkiezingen, naar het rirb
laat aanzien, helemaal geen partij.
In die sfeer heeft men elkaar gevon
den. de eens zo geestdriftige politici
zonder partij en een aantal dissiden-
ten van de KVP. Is da; nu de samen
werking waar de Nederlandse politiek
op wacht? De D'66-ers moesten beier
weten: het is de politiek van de bezem
wagen.
W"
WERKGROEP GAAT
ZOEKEN NAAR
DEFINITIEVE OPLOSSING
TERNEUZEN De Nederland
se Stikstof Maatschappij in Sluis
kil is bereid een deel van de 4000
ton arseenhoudende afval dat op
de gemeentelijke stortplaats in
de Bontepolder terecht is geko
men terug te nemen. Een dinsdag
in het leven geroepen werkgroep
met vertegenwoordigers van de
NSM, gemeente Terneuzen, in-j
spectie milieuhygiëne en volks-1
gezondheid in Zeeland en provin-1
ciale waterstaat gaat nu bekijken
welk deel van het afval naar het
NSM-terrein zal worden terug
gebracht. De concentratie arse
nicum is namelijk niet overal
even hoog.
NSM-directeur ir. V. Bizzotto heeft
gisteren tijdens een gezamenlijk be
raad in het Terneuzense gemeentehuis
wel onderstreept dat er zijns Inziens
geen sprake is van chemische afval
stoffen die nadelige gevolgen kunnen
opleveren voor de omgeving. De
Zeeuwse milieu-inspecteur dr. A. Adri-
aanse blijft van mening dat het afval
wel gevaar oplevert voor de volksge
zondheid. De aangetroffen hoeveelhe
den arsenicum overschrijden ruim
schoots de norm van de wet chemi
sche afvalstoffen.
Dat de NSM zich bereid heeft ver-|
klaard een hoeveelheid afva iterug te
willen nemen, moet volgens de öirec-
tie worden gezien als een gebaar vanj
goede wil en niet als hei erkennen
van aansprakelijkheid. Ir. Bizzotto j
heeft gisteren ook toegezegd dat de
NSM wil meewerken aan een defini
tieve oplossing van het. afvalprobleem, j
Met name de gemeente Terneuzen I
heeft hierop aangedrongen. De werk
groep die nu is gevormd gaat daarom!
ook op zoek naar een definitieve op- j
lossing.
Op de gemeentelijke stortplaats in de
Bontepolder is naar schatting 4000
kubieke meter afval van de NSM
terecht gekomen. Op het fabriekster-
rein in Sluiskil ligt echter nog veel
meer: circa 90.000 kubieke meter. De
NSM zit hiermee danig in de maag.
De fabriek is op het ogenblik bezig
«net allerlei uitbreidingswerkzaamhe
den (salpaterzuur- en nitraatfabriek, i
eigen elektriciteitscentrale), terwijl de
bouw van een nieuwe grote ureumfa-
briefe, afhankelijk van de toewijzing
van extra-aardgas, in studie is.
Het produktie-apparaat van de NSM
ïs de laatste jaren drastisch ver
nieuwd, waarbij enkele fabrieken vrij
wel tot de grond werden afgebroxen.
Van ae vroegere zwavelzuurfabriek is i
het arsenicum houdende afval afkom
stig. Het arsenicum komt voor in
pyriet, dat gemengd is met aarde,
puin, beton, hout, staal enz.
Grondwater
Op de gemeentelijke stortplaats in de
Bontepolder is het arsenicum houden
de afval mede ges'ort in het grondwa
ter. Hierdoor kan het arsenicum uit
het afval worden gespoeld en zich
verder verspreiden. De manier van
Zie slot pagina 6 kolom 1
OFFICIER GAAT
ZICH IN ZAAK
VERDIEPEN
MIDDELBURG Officier van
justitie mr. W. G. C. Mijnssen in
Middelburg gaat rich grondig ver
diepen in de kwestie -van hert
NSM-afval.
„Ik wil alle gegevens in handen
hebben om me een oordeel te
kunnen vormen. Als de zaak niet
aeurgt, dan worden justïële slap
pen overwogen. Mijn belangstel
ling gaat nie; alleen naar het
aspect van die ten onreche afge
geven gif-vrij-verklaringen, maar
n2ar de zaak ais geheel", zo zei
mr. Mijnssen gisteren desge
vraagd.
DEN HAAG (ANP) De tarieven dj-:
huisartsen en specialisten aan particu
liere patiënten berekenen gaan met
ingang van 1 april omhoog. De huis
arts mag rijn particuliere patiënt
0.75 per consult meer berekenen en
1,25 per visite. De specialisten mo
gen hun tarieven met drie procent
verbogen. Het ministerie van econo
mische zaken heeft dat dinsdag mee-
gedeeld.
Als gevolg van de verboging zal bet
algemeen consulttarfef van de hiu-
S3« ts na 1 april li23 bedragen en
hei -.anef voor een visile 27.50. De
verhogingen van huisanseniarfever.
rijn het gevolg van een beperkte door
berekening var. ae stijging van prak-
tijickasin in 1975 en de omwikkeling
van de ..mblelijke salarisschaal, die
per I januari 1976 door een pnjscom-
pensatie steeg met 4,5 procent. Mei
deze maatregel hebben de specialisten
de mogelijkheid gekregen hun volledi
ge praktijkkostenstijging door te bere
kenen. De medische specialisten had
den geen aanspraak gemaal: t op door
berekening in de tarieven -.-ar. de
stijging van de ambtelijke salaris
schaal per I Januari 1976. De tarieven
van tandartsen en tancarr specialis
ten. r.e ne: ais die van hu: er.
specialisten bij beschikking worden
geregeld, rijn in afwachting -van nader
overleg nog niet aangepast.
