1
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
FRANDJIEH GEDWONGEN
PAT,ETS TE ONTRUIMEN
Zuidafrikanen
weg uit Angola
Schelde-Rijnverbinding kan een rol
spelen in versterking Beneluxhavens
MINI KRANT
Libanese president blijft toch in functie
EIS TEGEN BEZETTERS
CONSULAAT 7,5 JAAR
Werkloosheid in
EEG loopt terug
Zie pagina 20
VERTRAGING
UITVOERING
OVEREENKOMST
LOCKHEED-
UOCUMENTEN
vandaag in
«tekrant
FOOT WINT
EERSTE RONDE
OM OPVOLGING
VAN WILSON
GESPREK FORD
EN GENERAALS
OVER CUBA
Verdediger: niet in verhouding met gebeurde
CBS achter
zwart geld
Pagina 3
319e jaargang no. 73
Vrijdag 26 maart 1976
(Van onze correspondenten)
DEN HAAG, WASHINGTON
Er is vertraging opgetreden bij
de afronding van de Nederlands-
Amerikaanse overeenkomst die
noodzakelijk is voordat de
Amerikaanse autoriteiten ge
heim bewijsmateriaal met be
trekking tot de Lockheed-affaire
ter beschikking zal stellen aan
de onderzoekcommissie-Donner.
Zen woordvoerder van de rijksvoor
lichtingsdienst achtte het uitgesloten
dat de overeenkomst op het laatste
ogenblik niet door zou gaan. Hij om
schreef de onderhandelingen die nu
nog worden gevoerd door diplomaten
van de Nederlandse ambassae In
Washington met Amerikaanse ambte
naren als „detailwerk". Binnen enkele
(Zie slot pog3 kolom 2)
BEIROET (RTR, AFP) De Libanese president Soeleiman Frandjieh heeft donderdag zijn paleis
verlaten nadat het een felle aanval te verduren had van linkse Libanezen die Frandjiehs heengaan ei
sen. Maar de 65-jarige leider liet weten dat hij in functie blijft.
De terugtrekking van Frandjieh uit,
zijn tot fort omgebouwd paleis naar'
het gemeentehuis van een stadje ten
noorden van Beiroet is slechts tijdelijk.
zo werd in een officiële verklaring ge
zegd. Een radiostation dat de president
gunstig gezind is meldde dat hij tegen
journalisten zei: ,-Ik ben hier gekomen
om de wereld de stem van Libanon te
laten horen." Op de vraag of hij het
presidentschap zou neerleggen als de
crisis nog groter wordt, antwoorde hij:
„Ik ben hier op grond van de legitimi
teit en de grondwet en ik blijf". Het
zesjarig mandaat van Frandjieh loopt
pas in september af.
De hardnekkigheid waarmee FrandjMi
vasthoudt aan het presidentschap te
gen een krachtige militaire oppositie
en een omvangrijke politieke druk in.
laten weinig kans open voor snelle
oplossing van de Libanese crJ^s. aldus
waarnemers. Linkse krachten, onder
het politieke bevel van de "socialisti
sche leider Kamal Joemblatt, lijken
vastbesloten door te vechten tot zij
de val van Frandjieh hebben bewerk
stelligd. Joemblatt ontmoette donder
dag andere linkse leiders en Palestijn
se vertegenwoordigers. Maar hij zei
bij voorbaat een bestand van de hand
te wijzen. Hij merkte op: ..Degenen die
vluchten, kunnen nog iets groters ver
wachten".
De radio van de rechtse Falangisten
in Libanon heeft donderdagavond de
vorming van een "nieuwe raad voor
leiding van het Libanese front" bekend
gemaakt. Het doel van de raad is "het
vaderland te redden van de gevaren
die het bedreigen".
Voorzitter van de raad is Pierre Ge-
mayel, de hoogste leider van de Falan-
gistische partij, aldus de radio.
Van gezaghebbende zijde is vernomen
dat de nieuwe raad de Fa'angisten,
de Liberale Nationale Partij (Camilie
Chamoun) en hun bondgenoten omvat,
alsmede de Libanese strijdkrachten.
De Falangist ische radio gaf voorts te
kennen dat de leiding van het Libanese
front van plan was spoedig "het veilig-
TOPOVERLEG IN LOESAKA
OVER RHODESIË GEËINDIGD
LOESAKA (RTR) De leden
van de Veligheidsraad zullen
zich vandaag beraden of zij de
klacht over Zuidafrikaanse
agressie tegen Angola nog wel in
bijzondere vergadering zullen
behandelen nu de regering in
Pretoria donderdag heeft mee
gedeeld dat zij haar laatste
strijdkrachten in Angola zater
dag zal hebben teruggetrokken.
De vergadering zou vanmiddag plaats
hebben. De Britse regering heeft al te
hennen gegeven in de huidige omstan
digheden geen behoefte aan een
spoedvergadering te hebben en som
mige andere delegaties zouden er ook
so over denken. De Zuidafrikaanse
strijdkrachten waren in Angola ter
bescherming van de waterkrachtcen-
i in het grensgebied en premier
er had gezegd ze terug te zullen
:en als hij opheldering had ver-
„jn over verzekering van de veilig
heid van de installaties. Secretaris
generaal Waldheim kreeg die verdui
delijkingen woensdagavond van een
Angolese vertegenwoordiger en zond
re door aan de Zuidafrikaanse ambas-
ïopoverleg
De presidenten Julius Nyerere van
Tanzania. Seretse Khama van Botswa
na en Samora Machel van Mozambi
que zijn donderdag na hun respectie
velijke hoofdsteden teruggekeerd na
to Lcesaka met de Zambiaanse presi
dent Kenneth Kaoenda van gedachten
gewisseld te hebban over de kwestie-
Rhodesië. Over de conferentie is f
communiqué verstrekt. De leiders van
de twee groeperingen van de Afri
kaanse Nationale Raad die een deel
van de conferentie hebben bijge
woond, legden voor hun vertrek op
het vliegveld van Loesaka verklarin-
Zeeuws nieuws op de
pagina's 2,5,7 en 9;
Binnen- en buitenlands
neuws op de pagina's 1,3
en 15;
Sport op pagina 17;
Radio en tv op pagina 19;
Financieel nieuws op pagina
gen af die met elkaar in strijd zijn.
Bisschop Abel Moezorewa zei azs men
ht in principe eens is geworden over
de hereniging van de twee vleugels
van de Afrikaanse Nationale Raad.
Joshua Nkomo liet echter weten dat
deze kwestie niet besproken is. Vol
gens Afrikaanse diplomatieke kringen
in Loesaka is men het eens geworden
over opvoering van de gewapende
strijd tegen het blanke bewind in
Rhodesië. De leiders van Botwana,
Mozambique, Tanzania en Zambia
zouden echter in het huidige stadium
tegen inmenging van vreemde troepen
zijn, zoals Cubanen. Het enige wat
president Nyerere na afloop van de
bijeenkomst wilde zeggen was dat het
'een zeer goede bijeenkomst' was
Qromyko
De Russische minister van buitenland
se zaken Andrei Gromiko heeft don
derdag in Londen gezegd dat zijn land
niet is betrokken bij Rhodesië
Namibië (Zuidwest-Afrika). Het
meenschappelijke communiqué dat
ten besluite van Gromiko's bezoek in
Londen is uitgegeven, is beperkt
bleven tot algemeenheden over
van grote internationale
LONDEN (RTR, UPI) De linkse La-
bourminister voor werkgelegenheid
Michael Foot heeft de eerste ronde ge
wonnen van de verkiezing voor een
nieuwe socialistische leider van Groot-
Brittannië, die tevenB de nieuwe pre
mier wordt.
Gezien de uitslag moet echter een twee
de verkiezingsronde plaatsvinden. Deze
is vastgesteld voor volgende week dins
dag. Van de 314 stemmen die de La-
bourparlementsleden uitbrachten be
haalde Michael Foot er 90. Op de twee
de plaats kwam de als favoriet getipte
minister van buitenlandse zaken James
Callaghan, met 84 stemmen.
Om de verkiezingen te winnen moet
een kandidaat meer dan de helft van
het totaal aantal uitgebstchte stemmen
behalen en men gaat dus door tot dit
punt is bereikt.
Op de derde plaats eindigt minister
van binnenlandse zaken Roy Jenkins
met 58 stemmen en vervolgens als vier
de Tony Benn. de minister voor ener
gie, met 37 stemmen.
Onmiddellijk na het bekend worden
van de uitslag zei Benn dat hij zich uit
de strijd terugtrekt om Foot te steu
nen. Ook Jenkins heeft opgegeven.
WASHINGTON (RTR) President
Ford en zijn voornaamste militaire en
veiligheidsadviseurs bespreken moge
lijke militaire maatregelen bij een ver
dere overzeese militaire activiteit door
Cuba. Dit ls donderdag meegedeeld
door zowel het Witte Huls al9 het mi
nisterie van defenise.
President Ford en minister van buiten
landse zaken Kissinger hebben Cuba
de afgelopen tijd steeds krachtiger ge
waarschuwd tegen nieuwe militaire
avonturen na de Cubaanse interventie
in Angola.
Woordvoerder Ron Nessen van het
Witte Huis zei dat de president plan
nen bestudeert en hij drukte Cuba op
het hart de herhaalde waarschuwingen
van Ford en Kissinger ernstig te ne
men.
Woordvoerder William Greener van
het Pentagon zei: "het comité van
chefs van staven neemt deel aan een
beschouwing van de nationale veilig
heidsraad over mogelijke actie die zou
kunnen worden genomen met betrek
king tot Cuba.
Op nadere vragen wilden geen van
beide woordvoerders ingaan. Nessen
zei slechts "er zijn- een aanbal zaken
Ito studie".
heidsplan uit te voeren dat overgang
van verdediging naar de aanval bete
kent".
"De leiding is op het ogenblik bezig
de Libanese krachten te verzamelen
evenals de elementen van het Libanese
leger die door de troepen van links
werden verspreid".
Gezag ondermijnd
De verhuizing van Frandjieh naar een
christelijk bolwerk ten noorden van
Beiroet zal waarschijnlijk het weinige
gezag dat hij nog heeft over de mo
hammedanen in het land nog verder
ondermijnen. Volgens waarnemers
kunnen de linkse leiders de actie van
de president interpreteren als een fei
telijk aftreden om te pogen een nieuwe
leider te installeren. De Libaneso
grondwet zegt dat in het geval het pre
sidentschap vacant wordt door het
overlijden van het staatshoofd, door
ontslag of door 'een andere oorzaak'
het parlement bijeen moet komen om
een opvolger te kiezen. Het parlement-
waarvan tweederde deel al een petitie
ondertekende om het vertrek van
Frandjieh te vragen, zou deze vage be
woordingen kunnen gebruiken als voor
wendsel om een nieuwe leider te be
noemen. Overigens wordt ook na het
vertrek van Frandjieh het presidentieel
paleis verdedigd door loyale troepen,
waarschijnlijk om te voorkomen dat
linkse troepen het gebied innemen en
van daaruit een goed schootsveld heb
ben over dichtbevolkte christelijke
wijken aan de voet van de heuvel.
Het AR-examen
van de CHU
TT et blijft horten en staten
to Jl,-'t CDA. V.'< lis waar
wZè/A heeft nu het AK-partU-
Lgjö bestuur zich voor de komen-
te :s hét niet gegaan cn bo
vendien werden er voorwaarden go
stelcL De belangrijkste daar.'an richt
zich in het bijzonder tot de CITO: de
fractie van deze partij dient zich beter
te schikken naar bet beleid dat KVP
i AP. i
Met
voor
Jjcrntlijn
BEIROET (Libanon): Boven ie
stad Beiroet drijven zwarte rook
wolken van niet-gebluste branden
in de haven. De schade, die aan
gericht is sinds het begin van de
burgeroorlog, loopt in de miljoe
nen dollars.
AMSTERDAM „Ik vind de eis van zeveneneenhalf jaar die de officier van justitie geëist heeft,
verschrikkelijk zwaar. De aandacht voor de gebeurtenissen heeft het zicht op de oorzaken verduis
terd. Men bestrijdt thans symptomen, maar laat de oorzaak onberoerd. Met zware straffen bedekt
men de kwaal en kan deze blijven doorwoekeren". >rDe straffen betekenen nog meer leed voor deze
gehele, toch al verslagen, gemeenschap. De zeven Zuidmolukkers zelf zullen hun straf aanvaarden.
Dat hebben ze gedaan door het consulaat binnen te gaan. Voor hen geldt het woord van Paul S.
(die voor zijn aandeel in de treinkaping bij Wijster gevangen zit): „Ik bid niet voor een korte straf;
Ik bid voor een sterke rug".
Vooral in Frankrijk,West-Duitsland en Nederland
BRUSSEL (ANP) Voor het
eerst sinds medio 1974, toen de
werkloosheid in Europa gewel
dig begon op te lopen, doet zich
nu een terugval van die werk
loosheid voor. Dit blijkt duide
lijk uit de laatste cijfers die de
Europese commissie, het dage
lijks bestuur van de EG, don
derdag in Brussel heeft ver
strekt.
(Zie slot pagina 3 kolom 7)
Dit waren de slotwoorden van het
langdurige pleidooi
gehouden door mr.
die als strafpleiter optrad voor
zeven Zuidmolukkers die in de perio
de van 4 tot 19 december van het
afgelopen jaar het Indonesische con
sulaat-generaal in Amsterdaj
ten.
Mr. Droesen was trouwens over nog
Iets ontzet, namelijk over de beveili
ging van het gebouw van het kanton
gerecht waar deze zitting van de
meervoudige strafkamer werd gehou
den- Hij vond het overdreven poUtle-
cordon rondom en in het gebouw
ronduit belachelijk en agressief.
In zijn pleidooi zette mr. Droesen
zich heftig af tegen de opvatting van
de officier van justitie, mr. J- Abspoel,
die de strafzaak als hoofddoel en het
politieke aspect als franje zag, vol
gens de pleiter. Zelf achtte hij de
bezetting, van het consulaat een puur
politieke daad.
De geëiste straf vond mr. Droesen
(Zie slot pagina 3 kolom 2)
PROFESSOR H. C. KUILER UIT ROTTERDAM IN ANTWERPEN:
„MOGEIJKHEDEN
MET VERBINDING IS
WARE UITDAGING VAN
DE BENELUX-GEEST"
ANTWERPEN (B) „De Schel-
de-Rijnverbinding is een techni
sche realisatie, die vergaande
consequenties kan hebben voor
de versterking van de Benelux
havens in hun Europese functie.
Een functie overigens, die con
currentie niet uitsluit. In de
tweede plaats kan de verbinding
verstrekkende gevolgen hebben
voor de versteviging van de on
derlinge relatie van de Benelux-1
havens. Ten derde voor de op
bouw van een gemeenschappe
lijke binnenvaartpolitiek als
voortrekker van een EG-beleid
en reeds rekening houdend
met de mogelijke gevoigen van
de toekomstige Rijn-Main-Do-
nau-verbinding. Ten slotte voor
de samenwerking op het gebied
van de ruimtelijke ordening in
bepaalde aanliggende regio's
van het kanaal".
„De taak is niet gering. Een ware
uitvoeren van deze taak een ramp zijn.
historische tegenstelling kan bij het
uitvoeren van deze taak een ram zijn.
al geloof ik niet dat dat zozeer geldt;
voor het bedrijfsleven. Op het vlak;
van de overheid echter kan, gezien de|
begrenzingen, niet geremd door voor
den en verschillen in bestuursstruc
tuur, een probleem liggen. Hier ligt
dan ook een taak voor de universitai
re wereld. Niet belemmerd door taak-
begrenzjnggen, net geremd door vi
oordelen en niet gebonden aan i
maal vastgelegde uitgangspunten,
juist de academicus voor de genoem
de vier punten de weg naar een
Beneluxoplosslng kunnen wijzen".
Dit zei professor H. C. Kuiler van de
Rotterdam,se Erasmusuni versite it don
derdagmiddag in Antwerpen. Voot
Belgische en Nederlandse studenten
verzorgde hij een referaat over "De
economische aspecten van de nieuwe
Schelde-Rijnverbinding ki Beneluxper-
spectief' in het kader van de elfde
Benelux Havenstudiedagen die donder
dag begonnen in het Rijksuniversitair
Centrum. De studiedagen lopen van
middag vrijdag ten einde.
Volgens professor Kuiler moet
worden gezien
als een schakel in het gehele Westeu-|
ropese waterwegennet, dat zich voor;
de grote binnenvaart nu uitstrekt van'
de Beneluxhavens via de Rijn tot aanj
Straatsburg en Basel en dat door zijn
zijrivieren en kanalen het Rijngebied j
vergroot tot in centraal Duitsland en
tot in de Klaas. De toekomstige Rijn-
Main-Donau verbinding, de koppeling
van Seine en Rhone met de Rijn
zullen volgens de spreker tot een
verdere vergroting van het bestreken
gebied leiden. Professor Kuiler ziet in
het kanaal verder een koppeling van
de Beneluxhavens onderling, vooral
voor de grote vaart: „Kr moge aan al
concurrentie tussen de zeehavens be
staan, zij kennen ook een onderlinge
verwevenheid (een complementari
teit), die tot uitwisseling van vrij|
omvangrijke hoeveelheden goederen
leidt. Hetzij als onderdeel van ae:
zeehavenfunctie, hetzij als resultaat
van de zeehavenindustrieën in de ver-:
schillende zeehavenregio's"
vervoersondernemingen van verschil
lende landen en vooral die van de
Benelux bijeen op een grote
markt, namelijk die van West-Europa:
„De noodzaak van een Europese ver-
voerspolitiek en in dit geval vooral
van een Europese binnenvaartpolitiek
wordt er aiieen maar door bena
drukt. Juist mi, nu de gemoederen in
de Nederlandse en Belgische binnen-
vaartkringen door allerlei oorzaken
zozeer in beroering zijn. De voortrek
kersfunctie van de Benelux in de
Europese Gemeenschap krijgt- hier
een schone kans."
Industrievestigingen
De Schelde-Rijnverbinding doorsnijdt
een gebied waarin volgens professor
Kuiler, de zeehavenindustrieën van
beide havens Antwerpen-Rotterdam
bij voorkeur uitweg voor nieuwe ves-i
tigingen willen zoeken. Een ontwikke
ling die nog steeds wordt geremd
Zie slot pagina 2 kolom 3) 1
woorden: zij m
het kabinet-Den Uyl. En dat
korte termijn gebeuren, wan', in sep
tember zal de AR-partljraad een defi
nitief besluit nemen. De CHU moet
een soort examen afleggen bij de AR
Het klinkt vasttx-raden, maar men
rnoet zich toch in gemoede afvragen
wat deze voorwaarde nu precies in de
praktijk za! betekenen. Is bijvoorbeeld
de periode tat september voldoende
om een eventuele andere houding van
de CH-kamerfractie te toetsen
Er kunnen zo ai twee maanden wor
den afgehaald: augustus en sep
tember. want dan Ls de kamer op
reces. Dat betekent dat de AR bi de
maanden april tot en met half Juli de
houding van de CHU moet bekijken.
Dat kan eigenlijk alleen met vrucht
gebeuren als er in de kamer zodanige
onderwerpen aan de orde komen, dat
een kabinetscrisis dreigt. Mogelijk dat
inderdaad nog en
kele moeilijke ge
vallen aan de orde
komen, maar toch
verwacht niemand
meer dat het kabi
net-Den Uyl nu nog vervroegd naar
huis zal worden gestuurd. Het heeft
er eigenlijk nooit duidelijk ingezeten
er was namelijk maar één alterna
tief: verkiezingen en daarvan moeteen
KVP en AR niet veel hebben. Zoals
de zaken er nu voorstaan kan het ka
binet-Den Uyl de rit wel uitzitten.
Indien felle botsingen uitblijven tus
sen kamer en kabinet in de periode
tussen nu en hall' juli is de rol van
de CHU vrijwel niet te toetsen.
Maar zelfs al zou dat kunnen, dan
nog blijft voor de AR de dwin
gende vraag: wat is het alterna
tief als de houding van de CH onjuist
wordt geacht Het antwoord is sim
pel: vermoedelijk drie lijsten, als van
ouds. Is dat een aantrekkelijke moge
lijkheid om de verkiezingen in te
gaan Men kan veilig aannemen dat
in die situatie de CHU hek onderste
uit de kan zal halen en zich za! op
werpen als de confessionele partij die
niet met de socialisten in zee zal gaan,
dit In tegenstelling tot AR en KVP.
Dat zou wel eens winst voor de CH
en verlies voor de beide andere con
fessionele partijen kunnen opleveren:
de spijtoptanten van AR en KVP
diegenen die niet voor samenwerking
met de PvdA zijn kunnen in dat
geval op de CH stemmen. Noch voor
de Kt7? noch voor de AR een aantrek
kelijk vooruitzicht. Bij dit alles komt
nog een overweging: in de "toetsings
periode' dienen ook de lokale AR-kies
verenigingen zich over het CDA uit te
spreken. En daar is over het algemeen
een grotere bereidheid tot samenwer
king dan in de partijtop. Een duide
lijke pro-CDA-ui*, sp raai: aan de basis
kan in september moeilijk door de
partijraad worden genegeerd, ook al
zou de CH-fractie gewogen en te licht
bevonden zijn.
We geloven niet erg in het effect
van de voorwaarden, die nu in
het AR-part ij bestuur zijn gefor
muleerd. Dat wil nog niet zeggen dat
het CDA nu wel makkelijk van de
grond zal komen. We herhalen: het
blijft daar met horten en stoten gaan
en dat zal vermoedelijk zo blijven tot
kort voor het begin van de verkie
zingscampagne. In de tussenliggende
periode zuilen er nog heel wat obsta
kels uit de weg geruimd moeten wor
den. Obstakels in eigen kring, maar
ook van anderen. De reactie ceze week
van 'Van der Louw en Peper in De
Nieuwe Linie („De PvdA moet conse
quent weigeren in een volgende rege
ring met een CDA te gaan zitten")
wijst in deze richting. Bij de PvdA
zijn er namelijk velen, die niets van
een CDA (inclusief CHU; moeten heb
ben en zij zullen gaarne hun steentje
of zelfs hun steen willen bijdragen tot
de mislukking. Voor de PvdA kan een
CDA in zoverre ongunstig werken, dat
een nieuwe groepering altijd weifelen
de kiezers trekt: alle nieuwe partijen
hebben tot nu toe van dit effect ge
profiteerd.
AHes bijeen ontstaat er toch wel een
merkwaardige situatie: materieel
gezien staat Aantjes dichter bij
Van der Louw en Peper dan bij zijn
CD A-partner Kruis in ga. Terwijl daar
entegen Den Uyl groot tacticus met
een scherp inzicht in wat wel en wat
niet mogelijk is ln de Nederlandse po
litiek vermoedelijk niet afkerig zal
zijn van een CDA. zeker niet als die
niet ai te sterk wordt. Hij zou name
lijk me: een CDA een parlementair
kabinet kunnen vormen, steunend op
een degelijk akkoord en beschikkend
over een comfortabele meerderheid.
Ook hij zal in september meer weten:
de examinatoren van de AR hebben
hem zelfs onderwerp van de examen
opgave gemaakt. Een opstel, te schrij
ven door Kruis inga: "Hoe worden Den
Uyl en ik vriendjes'. De AR-partijraad
za! een cijfer geven.
De maatregelen ter bescherming
van het centrum van Belfast tegen
terreuraanslagen worden verscherpt,
zo beeft een woordvoerder van de po-
litie in de Noordierse hoofdstad don
derdag bekendgemaakt. Alle toegangs
wegen tot het centrum zullen door
meer dan drie meter hoge prikkel
draadversperringen worden afgesloten.
