PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
JUNTA ZET ISABEL PERON AF
Capaciteit scheepsbouw
50 a 70 procent lager
Mening van de bevolking van Hulst:
'Gemeente gewoon laten zoals die is'
Commissie-Donner
voorlopig nog bezig
de krant
van zeeland
ARGENTIJNS PARLEMENT ONTBONDEN, PRESIDENT IN ARREST
vaüdsag in
de krant
UITSTEL DIENST
VERRUIMD
REGERING PRESENTEERT AFBOUWPLAN
Omscholing
BURGGRAAF
MONTGOMERY
OVERLEDEN
TENEUR INSPRAAK: BEHOUDEN EN (RUSTIG) BEVORDEREN
Montgomery
Doelman held
n Pagina 15
Jong Oranje
J19e Jaargang no. 72
Donderdag 25 maart 1976
BUENOS AIRES (DPA, RTR) De bevelhebbers van leger,
luchtmacht en marine in Argentinië, die woensdagochtend een
eind maakten aan het bewind van president Maria (Isabel) Estela
Martinez de Peron, zijn later op de dag beëdigd als leden van de
regerende junta.
Een van hun eerste maatregelen was ontbinding van het parle
ment en schorsing van alle politieke partijen en vakbonden.
De junta vaardigde een proclamatie uit waarin wordt gezegd dat
het mandaat van mevrouw Peron als staatshoofd en dat van alle
provinciale autoriteiten is vervallen.
Ook de parlementen van de provincies
en de gemeenteraden zijn op bevel
van de junta ontboden, die voorts het
ontslag gelastte van alle leden van het
hooggerechtshof- De leden van de jun
ta, luitenant-generaal Jorge Videla, ad
miraal Emilio Eduardo Masse ra en
brigade-generaal Orlando Ramon
Agosti, werden op het militaire hoofd
kwartier in Buenos Aires beëdigd
door de voorzitter van de orde van
notarissen in de provincie Buenos Ai
res, Jorge Allende. De drie bevelheb
bers verklaarden te zullen streven
naar herstel van de essentiele waar
den van bestuur en de ondermijning
te zullen uitroeien teneinde 'de uitein
delijk vestiging van een werkelijke en
representatieve democratie' mogelijk
te maken. De Junta verklaarde voorts
loyaal te zijn aan de christelijk mo
raal en de sociale rechtvaardigheid
boven alle sectarische stromingen'. Zij
beloofde plechtig de rechtsorde te
handhaven en de oorzaken van de on
dermijning alsmede het trrorisme zelf
te elimineren. Als een indicatie van hun
plannen op economisch gebied zeiden
de leden van de junta dat de staat de
controle zal uitoefenen op de sectoren
die van essentieel belang zijn voor de
veiligheid en de nationale ontwikke
ling. Voor het buitenlandse kapitaal
zullen de omstandigheden worden ge
schapen die dit nodig heeft, en zonder
inmenging. De 45-jarige mevrouw Pe
ron werd woensdagmorgen in alle
vroegte op het vliegveld van Buenos
Aires gearresteerd en overgebracht
naar een plaats in de uitlopers van
Besprekingen over gegevens VS vrijwel rond
DEN HAAG (ANP) De commissie-Donner heeft zeker nog twee
maanden nodig om het onderzoek af te sluiten naar de eventuele
betrokkenheid van prins Bernhard bij het Lockheed-steekpen-
ningenschandaal.
De besprekingen die
Washington voor de Nederlandse rege
ring voet met het Amerikaanse minis
terie van justitie om de Lockheed-
gegevens te krijgen bevinden zich in
het laatste stadium. De -
nagenoeg rond- In Den Haag ver
wacht men, dat de overeenkomst nog
deze week of uiterlijk kort na het
weekeinde zal worden getekend. De
Amerikaanse regering heeft een aantal
voorwaarden gesteld om te waarbor
gen dat met de gegevens uit de beslo
ten senaatszifctin gen van de commis-
sie-Church en die van de security and
exchange commission (sec), de Ameri
kaanse beurscommissie zorgvuldig zal
worden omgesprongen. Nederland
krijgt alleen de beschikking over de
gegevens die voor ons land van be
lang zijn. De laatste fase van de
onderhandelingen over de gegevens
spitst zich toe op de vraag, welke
gegevens wel na afloop van het onder
zoek van de commissie-Donner gepu
bliceerd mogen worden en welke niet.
Wordt de overeenkomst met het Ame
rikaanse ministerie van justitie gere
kend, dan zal de commissie-Donner
vrij snel over de gegevens kunnen
In de overeenkomst zal de Nederland
se regering waarborgen moeten inbou
wen voor de geheimhouding onder
meer met het doel individuele perso
nen te beschermen- Deze voorwaarde
ls enkele weken geleden geformuleerd
door de Amerikaanse onderminister
van buitenlandse zaken Robert Inger-
soH. Die vertrouwelijkheid moet vol
gens Ingersoll worden gewaarborgd,
„totdat de buitenlandse juridisch on
derzoekcommissie heeft beslist, dat
zij een strafrechtelijk onderzoek wil
Instellen tegen een bepaalde per
soon.'
Zeeuws nieuws op de
pagina's 2,5,7 en 9;
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 13;
Sport op pagina 15;
Radio en tv op pagina 17;
Financieel nieuws op pagina
19.
De Amsterdamse politie zal nog deze
week een onderzoek instellen naar
aanleiding van de aanklacht wei
smaad van de Lockheed-adviseur
Teengs Gerritsen tegen Ernst Hauser
en de redactie van het weekblad Nieu
we Revu. De Amsterdamse hoofdoffi
cier van justitie, mr. A. N. Mes-
schaert, verklaarde woensdagmorgen
dat het politieonderzoek „qua omvang
niet erg veel tijd hoeft te gaan kos
ten". Mr. Messchaert wijst er nadruk
kelijk op dat dit onderzoek volkomen
los staat van het. werk van de com
missie-Donner. die de Lockheed-steek-
penningenaffaire voor Nederland na
gaat- In een interview met Nieuwe
Revu deelde Ernst Hauser mee dat
Teengs Gerritsen miljoenen guldens
zou hebben ontvangen van Lockheed
voor zijn bemiddeling bij aankoop
van Starfighters door Nederland. Mr.
Messchaert overweegt nog of hij
Ernst Hauser zal horen. De Wasse-
naarse zakenman Teengs Gerritsen
diende al in januari een klacht we
gens smaad in tegen Hauser en het
weekblad. Gerritsen verzet zich met
name tegen de beweringen van Hau
ser, oud-medewerker van Lockheed,
dat hij een deel van het geld, de
steekpenningen, aan prins Bernhard
zou hebben doorgegeven.
het Andes-gebergte, waar zij onder
huisarrest is geplaatst. Kennelijk was
de presidente van plan naar het buiten
land uit te wijken toen troepen de
hoofdstad binnentrokken na verschei
aenen steden in de provincies te heb
ben bezet. De junta heeft woensdag
acht officieren aan het hoofd van de
ministeries gesteld- De officieren, vier
van het leger en twee van respectieve
lijk de marine en de luchtmacht,
zullen volgens goedingelichte kringen
optreden als waarnemers van de lo
pende zaken tot een definitief kabinet
zal zijn gevormd. De functies zijn als
volgdt verdeeld: buitenlandse zaken:
generaal Cesareo Angel Cardozo (le
ger), buitenlandse zaken: schout-bij
nacht Antonio Vanek, justitie: brigade
generaal Julio Amaldo Gomez (lucht
macht), defensie: brigade-generaal Par
blo Osvaldo Apella (luchtmacht,econo
mische zaken: generaal Joaquin de las
Heras (leger), onderwijs en cultuur:
schout-bijénacht Cesar Guzetti, arbeid:
generaal Lucio Harry Mazzola leger),
sociale zaken: generaal Reynaldo Be
nito Bignone (leger). De junta heef
voorts militaire gouverneurs in de
provincies aangesteld. De militaire
machtsovername heeft tot dusver wei
nig verzet uitgelokt. Alleen uit Cordo
ba werd gemeld dat bij twee bom
aanslagen enkele huizen waren be
schadigd en een persoon was gewond.
Volgens onofficiële berichten zijn o.a.
minister van arbeid Miguel Unamuno,
de peronistische vakbondsleider Lo
renzo Miguel en de secretaris van de
president, Julio Gonzalez, gearres
teerd.
Geen van de drie leden van de junta
is nog tot president uitgeroepen, maar
in militaire kringen is men er van
overtuigd dat luitenant-generaal Jorge
Videla, de 50-jarige bevelhebber van
het leger, op een later tijdstip het
presidentschap zal krijgen en dan sa
men met de andere leden van de junta
het hoogste gezag zal uitoefenen-
DEN HAAG De regeling voor
uitstel van militaire dienst voor leer
lingen van het voorbereidend weten
schappelijk onderwijs (gymnasium en
atheneum), die willen studeren aan
een universiteit of hogeschool, wordt
verruimd. Dit heeft staatssecretaris
Van Lent (defensie) woensdag meege-
eld.
Voor aanstaande eerstejaarsstuden
ten, die via het doorstromen van
mavo en havo naar gymnasium en
atheneum zonder te blijven zitten hun
einddiploma hebben behaald, wordt
het uitstel met één jaar verlengd. Zij
kunnen nu uitstel krijgen, als zij ui
terlijk in het kalenderjaar waarin ze
twintig worden, met de studie begin
nen. Voor degenen die geboren zijn in
oktober, .november of december geldt
de leeftijd van 21 jaar.
De regeling geldt ook voor degenen
die in 1975 via de doorstroming htm
einddiploma gymnasium of atheneum
hebben behaald en die in afwachting
van hun oproep voor de militaire
dienst alvast zijn gaan studeren. Voor
aanstaande studenten, die direct het
einddiploma gymnasium of atheneum
hebben behaald, blijft de regeling het
zelfde. Zij kunnen uitstel krijgen, als
ze uiterlijk in het jaar waarin ze 19
worden gaan studeren. Degenen, die
in oktober, november of december
zijn geboren, geldt een leeftijd van 20
BUENOS AIRES: De president
van Argentinië, Maria Estela Pe
ron, is woensdagochtend door de
strijdkrachten afgezet en uit de
hoofdstad weggevoerd. Op de foto
de commandanten van de drie on
derdelen van de strijdkrachten,
v.l.n.r. admiraal Emilio Massera,
marinebrigade-generaal Orlando
Agosti. luchtmacht en luitenant-
generaal Jorge Rafael Vüeda, le
gercommandant
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De regering heeft woensdag de kamercommissies
voor economische en sociale zaken de plannen gepresenteerd die
de Nederlandse scheepsbouw, voor zover mogelijk, moeten gaan
redden. Uitgangspunt bij die plannen is een teruggang van de
bouwcapaciteit met 50 tot 70 procent. Door ontslagen en arbeids
tijdverkorting zal de werkgelegenheid in de scheepsbouw, waar
op dit moment 20.000 tot 25.000 personen werkzaam zijn, met 30
procent moeten afnemen.
De herstructurering vindt plaats in
nauw overleg tussen werkgevers,
werknemers en de overheid. De drie
partijen zullen worden vertegenwoor
digd in de beleidscommissie scheeps
bouw, die op 5 april zal worden
ingesteld, zo maakte minister Lubbers
(economische zaken) woensdag op
een persconferentie in Den Haag be
kend.
Hij legde er de nadruk op, dat
overheid niet van plan is op de stoel
van de directies te gaan zitten. „We
moeten zoveel mogelijk gebruik ma
ken van de creativiteit van de onder
nemers", zei de bewindsman. Maar de
commissie zal aan de individuele wer
ven wel .functionele voorwaarden"
stellen, willen die werven voor over
heidssteun in aanmerking komen. De
minister kon nog niet zeggen hoe lang
de afbouw zal gaan duren, noch hoe
veel staatsgeld ermee gemoeid
zijn. Ook moet nog worden afgewacht
of de bedrijven zich na de gel
operatie zullen blijven houden aan de
.functionele voorwaarden".
Bij de afbouw zal grote nadruk
komen te liggen op een aparte om
scholingsregeling scheepsbouw. De
werknemers die op hun werven geen
werk meer kunnen vinden, moeten óf
overgeplaatst worden naar werven die
ook na 1980 nog een goede toekomst
hebben, of naar naburige bedrijven in
andere sectoren. Bij de afbouw zal de
commissie zich met name richten op
de meest verouderde capaciteit, bij
voorkeur op de regionaal minst-
kwetsbare plaatsen. Voor de arbeids
tijdverkorting in de scheepsbouw wil
de regering een speciale regeling op
stellen.
Belangrijk moet ook een evenwich
tige verdeling bij het binnenhalen van)
de orders worden- Daarvoor zijn eenj
marktafbakening en een orderverde-
ling noodzakelijk. De vakbonden lieten)
in het recente verleden weten, dat)
veel van de economische ellende in de
scheepsbouw is veroorzaakt door ae;
felle onderlinge concurrentiestrijd in1
Nederland. De centrale bond van
scheepsbouwmeesters in Nederland
(Cebosine) heeft positief gereageerd'
op het voorstel van de regering tot
het vormen van de begeleidingscom
missie scheepsbouw. Op een woensdag
gehouden ledenvergadering besloot de
Cebosine de door de ministers ge
vraagde intentieverklaring voor de bij
eenkomst van 5 april uit te wer
ken.
Minister Lubbers heeft in een noti
tie aan de kamercommissies voor so
ciale en economische zaken laten we
ten niet veel te verwachten van inter
nationale maatregelen. „Internationale
overeenstemming lijkt op korte ter
mijn niet waarschijnlijk, noch tussen
reders noch russen de regeringen"
aldus de minister. Hij herinnerde aan
het Japanse initiatief om te kcr
tot een internationale gereglementeer
de capaciteitsvermindering. Maar,
merkte de minister op. hoewel Japan
niet ongenegen lijkt maatregelen te
nemen, vreest de Nederlandse rege
ring, dat dit land het uiteindelijk toch
zal laten aankomen op een felle i
cmrrentiestrijd.
Ook maatregelen in EEOverband
(Zie slot pagina 3 kolom 2)
IX)NDEN (RTR) Veldmaarschalk
burggraaf Montgomery is woensdag
ochtend op 88-jarige leeftijd overle
den. Dit heeft het Britse ministerie
van defensie bekendgemaakt.
Montgomery stierf in zijn slaap in
zijn landhuis in het zuiden van Enge
land waar hij al enkele jaren bedlege
rig was. Hij zal met militaire eer
worden begraven. (Zie ook pagina
3).
JjtLriltjn
jEEN bruikbaar
iLEIBSVOORSTEL
"""SATIE
HULST Behouden en bevor
deren zijn de twee trefwoorden
die vertolken wat de bevolking
van Hulst in de nabije toekomst
van haar gemeenteraad ver
wacht. In zijn algemeenheid
wijst men grootscheepse, kunst
matig tot- stand gebrachte ont
wikkelingen in stad of streek af:
„We willen gewoon blijven zoals
we zijn".
Dit leert het rapport 'Inspraak-Uit
spraak, grote lijnen', een van de twee
boekwerken die de Stichting Gemeen-
schapswerk Hulst heeft geproduceerd
naar aanleiding van de omvangrijke
inspraakprocedure rond de structuur
studie Hulst- De rapporten worden
vandaag donderdag aan de raad
aangeboden als besluit van een perio
de van meedenken en meepraten over
het te voeren gemeentelijke beleid.
Het woord is nu aan de gemeenteraad
die een houding moet bepalen tegeno
ver de in 1974 verschenen Structuur
studie Hulst en over de resultaten
van de inspraakprocedure om uitein
delijk te komen tot een structuurplan.
De bijeenkomsten van zeven lokale en
zes themagroepen bij elkaar enige
honderden inwoners van de gemeente
hebben een schat aan gegevens
opgeleverd, waaruit drie globale
hoofdlijnen voor het beleid zijn gefil
terd:
het behoud en bevorderen van de
leefbaarheid van stad, dorpen en
buurtschappen dienen uitgangspunten
te zijn voor het beleid.
De gemeentelijke bestuurseenheid
Hulst moet in dienst staan van het
behoud van de leefgemeenschappen
aie daarvan deel uitmaken.
Het karakter van de streek qua
landschappelijke, sociale en economi
sche structuur moet zoveel mogelijk
behouden blijven.
°'td
Volgens de deelnemers aan de in
spraak dient de leefbaarheid te wor
den bevorderd door het behoud van
de zogenaamde collectieve identiteit
van de leefgemeenschappen; het be
houd van de huidige uiterlijke ver
schijningsvormen van stad, dorpen en
buurtschappen; de zorg voor een goed
leefmP'eu: de beschikbaarheid of be-
reikbv iieid van goede voorzieningen
en de instandhouding van het inwo
nertal van de woonkernen, waarbij]
een autonome ontwikkeling ware toe)
te staan.
De deelnemers aan deze voor Zeeland!
nogal unieke inspraakronde widen het j
behoud van de primaire functie van!
woongemeente: het in stand houden I
en eventueel versterken van de stad!
Hulst als verzorgingscentrum; handha
ving van het voorzieningenpeil; zorg
voor voldoende werkgelegenheid, die
naar omvang primair moet worden
afgestemd op de eigen beroepsbevol
king; de werkgelegenheid mag eventu
eel ook buiten de gemeentegrenzen
worden geschapen, mits de afstand
tussen werk en woongebied redelijk
te overbruggen blijft-
De centralisatie van sommige voorzie
ningen in Temeuzen wordt aanvaard,
zolang daarbij tenminste geen afbreuk
wordt gedaan aan het eigen voorzie
ningenpeil of samenwerkingsmogelijk
heden met België. Temeuzen als ver
voor geheel
Zeeuwsen-Vlaanderen wordt onge
wenst geacht.
Uit de vele inspraakbijeenkomsten die
het afgelopen jaar zijn gehouden ls
geen bruikbaar standpunt naar voren
gekomen met betrekking tot het be
vorderen van de werkgelegenheid
door middel van flinke industrievesti
gingen. De begeleidingscommissie, die
de aanbevelingen np een hoop heeft
geveegd op zook naar aanknopings
punten voor een beleidsplan, houdt
het erop dat het toelaten van indus
trievestigingen niet te rijmen valt met
het streven naar behoud van de eigen
sfeer, dat overwegend is. Aanzienlijke
uitbreiding van de werkgelegenheid
wordt een minderheidsstandpunt ge
noemd- Geen compleet alternatief
voor het totale beleid.
De inspraakbijeenkomsten in Hulst.
Zie slot pagina 9 kolom 1
lil/ Fen berich» 'lat de tweed»
\f:r'/,'r wereldoorlog en de man-
[h Tv-'n ricMtoK «r
leiding aan gaven in do )jer
ukli *nnt?r'ni£ terugroept: Mont-
gorrv.T/ overleden. Er wns
de bijzonderheid toegevoegd: de veld
maarschalk i» in zijn slaap gestorven.
Het is een dood die denken doet aan
een Engels soldatenlied uit de «.-rvte
wereldoorlog: 'Old soldiers never die.
they only fade away', oude soldaten
sterven nooit, zij verdwijnen lang
zaam uit het gezichtsveld. Montgo
mery had do eerste wereldoorlog els
jong officier meegemaakt en daar ge
zien hoe in die dagen generaals hun
troepen commandeerden. ..Zij hadden
geen idee van de omstandigheden
waarin de troepen moesten leven",
meldde hij veertig Jaar later in zijn
memoires. Het Ls overigens een thema
dat men aantreft in vele herinrx-rto-
gen van diegenen die in 1914 -1918 op
de slagvelden van Frankrijk en Vlaan
deren vochten. Zo vertelt de Brit.**
oud-premier Harold MacmlUsD in zijn
memoires een karakteristiek verhaal
over een beroemde Engelse generaal,
dat in die dagen de ronde deed onder
de soldaten. De generaal zat ver ach
ter heft front te dineren met een staf
officier. een man die met de troepen
in de loopgraven begaan was. HIJ wi
dat ook: „Ik heb echt met ze re doen.
het regent nu al dagen". De generaal
keek er van op: „Ze hebben toch re
genkleding Wilt u mij de port even
aangeven Montgomery over zijn
voorgangers in de eerste wereldoor
log: „Ik had reden om ernstige twijfel
te koesteren over de manier waarop
de zaken toen waren aangepakt".
Hij pakte ze op een totaal andere
manier aan: hij werd generaal te
midden van de soldaten en zorgde
aldus voor de eerste geallieerde over
winning in de tweede wereldoorlog
na reeksen van nederlagen. Daarmee
gaf hij met name de Britten hun zelf
vertrouwen terug. Aan zijn stijl moei
ten ze overigens wel wennen: hij was
geen bescheiden man en leek er op uit
te zijn - rond zichzelf een bijzondere
beeldvorming op te roepen. Churchills
lijfarts lord Morar. vond hem
in dit opzicht op Churchill lijken.
eveneens een man
die zoals dew-
arts het formuleer
de meer tijd aar
zelfexpressie dan
aan zelfbeheersing
besteedde". Maar ook de kritische
lord Moraa kwam onder de indruk
van Montgomery tijdens bezoeken aan
het front. Zijn manier van optreden
„was in elk geval beter dan het on
persoonlijke leiderschap gedurende de
eerste wereldoorlog: toen ik in de
loopgraven zat heb ik de divisiegene-
raal één keer gezien: tijdens een con-
cours-hippique". Ook in het bezette
Europa was Montgomery's naam al
spoedig een begrip: hij was immers
de generaal die Rommel duidelijk had
gemaakt dat de Duitsers niet onover
winnelijk waren. Ruim twintig jaar
geleden gaf het rijksbureau voor oor
logsdocumentatie een aantal dagboek
fragmenten uit de bezettingsjaren uit
en daarin is ook een notitie opgeno
men over de strijd in Noord-Afrika.
Een jonge assistent-accountant in Rot-
teróam meldde in novermber 1942 op
getogen dat Rommel volledig op de
terugtocht was. Hij schreef het zoals
hij het van de Engelse zender oppikte:
„Rommel is in full retreat". En hij
vervolgde: „De pessimisten hebben nu
eens ongelijk gehad, zelden was er
zo'n vreugde. Moet dit het keerpunt
worden Dat was de stemming in
bezet Nederland op dat moment. De
man die er de directe aanleiding toe
was heette Montgomery.
Tn allerlei herdenkingsartikelen, die
A al zijn verschenen en ongetwijfeld
nog zullen volgen, komt onvermijde
lijk bet falen van de geallieerden 'aan
de orde bij de slag om Arnhem. Mont
gomery was daarvoor verantwoorde
lijk, want hij had deze operatie weten
door te zetten tegen de uitdrukkelijke
wens van Eisenhower in. Dr. L. ce
Jong zinspeelde gisteravond tijdens
een korte herdenking voor de NO.S-
televisie eveneens op deze affaire,
maar voegde er aan toe dat een uit
blijven van deze slag toch geen ver-
vroeging zou hebben betekend van de
bevrijding in Nederland boven de ri
vieren. Misschien, misschien ook niev
Eén ding echter is wel zeker als. Mont
gomery na de val van Antwerpen in
september 1944 onmiddellijk zou z:
doorgestoten naar Breskens en Vli--
singen zou de bittere s-ag om de
Scheldemonding in oktober me: de
inundatie van Walcheren n:e*. nodig
zijn geweest. Toen de veldmaarschalk
begin september echter zijn aandacht
op andere zaken met name op Arn
hem ging richten zag de Duitse ge
neraal Von Zangen kans zijn troepen
zodanig te reorganiseren dat Zeeland
één formidabele vesting werd. Maar
ach, wat heef: dit soort nabetrachtin
gen voor zin? De geschiedenis, is on
herroepelijk: de gebeurtenissen in
1944 hebben zich nu eenmaal afge-
speeld zoals ze zich hebben afgespeeld
en daaraan valt niets te veranderen.
Terugblikkend ra zovele jaren blijft
de formidabele persoonlijkheid van
Montgomery hoe omstreden hij ook
was in ieder geval overeind temid
den van woelingen en veldslagen. Hij
wist wat hij wilde en week niet af.
T~\e beste kenschetsing die wij over
IS Montgomery hebben gelezen, kom*.
van Churchill. Toen deze op n
februari 1943 in het Britse lagerhuis
een uitvoerige uiteenzetting gaf over
de militaire situatie, bracht hij ook de
thans overleden veldmaarschalk ter
sprake. „Laat ik mijn hulde mogen
betuigen aan de onstuimige en formi-
Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1)
