PROVINCIALE ZEEUWSE COUR T
WESTERTERP LEGT NS
FINANCIEEL AAN BANDEN
Inwonertal van gemeente Oostburg zou
in 1985 twintigduizend moeten zijn
Tekorten mogen minder snel groeien:
hogere opbrengsten-lagere kosten
Filmacteur vliegt
te pletter tegen
villa van Kodama
„Onze belangen zijn 25 jaar
lang in de doofpot gestampt"
de krant
van zeeland
MINISTERS:
SCHEEPSBOUW
MINSTENS
30 PROCENT
INKRIMPEN
MEERDERHEID
ACCEPTEERT
NULLIJN
va sdasg in
de krant
OOG MEER GERICHT OP BELGIË
Detente en
onzekerheid
m
N"
219e jaargang no. 71
Woensdag 24 maart 1976
UTRECHT (ANP) Minister Westerterp (verkeer en waterstaat) heeft in een brief aan de hoofddirec
tie van de Nederlandse Spoorwegen gewaarschuwd, dat de exploitatie-tekorten de komende jaren bepaal
de bedragen niet mogen overschrijden.
In 1976 kan de NS rekenen op een rijksbijdrage van maximaal 747 miljoen 604 min. ter dekking
van tekorten in de reizigerssector en 143 min. voor de sector goederenvervoer), in 1977 op 768 min.
(reizigers 654 min., goederen 114 min.) en in 1978 op 785 miljoen (respectievelijk 701 en 84
miljoen)
De minister tekent hierbij aan, dat er naar moet worden gestreefd, de tekorten lager te houden dan
deze bedragen.
DEN HAAG (ANP) In de scheeps
bouw wordt de werkgelegenheid van
de in die bedrijfstak werkende 20.000
tot 25-000 man regelrecht bedreigd.
Afbouw van een deel van de scheeps-
nieuwbouw in Nederland is gezien de
omstandigheden niet te vermijden.
Daarbij gaan de gedachten uit naar
«n vermindering van de capaciteit
janeten in manuren van 30 procent-
te reële mogelijkheid moet echter in
bet oog worden gehouden dat een
verdere teruggang tot 50 procent al
lesbehalve uitgesloten is.
Dit staat in 'n notitie van de ministers
tan economische en sociale zaken
roor de vergadering van de tweede
kemer commissies voor economische
en sociale zaken over de situatie in de
Nederlandse scheepsbouw van
daag.
Door de scherpe prijspolitiek die wer
ven in landen als van Griekenland en.
Spanje voeren, zijn de afgelopen maan
den order na order aan de Westeuro-
pese en dus ook de Nederlandse
scheepsbouw voorbij gegaan. En dit
door prijsverschillen van 20 procent
voor West-Europa in het algemeen en
30 procent ten opzichte van de Neder
landse kostprijs.
HILVERSUM (ANP) Een meerder-
beid van het Nederlandse volk is
bereid te accepteren dat de eerst
volgende vijf jaar de lonen niet zullen
stijgen. Dat blijkt uit een onderzoek
dat de NCRV-televisierubriek Hier en
-\u heeft laten houden.
Het ging in het onderzoek om de
vraag in hoeverre de Nederlaanders
bereid zijn impopulaire regerings
maatregelen te accepteren nu er be
slissingen moeten worden genomen
over ombuigen van het beleid.
Liefst 58 procent antwoordt positief
op de vraag of men bereid is te
aanvaarden dat dc lonen en salaris
sen vijf jaar lang niet omhoog gaan,
ais dat nodig is om de overheidsuitga
ven voor sociale en gemeenschaps
voorzieningen op peil te houden: 31
procent verklaart zich daartoe niet
bereid en elf procent heeft geen oor
deel.
De keuze voor ingrijpen in de lonen
of besnoeien op de collectieve uitga
ven kwam ook ten gunste van het
eerste uit. Voor de mogelijkheid dat
de lonen niet langer omhoog gaan
zodat de overheid meer kan uitgeven
voor sociale en gemeenschapsvoorzie
ningen kiest 54 procent: 29 procent
wil liever dat de overheidsuitgaven
voor de collectieve voorzieningen om
laag gaan zodat de lonen kunnen
blijven stijgen. De overige 17 procent
wil daarover geen oordeel uitspre
ken.
Minister Boersma (sociale zaken)
beeft dinsdagavond in het NCRV-actu-
aliteitenprogramma Hier en Nu ge
zegd aan de bereidheid van de Neder
landers voor vijf jaar een loonstop te
aanvaarden, als het erop aankomt. Hij
noemde de resultaten van de enquete
interessant, maar ook betrekkelijk.
Zeeuws nieuws op de pagi
na's 2, 5, 7 en 9.
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 9.
Sport op de pagina's 12 en
13.
Radio en tv op pagina 14.
Financieel nieuws op pagina
15.
Bovendien zegt Westerterp dat er bij
het vaststellen van de rijksbijdragen
voor de komende jaren geen rekening
is gehouden met eventuele beslissin
gen van de regering in liet kader van
de verlaging van de collectieve las
ten-
De heer Westerterp stelt, de NS voor
de taak om door beleidsombuigingen
te komen tot hogere opbrengsten en
lagere kosten. Dat zal pas op wat
langere termijn kunnen leiden tot een
beperking van de exploitatiekosten,
maar de minister vindt ook maatrege
len op korte termijn nodig. Dit van
wege 'de onrustbarende stijging van de
tekorten van het personenvervoer ge
paard aan de verwachte overschrijding
van de bedragen die beschikbaar zijn
voor de dekking van de exploitatiete
korten van het goederenver
voer'
Meerjarenplan
De bijzondere maatregelen op korte
termijn, die hij noemt komen erop
neer, dat het ministerie een dikkere
vinger in de pap moet krijgen bij het
opstellen van meerjarenplannen en
begrotingen die het kader vormen voor
bedrijfsplannen, investeringsplannen,
financlerlngsbegrolingen, personeelsra-
dcn.
Minister Westerterp wil dat hem ter
kennisneming en goedkeuring meer en
sneller informatie wordt voorgelegd
over de gang van zaken in het. spoor
wegbedrijf Voor alle onderdelen
de jaarlijkse bedrijfsplannen is voort-
aan zijn goedkeuring nodig en ook
de jaarlijkse exploitatiebegrotingen
zullen hem in het vervolg vooraf ter
goedkeuring moeten worden voorge
legd.
Zowel in de reizigers- als in de goe
derensector zal in verband met de
noodzakelijke afremming van de groei
van de tekorten aandacht moeten
worden besteed aan maatregelen ter
besparing van arbeidsplaatsen. Wat
het goederenvervoer betreft zullen ui
terlijk 1980 tenminste de specifieke
kosten de kosten die speciaal ten'
van het goederenvervoer wor-
AMSTERüAM Een groep van
circa 300 Zuidmolukkers probeer
de dinsdagochtend te demonstre
ren voor het kantongerecht in
Buitenveldert in Amsterdam-Zuid.
waar de Amsterdamse rechtbank
de zaak behandelde tegen de ze
ven Zuidmolukse bezetters van
het Indonesische consulaat-gene
raal.
De groep demonstranten had
zich verzameld bij het beursge
bouw aan het Damrak en begaf
zich vandaar naar het kantonge
recht, waar de groep echter door
de politie werd verspreid.
In een pamflet noemen de
Vrije Zuidmolukse Jongeren het
proces een schijnvertoning, die
„niet de ware politieke aard van
het gebeurde weergeeft, doch
slechts aandacht besteedt aan het
criminele aspect vn de zaak." De
Vrije' Zuidmolukse Jongeren zeg
gen solidair te zijn met hun 'ka
meraden' in de rechtzaal. Zij be
schuldigen de Nederlandse justi
tie en de Nederlandse pers ervan
'een negatief geladen sfeer' te
scheppen rond het proces en de
Zuidmolukse vrijheidsstrijd.
den gemaakt) door de vervoersop-
brengsten moeten worden gedekt. De
minister vraagt de NS-directie, hem
op korte termijn voorstellen te doen
voor aanpassingen in het goederenver
voer.
Daarbij kan schrijft hij bijvoor
beeld worden gedacht aan het afsto
ten van dat deel van de activiteiten
waarvan mag worden verwacht dat ze
ook op langere termijn onrendabel
zullen zijn.
In een commentaar op de ministeriële
brief zei de voorzitter van de ver-
voersbond CNV, de heer J J. Dassel,
dinsdag dat de minister wel in het
oog moet houden dat het openbaar
vervoer in onze samenleving steeds
meer moet bijdragen aan de oplossing
van indringende maatschappelijke pro
blemen (ruimtegebrek, schaarste aan
energie en grondstoffen, milieuvervui
ling, de onveiligheid op de weg). Het
rendement daarvan kan niet worden
afgelezen uit de uitkomsten van het
openbaar vervoer.
De minister bepaalt zelf het veror-
gingsniveau en hij stelt de prijs vast
die de consument moet betalen- De
heer Dassel vindt daarom dat de
bewindsman 'in de fout gaat' door
vast te stellen wat hij als uitkomst
wD aanvaarden en het dan aan NS
overlaat om de som kloppend te ma
ken.
ZWEEDSE KONING STELT
STAATSBEZOEK UIT
DEN HAAG (ANP) Het staatsbe
zoek dat de Zweedse koning Karei XIV
Gustaaf aan Nederland zou brengen is
voorlopig uitgesteld, aldns verklaarde
een woordvoerder van het ministerie'
van buitenlandse zaken dinsdag in
Den Haag.
De Zweedse koning zou van 14 tot 17
juni een staatsbezoek aan Nederland
brengen, maar in verband met zijn
voorgenomen huwelijk op 19 juni is
het bezoek op zijn verzoek uitgesteld.
Een nieuwe dataum zal later worden
vastgesteld.
TOKIO (GPD, REUTER)
Een Japanse filmacteur
heeft zich dinsdag met een
sportvliegtuigje te pletter
gevlogen tegen het huis van
de rechtse politicus Yoshio
Kodama, een van de sleutel
figuren in de zaak van de
Lockheed-steekpenningen in
Japan. Tussen de wrakstuk
ken werd het half-verkoolde
lijk gevonden van de 29-jar-
ge Mitsuyasu Maeno, een be
trekkelijk onbekend acteur,
die onlangs een rol speelde
in de Japanse versie van de
erotische Franse film 'Em-
manuelle'. Kodama zelf, die
ziek te bed lag, bleef onge
deerd.
Net als de beruchte kamikaze'-
zelfmoord)-piloten in de Tweede
Wereldoorlog had de filmster een
hand met het embleem van dc
rijzende zon om het hoofd gebon
den. Hij was gekleed in het tradi
tionele kamikaze-uniform-
Volgens de verkeersleider van
ïen nc-bij gelegen vliegveld riep de
29-jarige piloot: „Lang leve de
ceizer", voordat zijn vliegtuigje
tegen Kodama's villa opvloog.
Met dezelfde kreet vielen tijdens
(Zie slot pag. 3 kol. 1
MOLUKSE CONSULAATBEZETTERS VOOR RECHTER:
(Van onze Amsterdamse redyctie
AMSTERDAM „Vijfentwintig jaar lang zijn onze belangen in de doofpot gestampt; je kunt maar niet
jaren achtereen in een hoek gedreven worden. De Nederlandse regering heeft gespeeld met onze lei
ders, De bezetting van het Indonesische consulaat in Amsterdam was nodig om de Nederlandse rege
ring te overtuigen van de ernst van onze zaak. Zestien dagen leed voor de gijzelaars gedurende die
bezetting is niets in vergelijking met de 25 jaar onderdrukking in Ambon, waar onze broers en zusters
onder gebukt gaan".
Dit zijn de met grote ernst uitge
sproken woorden van Josef H. 23
jaar, kantoorbediende uit Bovensmil-
ae, één van de zeven verdachten die
dinsdag voor de eerste dag terecht
stenden in het proces vanwege de
bezetting van het Indonesische consu
laat-generaal in Amsterdam, in de pe
riode van 4 tot 19 december van het
afgelopen jaar.
De president van de rechtbank, mr.
B. van der Waerden, knikte vol be
grip. Het is ook een uiterst triest
verhaal, zoals dat op de lange eerste
zittingsdag naar voren kwam, uit de
mond van de bezetters en uit de
mond van de drie getuigen, onder wie
ir. Manusama.
Het is ook het verhaal van de zeven
Molukse, allemaal hard werkende, jon
geren, die er in een rapport van de
reclassering zó goed uitkomen, dat de
president zegt: „Alle zeven rapporten
steken duidelijk uit boven wat de
rechtbank zo dagelijks onder ogen
krijgt op dit gebied. De jongens ma
ken op mij een open, sympathieke
indruk". In de rechtzaal wilden de
drie rijen. Zuidmolukkers zachtjes ap
plaudisseren, maar dat mocht met.
Toch verklaarden alle zeven, dat als
er eventueel doden hadden moeten
vallen, ze dat rustig gedaan zouden
hebben. Vooral de eerste dagen en
niet alleen bij de mensen die letterlijk
bedreigd werden, zoals de onderwijzer
Datuk en de reisbureauemployé Si-
Zie slot pagina 3 kolom 2
GEEN VERDERE
LEEGLOOP VAN
KLEINE KERNEN
OOSTBURG De gemeente
Oostburg zou in 1985 20.000 in
woners moeten tellen. Dat komt
neer op een groei van ongeveer
1700 zielen, geconcentreerd in de
grotere kernen Oostburg, Bres-
kens en IJzendijke. De kleinere
dorpen zouden na een vrijwel con
stante daling in de afgelopen ja
ren hun inwonertal kunnen be
houden in de komende tien jaar.
Dat Is één van de belangrijkste uit
gangspunten uit het pas verschenen
voorontwerp-structuurplan van de ge
meente Oostburg, een op basis van
een inspraakronde en nieuwe gege
vens bijgewerkte versie van het voor
ontwerp uit 1972. De verschillen tus
sen beide plannen zijn betrekkelijk
klein.
Het inwonertal in 1985 is bijgesteld
van 21.000 naar 20.000 en voor de
werkgelegenheid een grootschalige so
ciaal-culturele voorzieningen heeft
men meer het oog gericht op België
(met name de Brugse agglomeratie).
Het thema 'Oostburg als woon- en
recreatiegemeente' blijft ook in het
nieuwe voorontwerp-structuurplan
(gemaakt door het bureau 'Stad en
Landschap') centraal staan. Als troe
ven denkt men in handen te hebben
een schoon, recreatief milieu, een re
delijk voorzieningenpakket, een goede
bereikbaarheid van arbeidsplaatsen
buiten de gemeente, een verdergaande
industrialisatie van de Zeeuws-Vlaam
se/Belgische kanaalzone en een ver
slechterend woonklimaat (milieuhin
der) in Oost-Zeeuwsch-Vlaande-
ren.
Voor 'Stad en Landschap' zich waagt
aan en schets van de toekomstige
bevolkingsontwikkeling, signaleert
men een aantal structurele problemen
waarmee het Oostburgse gemeentebe
stuur hoe dan ook wordt geconfron
teerd:
De voortgaande vergrijzing van de
bevolking en de daling van het aantal
geboorten, met als gevolg een te ver
wachten sterfte-overschot, een sterk
dalend aantal leerlingen voor het basi
sonderwijs op korte termijn.
Vermindering van de werkgelegenheid
in de gemeenten en een beperkte
groei van het aantal arbeidsplaatsen
in de omringende gebieden, .wat resul
teert in meer uitgaande pendel en een
drang tot emigratie, een toenemend
aantal twee woningen in de meeste
kernen.
'Meer nodig'
De structuurplanmakers gaan er van
uit dat het gemeentebestuur zelf heel
wat invloed kan uitoefenen op het
woon- en leefklimaat, maar er is vol
gens het stedebouwkundig bureau
meer nodig om in 1985 een inwoner
tal van 20,000 te bereiken:
Om de werkgelegenheid in die sec
tor op peil te houden moet bij het
ruimtelijk beleid de landbouw zoveel
mogelijk worden ontzien, al stelt men
dat mede afhankelijk van de benade
ring van landschap en mille--.
De vestigingsmogelijkheden van be
drijven in met name Oostburg en
Breskens moet volledig worden uitge
buit.
Het accepteren van de
arbeidsmarkt als mogelijkheid voor
de vervangende en aanvullende werk
gelegenheid vereist een actief beleid
Voorlichting aan de basis en druk op
hogere overheidsorganen zijn nodig
om op dit punt belemmeringen weg
te nemen.
Op 'net gebied van de bovenregio
nale verzorging (onderwijs, ziekenhui
zen) moet eveneens druk worden uit
geoefend op hogere organen om de
weg naar België vrij te maken. Ver
der mag Terneuzen de positie van
Oostburg als kern met een "bovenloka
le verzorgingsfunctie' niet aantasten.
Met name het behoud van he; Oosv
burgse ziekenhuis is hierbij van be
lang.
Gezien de daar aanwezige voorzienin
gen beschouwt "Stad en Landschap'
Oostburg sis de belangrijkste groei
kern in de gemeente. 3reskens korr.-
top de tweede plaats, gelet op de
huidige omvang van he; dorp en de
aanzet tot industriële werkgelegenheid
daar. IJzendijke is goede derde omdat
hef gunstig ligt ten opzichte van de
kanaalzone. In de kleinere kernen wil
men in ieder geval steedsvoldoende
bouwgrond bschikbaar hebben voor
bescheiden uitbreiding. Verder moet
van ieder dorp het- specifieke karaktei
worden gehandhaafd, eventueel mid
dels 'rehabilitatie' en een 'gebruiksver-
ordening" (minder tweede woningen).
Voorzieningen, die gezien omvang en
kosten niet in ieder dorp van de
grond zijn te krijgen, rullen steeds
terecht komen in Oostburg. In het
hoofdstuk recreatie maakt men daar
bij wei een voorbehoud voor op de
toersiten afgestemde accommodaties
(Zie slot pagina 2 kolom 6) j
Jjantlipi
koord van Helsinki. Ais ge-volg van do-
ze ontspanning staan allerlei ozjit -wer
pen ter discussie. Bijvoorbeeld do
hoogte van dc defensie v.-v rut mg en de
geloofwaardigheid van do N'avo, onder-
werpen die in deze tijd meer worden
aangevallen dan verdedigd. Wie maar
even een ander geluld laat boren wordt
beschouwd ais een afgedane figuur, lo
vend in het verleden, de tekenen van
een nieuwe wereldorde rik-, begrijpend.
In Nederland ls Sn dit opzicht vocir
sommigen Luns oen symbool gewor
den: zij spreken zijn naam met eon
huivering uit, omdat hij nog voor doel
stellingen pleit die achterhaald vrorden
geacht. Dat zou niet meer passen in
het huidig tijdsgewricht: dc koude oor
log was een grote vergissing, zo wordt
gezegd.
In zeker opzicht Ls dat ook zo. Wan
neer men het schaakspel van de
koude oorlog zo behoedzaam moge
lijk naspeelt, dan komt men onvermij
delijk momenten tegen waarop een an
dere zet gewenst of «n leder geval mo-
gelijk was. Aan de andere kant luid do
periode van de koude oorlog i-.-n on
miskenbaar aspect, dat verdwenen
blijkt te zijn nu deze koude oorlog is
ingewisseld zegen de detente, de ont
spanning. namelijk
het aspect van de
stabiliteit. De blok
ken aan beide zijden
van wat toen het
ijzeren gordijn werd
genoemd waren destijds in evenwicht
en een verstoring daarvan werd niet
toegestaan. Twee klassieke voorbeel
den: de Hongaarse opstand in 1955 en
de Praagse lente in 1988. In beide ge
vallen maakten de Sowjetis korte met
ten met bewegingen die het oostblok
hadden kunnen verzwakken. Bij het
zoeken naar ontspanning worden ver
schuivingen makkelijker toegelaten, ze
ker in nat westen. Het afgelopen jaar
is een aaneenschakeling geweest van
dergelijke verschuivingen, een proces
dat nog lang niet tot stilstand is geko
men.
Markant voorbeeld van deze nieuwe
instabiliteit vormt het Afrikaanse
continent, vooral na de wijziging
van het regime in Portugal. Castro
biedt in Afrika de helpende hand. heeft
het althans in Angola gedaan en het
lijkt niet uitgesloten dat hij met deze
excursies doorgaat, In Rhode?ie is, het
blanke bewind in moeilijkheden; oen
beroep op Engeland en Amerika om
hulp Ls afgewezen. Dat is begrijpelijk:
er zijn hier historische ontwikkelingen
aan de gang die niet rr.et wapenen zijn
te keren, hooguit zijn ze te vertragen.
De Verenigde Staten heef: in dit op
zicht leergeld in Zuidoost-Azië betaald:
de oorlog in Vietnam verdeelde bet
eigen land en leidde tot conflicten bus
sen de president de uitvoerende
macht en het congres, de wetgeven
de macht. Op dit ogenblik is het con
gres machtiger dan voorgaande Jaren:
het bewind van Nixon is daar de direc
te oorzaak van en zijn opvolger Ford
wordt thans bijzonder kor. gehouden.
De enige reactie van de laatste weken
op de hier gesignaleerde verschuivin
gen is een waarschuwing van Kissinger
ear. het aires van Cuba. Ford zeil
zwijgt.
fog een voorbeeld van de nieuwe
onstabiliteit: de lander: lar.gs de
Middellandse Zee. Spanje is h:er
de onzekere factor, in Frankrijk li.kt
het er op dat socialisten en commu
nisten dichter bij elkaar komen en m
Italië is het precies zo. In dat land :s
sprake van wanbeheer en men roept
er nu om een noodregering. waarin ook
de communisten zitting moeten ne
men. Amerika heeft als Navo-partner
daarover al grimmige opmerkingen ge
maakt. alweer vla de mond van Henry
Kissinger. In Italië betogen echter dé
communisten dat zij er niet op uit zijn
hun land uit het westelijk blok te ver
wijderen: men wil mineer in blokvor
ming denken, de wereld zou een groter
eenheid kunnen vormen. Dat klLnkt in
de geest van Helsinki, zou men zo zeg
gen. of als men goed luister: klinkt he
als een echo van het Poolse Papacki-
plan uit 1957: een 'geneutraliseerd' Eu
ropa zonder atoomwapens. Ir», de Ver
enigde Staten vraagt men zich echter
af wat er zou gebeuren als er door
tijdelijke spanningen ergens in de we
reld de blokvorming plotseling weer
actueel zou worden: gaat de commu
nistische partij van Italië dan akkoord
met een koers die een verscherping zou
inhouden jegens de landen van het
oostblok? Vermoedelijk niet. hetgeen
betekent dat een "volksfront-koers
Italië tot een verzwakking van ce wes
telijke alliantie kan leiden. Ook dat
een instabiele factor. Tenslotte Ls Ame
rika zelf onzeker. Vietnam. 'vVaterga-e.
CLA. Nïxon, ze hebben dit land onzeker
en aarzelend gemaakt. De komende
presidentsverkiezingen vergroten deze
onzekerheid nog weer in het bijzonder.
De detente is op gang gekomen. Ge
lukkig. Maar het ziet er naar uit
dat ze in het westen samenvalt
met allerlei onzekerheden: er is gebrek
aan zelfvertrouwen. En dat leidt waar
schijnlijk tot grotere verschuivingen in
het machtsevenwicht dan in he; verle
den mogelijk was.
DEN HAAG (ANP) De verschillen
de departementen hebben tezamen de
beschikking over 105 betaalde advi
seurs. Dit beeft premier Der. Uvl dins
dagavond geantwoord op schriftelijke
vragen van het tweede-kamerlid Ter-
loovr (d'66).
