PZC
Koerdenkwestie
speelde rol in
zaak-Aronson
ONRUST IN
BEZET
JORDANIË
Zwitsers referendum over medezeggenschap
Spaanse regering
en oppositie op
zoek naar daden
KAMERLID
BEEKMANS
DOOR IRAK
B IJ DE
NEUS
GENOMEN
zaterdag 20 maart 1976
JERUZALEM - Het. bijeenroepen
van de Veiligheidsraad en de
oproep van de Palestijnse commando-organisaties om deze vrij
dag tot „dag van de Aksa-moskee" uit te roepen zijn het. hoogte
punt In de golf van demonstraties op de bezette westoever van
de Jordaan en In Oost-Jeruzalem. Israél zit met. deze ontwikke
ling van actief verzet teeen de Israëlische bezetting bijzonder in
haar maag. Het komt juist op dit moment allerminst, van pas in
Israls politieke plannen.
Enige maanden geleden heeft minister
van defensie Peres in het. openbaar
voor het eerst, aangekondigd dat. hü de
Westoever een vorm van autonomie wil
geven In het kader van de Israëlische
bezetting. De bedoeling van deze stap
volgens velen veel te laat - Is om via
een plaatselijk leiderschap op de Wes
toever een aitematief te creëren voor
de PLO
Zo werd besloten om op 12 april ge
meenteraadsverkiezingen te houden ln
Judea en Samaria - nog een stap op
weg naar dat plaatselijk leiderschap
Deze beslissing werd genomen ln nauw
overleg met koning Hoessein van Jor
danië, die Ln een geheime ontmoeting
met premier Rabin Jordaanse steun
aan de verkiezingen toezegde Ook
voor koning Hoessein is het belangrijk
de PLO van de Westoever weg te hou
den.
Alles leek gesmeerd te verlopen kan
cMdaten maakten hun kandidatuur be
kend in verschillende steden en zelfs
de PLO liet. weten dat het actief aan de
verkiezingsstrijd deel zou nemen. Ge
zien de economische, sociale en poli
tieke machtsverhoudingen waren Is
raël en Jordanië niet bevreesd voor een
overmatig succes van de PLO ln deze
verkiezingen, hoewel verwacht werd
dat zij in een aantal gemeenteraden
wat. zetels zouden veroveren.
Het getD keerde echter. Directe aan
leiding was een uitspraak van een Is
raëlische rechter, in strijd met de be
staande jurisprudentie, dat joden het
recht hebben om op de Tempelberg,
waar volgens de overlevering de tem
pel van koning Salomo heeft gestaan,
mogen bidden. Op deze plaats, in het
Arabisch de Heram aJ Sharif geheten,
staat sindsdien al eeuwen een tweetal
moskeeën, waarvan de Aksa na Mekka
en Medina de meest heilige plaats is
voor de Islam. Gedurende de laatste 50
jaar zijc religieuze geschillen over deze
voor joden en moslims heilige plaatsen
al meermalen aanleiding geweest tol
onlusten, de meest bloedige vonden in
1929 plaats. Nu. evenals in het verle
den. zijn deze geschillen steeds de aan
leiding geweest voor een algehele con
frontatie tussen het joodse en het
Palestijns- Arabisehe-moslim nationa
lisme.
e zaak van het bidden op de Tem
pelberg is een aanleiding, meer niet,
Maar er zijn nog een aantal andere fac
toren bijgekomen die de heftige storm
van protest tegen de nu al bijna negen
jaar durende bezetting mogelijk ma
ken.
Er is onder de bevolking van de. Wes
toever een generatiestrijd gaande
tegen het traditionele al sinds de vo
rige eeuw zittende plaatselijke feodale
leiderschap en de jongeren. De jonge
ren worden in hun verzet tegen de ge
vestigde orde gevoed door de fel natio
nalistische intelligentsia, die vooral via
leraren op middelbare scholen tot. uit
ing komt, Dat is ook de reden dat het
vooral de middelbare scholieren zijn
die de straat op gaan. stenen gooien
naar Israëli's en barricades opwerpen.
Het lijkt overigens niet waarschijnlijk
dat er sprake is van een campagne die
door de PLO van buitenaf is georgani
seerd Het gaat om een min of meer
spontane actie die uiteraard wel door
de PLO wordt gesteund en aangemoe
digd.
De aangekondigde verkiezingen op 12
april zijn een mooie aanleiding voor
deze uitbarsting van verzet: immers
opnieuw is het traditionele leiderschap
bezig om voor haar eigen welzijn de po
litieke belangen te verkwanselen aan
de Israëlische bezetter.
De Aksa-moskee is niet de enige aan
leiding. Van Palestijnse kant wordt een
Israëlisch complot vermoed en ge
vreesd voor een stelselmatige politiek
van kolonisering van de Westoever
Sinds december zitten enige honder
den religieuze fanatici, behorende tot.
het fanatieke „goesh emoeniem" (blok
der gelovigen) bij een militair kamp
Kadoem in de omgeving van Nablus
Zij wachten daar op een definitief be
sluit van de Israëlische regering om
zich blijvend in Sebastia te mogen ves
tigen Het. is weliswaar altijd de Israëli
sche politiek geweest om geen neder
zettingen te bouwen in dichtbevolkte
Arabische streken, maar om interne
politieke redpnen besloot. de
regering-Rabin in december de fana
tieke gelovigen niet met geweld Ie
verwijderen, zoals eerder wel was ge
beurd
Interventie
Tenslotte hebben ook de gebeurtenis
sen in Libanon de jongeren aangemoe
digd. Israël heeft zo veronderstellen
zij - haar handen vol aan een mogelijke
interventie in Libanon, en actie np rilt
moment tegen Israels toch al penibele
internationale situatie kan daarom een
optimaal effect hebben.
De Israëli's zitten bijzonder m hun
maag met. de gang van zaken: de ge
meenlebesMiren dip in de beklaagden
bank slaan moeten zichzelf nu brwii
zen. en de ene burgemeester na de an
dere heeft, nu zijn ontslag ingediend,
uil verzet tegen het. optreden van de
Israëlische soldaten, of uit protest
tegen Israëlische dreigementen
Vooraan gaat het gemeentebestuur
van Nablus, de grootste stad op de
Westoever traditioneel een centrum
van Palestijns nationalisme. Al meer
dan een week is er een uitgaansverbod
in de steden Ramallan. El Bireh en
Halhoul. Winkeliers sluiten de winkels,
scholieren gaan de straat op. soldaten
slaan demonstraties uit elkaar, ver
richten arrestaties, minister van defen
sie Peres ontbiedt de hoogwaardig
heidsbekleders op zhn ministerie, en
begeeft, zich naar Nablus om de protes
terenden via persoonhjke gesprekken
te beïnvloeden Er is echter een stem
ming ontstaan dat geen zichzelf res
pecterend burgemeester op zijn post,
kan blijven, zonder het- risico te lopen-
voor verrader te worden aangezien.
Daarom hebben ook figuren als shcik
Jaabri. de burgemeester van Hebron,
en Frei. burgemeester van Bethlehem,
hun ontslag aangekondigd, hoewel zij
allerminst extreem anti-Israëlisch zijn.
of ook maar een verbreking van de
werkrelaties met, de Israëli's wensen
De Israëli's slaan voor een groot dl
lemma. Zij hebben er alle belang bh
dat, de verkiezingen op 12 april door
gaan. Maar als de verkiezingen een fia
sco worden dan is daannee de politiek
van „zelfbesjpur" van de haan
Daarom aarzelt minister van defensie
Peres of er.met harde hand moet .wor
den opgetreden, of dat de zachte ovor-
redingspolitiek. vergezeld van dreiging
met. economische sancties.
Winkeliers die hun winkel sluiten zijn
met strenge straffen bedreigd, er is ge-
dreigd economische represailles te
nemen door bijvoorbeeld hei. sluiten
van de bruggen over de Jordaan voor
handelsverkeer, hard optreden tegen
arrestanten - een zaak die niet wordt
toegegeven, maar die ook niet. hele
maal geheim wordt gehouden, om als
afschrikwekkend voorbeeld te dienen
Leger en politie hebben tot nu toe niet
echt maatregelen genomen om het
verzet met geweld te breken
Paradoxaal
l)R JAN BEEKMANS
4
opinie en achtergrond
1\^ADRID - De tragische gebeurtenissen van de afgelopen week
in het Baskenland, die met. vier doden een doornenkroon plaat-
sten op maanden van socialistische onrust en politieke frustra
ties. hebben zowel de Spaanse regering als de oppositie wakker
geschrokken uit een roes van woorden. Zij gaven zich er reken
schap van dat zij, ondanks hun nominale hoofdrollen in de
Spaanse politiek, de gebeurtenissen op de straten niet meer in
de hand hadden
Geen van heiden hadden nhter een
oplossing klaar. Vandaar dat de kabi-
netscrisis. die reeds een week werd
verwacht, door premier Navarro voor
lopig kon worden voorkomen (hetgeen
volgens de waarnemers heslist niet
een afstel garandeert». Na twee dagen
koortsachtig overleg binnen het kahi
net zou Navarro een plan hebben op
gesteld, dat een einde moet maken aan
de eeonomische moeilijkheden en de
arbeidsonrust.
U PRECHT - Slechts het tijdstip van de laatste mededeling van Alexander Aronson's executie int
Irak geeft, een aanwijzing in de richting van de redenen van het gesol met deze verpleger. In no
vember van het vorig jaar heette het eerst dat hij wegens spionage voor Israël was veroordeeld en
geëxecuteerd Aronson. een jood. was in maart in handen gevallen van de Iraki's in het noorden
van het land waar hij de opstandige Koerden zijn medische diensten had aangeboden.
D,
Een pa;»r dagen later liet de Iraakse
zaakgelastigde tn Den Haag. Ismail
el-Khadi rlr Nederlandse regering wp-
ten dat Aronson alleen nog maar ver
oordeeld was en nog niet dood, en afge
lopen maandag werd ook dat weer her
roepen en werd laconiek meegedeeld
dat Aronson al op 15 december van het
vorig jaar was geëxecuteerd. Gezien de
a^d. van bet, despotische Iraakse re
cline en zijn tradities van willekeurige
executies mag echter worden aange-.
nomen dat de Nederlander al vè'fiT'e'eï-
der dan 15 december is gedood.
„Nog nooit is in Irak na een executie
bekendgemaakt of de man of vrouw in
kwestie ook inderdaad, dood was", zegt
een ex-minister uit. Irak dip een paar
jaar lang in de bloedige keuken heeft,
kunnen kijken en nu in ballingschap in
Europa woont, Hij meent dat Aronson
dan ook zeker op 11 oktober, de datum
die het. Iraakse persbureau aanvanke
lijk noemde, gedood is. zoal niet eerder
aan martelingen is bezweken. Aange
nomen dus dat de verpleger al dood
was toen de heer El-Khadi begin no
vember meedeelde dat het niet zo was,
waarom bet. hij het dan toch voor ko
men dat Aronson nog in leven was?
e Israëli's van hun kant kunnen
ook niet veel doen om de achterdocht
tegen de Israëbsche plannen op de
Westoever weg tr nemen Er is nu
eenmaal epn politiek van nederzettin
gen op de Westoever, en voorzover die
er niet is. zoals in het. voorbeeld van
Kadoem. is de regering niet bij machte
om deze pioniers »net. geweld te ver
mijden, wil zij ten minste een kabi
netscrisis ontlopen.
Het paradoxale van de hele zaak is dal
de officiële aanleiding, het bidden op
de heilige plaatsen, nu juist, het minst
omstreden is. Israël is niet van plan om
de bestaande politiek te wijzigen, een
pobtiek die joden vprhiedt te bidden in
de voor moslims heilige plaatsen. De
rechterlijke uitspraak was die van een
soort van kantonrechter, waartegen
hoger beroep is aangetekend, en niets
wijst erop dat het hooggerechtshof de
bestaande procedure zal wijzigen
Maar het, is voor de PLO en verwanten
aantrekkelijk om. ondanks alle leuzen
voor een ..democratische, seculaire
staat." een religieuze zaak als de
Aksa-moskee als strijdpunt te kiezen,
omdat juist een islamitische zaak tol
de verbeelding van de bevolking
spreekt.
In rJe eerste plaats moet, opgemerkt
worden dal. Ismail el-Khadi nooit, op
eigen gezag handelt en alleen zegt.
zelfs in persoonlijke gesprekken, wal.
hem voorgezegd is en bijzonder slecht
np de hoogte Is van watzieli afspeelt in
de Nederlandse samenleving en die
van zlin eigen land. Zijn bazen lieten
hem Aronson weer in leven roepen,
waarschijnlijk als een poging Neder
land te chanteren. Deze chantagemo-
gelijkheid wordt dezer dagen druk be
sproken in Haagse kringen.
Ongeveer tn dezelfde tijd als Aronson's
eerste executie had de Nederlandse re
gering besloten vijftig uit. Irak ge
vluchte Koerden op te nemen. Er wa
ren er inmiddels al 17 en de 53 anderen
wachten in Perzie op hun officiële do
cumenten voor de toelating Deze
groep Koerden bestaat hoofdzakelijk
uil. intellectuelen en militairen Irak
heeft, ze hard nodic voor de opbouw
van het land dat, binnen vijf jaar een
welvaartsstaat moet. worden. Boven
dien is zo'n balbngengemeenschap nu
niet direct bevorderlijk voor de ..goe
de" naam van Irak. Hel Iraakse regime
moet daarom gedacht hebben met het
laten herleven van Aronson de Neder
landse regering te kunnen chanteren
als jullie geen verbbjfsvergunningen
geven dan heb je misschien nog de
kans dak Aronson ooit, vrij komt.
Dat was verkeerd geschat want. Neder
land heeft de onmiddellijke toelating
van onze gezant in Bagdad tot, Aron
son gerist, Dat is steeds geweigerd,
waar' döarpadst. hield de Nederland,it
regering'zich .aan zijn belofte''aan dé
Koerdische vluchtelingen. De laatste.
Van groep van 50 is enkele dagen gé
leden in Nederland gearriveerd en
daarmee vervielen alle mogelijkheden
lot. chantage. Bagdad had al eens eer
der aan een Nederlandse bezoeker la
ten weten „van al het gezeur rond
Aronson af te willen zijn" en Irak zal
misschien denken, na de mededebng
van maandag inderdaad van het ge
zeur af te zijn. De heer El-Khadi ver
trekt binnenkort naar een andere
standplaats en het, zal ongetwijfeld
lange lijd duren voor een opvolger ge
vonden is. Tegen die tijd is Aronson
wel vergeten Waarom Irak nu de da
tum van 15 december voor de executie
aanhoudt, is niet. duidelijk.
Een vreemde plaats in deze hele affaire
neemt, het tweede-kamerlid voor D'66,
dr Jan Beekmans. in die steeds heeft
beweerd over bewijzen te beschikken
dat, Aronson nog in leven is. Beek
mans. opgeleid als keel-neus-en-
oorarts is deskundige op het gebied
van de volksgezondheid. De Iraakse
ambassade beschouwt hem als een in
vloedrijk man op vele gebieden van de
Nederlandse binnen- en buitenlandse
politiek. De ex-voorzitter van D'66
brengt, zijn vakanties graag door in
Arabische landen. Vorig jaar wilde hij
met zijn vrouw naar Irak. Toen bij zijn
visumaanvraag zijn kamerlidmaat
schap bleek, was hü in Bagdad plotse
ling een officiële gast. van het ministe
rie van buitenlandse zaken. Volgens
zijn eigen zeggen had hij na terug
komst goede contacten met de heer Al
Khadi.
Nog geen half jaar na die Iraakse va-
kantte orpstreeks 15 december (de da-
tairiïVah' AVdhsöh^''ë,*:èfeuXle.'WgëKS'a«i''
- laatste. officiële mededeling» werd
Beëfemaris* gébei'd1'doof "dé
zaakgelastigde „Al Khadi vroeg me of
ik niet. weer met, m'n vrouw naar Irak
wilde. Het was echt, belangrijk zei hij.
Maar ik vertelde hem dat. ik geen tijd
had in verband met de kamerdebatten.
Maar de ochtend na het proces belde
hij me weer op en vroeg of ik dan
woensdag de 24e kon vertrekken en
opnieuw benadrukte hij het. belang.
Tijdens een gesprek op 23 december
zei hij dat ik in Irak op het. hoogste ni
veau over Aronson kon praten. Ik zag
dat, het toch wel belangrijk was om te
gaan", aldus de heer Beekmans.
Op 31 december arriveerde hij met zijn
vrouw in de Iraakse hoofdstad. „Ook
daar zei men dat ik op het hoogste ni
veau moest, gaan praten over deze
zaak. De gouverneur van de Koerdi
sche provincie Erbil raadde mij aan
een gesprek aan te vragen met. presi
dent El-Bakr of premier Saddam Hoes
sein.
Maar toen ik het officieel had aange
vraagd. kon liet opeens niet doorgaan:
Volgens heer*Beekmans zei de Iraakse
staatssecretaris van buitenlandse za
ken hem dat hij goede nota had geno
men dat een -riend van Irak om cle
mentie voor deze man had gevraagd.
Ook zAu hem gezegd zijn dat „wij niet
zo gek zijn om door de executie van
zo'n onnozele man (Aronson. - red.) de
banden met, Nederland op het spel t,e
zetten"
Het kamerlid Beekmans zegt, tijdens
ziin bezoek ook aanwijzingen te heb-
oen gekregen over de verblijfplaats
van Aronson en over diens gezond
heidstoestand. Aronson was toen, be
gin januari, echter al dood wat ook de
Iraakse ambassade nu meegedeeld
heeft. De heer Beekmans voelt zich
„zeer belazerd".
Het, grootste deel van dit verhaal had
de heer Beekmans mij ook al in Bag
dad verteld waar ik ook de gast was
van de Iraakse regering. Gisteren be-'
vestigde hij het nog eens. Terwijl de
heer Beekmans zegt dat, hij overtui
gende bewijzen had gekregen - welke
precies wil hij nog steeds niet, zeggen -
dat Aronson nog leefde. Tijdens mijn
bezoek werd mij door alle Iraakse au
toriteiten waarmee ik sprak verteld
dat Aronson volgens het. vonnis van
oktober was terechtgesteld, en dat. zij
niets wisten van de mededeling van de
heer Al Khadi dat hij nog in leven was
„Ook had Nederland er niets mee te
maken want, de. man was Israëliër, en
als ze dan ook nog wisten dal. Aronson
vanwege zijn ervaringen in een Duits
concentratiekamp niet, altijd even
goed wist. wat. hü doet,, waarom had
Nederland hem dan laten gaan". (Dit,
terzijde: in Irak wordt, beweerd dat de
liquidatie van de joden In de Tweede
Wereldoorlog een gigantische propa
gandastunt, is en dat, er niet. zes miljoen
joden zijn omgebracht, maar slechts
600. Bij terugkomst, in Nedprlanri heeft.
Beekmans zich volgens kringen rond
de tweede kamer verder niet met, de
affaire-Aronson bemoeid. Alleen wees
hij er, vooral de pers. op dat er niet
over Aronson geschreven of gesproken
moest worden om de Iraki's niet te irri
teren)
Het Is nog niet duidelijk wat. dit. pi®
inhoudelijk precies voorstelt, maar de
onderlinge tegenstellingen tussen ver
schillende ministers over bijvoorbeeld
de aanpak van de inflatie, zouden mi
voorlopig door Navamo zijn bezworen.
De oppositie op haar beurt, bekroonde
haar maandenlange, vergeefse herenl-
gingsonderhandellngen plotseling met
een theoretisch akkoord. De twee
voornaamste coalities, de Junta De-
mocratica, die door de communisten
wordt geleid en het Platform voor De
mocratische Convergentie waarin
christen-democraten en socialisten de
boventoon voeren, lieten woensdags,
vond weten dat zij nu definitief een
„eenheidsorganisatie" gaan oprichten.
Dit is echter een overhaaste aankondi
ging die door de omstandigheden, en
niet door de feiten, is ingegeven.
Daarom hield het commumquöok nog
een dubbele slag om de arm: het ak
koord. moet. nog „door sommige deel
nemers worden bevestigd" en belooft
„een studie-commissie" Een naam
voor de nieuwe organisatie (die een
verwezenlijking zou zijn van het „his
torisch compromis" waarover in Italië
al zolang wordt gepraat, maar met het
enorme verschil dat geen van de deel
nemers aan de macht is) wordt nog ge
zocht. Ook de zetelverdeling binnen de
nieuwe gezamenlijke leiding is nog een
openstaande kwestie.
Toekomstmuziek
•Junta en Platform streefden tot nog
toe alleen de afwijzing van het
Franco-regime na. Nu. het nieuwe
Spaanse bewind wel verkiezingen tn
het vooruitzicht stelt, zoeken de
meeste partijen om praktische redenen
coalities die bü het stemvolk zullen
aanspreken. Daarbij is het „historisch
compromis" nog zeer verre toekomst
muziek. Eerst moeten de zes of zeven
christen-democratische partijen, de
vier of vüf sociaal-democratische par
tijen en de minstens 18 socialistische
partijen het nog onderling eens wor
den. Daarna kan men pas van daad
werkelijke verkiezingscoalities gaat
spreken. Waarnemers hier verwachte»
piet dat vooride aangekondigde par-
lementsverkiezingen van 1977 grote re
sultaten zullen worden bereikt
JL,
LES 2-" 1
nnuNfh ujvhouuën HIB.BEw ONDEIÏD^-S
SUl TOCH TULBHG GEL9KE KHN5EN^'-J
.t_v Vy
Geneve - De bevolking var»
Zwitserland zal dit weekeinde haar
mening kenbaar kunnen maken
over de medenzeggenschap in het
industriële leven van deze welva
rende republiek.
Dit referendum (21 maart) over de mede
zeggenschap van de werknemers in de be
drijven wordt beschouwd als een test voor
de kracht van de vakbonden Op een bevol
king van 6.4 miljoen zijn er 87.000 onderne
mingen en 10.000 fabrieken.
De belangrijkste vakorganisaties hebben de
stoot tot het referendum gegeven door
161 noo handtekeningen voor hun voorstel
te verzamelen In Zwitserland kan over elk
vraagstuk dat betrekking heeft op de
grondwet, een volksstemming worden ge
houden mits daarvoor nunstens 50.000
handtekeningen van voorstanders zijn ver
zameld.
De vakbonden willen grondwettelijk vastge
legd zien dat de federale autoriteiten beslui
ten mogen uitvaardigen inzake medezeg
genschap van werknemers en hun organisa
ties bij dc besluitvorming in bedrijven en
bestuurlijke instellingen
De rechts van het centrum staande partijen
in het parlement, en de werkgeversorganisa
tie zijn daar tegen Het federale kabinet is
niet geslaagd in zijn opzet een compromis
tot stand te brengen
Dit. heeft tot gevolg dat dc dne miljoen
stemgerechtigden zich gelljktiidig or><- .-ui
len moeten uitspreken over een tegenvoor
stel van de rechtse partijen Dit beoogt de
medezeggenschap te beperken teneinde de
besluitvorming en de leiding in de onder
neming te beschermen. Het tegenvoorstel
zou. als het wordt aangenomen, de weg af
sluiten tot het doel dat Ezio Canonica. lei
der van het Zwitserse vakverbond, hoopt te
bereiken een gelijke positie voor arbeiders
en aandeelhouders in de directiekamers van
de ondernemingen
Het. vakbondsvoorstel wordt gesteund door
de protestantse kerk. Zes jaar geleden was
het 100 000 leden tellende christelijke vak
verbond zelfs bisschoppen van Zwitserland
deden de ongebruikelijke stap een verkla
ring uit. te geven waarin eraan wordt herin-
nerd dal het Vaticaan voor medezeggen
schap in de ondernemingen is
Niet-temui is de christen-democratische par
tij. die met 63 van de 244 zetels de sterkste
in het parlement, is, over de kwestie ver
deeld officieel heeft de partij de kiezers
geadviseerd beide voorstellen af te wijzen,
maar bijna eenderde van liet partijbestuur
staat achter dc formule van de vakbonden.
Sommigen vinden de formulering van bet
vakbondsvoorstel të vaag omdat er niet
uitdrukkelijk in staat hoe de medezeggen
schap geregeld zal worden
Tot dusver is die medezeggenschap per be
drijf geregeld. Volgens de officiële, maar uit
1972 daterende, gegevens bezit ongeveer de
helft van de werknemers een of andere vorm
van medezeggenschap in hun onderneming.
Doch slechts voor een klein gedeelte gaat
deze verder dan het recht op informatie.
Vakbondsleider Canonica is optimistisch
over de uitslag van het referendum Dc
Zwitsers zijn van nature conservatief en ge
reserveerd als het om veranderingen gaat.
Maar ik geloof niet. dat. deze instelling dit
maal de tegenstanders van het voorstel in
de kaart, zal spelen. De recessie heeft, de
werknemers meer bewust, gemaakt van het
belang van medezeggenschap bij de be
sluitvorming als het, gaat. om ontslagen,
werktijdverkorting en de onzekerheid over
werkgelegenheid', zo meent hij. Volgens de
vakbondsleider is de tijd voorbij dat de
werknemer alleen maar interesse had voor
materiele voorwaarden en zijn loonzakje.
De afgelopen twee jaar heeft de economi
sche recessie zich voelbaar gemaakt Een op
elke vijf ondernemingen voerde vorig jaar
werktijdverkorting in, 254 bedrijven met in
totaal 7 200 werknemers staakten hun acti-
viteit,, 121 081 gastarbeiders keerden huis
waarts en 90 000 seizoenarbeiders bleven
Tegenstanders van medezeggenschap, zoals
de invloedrijke liberale partij, geloven dat
het, nu niet de tijd is om te ijveren voor in
grijpende veranderingen in de structuur
van de Zwitserse industrie. Zij argumente
ren dat Zwitserland zijn bevolking alleen
van de opbrengsten uit de export kan on
derhouden Het land is te klein om te kun
nen concurreren met de industrieën van de
grote landen en het moet het daarom zoe
ken in kwaliteitsproduktie en voortdurende
vernieuwing.
De Zwitserse industrie moet flexibel wor-
den geleid om in leven te kunnen blijven
en het vakhondsinitiatief zou het proces
van de besluitvorming alleen maar vertra
gen'. zn is de mening van dr Gerhard Win
terberger. hoofd van het Zwitsers
werkgeversverbond.-.
