PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VEERBOOTBLOKKADE OP
AMELAND BEËINDIGD
Madrid vreest
staatsgreep
Gs geven vergunningen met bijna 300
voorwaarden aan Eurobrom Terneuzen
Wetsvoorstel in VS
tegen omkoping
Dr. Van den Brink
protesteert tegen
verwijzing Den Uyl
IRA: Nieuwe golf
aanslagen Engeland
Communiqué: als terroristen handelen
ïoiper werd
niet dronken
Pagina 14
J19e jaargang no. 63
baandag 15 maart 1976
BOZE TOERISTEN ZATEN WEEKEINDE GEVANGEN
GRONINGEN Ameland is vannacht uit zijn isolement verlost. Nadat de drie veerboten, die de
dienst met de vastewal onderhouden, zaterdagmorgen werden bezet door 150 Amelanders, besloot
bet actiecomité gisteravond de bezetting op te heffen, zodat de eerste boot vanochtend weer naar
Holwerth kon.
SENATOR PROXMIRE: „BETER
DAN INTERNATIONAAL VERDRAG"
WASHINGTON (UPI) De Amerikaanse senator William Prox-
mire heeft vrijdag een wetsvoorstel ingediend dat Amerikaanse
maatschappijen verbiedt steekpenningen aan buitenlandse rege
ringsfunctionarissen te verstrekken.
Proxmire, voorzitter van de bankcom
missie van de senaat, zei dat de recen
te onthullingen inzake het betalen van
steekpenningen door veel grote maat
schappijen aan het buitenland het ver
trouwen van het publiek in het stelsel
i de vrije onderneming ondermij-
De Amelanders gingen tot de bezet
tang van de boten over uit protest
tegen de voorgenomen tariefsverho
ging. Voor de Amelanders zit een
prijsstijging van 10 procent en niet-
Amelanders van 15 procent in het
De Amelanders vechten al tien jaar
voor een tariefsverlaging en wilien
veel dichter bij de prijzen komen die
men voor de Zeeuwse veren betaalt.
Hierover is regelmatig contact ge
weest met de overheid, maar niets
leek een tariefsverhoging in de weg te
staan. Vandaar dat de Amelanders tot
actie overgingen. Ze eisten hierover
een onderhoud met minister Wester
terp van verkeer en waterstaat. Zon
dagavond heeft de minister toegezegd
de actievoerders vandaag of donder
dag te willen ontvangen. De actie op
Ameland is mede beëindigd onder
zware druk van de burgemeester van
het eiland, Zevenbergen.
De toezegging van de minister en
„Wij kunnerr niet het betalen van
steekpenningen in het buitenland toe
laten en tegelijk verwachten dat het
publiek gelooft dat hetzelfde soort il
legale betalingen niet in ons eigen
lend gebeurt. Maatschappijcorruptie
kent geen grenzen", zei hij.
Proxmire noemde het voorstel van het
ministerie van buitenlandse zaken om
met het betalen van steekpenningen
a! ie rekenen door middel van een
internationaal verdrag "een recept
niets te doen".
Da belangrijkste punten van zijn wets-
roorstel zijn: Amerikaanse maatschap
pijen zullen geen steekpenningen mo-
sn betalen aan een buitenlandse func-
ionaris of een kandidaat voor een
politieke functie teneinde zakelijk
voordeel te verkrijgen of de wetgeving
te beïnvloeden-
Amerikaanse maatschappijen zullen
periodiek de namen van alle buiten
landse verkoopagenten en het bedrag
van hun lonen of commissies moeten
bekendmaken.
Amerikaanse maatschappijen zullen er
een accurate boekhouding en verslag
geving van alle financiële transacties
o? na moeten houden die onderwor
pen zijn aan controle door de com-
sie voor het beurswezen.
.e commissie kan gerechtelijke
stappen ondernemen tegen functio
narissen van maatschappijen die de
wet overtreden.
International Telephone and Telegraph
Corp. heeft vrijdag meegedeeld dat
zij in de afgelopen vijf jaar twijfel
achtige betalingen tot een bedrag aan
3,8 miljoen dollar in landen overzee
heeft verricht- Westinghouse Electro
nic Corp. meldde onregelmatigheden
voor een bedrag aan ca 500.000 dol
lar Ie hebben ontdekt.
General Tyre and Rubber gaf een mil
joen dollar aan adviseurs, voorname
lijk in de Arabische landen en in Oost-
europese landen, waaronder Roemenië
Universal Oil Products betaalde voor
290000 dollar aan commissies-
De Japanse justitie heeft zaterdag de
eerste gerechtelijke stappen genomen
in het Lockheed-omkoopschandaal. De
nltra-rechtse politicus Yoshio Kodama
is formeel in staat van beschuldiging
gesteld wegens belastingontduiking.
Franse socialisten
grote winnaars
PARIJS (RTR-DPA) De tweede ron
do van de kantonale verkiezingen in
Frankrijk heeft zondag het politieke
Meent bevestigd dat reeds vorige week
hij de eerste ronde duidelijk was ge
worden.
De socialistische partij was ook dit
«er de grote winnaar, waarmee de
hnkse oppositie een positie heeft ver
worven die de komende maanden de
regering van president Valery Giscard
(VEstaing in moeilijkheden kan bren
gen.
Nadat zondagavond 80 procent van de
stemmen was geteld hadden de socia
listen meer dan tweemaal zoveel ze-
iels in de departementale raden be-
""'d dan een van de andere partijen.
vandaag m
de krant
Zeeuws nieuws
°P pag. 2,4 en 5
Binnen- en buitenlands
nieuws op pag. 1 en 3
Sport op pag. 9,10,11,12
13 en 14
Radio en tv op pag. 7
WERKSPOOR-AFEAIRE
DEN HAAG Dr. J. R. M. van den Brink, minister van economi
sche zaken in de jaren vijftig, vindt het 'weinig gelukkig' dat de
huidige minister-president naar hem heeft verwezen toen de pers
om inlichtingen vroeg over 'een Werkspoor-transactie met Argen
tinië uit de jaren vijftig, die naar wordt gesteld gepaard is gegaan
met door de koper verlangde geldtransacties naar het buitenland
in opdracht en voor rekening van Werkspoor'. De heer Van den
Brink heeft, naar hij via een woordvoerder aan het ANP liet mee
delen, de minister-president telefonisch van zijn gevoelens op de
hoogte gesteld,
snel mogelijk een authentiek en dui
delijk beeld moet worden verkregen.
Hij adviseert, daartoe het volgende te
doen: vaststellen of de vereiste ver
gunningen destijds voor Werkspoor bij
de Nederlandsche Bank zijn aange
vraagd en verkregen: of de bank van
aard en strekking van de transfers op
de hoogte was; of de bank bij de uit
voering van het deviezenbesluit slechts
op ad hoc-instructies van een of meer
departementale instanties placht
werken.
Nagaan of de Nederlandsche Bank in
het onderhavige geval voor het afgeven
van de vereiste vergunningen een of
meer toenmalige bewindslieden heeft
benaderd en zo ja welke. Nagaan of
een of meer bewindslieden tevoren de
Nederlandsche Bank over deze zaak
hebben benaderd en zo ja welke.
Zekerheid verkrijgen of de beslissende
instantie de Nederlandsche Bank en
eventueel geraadpleegde departemen
tale instanties in de gegeven situatie
naar beste weten en kunnen de hun
toevertrouwde belangen hebben ge
diend. De integriteit van deze instan-
CZie slot pagina 3 kolom 3)
De voor dergelijke transfers vereiste
deviezen-vergunningen, aldus dr. Van
den Brink, werden in die tijd' slechts
na voorafgaande beoordeling door de
Nederlandse Bank afgegeven. Voorzo
ver er fiscale aspecten aan dergelijke
betalingen verbonden zijn, geschiedt
de beoordeling door de fiscale autori
teiten. Een verwijzing naar de toen
malige leiding van de Nederlandsche
Bank of de toenmalige minister van
financiën zou daarom volgens de oud
minister van economische zaken uit
zakelijk oogpunt meer voor de hand
hebben gelegen. Bovendien is de mi
nister van financiën de eerste onder
tekenaar van het deviezenbesluit 1945
en de meest aangewezen gesprekspart
ner van de Nederlandsche Bank.
Dr. Van den Brink deelt verder mee
dat hij, wegens het belang van de zaak
en met het oog op de geschapen si
tuatie, toch inlichtingen aan journa
listen heeft gegeven. Uit voorzichtig
heid en wegens zijn onvoldoende ken
nis van de concrete aspecten van de
zaak deed hij dit echter in de vorm
van een algemeen gehouden achter
grondinformatie.
Dr. Van den Brink vindt dat er nu zo
net feit dat het actiecomité niet wilde
dat Amelanders te zeer gedupeerd
zouden worden door de actie, leverde
de beslissing op ae bezetting op te
heffen.
Vanmorgen om half zeven vertrok
de eerste boot vol met onder anderen
vakantiegangers die door de bezetting
gedwongen werden hun vakantie op
het eiland langer te laten duren dan
het plan was. 1'anuit Holwerth ver
trokken de vakantiegangers van wie
enkelen zich een paar dagen hadden
moeten verbijten, omdat er geen boot
was om hen over de Waddenzee te
brengen.
De moeilijkheden over de tarieven
hebben als basis de onenigheid over
ae vraag of de vaarroute Holwertb-
Nes nu wel of niet een openbare weg
is. Het ministerie van verkeer en
waterstaat vindt van niet en de Ame
landers vinden van wel. Was het wel
een openbare weg dan zou de over
heid die dienst moeten subsidiëren,
zoals met de Zeeuwse veren wel ge
beurt.
De forse veertarieven, die voor
Ameland gelden, hebben volgens de
bewoners tot gevolg dat een gemid
deld Amelands gezin jaarlijks f 300
aan overtoc'ntkosten moet betalen en
nog eens f 400 doordat de prijzen op
het eiland zo hoog zijn in verband
met de vrachtkosten die doorbere
kend worden in de prijzen. In totaal
wordt er een half miljoen gulden aan
vrachtkosten betaald per jaar.
Sinds kort is de veerdienst Ame
land-Hol werth een verliesgevende
dienst. Het actiecomité bestrijdt dit.
De blokkade, die twee dagen heeft
geduurd, kostte rederij Wagenborg, de
pachter van de boten, in totaal aan
inkomstenderving f 30.000.
Het actiecomité kreeg van de eilan
ders toestemming voor het uitwerken
van een actieplan tijdens twee bewo
nersvergaderingen afgelopen woens
dag in Hollum en Buren. De Amelan
ders waren boos dat tijdens een ge
sprek op 3 maart met ambtenaren
van de ministeries van verkeer en
waterstaat, economische zaken, finan
ciën en met vertegenwoordigers van
rijkswaterstaat, de domeinen en de
rederij Wagenborg over de tarieven
geen spijkers met koppen zijn gesla
gen. Het actiecommité zegt toen te
horen te hebben gekregen dat hun
zaak in politieke kringen bevochten
zou moeten worden. Dat wekte ver
ontwaardiging: „De ambtenaren die
hun onmacht toen bekenden, hadden
daarvoor tien jaar correspondentie
met ons zitten voeren", aldus een
woordvoerder van het- actiecomité.
De veerboot 'Prins Willem IV' heeft
zondagochtend alleen gevaren om een
Duits gezin met een epileptisch kind
van Ameland naar de vaste wal te
brengen. De boot is leeg teruggevaren.
Zelfs de pakken kranten die bij de
steiger op vervoer naar het eiland-
lagen te wachten mochten niet mee.
toen de veerboot terug naar Ameland
Singt.
Sadat breekt
met Moskou
CAIRO UPI-RTR-AFPPresdent
Cadat van Egypte heeft de volksverga
dering (het parlement) In Cairo voor
gesteld het uit 1971 daterende vriend
schapsverdrag met de Sowjet-Unie te
annuleren.
Sadat deed zijn voorstel aan het eind
van een langdurige beleidstoespraak
tot het parlement. De Egyptische lei
der begint over twee weken aan een'
reis naar West-Duitsland. Italië en
Frankrijk. Waarnemers in aCiro zeiden
dat het voorstel in het parlement wel
iswaar moet worden besproken en for
meel goedgekeurd. Er bestaat naar
him mening echter niet de minste
twijfel aan dat het met overweldigende
meerderheid zal worden aangenomen.
WEER OFFICIER VAN
UMD GEARRESTEERD
MADRID (RTR) De Spaanse regering werkt tegen de klok
om een staatsgreep zoals in Portugal te voorkomen, zo hebben
goed ingelichte zegslieden in Madrid zondag meegedeeld. Zij zei
den dat koning Juan Carlos op de hoogte is gesteld van de ern
stige gevolgen van een geheime vereniging van legerofficieren. Ne
gen die daarvan lid zouden zijn zijn vorige week veroordeeld tot
gevangenisstraffen tot acht jaren omdat zij een militaire opstand
zouden hebben beraamd.
Zaterdag is nog iemand buiten Madrid
aangehouden omdat hij lid zou zijn
van deze groep, de Militaire Democra
tische Unie UMD. Het is majoor Anto
nio Cordoba, behorende tot een tank
regiment. De openbare aanklager heeft
tijdens het proces tegen de negen ge
zegd dat de UMD van plan is de Spaan
se instellingen omver te werpen door
een staatsgreep zoals die van aprii
1974. waarbij de rechtse regering
Portugal werd verwijderd. Koning Ju
an Carlos heeft de zaak vorige w
met premier Navarro en enkele minis
ters besproken en hoewel niets is be
kendgemaakt menen politieke waarne
mers dat het ging over snellere uitvoe
ring van democratische veranderingen
in het land. Hoe gevaarlijk uitstel is
bleek uit de recente golf stakingen en
demonstraties, die zeven mensenlei
hebben gekost, en de onrust in het le
ger.
Twee kapiteins, die zich woordvoerders
van de UMD noemden, zeiden vorige
week op een persconferentie op de Ka
narische Eilanden dat de krijgsraad
met het proces eerder aanhang had
verworven voor de UMD dan dat hij
de beweging een slag zou hebben toe
gebracht. Zij zeiden dat de UMD bereid
was koning Juan Carlos tijd te geven
voor het uitvoeren van fundamentele1
democratische hervormingen, maar dat j
aan hun geduld eens een eind kwam-j
Zij zeiden dat de UMD ongeveer 500
officieren, voor het merendeel majoors j
en kapiteins, tot leden heeft, maar dat
ook minstens een generaal lid is.
De Spaanse politie heeft zondag in
Baskenland in een geparkeerde huur
auto het lijk gevonden van een 53-jari
se man. Vermoedelijk gaat het om
èen slachtoffer van de Baskische af
scheidingsbeweging ETA. Het slacht
offer is Manuel Albizu Iliates. lid van
een conservatieve Baskische familie.
AMELAND: Als gevolg van een be
sluit van de regering om de prif-
zen van de veerdienst op Ameland
te verhogen, hebben actievoerders
op het eiland de boot bezet, van
waaruit de veerboot naar het vas
teland vertrekt Met een bulldozer
ligt een van de veerboten hier
muurvast aan de waL
ONDERGRONDSE
KERNPROEF VS
PAHUTE MESA (UPI I Zondagoch
tend is onder het proef terrein in Neva
da in de VS een waterstafbom met
een kracht tussen 500 en 1.000 klloton
tot ontploffing gebracht De schok was
tot In Las Vegas 190 km verderop, te
voelen nadat de bom een ondergronds
hol had weggesmolten dat diep genoeg
is om he Empire States Building te
bevatten.
Boven de plek onstond een stofwolk
doordat de aardoppervlakte enkole
meters werd opgetild.
Verscheidene vliegtuigen roert instu-
menten boven die plaats om sporen
radioactiviteit waar te nemen, maar
die waren er niet. aldus da functiona
rissen.
He*, kernwapen was op 1.300 meter
diepte begraven.
DUBLIN (AFP, DPA) De
'provisionals' van de IRA, het
verboden Ierse republikeinse
leger, hebben bekendgemaakt
dat zij bezig zijn met de voor
bereiding van een nieuwe golf
bomaanslagen op doelen in
Groot-Brittannië.
In een zondag in Dublin verspreid com
muniqué zeg', de organisatie „de En
gelsen noemen ons terroristen. Wij zul-
OP GROND VAN HINDERWET EN WET LUCHTVERONTREINIGING
COLLEGE VINDT
AFSTAND BEDRIJF-
W1JKEN VOLDOENDE
MIDDELBURG Het provin
ciaal bestuur van Zeeland heeft
de voorwaarden bekendge
maakt, waarop aan Eurobrom
BV op grond van de hinderwet
en de wet luchtverontreiniging!
vergunning is verleend voor de
houw van een fabriek in Ter-|
neuzen. In deze fabriek zullen!
organische
Tegen het verlenen van deze vergun-1
ningen was schriftelijk bezwaar ge-j
maakt door dc Vereniging Milieuhy
giëne Zeeland, het Milieu Aktiecen-j
trum Nederland (MAN) afdeling Ter-'
neuzen, de Gemeenschap Sluiskil en -
de PPR/D'66 afdeling Tenieuzen. Een
bezwaarschrift van de Stichting na
tuur en milieu kwam te laat binnen
en was daarom niet ontvankelijk.
teit van de wasser en de grote voor-]
raad loog zal ook bij een ernstige sto-i
ring in de bedrijfsvoering de emissie!
van broom zeer gering blijven. Even-:
tueel weggelekt vloeibaar broom wordt
onmiddellijk onder water opgevangen-
waardoor verdamping wordt voorko
men. Het onder water opgevangen!
broom kan worden weggepompt en
worden gevoerd naar de broom -emie-
het aan- of afkoppelen van de losslangi dampspanning dat zeer weinig van de
tussen wagon en tanks, kan er een! produkten zal verdampen. Bovendien
kleine lekkage van chloor ontstaan. Dit ontwijken deze dampen via de ont-
chloor wordt uit het gebouw gezogen] luchtingen van de procesapparaten
en kan omdat het om een l-'eine hoe- naar de broomvernierlgingsinstallaties
veelheid gaat volledig in de vemie- en worden ze daarin gevangen. Er
3en voortaan ais terroristen handelen".
Het dreigement wordt ernstig geno
men door ce Britse politie, die de vei
ligheidsmaatregelen in Londen en de
grote steden ki de provincie beeft ver
scherpt.
Militairen en politiemannen hebben
zondag in de Ierse republiek een bom-
menfabriek ontdekt- Op het terrein van
een afgelegen boerderij in het graaf
schap Offaly vond men vier vaten met
voor de vervaardiging var. ezplosdeven
bestemde chemicaliën. Twee mannen
werden aangehouden. In een zieken
huis in de Noordierse hoofdstad Bel
fast ligt een 34-jarige sociale werker
met levensgevaarlijke verwondingen als
gevolg van een aanslag. Terroristen
waren zondag in Belfast een lokaal
binnengedrongen waar de man een dis
cotheekavond had georganiseerd. Zij
losten schoten op ae sociale werker,
die verscheidene malen door kogels
werd getroffen.
mens Elopak Nederland B.V.. de heer
G. Scheele te Terneuzen, mevrouw H.
D. N. L. Schmidt te Utrecht, de heer
Magermans (namens PPR/D'66) en
mevrouw A. Leyten (namens het MAN)
De bezwaren werden ondersteund door
5.000 handtekeningen.
In hun besluit gaan g.s. puntsgewijs
in op alle naar voren gebrachte be
zwaren.
anorganische! Praktisch alle indieners van bezwaar-
schriften zagen gevaren in het gebruik
hroomaenvaten worden gepro- van broom en cloor tijdens normaal
duceerd; teven, zal men zich tSStoö. broomhon-
hier bezighouden met het 'om-j aende gasstromen pas na intensieve
vullen' van methylbromide.
wassing met loog r
afgevoerd. Vanwege de grote capaci-i
De chlooropslagtanks worden door de
dienst voor het stoomwezen aan een
strenge keuring onderworpen. Een de
fect aan de tanks, waardoor chloor,
zou kunnen weglekken, is daardoor j
vrijwel uitgesloten. De tanks en de wa
gon waarmee het chloor wordt aange
voerd. worden in een gebouw ge-'
plaatst. De ruimte van het gebouw!
wordt, afgezogen: de afgezogen lucht
wordt door een c-hloorvemietigings-j
installatie gevoerd. De capaciteit van
deze installatie is bijzonder groot. Het
vullen van de chloortanks vanuit een
wagon, de opslag van chloor en het
verdampen van chloor ten behoeve van
de buitenlucht! het broom-terugwinningsproces ge-,
tigingsinstallatie worden gevangen-
Er kan worden gesteld, dat. omdat er
in feite geen emissie is van chloor en
een zeer geringe emissie van broom. er|
geen sprake is van enige beïnvloeding,
van de atmosfeer.
Zeker zullen ook die broomconcentra-
.rom geen sprake zijn van luchtver
ontreiniging door de gebromeerde eind-1
produkten- aldus gs.
Door de zeer geringe emissie van
broom kan er geen corrosie optreden j
aan buiten de inrichting gelegen eigen-
dommen. Doordat er geen sprake is<
ties waarbij de melkcartcns van Elo- --an chlooremissie bij normaal bedrijf
pak geur aannemen, niet voorkomen.
Het ontluchtingskanaal van de chloor-
vernietigingsinstallaties is, omdat er]
bij normale omsandigheden geen en bij
calamiteiten zeer geringe emissies kun-[
nen zijn, voldoende hoog.
Gs. hebben in hun besluit een voor
schrift opgenomen volgens hetwelk de:
hoogte van de uitstoot van de broom-
vemiefcigingsinstallatie moet worden
vergroot tot 20 meter. Gezien de zee-
geringe emissie van broom kan dit
voldoende worden geacht- aldus g.s.
De in de procesinstallaties vervaardig
de gebromeerde produkten hebben
geldt dat ook voor deze stof.
G.s. zijn van mening, dat de afstand
van het bedrijf tot woonwijken en an
dere bedrijven ruim voldoende is, zo-]
wel gelet op normaal bedrijf als op
calamiteiten. G.s. stellen dat stank
overlast niet valt te verwachten. Over
het algemeen betreft het vaste stoffen
en in zoverre deze stoffen vloeibaaar
zijn is het kookpunt hoog.
Verdamping vindt dus nauwelijks
plaats.
G.s. schrijven da-, weliswaar gébruik:
het broom-terugwinmngsproces ge- ae georomeerae proautaen neooen /7;„ J„« 1
sciriedt in een gesloten systeem. Bij vanwege hun hoge kookpunt zo n lage pdgUia. 4 kolom 4/
JONGELING:
ORANJEHUIS
BEZWADDERD
ARNHEM (ANP) „In sensatiearti
kelen -van communistische Journalisten
word het Oranjehuis, bij velen geëerd
en geliefd, bezwadderd.
Men probeert van alles om het konirws
huis weg te krijgen. Het gaai al nie*.
meer om de Loockheeózaak, men wil
de rode republiek verwerkelijken. Wij
geloven de prins zonder meer. Hij heef:
recl-r. op het onderzoek van 'le commis
si e". Aldus zaterdagmiddag een geëmo
tioneerde GPV-fractievoo—itter P. Jon
geling op de jaarvergadering van het
Gereformeerd Politiek Ve'oond in Arn
hem.
Hij hield zijn gehoor voor dat da uit
verkoop van geestelijke waarden en
zedelijke normen doorgaat. „De zede-
lijkwetsgeving is al voor een groot
deel afgebroken. Het gebruik van ma
rihuana zal straks in de praktijk niet
meer worden gestraft. Legalisering van
de abortus staat voor de deur: moord
op het ongeboren kind als symptoom
ren nationale zislemoord". zo zei hij.
Over het 'tegen zichzetté verdeelde'
CDA verklaarde hij da- deze organi
satie te zeer geneigd is het Evangelie
te vertalen in termen ren medemen
selijkheid, uitmuntend in vaagheid en
in de kamer telkens weer zijn or^nig-
hetd demonstrerend-
