JIMMY CARTER, ONGRIJPBAAR Allesomvattende ontmoetingen Van der Stoel verontrust over de Russische ontspanningspolitiek Zeerecht-conferentie start maandag LENTE IN LANDBOUW LEIDERSCHAP Den HAAG - „Hoe moet de ideologische strijd, die de Russische partijleider Leonid Brezjnev heeft aangekondigd, in termen van internationale politiek worden vertaald? Als dit bijvoorbeeld betekent dat de Sowjet-Unie gaat proberen apartheid en kolonialisme - die de Nederlandse regering conse quent afwijst en bestrijdt - in zuidelijk Afrika te vervangen door een communistische machtsgreep, dan gaan we een zorgelijke tijd tegemoet. Dat betekent een botsing tussen de supermogendheden en nieuwe spanningen in een steeds verder inkrimpende wereld Spanningen die ook hun weerslag in Europa zullen hebben" ZATERDAG 13 MAART 1976 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT Sinds 1890 toen Herman Gorter zijn Meibundels het licht deed zien. riekt de leus 'een nieuwe lente, een nieuw geluid' enigszins naar plagiaat. David Luteijn en Plet Blokland zijn niettegenstaande kersverse landbouwleiders die tegelijk met lammeren, crocussen, veulens en andere landbouwvoortbrengselen hun en tree maakten in de prille lente van 1976. De naam van David Luteijn hoeft in het Zeeuwse geen enkele toelichting meer: de voorzitter van de ZLM. sinds december 1974. Is per heden excelsior gegaan, verkozen tot voorzitter van het Koninklijk Nederlands Landbouw Comité, de landelijke overkoepeling van de landbouw- maatschappijen. Piet Blokland is de nieuwe voorzitter van de CBTB West- Nederland - een gebied van Texel tot Cadzand. In landbouwkringen is de naam Blokland bekend genoeg. Voor burgers en buitenlui ook in Zeeland is die naam inog) vrij onbekend, veronderstellen we. Over beider persoon, verkiezing en funk tie gaan we wat nader in. Ir D. Luteijn. landbouwkundig ingenieur omstreeks 33 jaar oud Na een start in de kunstmest, enkele jaren secretaris bij de ZLM. sinds een goed jaar voorzitter van dezelfde organisatie, nu landelijk voorzitter Luteijn trad voor het eerst in de echte schijnwerpers gedurende de landbouwrellen en blokkades medio 1974 Zijn houding was toen geprononceerder dan die van nogal wat andere landbouw voormannen. Dat viel op. zoals zijn hele voorzitterschap opvallend was David Luteijn pleegde en pleegt duidelijke taal te spreken die noch boeren noch burgers in het onzekere laat. Hopenlijk blijft hij als landelijk leider dezelfde klare wijn schenken Niets is zo irritant als een omzichtige, ondoorzichtige en geca moufleerde mening in ambtelijke notastijl D'r zijn nogal wat men sen vooral van buiten Zeeland ver baasd als ze horen dat Luteijn een ras- echteZeeuwsvlaming is Hun beeld van de Zeeuwsvlaming verschilt van het koele, zakelijke optreden van Luteijn. Misschien is Luteijn naar buiten een wat onderkoelde Zeeuwsvlaming, de intensieve samenwerking van het afgelopen jaar heeft ons ook bewezen dat de bourgondische neiging naar de goede geneugten der aarde volop aanwezig zijn bij David Luteijn. Dat de weinige ervaring die sommigen Luteijn toeschrijven een bezwaar zou zijn voor het vervullen van een landelijke taak. lijkt ons onjuist Een jaar of vijf intensief meedraaien in de landbouwwereld. vaak in belangrijke func ties. zowel regionaal als landelijk geeft een hele schep ervaring. Bovendien moet de man, de persoon zijn functie waarmaken. Luteijn is een scherp analyserend econoom die snelle conclusies trekt Als het KLNC geleid wordt in de toekomst, als ZLM gedurende het afgelopen jaar. hebben wij daar alle vertrouwen in Rest ons nog de vraag wie de ZLM in de komende jaren zal gaan leiden Da s niet onbelangrijk voor ons die in de collega-organisaties werkzaam zijn en willen blij ven. We wensen de ZLM sterkte bij het kiezen van een nieuwe voorzitter P iet, Blokland is de nieuwe voorzitter van de CBTB West-Nederland. Die orga nisatie is een jaar of vijf geleden ontstaan door een fusie van de Zeeuwse CBTB en de CBTB Holland-Brabant. Bij de fusie is aanvankelijk gekozen voor twee nogal zelfstandig opererende secties; namelijk een sectie bestaande uit de beide Hollanden (minus Zuid-Hollandse eilanden en Hoekse Waard) en een sectie Zuid-West. dat wil zeggen Zeeland. Zuid-Hollandse eilanden. West-Brabant. De sectie Zuid-West is al die tüd bekwaam en vakkundig geleid door Gilles de Jager, de vroegere voorzitter van de Zeeuwse CBTB. Met ingang van één maart jongst leden is de fusie een nieuwe fase ingegaan. De secties zijn verdwenen, er bestaat één organisatie van Texel tot Cadzand. De nieuwe voorzitter treedt als zodanig op voor het gehele gebied - ook voor Zeeland. Dat betekent in feite bijna een volledige dagtaak. De heer De Jager blijft echter bestuurslid, zelfs le vice- voorzitter. Wie en wat is Piet Blokland? Kortgezegd een 45-jarige agrarische-ondememer uit Groot-Ammers, in de Al- blasserwaard. Piet Blokland is als een soort raket ómhooggeschoten in de CBTB. Via enkele regionale functies in landbouworganisatie, waterschappen en coöpe raties snel benoemd in vele gewestelijke en landelijke bestuursplaatsen, zoals bijvoorbeeld het voorzitterschap van de belangrijke commissie voor melkvee houderij van het Landbouwschap. Piet Blokland is een veehouder, met een voor Zuid-Westelijke begrippen klein bedrijf - 14 ha gTasland. Hij is meer ondernemer dan boer - hij heeft investeringen gepleegd (varkenshouderij) toen vele anderen dat nog niet durfden; hij heeft een melkveestapel opgebouwd, met een melkgift per jaar. die in Zuid-Westerse oren ongelofelijk hoog klinkt. Het is overigens een beklagenswaardig feit dat de vee-boeren in Zeeland nogal weinig melk uit hun koetjes krijgen; je kunt van een Hollander nog weieens wat leren. Blokland is een resolute bestuurder met een grote kennis van zaken, zijn werktempo ligt verba zend hoog, zijn gevoel voor humor is onderhuids altijd aanwezig, zijn eflïciënle rapheid is soms verbijsterend. De verkiezing van beide voorzitters zijn schoolvoorbeelden van een democra tische verkiezingsopzet. Luteijn is lange tijd geleden kandidaat gesteld door de ZLM. De verkiezingsprocedure bleef simpel omdat hij eenvoudigweg geen tegen kandidaten kreeg. De verkiezing van Blokland was het resultaat van een cam pagne gedurende een half jaar waarin verscheidene kandidaten een nek-aan-nek race liepen. De duidelijke overwinning van Blokland is het gevolg van een zeer besliste keuze van de leden van de CBTB. Alles overziende menen wij te kunnen stéllen dat de twee nieuwe sterren aan het landbouwfirmament. elk op zijn eigen wijze en niveau, voor nieuwe lichtschitteringen zullen zorgen. Dat is hard nodig ook, want er jagen nogal wat donkere wolkenluchten vandaag de dag langs hef landbouwzwerk. Mr. Gerard W. Smauegange W ASHINGTON-Toen James Earl Carter vier jaar geleden aan zijn verkiezingscampagne begon, was zijn 'herkenbaarheids- quotiënt' vjjf procent. Dat wil zeggen dat vijf procent van de ondervraagden wisten wie ofwathjj was. Dezer dagenis hij bijna dagelijks in het televisienieuws te zien, staat zijn naam in de koppen op de voorpagina's van de grote dagbladen, en is hij onderwerp van gesprek op het borrelcircuit van politici en di plomaten. Nu hij een geduchte mededinger naar het presidentschap is geworden, is het bevreemdend dat de naam Car ter sterke reacties oproept, variërend van afkeer tot bewondering. Zijn an tagonisten vinden hem opportunis tisch en zalvend godsdienstig. Zijn bewonderaars wijzen op zijn eerlijk heid, intelligentie en zelfverzekerd heid. in werkelijkheid zal de echte Jimmy Carter wel ergens tussen die twee ui tersten te vinden zijn, maar hij heeft er een specialiteit van gemaakt om eti kettering te ontlopen. Een van zijn sterkste troeven is dat hij niet onder de gebruikelijke politieke noemers van links of rechts valt, zelfs de betiteling centrumkandidaat' gaat niet voiiedig op. Carter, nu 51. werd In de armelijke staat, Georgia geboren in het piep kleine plaatsje Plains - een stoffig dorp met twee kruidenierswinkels, een an tiekhandeltje, twee benzinepompen en wat pakhuizen. Zijn familie woont er al sinds vier generaties en houdt zich voornamelijk bezig met het ver bouwen van aardnoten. Carter leek voorbestemd te zijn het boerenbedrijf voort te zetten. In plaats daarvan was hy de eerste Carter die een middelbare schoolopleiding vol tooide en zich vervolgens liet inschrij ven aan de Marine Academy in Anna polis. Hij had zich in het hoofd gezet admiraal te worden en leek een goede start te maken als kernfysicus in het team van de latere admiraal Hyman Rickover. die ook wel de vader van de kem-onderzeeboten wordt genoemd. Alles veranderde toen Carters vader in 1953 overleed en hij zich, zonder veel overtuiging, geroepen voelde naar huis terug te keren om samen met zijn broer het boerenbedrijf voort te zetten, (het bedrijf wordt nu alleen door zijn broer gerund, hoewel Carter nog steeds een salaris krijgt van 45.000 dol lar per jaar). In 1969 stelde Jimmy Carter zich verkiesbaar voor het gouverneur schap van Georgia. Hij verloor de ver kiezingen. maar hij had zijn les ge leerd. In de campagne voorde gouver neurspost in 1971 bespeelde hij de ra cistische kiezers (tegen negerleiders zei hij: ..Jullie zullen mijn campagne niet aangenaam vinden, maar jullie zullen trots zijn wanneer ik gouver neur ben") - een strategie die hem nu onder andere door senator Henry Jackson wordt verweten. Maar toen hij won, deed hij zijn be lofte gestand. In zijn inaugurele rede kondigde hij tot verbazing van alle partijen aan dat de tijd van rassendis criminatie geëindigd was. hij gaf ne gers belangrijke posities in het. staats apparaat en liet portretten van dr. Martin Luther King en twee andere negerleiders in regeringskantoren op hangen. Hij was ook een efficiënte ad ministrateur. die staatsinstanties consolideerde, meer dan honderd in richtingen voor geestelijk gestoorden oprichtte, het gevangeniswezen ver beterde, en van zijn ambtenaren eiste dat ze ieder dollar moesten verant woorden. Toch liethij vaak twijfel bestaan aan zijn werkelijke politiek oriëntatie. In zijn huidige verkiezingscampagne komt Carter over als een mengsel van Kennedy-achtige charme* en zuide lijke eenvoud. voor zover uit zijn toespraken con crete ideeën zijn te distilleren (verkie zingstoespraken zijn berucht om hun nietszeggendheid), zal Carter als pre sident het logge. Amerikaanse bu reaucratische regeringsapparaat van ruim 1900 instanties willen terugbren gen tot 200 (wat. niet minder dan een mirakel zou zijn). Hij zou alle kernwa pens willen uitbannen, de Ameri kaanse troepen uit Thailand. Korea, en Taiwan willen terugtrekken, en werklozen willen onderbrengen in de regeringsprogramma's zoals president Roosevelt dat deed voorde tweede we reldoorlog. Carters grootste beproevingen lig gen in de voorverkiezingen Illinois (16 .maart). New York (6 april). Wis consin (6 april) en de uiteindelijke veldslag in Califomiê in juni. Wan neer hij ook in deze industriële staten een belangrijk aantal van de demo cratische afgevaardigden naar het partijcongres achter zich weet te scharen, zal de partij hem niet kunnen negeren. Maar met zijn karakteris tieke zelfvertrouwen voorspelt Car ter nu al dat hij de kandidatuur van de partij al in de eerste stemmings- rnnde zal krijgen. Deze pessimistische woorden zijn afkomstig van minister van buiten landse zaken rar. Max van der Stoel. In een exclusief interview waarin de recente ontwikkelingen in zuidelijk Afrika (Angola), de verhouding tus sen Oost en West en het pas geëin digde congres van de Russische com munistische partij in Moskou cen traal stonden, toont Van der Stoel zich verontrust over de bedoelingen van de leiders in het Kremlin. „Het lijkt erop", zegt Van der Stoel, „dat de SowjetiUnie op twee paarden tegeliik wedt. Enerzijds streeft Mos kou naar een vergelijk met de Ver enigde Staten om de nucleaire wa penwedloop en de verspreiding van kernwapens te beperken. Zo zou ook een plafond kunnen worden gesteld aan de steeds hoger de pan uitrijzende uitgaven voor de kernbewapening. Dat is op zichzelf positief'. Verontrusting „Daar staat tegenover de onvermin derde inspanning om buiten Europa, waar een zekere stabilisatie van de verhoudingen is bereikt, de eigen in vloedssfeer te versterken en uit te breiden. De grote vraag ïsnu welke rol speelt Moskou in zuidelijk Afrika Is er een samenspel met de Cubanen: zij dc troepen'en de Russen het geld en het (militaire) materiaal? Als Ik Brezinev in één adem hoor zeggen dat de ideo logische strijd wordt voortgezet en de SowjetrUnie bevrijdingsbewegingen in zuidelijk Akrika blijft steunen, wordt mijn verontrusting versterkt". Volgens sommige deskundigen nam de Sowjet-Unie met haar ingrijpen In Angola (waar Cubaanse troepen met Russisch materieel steun verleenden aan de MPLA) evenzeer een 'welover wogen risico' als Amerika ruim twee jaar geleden deed - Nixon liet Hanoi bombarderen (Kerstmis 1973) terwijl enkele maanden later het eerste ak koord tussen VS en Sowjet-Unie in zake beperking van de strategische kernbewapening (SALT-1zou worden afgesloten. SALT-1 kwam er. Nu on derhandelen belde supermogendhe- den over een vervolg op dit akkoord (SALT-2) en de kans wordt groot geacht dat nog dit jaar overeenstem ming zal worden bereikt. Van der Stoel: „Ik hoop dat dit het geval is. Hoe ook de situatie in zuide lijk Afrika zich ontwikkelt, het blijft van belang dat het nucleaire gevaar wordt ingedamd. Maar detente blijft wel begrensd als het alleen gaat om het nucleaire risico en de spanningen voor het overige voortduren. Want dan wordt er een hypotheek gelegd op toekomstige onderhandelingen tus sen Oost en West, ook met betrekking tot de nucleaire bewapening". Over de praktische resultaten van de détente in Europa, die een halfjaar geleden in Helsinki werd 'bevestigd' door de ondertekening van de slotver klaring van de Europese veiligheids- conferentie. toont Van der Stoel zich evenmin tevreden. Vooral waar het gaat om een ruimere uitwisseling van ideeën en personen, waarvoor hij zich in het bijzonder heeft ingespannen. „Ik wil het beeld niet zonder meer pikzwart zien. Er zijn enkele maatrege len genomen om bijvoorbeeld het werk van buitenlandse correspondenten in Moskou te vergemakkelijken Jezouje kunnen voorstellen dat er enkele ver soepelingen komen op ander terrein. Maar ik vrees dat de resultaten, geme ten naar de letter en de geest van het akkoord omtrent de vrije uitwisseling van personen en ideeën, alles bijeen toch mager zal zijn. Dat hangt samen met de structuur van de communisti- Sceptisch Minister Van der Stoel is sceptisch gestemd over de betekenis van de standpunten die de grootste commu nistische partijen in West-Europa, die in Italië en in Frankrijk, onlangs heb ben ingenomen. De Franse commu nisten zwoeren het aloude dogma van de dictatuur van het proletariaat af. De Italiaanse partijleider Berlinguer zei in zijn toespraak tot het Russische partijcongres dat de Italiaanse arbei dersklasse 'haar historische functie in een pluralistisch en democratisch sys teem moet bevestigen'. Volgens som mige waarnemers is het de eerste keer dat een communistische leider zich een dergelijke uitspraak in het open baar in Moskou veroorloofde. Van der Stoel' „De vraag blijft: is hier sprake van een verandering in ideologie of gaal. het om een verande ring in tactiek, gebaseerd op de over tuiging dat daardoor de elektorale kansen van de communistische par tijen in Italië en Frankrijk toenemen? Wat betekent de afschaffing van het dogma van de dictatuur van het prole tariaat? Als de Franse communisten een leidende rol in de regering zouden krijgen, zullen zij dan aan het eind van de regeringsperiode bereid zijn vrije verkiezingen uit te schrijven en zich aan de wil van de kiezers te onderwer pen. ook als die verkiezingen negatief voor de communisten zouden uitpak ken? Of zal er op dat moment worden gezegd dat de verkiezingen worden uitgesteld omdat - en ik gebruik nu het communistische jargon - 'een im perialistische. kapitalistische samen zwering het heil van de arbeiders klasse bedreigt?'. Ik kan nu alleen maar zeggen dat de communistische ideologie democratische meerder heidsbesluiten tot nog toe niet heeft aanvaard". Kruistocht Amerika is inmiddels een 'kruis tocht' begonnen tegen de mogelijk heid dat de communisten in Italië en Frankrijk - bijvoorbeeld middels een volksfront met socialisten - aan de macht zouden komen. Socialistische leiders in Frankrijk en Zweden hebben daarop scherp afwijzend gereageerd. Van der Stoel is wat terughouden der: „Of de communisten mede aan de macht zullen komen, is een zaak van de betrokken volken zelf. Men kan niet van buitenaf zeggen of het aan vaardbaar is of de communistische partij toetreedt tot een regerings combinatie. Ik heb echter niet de in druk dat de Amerikanen zeggen: het mag niet, maar dat ze waarschuwen wat de consequenties kunnen zijn. In Nederland is deze zaak overigens in het geheel niet aan de orde". Generaal Alexander Haig, de Ame rikaanse opperbevelhebber van de NAVO, ging het verst in zijn waar schuwing tegen die mogelijke gevol gen. Hij zei dat het Westen 'met de dood wordt bedreigd' als de commu nisten in Italië en Frankrijk mede aan de macht komen. Van der Stoel: „Ik weet niet precies wat mijnheer Haig heeft gezegd. Maar ik kan me voorstellen dat in NAVO- kringen ongerustheid bestaat. Hij heeft ook geen beslissingsbevoegd heid in de NAVO - dat hebben alleen de regeringen van de 15 lidstaten, sa menwerkend als NAVO-raad. De communistische partijen kenmerken zich niet door een positieve instelling ten opzichte van de NAVO. Berlinguer hééft aangegeven dat hij niet onmid dellijk uit de NAVO wil treden, maar wel dat de NA VOfundamenteel gewij zigd moet wórden. Maar het is ook niet aan de NAVO om te zeggen of dit mag of niet. „Overigens, voegt Van der Stoel hieraan toe, is het uitgesloten dat de NAVO zou ingrijpen om een dergelijke ontwikkeling te keren. In Portugal stond afgelopen jaar op een gegeven moment een communistische machtsovername voor de deur. Op geen enkel moment is er toen met de gedachte gespeeld dat NAVO-t.roepen Portugal zouden binnentrekken. Frappant verschil met Tsjechoslowa- kije, toen daar een regime was (Dub- cek - red.) dat er zelfs niet over pie kerde het Warschau-Pact de rug toe te keren, maar dat alleen een commu nisme met een menselijk gezicht door wilde voeren. Dat werd wel geconfron teerd met binnenrukkende troepen, uit de buurlanden en uit de Sowjet- Unie. PvdA In kringen van de PvdA vielen het. schc wereld die niet gewend is om de vrije wind van de kritiek te ondergaan. In het Oostblok bestaat nog steeds de zorg voor een herleving, waar dan ook in het Oostblok, van de 'Praagse len- Dc Jc voorzitter van de tweede ka mer. de heer Vondeling, heen - week een aantal behartigenswaar- week een aantal behartenswaar- dige opmerkingen gemaakt over staatsbezoeken. Hij vindt het maar onzin, die paar hoogwaardigheids bekleders. die elkaar zo nu en dan opgekuifd tegenkomen op recep ties en tijdens uitgebreide diners. Het ernstige kwaad van het natio nalisme wordt daardoor volgens de heer Vondeling in het geheel niet bestreden. Hij zou er veel meer in zien als inplaats van staatsbezoe ken 'allesomvattende ontmoetin gen' zouden plaatsgrijpen tussen de inwoners van verschillende lan den In het blaadje 'Nieuwspoort- nieuws' van deze week geeft de ka mervoorzitterals voorbeeld het on langs aan ons land afgelegde be zoek van het Deense staatshoofd „Laat de boeren tijdens zo'n staatsbezoek eens samen gaan ploegen, laat ze eens gezamenlijk koeien melken", stelt hij onder meer voor binnenhoffelijk Laten we er eens van uit gaan. dat de heer Vondeling zijn zin krij gt en dat met enige regelmaat alle somvattende ontmoetingen plaatsvinden. Ik stel mij voor. dat de voorzitter van de tweede kamer dan over een paar jaar opmerke lijke brieven in zijn bakje met in komende post zal vinden Zoals: Geachte heer Vondeling, Als u binnenkort weer eens een fietstocht door ons land maakt, dan zou ik het erg op prijs stellen als u een blik op mijn landerijen zou willen werpen. Die Cubanen, die hier zoals u wel weet dit voorjaar waren, geen kwaad woord over ze hoor. Vrolijke en hartelijke men sen. Maar de twaalf hectare land bouwgrond, die ze opnieuw in cul tuur hebben gebracht, llgter akelig kaal bij. Nergens een behoorlijke suikerrietstengel. Nogmaals, u bent van harte welkom. J. Tegenweel, landbouwer te Rucphen. Heer Vondeling, Bij onze terugkeer uit IJsland, waar wij enige tijd aan de kabel jauwoorlog deelnamen in het kader van de door u georganiseerde uit wisseling, vonden we tot onze niet geringe spijt de Oosterschelde toch nog afgesloten Niet volgens een van de destijds bestudeerde me thoden. maar met behulp van een aantal schepen van de IJslandse kustwacht. Onze collega's zijn er niet van te overtuigen, dat het nooit in de bedoeling heeft gelegen ook hier visserijzones vast te stel len We zouden het op prijs stellen als u op de thans ontstane situatie de aandacht zou willen vestigen van de bewindsman van landbouw en visserij Bij voorbaat dank Zevibel. Kameraad voorzitter. Onze reis naar Moedertje Hol land Is. we moeten dat tot onze spijt vaststellen, niet geheel zonder strubbelingen verlopen De tul penvelden waren prachtig, daar niet van Maar helaas weigerden uw autoriteiten alle medewerking toen wij verzochten om verbanning van de dissident Van Riel naar het eiland Rottum of-zo dat op bezwa ren zou stuiten - toch tenminste opname van enkele van uw schrij vers in een hospitaal, al was het maar voor de tijd van ons verblijf in uw land. Groet. USSR-delegatie. Dear Anne. Onze speurdersploeg. die gedu rende enkele weken aan jullie op sporingsactiviteiten deelnam, is enigszins teleurgesteld terugge keerd Tot hun niet geringe verba zing constateerden onze mensen, dat ook na herhaald aandringen het onmogelijk bleek over de hulp van een loodgieter te beschikken. Zelfs niet toen in het Hilton de was tafel van een van onze medewer kers totaal verstopt raakte Maar never mind en see you. Ondertekening in code. Hooggeachte heer Vondeling. Sedert jaar en dag falen al onze pogingen een bezoek af te leggen aan uw vorstin. Het ware in deze woelige tijden ons inziens van ge wicht als wij eens van gedachten konden wisselen over het koning schap heden. Maar steeds als wij via de destijds geëigende kanalen trachten een reis naar uw land georganiseerd te krijgen, horen wij de mededeling: er zijn nog veer tienhonderd Walen voor u. Ge ver staat, dat wij ons niet zonder wan hoop tot u wenden. Met vriende lijke groet. Boudewijn. koning aller Belgen, (A. J. SNEL) afgelopen jaar wel sympathieker ge luiden te horen over Oost-Europa. Opmerkelijke uitschieter daarbij was het bezoek van een PvdA-delegatie aan de DDR, waarna te beluisteren viel dat de Berlijnse muur een 'histori sche realiteit' was. Een uitspraak die aanvankelijk door PvdA-voorzitter en lid van de delegatie len van den Heu vel werd gedekt. Van der Stoel: „Mevrouw Van den Heuvel heeft duidelijk gemaakt dat ook zij kritisch staat tegenover het DDR-regime. In het algemeen steunt de PvdA-tweede-kamerfractie mijn buitenlands beleid, zoals overigens ook een duidelijke meerderheid in het parlement. De bewindsman constateert ander zijds dat de „campagne die is gevoerd over de zogenaamde getuigenispoli tiek is beëindigd: Eensdeels omdat het beleid niet bestaat uit het domweg de wereld inslingeren van banvloeken, maar ook omdat degenen die het hardst hebben geroepen over de ge tuigenispolitiek. soms zelf vragen om een stukje getuigenis. Van elke fractie zouden voorbeelden kunnen worden genoemd en zeker ook van de opposi- tie". Van der Stoel erkent dat er moge lijkheden zijn om 'voorop te lopen' en 'Nederland gidsland te laten zijn', waarop vaak in de tweede kamer wordt aangedrongen. Voorzover het de Oost-West-verhouding betreft, wijst hij op zijn 'hameren' op het vrije verkeer van personen en ideen tijdens de Europese veiligheidsconferentie, alsmede de Nederlandse aandrang in de NAVO de tactische nucleaire wa pens in te brengen bij het overleg met het Pact van Warschau over troepen vermindering in Centraal-Europa (MBFR). „Niettemin moet ik constateren", aJdus Van der Stoel, dat de mogelijk heden van Nederland in de tweede kamer wel eens overschat worden, vooral als je geen bijval krijgt van an dere landen. In het parlement wordt veel gediscussieerd over zaken waai Nederland maar heel indirect invloed kan uitoefenen Soms wordt minder aandacht besteed aan vraagstukken waar Nederland rechtstreeks bij be trokken is en wel een zekere invloed kan hebben. wnNr,3E VERLIEST DHN TOCH OE VERSTOND, JE EER33E6ElB0f ,OE VRINDEN, 3E - -LOOFWHHHDIOHEID, NEEM NOU ZrfN MRRCEL URN DRM EERST OhftUOSNRN MUluLKE. llUURïl VER|WN£.tN 11 JIMMY CARTER NEW YORK (UPI. RTR) - Oceanen en zeëen beslaan 70 procent van het aardopper vlak. Wie is eigenaar/exploi tant van al dat water, van ouds hoofdzakelijk vis- en vaarwater, maar dankzij de off-shore en diepwater- technologie meer en meer een vloeibaar 'deksel' op een schatkist voor minerale delf stoffen? Wie, en in welke ma te? De VN-conferentie over het zeerecht staat voor de gigantische taak een ant woord te leveren dat voor de hele mensheid, rijk en arm, kuststaten en staten zonder verbinding met open zee, aanvaardbaar is. Maandag begint op het VN- hoofdkwartier in New York de derde conferentiezitting en deze belooft een loven en bieden te worden zoals in internationaal verband niet eer der is vertoond. De ongeveer 150 landen die er aan deelnemen weten dat zy thans tot zaken moeten ko men omdat er anders reeds volgend jaar door eenzijdige maatregelen een geweldige juridische chaos zal ontstaan. Hoe dwingend de nood zaak tot. een akkoord is, blijkt bij voorbeeld uit de 'kabeljauwoorlog' tussen Engeland en IJsland die zo hoog is opgelopen dat de twee NAVO-partners nun diplomatieke betrekkingen hebben verbroken Hoge inzetten De derde gespreksronde - eerder werd geconfereerd in Caracas (1974) en Genève (19751 - zal acht weken duren. Hel is de bedoeling dat men de letterlijk honderden, onderling vaak strijdige belangen op nationa listisch. economisch en militair ter rein kan verzoeken binnen dat ene. alomvattende, akkoord over het zeerecht dat. wordt nagestreefd. Er wordt gespeeld om hoge inzetten De ivereldprnduktic van off-shnre olie en gas beloopt thans, in geld uitgedrukt. 40 miljard rinllaar per jaar en dc prognose luidt dal dit bedrag over 25 jaar rond de 200 miljard zal liggen. Twintig procent van de mondiale oliepoduktie komt thans uit ofT-shore bronnen, maar rond 1980 zal dat al 33 procent zijn. De totale onderzeese oliereserves worden geschat op 1500 miljard standaardvaten. De inkomsten uil de grote handelsvaart belopen thans op jaarbasis circa 48 miljard dollar en die uit visvangst om streeks 18 miljard. Maar dankzij de moderne diepwater-mijnbouwtechnologie komen ook de tot dusver braak lig gende minerale reserves in de oceaanbodem onder het bereik van een industriële wereld die haar grondstoffen op het vasteland al voor een goed deel heeft uitgeput. GPldt hier 'wie het eerst komt, het eerst maalt' of hebben we te maken met een 'gemeenschappelijk erfgoed der mensheid', zoals de Maltese VN-ambassadeur Arvid Pardo het noemde toen hij in 1967 zijn imtia- Vrageti Nog afgezien van dit pnncipiele punt heeft de derde conferentie ronde het antwoord te leveren op vragen als. hoever reikt de zeggen schap van staten over hun kustwa teren? Tot welke limiet kunnen zij zich het recht op visvangst voorbe houden en tot welke limiet de eco nomische exploitatie van onder zeese delfstoffen, olie inbegipeen? Hoe kunnen de Verenigde Naties als wereldorganisatie voorkomen da', de oceanen (verder) worden vervuild door het lozen van afvalstoffen? Als de onderzeese rijkdommen inder daad het eigendom zijn van de hele mensheid, wie moet er dan zorgen voor de exploitatie en een recht- vaaridge verdeling van de baten? Wie maakt zich sterk voor de heel door land opgesloten staten en hun aspiraties voor een vrije toegang tot de zee?

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1976 | | pagina 4