JIMMY CARTER,
ONGRIJPBAAR
Allesomvattende
ontmoetingen
Van der Stoel verontrust
over de Russische
ontspanningspolitiek
Zeerecht-conferentie start maandag
LENTE IN LANDBOUW
LEIDERSCHAP
Den HAAG - „Hoe moet de ideologische strijd, die de Russische partijleider Leonid Brezjnev heeft
aangekondigd, in termen van internationale politiek worden vertaald? Als dit bijvoorbeeld betekent
dat de Sowjet-Unie gaat proberen apartheid en kolonialisme - die de Nederlandse regering conse
quent afwijst en bestrijdt - in zuidelijk Afrika te vervangen door een communistische machtsgreep,
dan gaan we een zorgelijke tijd tegemoet. Dat betekent een botsing tussen de supermogendheden en
nieuwe spanningen in een steeds verder inkrimpende wereld Spanningen die ook hun weerslag in
Europa zullen hebben"
ZATERDAG 13 MAART 1976
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Sinds 1890 toen Herman Gorter zijn Meibundels het licht deed zien. riekt de
leus 'een nieuwe lente, een nieuw geluid' enigszins naar plagiaat. David Luteijn
en Plet Blokland zijn niettegenstaande kersverse landbouwleiders die tegelijk
met lammeren, crocussen, veulens en andere landbouwvoortbrengselen hun en
tree maakten in de prille lente van 1976. De naam van David Luteijn hoeft in het
Zeeuwse geen enkele toelichting meer: de voorzitter van de ZLM. sinds december
1974. Is per heden excelsior gegaan, verkozen tot voorzitter van het Koninklijk
Nederlands Landbouw Comité, de landelijke overkoepeling van de landbouw-
maatschappijen. Piet Blokland is de nieuwe voorzitter van de CBTB West-
Nederland - een gebied van Texel tot Cadzand. In landbouwkringen is de naam
Blokland bekend genoeg. Voor burgers en buitenlui ook in Zeeland is die naam
inog) vrij onbekend, veronderstellen we. Over beider persoon, verkiezing en funk
tie gaan we wat nader in.
Ir D. Luteijn. landbouwkundig ingenieur omstreeks 33 jaar oud Na een start in
de kunstmest, enkele jaren secretaris bij de ZLM. sinds een goed jaar voorzitter
van dezelfde organisatie, nu landelijk voorzitter Luteijn trad voor het eerst in de
echte schijnwerpers gedurende de landbouwrellen en blokkades medio 1974 Zijn
houding was toen geprononceerder dan die van nogal wat andere landbouw
voormannen. Dat viel op. zoals zijn hele voorzitterschap opvallend was David
Luteijn pleegde en pleegt duidelijke taal te spreken die noch boeren noch burgers
in het onzekere laat. Hopenlijk blijft hij als landelijk leider dezelfde klare wijn
schenken Niets is zo irritant als een
omzichtige, ondoorzichtige en geca
moufleerde mening in ambtelijke
notastijl D'r zijn nogal wat men
sen vooral van buiten Zeeland ver
baasd als ze horen dat Luteijn een ras-
echteZeeuwsvlaming is
Hun beeld van de Zeeuwsvlaming verschilt van het koele, zakelijke optreden van
Luteijn. Misschien is Luteijn naar buiten een wat onderkoelde Zeeuwsvlaming,
de intensieve samenwerking van het afgelopen jaar heeft ons ook bewezen dat de
bourgondische neiging naar de goede geneugten der aarde volop aanwezig zijn
bij David Luteijn. Dat de weinige ervaring die sommigen Luteijn toeschrijven een
bezwaar zou zijn voor het vervullen van een landelijke taak. lijkt ons onjuist Een
jaar of vijf intensief meedraaien in de landbouwwereld. vaak in belangrijke func
ties. zowel regionaal als landelijk geeft een hele schep ervaring. Bovendien moet
de man, de persoon zijn functie waarmaken. Luteijn is een scherp analyserend
econoom die snelle conclusies trekt Als het KLNC geleid wordt in de toekomst,
als ZLM gedurende het afgelopen jaar. hebben wij daar alle vertrouwen in Rest
ons nog de vraag wie de ZLM in de komende jaren zal gaan leiden Da s niet
onbelangrijk voor ons die in de collega-organisaties werkzaam zijn en willen blij
ven. We wensen de ZLM sterkte bij het kiezen van een nieuwe voorzitter
P iet, Blokland is de nieuwe voorzitter van de CBTB West-Nederland. Die orga
nisatie is een jaar of vijf geleden ontstaan door een fusie van de Zeeuwse CBTB
en de CBTB Holland-Brabant. Bij de fusie is aanvankelijk gekozen voor twee
nogal zelfstandig opererende secties; namelijk een sectie bestaande uit de beide
Hollanden (minus Zuid-Hollandse eilanden en Hoekse Waard) en een sectie
Zuid-West. dat wil zeggen Zeeland. Zuid-Hollandse eilanden. West-Brabant. De
sectie Zuid-West is al die tüd bekwaam en vakkundig geleid door Gilles de Jager,
de vroegere voorzitter van de Zeeuwse CBTB. Met ingang van één maart jongst
leden is de fusie een nieuwe fase ingegaan. De secties zijn verdwenen, er bestaat
één organisatie van Texel tot Cadzand. De nieuwe voorzitter treedt als zodanig
op voor het gehele gebied - ook voor Zeeland. Dat betekent in feite bijna een
volledige dagtaak. De heer De Jager blijft echter bestuurslid, zelfs le vice-
voorzitter. Wie en wat is Piet Blokland?
Kortgezegd een 45-jarige agrarische-ondememer uit Groot-Ammers, in de Al-
blasserwaard. Piet Blokland is als een soort raket ómhooggeschoten in de CBTB.
Via enkele regionale functies in landbouworganisatie, waterschappen en coöpe
raties snel benoemd in vele gewestelijke en landelijke bestuursplaatsen, zoals
bijvoorbeeld het voorzitterschap van de belangrijke commissie voor melkvee
houderij van het Landbouwschap. Piet Blokland is een veehouder, met een voor
Zuid-Westelijke begrippen klein bedrijf - 14 ha gTasland. Hij is meer ondernemer
dan boer - hij heeft investeringen gepleegd (varkenshouderij) toen vele anderen
dat nog niet durfden; hij heeft een melkveestapel opgebouwd, met een melkgift
per jaar. die in Zuid-Westerse oren ongelofelijk hoog klinkt. Het is overigens een
beklagenswaardig feit dat de vee-boeren in Zeeland nogal weinig melk uit hun
koetjes krijgen; je kunt van een Hollander nog weieens wat leren. Blokland is een
resolute bestuurder met een grote kennis van zaken, zijn werktempo ligt verba
zend hoog, zijn gevoel voor humor is onderhuids altijd aanwezig, zijn eflïciënle
rapheid is soms verbijsterend.
De verkiezing van beide voorzitters zijn schoolvoorbeelden van een democra
tische verkiezingsopzet. Luteijn is lange tijd geleden kandidaat gesteld door de
ZLM. De verkiezingsprocedure bleef simpel omdat hij eenvoudigweg geen tegen
kandidaten kreeg. De verkiezing van Blokland was het resultaat van een cam
pagne gedurende een half jaar waarin verscheidene kandidaten een nek-aan-nek
race liepen. De duidelijke overwinning van Blokland is het gevolg van een zeer
besliste keuze van de leden van de CBTB. Alles overziende menen wij te kunnen
stéllen dat de twee nieuwe sterren aan het landbouwfirmament. elk op zijn eigen
wijze en niveau, voor nieuwe lichtschitteringen zullen zorgen. Dat is hard nodig
ook, want er jagen nogal wat donkere wolkenluchten vandaag de dag langs hef
landbouwzwerk. Mr. Gerard W. Smauegange
W ASHINGTON-Toen James Earl Carter vier jaar geleden aan
zijn verkiezingscampagne begon, was zijn 'herkenbaarheids-
quotiënt' vjjf procent. Dat wil zeggen dat vijf procent van de
ondervraagden wisten wie ofwathjj was. Dezer dagenis hij bijna
dagelijks in het televisienieuws te zien, staat zijn naam in de
koppen op de voorpagina's van de grote dagbladen, en is hij
onderwerp van gesprek op het borrelcircuit van politici en di
plomaten.
Nu hij een geduchte mededinger
naar het presidentschap is geworden,
is het bevreemdend dat de naam Car
ter sterke reacties oproept, variërend
van afkeer tot bewondering. Zijn an
tagonisten vinden hem opportunis
tisch en zalvend godsdienstig. Zijn
bewonderaars wijzen op zijn eerlijk
heid, intelligentie en zelfverzekerd
heid.
in werkelijkheid zal de echte Jimmy
Carter wel ergens tussen die twee ui
tersten te vinden zijn, maar hij heeft er
een specialiteit van gemaakt om eti
kettering te ontlopen. Een van zijn
sterkste troeven is dat hij niet onder de
gebruikelijke politieke noemers van
links of rechts valt, zelfs de betiteling
centrumkandidaat' gaat niet voiiedig
op.
Carter, nu 51. werd In de armelijke
staat, Georgia geboren in het piep
kleine plaatsje Plains - een stoffig dorp
met twee kruidenierswinkels, een an
tiekhandeltje, twee benzinepompen
en wat pakhuizen. Zijn familie woont
er al sinds vier generaties en houdt
zich voornamelijk bezig met het ver
bouwen van aardnoten.
Carter leek voorbestemd te zijn het
boerenbedrijf voort te zetten. In plaats
daarvan was hy de eerste Carter die
een middelbare schoolopleiding vol
tooide en zich vervolgens liet inschrij
ven aan de Marine Academy in Anna
polis. Hij had zich in het hoofd gezet
admiraal te worden en leek een goede
start te maken als kernfysicus in het
team van de latere admiraal Hyman
Rickover. die ook wel de vader van de
kem-onderzeeboten wordt genoemd.
Alles veranderde toen Carters vader
in 1953 overleed en hij zich, zonder veel
overtuiging, geroepen voelde naar
huis terug te keren om samen met zijn
broer het boerenbedrijf voort te zetten,
(het bedrijf wordt nu alleen door zijn
broer gerund, hoewel Carter nog
steeds een salaris krijgt van 45.000 dol
lar per jaar).
In 1969 stelde Jimmy Carter zich
verkiesbaar voor het gouverneur
schap van Georgia. Hij verloor de ver
kiezingen. maar hij had zijn les ge
leerd. In de campagne voorde gouver
neurspost in 1971 bespeelde hij de ra
cistische kiezers (tegen negerleiders
zei hij: ..Jullie zullen mijn campagne
niet aangenaam vinden, maar jullie
zullen trots zijn wanneer ik gouver
neur ben") - een strategie die hem nu
onder andere door senator Henry
Jackson wordt verweten.
Maar toen hij won, deed hij zijn be
lofte gestand. In zijn inaugurele rede
kondigde hij tot verbazing van alle
partijen aan dat de tijd van rassendis
criminatie geëindigd was. hij gaf ne
gers belangrijke posities in het. staats
apparaat en liet portretten van dr.
Martin Luther King en twee andere
negerleiders in regeringskantoren op
hangen. Hij was ook een efficiënte ad
ministrateur. die staatsinstanties
consolideerde, meer dan honderd in
richtingen voor geestelijk gestoorden
oprichtte, het gevangeniswezen ver
beterde, en van zijn ambtenaren eiste
dat ze ieder dollar moesten verant
woorden.
Toch liethij vaak twijfel bestaan aan
zijn werkelijke politiek oriëntatie. In
zijn huidige verkiezingscampagne
komt Carter over als een mengsel van
Kennedy-achtige charme* en zuide
lijke eenvoud.
voor zover uit zijn toespraken con
crete ideeën zijn te distilleren (verkie
zingstoespraken zijn berucht om hun
nietszeggendheid), zal Carter als pre
sident het logge. Amerikaanse bu
reaucratische regeringsapparaat van
ruim 1900 instanties willen terugbren
gen tot 200 (wat. niet minder dan een
mirakel zou zijn). Hij zou alle kernwa
pens willen uitbannen, de Ameri
kaanse troepen uit Thailand. Korea,
en Taiwan willen terugtrekken, en
werklozen willen onderbrengen in de
regeringsprogramma's zoals president
Roosevelt dat deed voorde tweede we
reldoorlog.
Carters grootste beproevingen lig
gen in de voorverkiezingen Illinois
(16 .maart). New York (6 april). Wis
consin (6 april) en de uiteindelijke
veldslag in Califomiê in juni. Wan
neer hij ook in deze industriële staten
een belangrijk aantal van de demo
cratische afgevaardigden naar het
partijcongres achter zich weet te
scharen, zal de partij hem niet kunnen
negeren. Maar met zijn karakteris
tieke zelfvertrouwen voorspelt Car
ter nu al dat hij de kandidatuur van
de partij al in de eerste stemmings-
rnnde zal krijgen.
Deze pessimistische woorden zijn
afkomstig van minister van buiten
landse zaken rar. Max van der Stoel.
In een exclusief interview waarin de
recente ontwikkelingen in zuidelijk
Afrika (Angola), de verhouding tus
sen Oost en West en het pas geëin
digde congres van de Russische com
munistische partij in Moskou cen
traal stonden, toont Van der Stoel
zich verontrust over de bedoelingen
van de leiders in het Kremlin.
„Het lijkt erop", zegt Van der Stoel,
„dat de SowjetiUnie op twee paarden
tegeliik wedt. Enerzijds streeft Mos
kou naar een vergelijk met de Ver
enigde Staten om de nucleaire wa
penwedloop en de verspreiding van
kernwapens te beperken. Zo zou ook
een plafond kunnen worden gesteld
aan de steeds hoger de pan uitrijzende
uitgaven voor de kernbewapening.
Dat is op zichzelf positief'.
Verontrusting
„Daar staat tegenover de onvermin
derde inspanning om buiten Europa,
waar een zekere stabilisatie van de
verhoudingen is bereikt, de eigen in
vloedssfeer te versterken en uit te
breiden. De grote vraag ïsnu welke rol
speelt Moskou in zuidelijk Afrika Is er
een samenspel met de Cubanen: zij dc
troepen'en de Russen het geld en het
(militaire) materiaal? Als Ik Brezinev
in één adem hoor zeggen dat de ideo
logische strijd wordt voortgezet en de
SowjetrUnie bevrijdingsbewegingen
in zuidelijk Akrika blijft steunen,
wordt mijn verontrusting versterkt".
Volgens sommige deskundigen nam
de Sowjet-Unie met haar ingrijpen In
Angola (waar Cubaanse troepen met
Russisch materieel steun verleenden
aan de MPLA) evenzeer een 'welover
wogen risico' als Amerika ruim twee
jaar geleden deed - Nixon liet Hanoi
bombarderen (Kerstmis 1973) terwijl
enkele maanden later het eerste ak
koord tussen VS en Sowjet-Unie in
zake beperking van de strategische
kernbewapening (SALT-1zou worden
afgesloten. SALT-1 kwam er. Nu on
derhandelen belde supermogendhe-
den over een vervolg op dit akkoord
(SALT-2) en de kans wordt groot
geacht dat nog dit jaar overeenstem
ming zal worden bereikt.
Van der Stoel: „Ik hoop dat dit het
geval is. Hoe ook de situatie in zuide
lijk Afrika zich ontwikkelt, het blijft
van belang dat het nucleaire gevaar
wordt ingedamd. Maar detente blijft
wel begrensd als het alleen gaat om
het nucleaire risico en de spanningen
voor het overige voortduren. Want
dan wordt er een hypotheek gelegd op
toekomstige onderhandelingen tus
sen Oost en West, ook met betrekking
tot de nucleaire bewapening".
Over de praktische resultaten van
de détente in Europa, die een halfjaar
geleden in Helsinki werd 'bevestigd'
door de ondertekening van de slotver
klaring van de Europese veiligheids-
conferentie. toont Van der Stoel zich
evenmin tevreden. Vooral waar het
gaat om een ruimere uitwisseling van
ideeën en personen, waarvoor hij zich
in het bijzonder heeft ingespannen.
„Ik wil het beeld niet zonder meer
pikzwart zien. Er zijn enkele maatrege
len genomen om bijvoorbeeld het werk
van buitenlandse correspondenten in
Moskou te vergemakkelijken Jezouje
kunnen voorstellen dat er enkele ver
soepelingen komen op ander terrein.
Maar ik vrees dat de resultaten, geme
ten naar de letter en de geest van het
akkoord omtrent de vrije uitwisseling
van personen en ideeën, alles bijeen
toch mager zal zijn. Dat hangt samen
met de structuur van de communisti-
Sceptisch
Minister Van der Stoel is sceptisch
gestemd over de betekenis van de
standpunten die de grootste commu
nistische partijen in West-Europa, die
in Italië en in Frankrijk, onlangs heb
ben ingenomen. De Franse commu
nisten zwoeren het aloude dogma van
de dictatuur van het proletariaat af.
De Italiaanse partijleider Berlinguer
zei in zijn toespraak tot het Russische
partijcongres dat de Italiaanse arbei
dersklasse 'haar historische functie in
een pluralistisch en democratisch sys
teem moet bevestigen'. Volgens som
mige waarnemers is het de eerste keer
dat een communistische leider zich
een dergelijke uitspraak in het open
baar in Moskou veroorloofde.
Van der Stoel' „De vraag blijft: is
hier sprake van een verandering in
ideologie of gaal. het om een verande
ring in tactiek, gebaseerd op de over
tuiging dat daardoor de elektorale
kansen van de communistische par
tijen in Italië en Frankrijk toenemen?
Wat betekent de afschaffing van het
dogma van de dictatuur van het prole
tariaat? Als de Franse communisten
een leidende rol in de regering zouden
krijgen, zullen zij dan aan het eind van
de regeringsperiode bereid zijn vrije
verkiezingen uit te schrijven en zich
aan de wil van de kiezers te onderwer
pen. ook als die verkiezingen negatief
voor de communisten zouden uitpak
ken? Of zal er op dat moment worden
gezegd dat de verkiezingen worden
uitgesteld omdat - en ik gebruik nu
het communistische jargon - 'een im
perialistische. kapitalistische samen
zwering het heil van de arbeiders
klasse bedreigt?'. Ik kan nu alleen
maar zeggen dat de communistische
ideologie democratische meerder
heidsbesluiten tot nog toe niet heeft
aanvaard".
Kruistocht
Amerika is inmiddels een 'kruis
tocht' begonnen tegen de mogelijk
heid dat de communisten in Italië en
Frankrijk - bijvoorbeeld middels een
volksfront met socialisten - aan de
macht zouden komen. Socialistische
leiders in Frankrijk en Zweden hebben
daarop scherp afwijzend gereageerd.
Van der Stoel is wat terughouden
der: „Of de communisten mede aan de
macht zullen komen, is een zaak van
de betrokken volken zelf. Men kan
niet van buitenaf zeggen of het aan
vaardbaar is of de communistische
partij toetreedt tot een regerings
combinatie. Ik heb echter niet de in
druk dat de Amerikanen zeggen: het
mag niet, maar dat ze waarschuwen
wat de consequenties kunnen zijn. In
Nederland is deze zaak overigens in
het geheel niet aan de orde".
Generaal Alexander Haig, de Ame
rikaanse opperbevelhebber van de
NAVO, ging het verst in zijn waar
schuwing tegen die mogelijke gevol
gen. Hij zei dat het Westen 'met de
dood wordt bedreigd' als de commu
nisten in Italië en Frankrijk mede aan
de macht komen.
Van der Stoel: „Ik weet niet precies
wat mijnheer Haig heeft gezegd. Maar
ik kan me voorstellen dat in NAVO-
kringen ongerustheid bestaat. Hij
heeft ook geen beslissingsbevoegd
heid in de NAVO - dat hebben alleen
de regeringen van de 15 lidstaten, sa
menwerkend als NAVO-raad. De
communistische partijen kenmerken
zich niet door een positieve instelling
ten opzichte van de NAVO. Berlinguer
hééft aangegeven dat hij niet onmid
dellijk uit de NAVO wil treden, maar
wel dat de NA VOfundamenteel gewij
zigd moet wórden. Maar het is ook niet
aan de NAVO om te zeggen of dit mag
of niet. „Overigens, voegt Van der
Stoel hieraan toe, is het uitgesloten
dat de NAVO zou ingrijpen om een
dergelijke ontwikkeling te keren. In
Portugal stond afgelopen jaar op een
gegeven moment een communistische
machtsovername voor de deur. Op
geen enkel moment is er toen met de
gedachte gespeeld dat NAVO-t.roepen
Portugal zouden binnentrekken.
Frappant verschil met Tsjechoslowa-
kije, toen daar een regime was (Dub-
cek - red.) dat er zelfs niet over pie
kerde het Warschau-Pact de rug toe te
keren, maar dat alleen een commu
nisme met een menselijk gezicht door
wilde voeren. Dat werd wel geconfron
teerd met binnenrukkende troepen,
uit de buurlanden en uit de Sowjet-
Unie.
PvdA
In kringen van de PvdA vielen het.
schc wereld die niet gewend is om de
vrije wind van de kritiek te ondergaan.
In het Oostblok bestaat nog steeds de
zorg voor een herleving, waar dan ook
in het Oostblok, van de 'Praagse len-
Dc
Jc voorzitter van de tweede ka
mer. de heer Vondeling, heen -
week een aantal behartigenswaar-
week een aantal behartenswaar-
dige opmerkingen gemaakt over
staatsbezoeken. Hij vindt het maar
onzin, die paar hoogwaardigheids
bekleders. die elkaar zo nu en dan
opgekuifd tegenkomen op recep
ties en tijdens uitgebreide diners.
Het ernstige kwaad van het natio
nalisme wordt daardoor volgens de
heer Vondeling in het geheel niet
bestreden. Hij zou er veel meer in
zien als inplaats van staatsbezoe
ken 'allesomvattende ontmoetin
gen' zouden plaatsgrijpen tussen
de inwoners van verschillende lan
den In het blaadje 'Nieuwspoort-
nieuws' van deze week geeft de ka
mervoorzitterals voorbeeld het on
langs aan ons land afgelegde be
zoek van het Deense staatshoofd
„Laat de boeren tijdens zo'n
staatsbezoek eens samen gaan
ploegen, laat ze eens gezamenlijk
koeien melken", stelt hij onder
meer voor
binnenhoffelijk
Laten we er eens van uit gaan.
dat de heer Vondeling zijn zin krij gt
en dat met enige regelmaat alle
somvattende ontmoetingen
plaatsvinden. Ik stel mij voor. dat
de voorzitter van de tweede kamer
dan over een paar jaar opmerke
lijke brieven in zijn bakje met in
komende post zal vinden Zoals:
Geachte heer Vondeling,
Als u binnenkort weer eens een
fietstocht door ons land maakt,
dan zou ik het erg op prijs stellen
als u een blik op mijn landerijen zou
willen werpen. Die Cubanen, die
hier zoals u wel weet dit voorjaar
waren, geen kwaad woord over ze
hoor. Vrolijke en hartelijke men
sen. Maar de twaalf hectare land
bouwgrond, die ze opnieuw in cul
tuur hebben gebracht, llgter akelig
kaal bij. Nergens een behoorlijke
suikerrietstengel. Nogmaals, u
bent van harte welkom.
J. Tegenweel, landbouwer te
Rucphen.
Heer Vondeling,
Bij onze terugkeer uit IJsland,
waar wij enige tijd aan de kabel
jauwoorlog deelnamen in het kader
van de door u georganiseerde uit
wisseling, vonden we tot onze niet
geringe spijt de Oosterschelde toch
nog afgesloten Niet volgens een
van de destijds bestudeerde me
thoden. maar met behulp van een
aantal schepen van de IJslandse
kustwacht. Onze collega's zijn er
niet van te overtuigen, dat het
nooit in de bedoeling heeft gelegen
ook hier visserijzones vast te stel
len We zouden het op prijs stellen
als u op de thans ontstane situatie
de aandacht zou willen vestigen
van de bewindsman van landbouw
en visserij Bij voorbaat dank
Zevibel.
Kameraad voorzitter.
Onze reis naar Moedertje Hol
land Is. we moeten dat tot onze spijt
vaststellen, niet geheel zonder
strubbelingen verlopen De tul
penvelden waren prachtig, daar
niet van Maar helaas weigerden
uw autoriteiten alle medewerking
toen wij verzochten om verbanning
van de dissident Van Riel naar het
eiland Rottum of-zo dat op bezwa
ren zou stuiten - toch tenminste
opname van enkele van uw schrij
vers in een hospitaal, al was het
maar voor de tijd van ons verblijf in
uw land. Groet.
USSR-delegatie.
Dear Anne.
Onze speurdersploeg. die gedu
rende enkele weken aan jullie op
sporingsactiviteiten deelnam, is
enigszins teleurgesteld terugge
keerd Tot hun niet geringe verba
zing constateerden onze mensen,
dat ook na herhaald aandringen
het onmogelijk bleek over de hulp
van een loodgieter te beschikken.
Zelfs niet toen in het Hilton de was
tafel van een van onze medewer
kers totaal verstopt raakte Maar
never mind en see you.
Ondertekening in code.
Hooggeachte heer Vondeling.
Sedert jaar en dag falen al onze
pogingen een bezoek af te leggen
aan uw vorstin. Het ware in deze
woelige tijden ons inziens van ge
wicht als wij eens van gedachten
konden wisselen over het koning
schap heden. Maar steeds als wij
via de destijds geëigende kanalen
trachten een reis naar uw land
georganiseerd te krijgen, horen wij
de mededeling: er zijn nog veer
tienhonderd Walen voor u. Ge ver
staat, dat wij ons niet zonder wan
hoop tot u wenden. Met vriende
lijke groet.
Boudewijn. koning aller Belgen,
(A. J. SNEL)
afgelopen jaar wel sympathieker ge
luiden te horen over Oost-Europa.
Opmerkelijke uitschieter daarbij was
het bezoek van een PvdA-delegatie
aan de DDR, waarna te beluisteren
viel dat de Berlijnse muur een 'histori
sche realiteit' was. Een uitspraak die
aanvankelijk door PvdA-voorzitter en
lid van de delegatie len van den Heu
vel werd gedekt.
Van der Stoel: „Mevrouw Van den
Heuvel heeft duidelijk gemaakt dat
ook zij kritisch staat tegenover het
DDR-regime. In het algemeen steunt
de PvdA-tweede-kamerfractie mijn
buitenlands beleid, zoals overigens
ook een duidelijke meerderheid in het
parlement.
De bewindsman constateert ander
zijds dat de „campagne die is gevoerd
over de zogenaamde getuigenispoli
tiek is beëindigd: Eensdeels omdat het
beleid niet bestaat uit het domweg de
wereld inslingeren van banvloeken,
maar ook omdat degenen die het
hardst hebben geroepen over de ge
tuigenispolitiek. soms zelf vragen om
een stukje getuigenis. Van elke fractie
zouden voorbeelden kunnen worden
genoemd en zeker ook van de opposi-
tie".
Van der Stoel erkent dat er moge
lijkheden zijn om 'voorop te lopen' en
'Nederland gidsland te laten zijn',
waarop vaak in de tweede kamer
wordt aangedrongen. Voorzover het
de Oost-West-verhouding betreft,
wijst hij op zijn 'hameren' op het vrije
verkeer van personen en ideen tijdens
de Europese veiligheidsconferentie,
alsmede de Nederlandse aandrang in
de NAVO de tactische nucleaire wa
pens in te brengen bij het overleg met
het Pact van Warschau over troepen
vermindering in Centraal-Europa
(MBFR).
„Niettemin moet ik constateren",
aJdus Van der Stoel, dat de mogelijk
heden van Nederland in de tweede
kamer wel eens overschat worden,
vooral als je geen bijval krijgt van an
dere landen. In het parlement wordt
veel gediscussieerd over zaken waai
Nederland maar heel indirect invloed
kan uitoefenen Soms wordt minder
aandacht besteed aan vraagstukken
waar Nederland rechtstreeks bij be
trokken is en wel een zekere invloed
kan hebben.
wnNr,3E VERLIEST DHN TOCH OE VERSTOND,
JE EER33E6ElB0f ,OE VRINDEN, 3E -
-LOOFWHHHDIOHEID,
NEEM NOU ZrfN MRRCEL URN DRM
EERST OhftUOSNRN
MUluLKE. llUURïl
VER|WN£.tN 11
JIMMY CARTER
NEW YORK (UPI. RTR) -
Oceanen en zeëen beslaan 70
procent van het aardopper
vlak. Wie is eigenaar/exploi
tant van al dat water, van
ouds hoofdzakelijk vis- en
vaarwater, maar dankzij de
off-shore en diepwater-
technologie meer en meer
een vloeibaar 'deksel' op een
schatkist voor minerale delf
stoffen? Wie, en in welke ma
te? De VN-conferentie over
het zeerecht staat voor de
gigantische taak een ant
woord te leveren dat voor de
hele mensheid, rijk en arm,
kuststaten en staten zonder
verbinding met open zee,
aanvaardbaar is.
Maandag begint op het VN-
hoofdkwartier in New York de derde
conferentiezitting en deze belooft
een loven en bieden te worden zoals
in internationaal verband niet eer
der is vertoond. De ongeveer 150
landen die er aan deelnemen weten
dat zy thans tot zaken moeten ko
men omdat er anders reeds volgend
jaar door eenzijdige maatregelen
een geweldige juridische chaos zal
ontstaan. Hoe dwingend de nood
zaak tot. een akkoord is, blijkt bij
voorbeeld uit de 'kabeljauwoorlog'
tussen Engeland en IJsland die zo
hoog is opgelopen dat de twee
NAVO-partners nun diplomatieke
betrekkingen hebben verbroken
Hoge inzetten
De derde gespreksronde - eerder
werd geconfereerd in Caracas (1974)
en Genève (19751 - zal acht weken
duren. Hel is de bedoeling dat men
de letterlijk honderden, onderling
vaak strijdige belangen op nationa
listisch. economisch en militair ter
rein kan verzoeken binnen dat ene.
alomvattende, akkoord over het
zeerecht dat. wordt nagestreefd. Er
wordt gespeeld om hoge inzetten
De ivereldprnduktic van off-shnre
olie en gas beloopt thans, in geld
uitgedrukt. 40 miljard rinllaar per
jaar en dc prognose luidt dal dit
bedrag over 25 jaar rond de 200
miljard zal liggen. Twintig procent
van de mondiale oliepoduktie komt
thans uit ofT-shore bronnen, maar
rond 1980 zal dat al 33 procent zijn.
De totale onderzeese oliereserves
worden geschat op 1500 miljard
standaardvaten. De inkomsten uil
de grote handelsvaart belopen
thans op jaarbasis circa 48 miljard
dollar en die uit visvangst om
streeks 18 miljard.
Maar dankzij de moderne
diepwater-mijnbouwtechnologie
komen ook de tot dusver braak lig
gende minerale reserves in de
oceaanbodem onder het bereik van
een industriële wereld die haar
grondstoffen op het vasteland al
voor een goed deel heeft uitgeput.
GPldt hier 'wie het eerst komt, het
eerst maalt' of hebben we te maken
met een 'gemeenschappelijk erfgoed
der mensheid', zoals de Maltese
VN-ambassadeur Arvid Pardo het
noemde toen hij in 1967 zijn imtia-
Vrageti
Nog afgezien van dit pnncipiele
punt heeft de derde conferentie
ronde het antwoord te leveren op
vragen als. hoever reikt de zeggen
schap van staten over hun kustwa
teren? Tot welke limiet kunnen zij
zich het recht op visvangst voorbe
houden en tot welke limiet de eco
nomische exploitatie van onder
zeese delfstoffen, olie inbegipeen?
Hoe kunnen de Verenigde Naties als
wereldorganisatie voorkomen da',
de oceanen (verder) worden vervuild
door het lozen van afvalstoffen? Als
de onderzeese rijkdommen inder
daad het eigendom zijn van de hele
mensheid, wie moet er dan zorgen
voor de exploitatie en een recht-
vaaridge verdeling van de baten?
Wie maakt zich sterk voor de heel
door land opgesloten staten en hun
aspiraties voor een vrije toegang tot
de zee?