PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
KEUZE SLACHTOFFERS
WAS WILLEKEURIG
Zuivere werkloosheid
is iets gedaald
C A komt toch naar Middelburg
vestiging Lange Delft in '77-'78
de krant
van zeeland
Grimmige sfeer in Assen
CD A-partijen voor
milieubelasting
UCHTE STIJGING NA SEIZOENCORRECTIE
719e jaorgong no. 60
Donderdag 11 maart 1976
(Van onze correspondent)
ASSEN In de Asser bin
nenstad zijn woensdagavond
na de eerste dag van het
proces tegen de Zuidmoluk-
se treinkapers relletjes los
gebarsten tussen politie en
jongeren. Het betrof hier
roomamelijk Zuidmolukse
jongeren die protesteerden
tegen de wijze waarop het
paleis van justitie in Assen
Is beveiligd. De gehele dag
stonden zij tegenover de in
gang leuzen roepend en
spandoeken tonend die aan
gaven dat de treinkapers
poor hen geen misdadigers
sijn doch vrijheidsstrijders,
die vechten voor een serieus
ideaal.
De relletjes "s avonds waren
onder meer een gevolg van het
feit dat eerder twee jongeren
door de politie waren ingerekend.
Ze stonden op een richel van het
bankgebouw tegenover de recht
bank en weigerden er af te ko
men toen de polite dat beval.
Met enkele korte charges, waar
bij ook de gummiknuppel werd
gebruikt, dreef de politie de jon
geren uiteen.
Dinsdagavond reeds kon er van
een bijzonder grimmige sfeer in
de Asser binnenstad worden ge
sproken. Zuidmolukkers beplak
ten toen muren met strijdleuzen
an de afkorting RMS en kregen
ruzie met de politie. Daarbij
werd een agent zo gewond, dat
hij zich in het ziekenhuis moest
Het volledig in fel schijnwer-
perslicht staande gerechtsgebouw
met aan weerszijden pantservoer
tuigen, benadrukt die grimmige
ff eer nog eens extra.
TREINKAPERS WIJSTER VOOR RECHTER
ASSEN Wat er ook over de treinkapers van Wijster gezegd is brute moordenaars, aar
dige jongens, gevoelige zieltjes gevoel voor realiteit hadden ze niet. Met precisie werd tijdens
het uitwerken van de plannen vorig jaar september gemeten hoe groot het papier moest zijn
voor het dichtplakken van de ramen, maar over het doden van mensen dachten ze niet. Dat zou
waarschijnlijk toch niet gebeuren en mocht het onvermijdelijk zijn, dan zagen ze vanzelf hoe het
zou lopen.
Over de consequenties van het neer
schieten van passagiers hadden ze
nauwelijks een idee. Ze strijden voor
een ideaal en daa rging het om.
nu hij dan vastzit, Joop M. uit Smil-
da, één ran de
Beeld uit de rechtszaal in Assen:
m links Tiaar rechts officier van
jsstitle mr. C. J. van Oldenbeek,
moord, zei hij:
zitten is een verschrikkelijke ervaring.
Nu zie ik pas wat het is
kunnen zijn". Nu ook
hebben van de executies
hoewel hij persoonlijk niemand had
neergeschoten toch veraartwoorde-
het is om vrij t
c zei Joop spijt t
ities maar zich -
DEN HAAG De zuivere werkloosheid is iets gedaald, voor het
eerst sedert voorjaar 1975, en stabiel gebleven op een peil be
ien de 240.000. Tegelijkertijd liep de onzuivere werkloosheid
registreerde arbeidsreserve) iets terug onder de kwart mil
joen. Het niveau, zoals dat volgens de seizoencorrecties moest
zijn, laat echter een stijging zien, die voornamelijk aan de vorst
in de eerste helft van februari is te wijten. De geregistreerde
openstaande vraag steeg iets. Al met al is de vraag of het peü
de werkloosheid stabiliteit vertoont nog niet te beantwoor
den.
1 februari waren 190.810 man-
a 47.290 vrouwen werkloos. Vc
m betekende dit een stijf
830 en voor vrouwen een d'
ran 2460 ten opzichte van een ip; d
i kwam de werklcos-
vrouwen op
238100; dat is 630 minder dan eind
raari. Het aantal mannen en vrou-
n op aanvullende werken steeg met
100 tot 5250, het aantal personen op
werkvoorzieningsobjecten,
zij voor bemiddeling in
komen, steeg met 170 tot
M10.
arbeidsreserve
en vrouwen samen yrerd
249.760, een daling van 360 in vergelij
king tot een maand eerder. Per medio
ïari waren 17-600 personen werk-
i bij objecten in het kader van
(inbegrepen aanvullend© werken). Van
dit aantel waren 3980 geplaatst door
van de TAP Tij deli j ke Ar-
;sen)-regeling en 2240 via de
toohkostensubsidieregeling.
Nieuws uit Zeeland op de
pagina's 2, 4, 5, 7 en 9;
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 13;
Sport op de pagina's 14 en
15;
Radio en televisie op pagina
17;
Financieel nieuws op pagina
19.
Voor seizoen gecorrigeerd was de
geregistreerde arbeidsreserve eind fe
bruari 223.600, dat wil zeggen
stijging met 8400, vegeleken met ja
nuari. Die stijging valt voor een
lsngrijk deel toe te schrijven aan
vorst, die zich tijdens de eerste helft
vai februari voordeed. Hierdoor i
vooral de werkloosheid onder
bouwvakkers toe. Daarmee stemt
de bezetting op objecten
LLL LV3L AOUC1 HLL CAU
genheidsprogramma's ook
Werktijdverkorting
De geregistreerde openstaande
vraag naar personeel steeg met 100
tot 40.400. Afgezien van de werklozen
en mensen werkzaam op aanvullende
we. ken en sociale werkvooraenings-
objecten waren eind februari 14.840
werkzoekenden., van wie 83 procent
vrouwen, ingeschreven als beschik
baar voor een gedeeltelijke dag-
Per half januari, de laatste gege
vens waarover het ministerie van so
ciale zaken beschikt, waren 723 bedrij
ven in het bezit van een ontheffing
tot werktijdverkorting. In deze bedrij
ven bestond op grond van verleende
ontheffingen de mogelijkheid in totaal
45.134 werknemers korter te laten
werken. Vergeleken met december
1975 vertoont het aantal bij de werk
tijdverkorting betrokken werknemers
een vrij forse daling. Die afneming
woidt toegeschreven aan bet normale
seizoeneffect.
lijk te voelen voor wat er was ge
beurd. Eigenlijk had hij en geen vim
de verdachten die woensdag in ver
band met de kaping door de recht
bank werden gehoord, gedacht dat het
zo ver zou komen. Het doodschieten
van mensen was wel als dreigement
gebruikt bij het stellen van eisen,
maar dat het echt zo ver zou
nee-
Toch liep het op die 2e
onmiddellijk anders a an
Machinist Braam, één van de belang
rijkste gijzelaars die hen volgens
plan naar een spoorwegovergang
zou moeten rijden, werd bij het eer
ste verzet al door twee kapers tege
lijk doodgeschoten. Toen de kaping
op die 2e december eenmaal werke
lijkheid was, bleef er niet zoveel meer
over van het voornemen. Want toen
de andere Molukkers later hoorden,
dat de machinist dood was, dachten
ze: er is er toch al één neergeschoten,
nu maakt de volgende ook niets
uit- En dat leidde uiteindelijk tot drie
doden: machinist Braam, soldaat Bul
ter en de econoom Bierling.
De kapers dachten zelf dat er vier
doden waren. Ze wisten niet dat ma
kelaar De Groot uit Groningen eerder
was ontsnapt. Vier doden. Een volko
men uit de hand gelopen zaak, want
hoewel het gebeurde, wilde
de Molukkers de executies
voor zijn rekening nemen. Allemaal
huilden ze als een van hen dat toch
had gedaan, zo zeiden ze woensdag.
„Van blijdschap", zei de 23-jarige
Djerrit (Comelis H.) uit Smilde.
„Meent u dat nou werkelijk", vroeg
mr. F- C. Vliek, die de zitting presi
deerde. „Nou niet voor 100 procent",
bond Djerrit wat in.
En Paul S. (25), de man die st
de slachtoffers aanwees, vond
maar pijnlijk ais er weer iemand
geëxecuteerd. „De man die ik
(later bleek dat De Groot te zijn
red.) zei: „Moet dat nou, ik heb een
zoontje". Toen kon ik het zelf niet
meer doen. En toen Cor de deur
opendeed zei ik: als het kan niet raak
praten, voelde Paul zich weer week
worden en liet het eerste schot c
aan Eli H. (24). .Later schoot
Eerst drie keer naast, omdat ik w
aan de woorden van De Groot da
Toen schoot ik raak. Ten eerste wilde
ik Eli er niet alleen voor laten op
draaien, ik wou de soldaat uit zijn
lijden verlossen en ik vond dat we
iets moesten doen toen onze eisen
niet werden ingewilligd. Toen ik de
hulzen opruimde, samen met Eli. heb
ik gevloek*. Verdomme, die Neder
landse regering".
Ook de executie vat. Bierling Is een
weloverwogen besluit geweest. Niet
iedereen was het direct met het tijd
stip eens (twee dagen na de k g),
(Zie slot pagina 3 kolom 2)
Toch hield diezelfde Paul de man
onder schot en toch wees hij nog
twee keer een ander aan- Zomaar
iemand, redenen voor een bepaalde
persoon waren er niet. Toen de twee
de man, soldaat Bulter, voor hij werd
geëxecuteerd vroeg: kan ik met jullie
IN PLAATS VAN HUIDIGE
MOTORRIJTUIGENBELASTING
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG De drie chris
ten-democratische partijen in
de tweede kamer willen via het
wetsontwerp geluidshinder af
van het huidige systeem van mo
torrijtuigenbelasting. Niet langer
het gewicht van de auto moet
de grondslag van de motorrijtui
genbelasting zijn, maar een
maatstaf die verband houdt met
de totale milieuhinder die de
auto veroorzaakt.
De drie partijen schrijven dit
woensdag in hun eerste officiële reac
tie op het wetsontwerp van minister
Vorrink (milieu). Voorlopig volstaan
de christen-democraten met de vraag
aan de minister of er scudies over dit
voorstel op komst zijn. De drie partij
en stellen dat het progressieve ele
ment in de onlangs door de regering
ingevoerde motorrijtuigenbelas
(zware auto's betalen veruit de mees
te belasting) in strijd is met de geest
van bet wetsvoorstel. Zij wijzen de
doen toenemen. De christen-democra
tische partijen verwijzen daarbij naar
een studie van de ANWBwaarin
wordt voorgesteld om niet langer he:
gewicht als maatstaf te nemen, maar
de cilinderinhoud en de lengte van de
auto.
Uit de inbreng van de fracties voor
het voorlopig verslag voor het wet
sontwerp blijkt dat de plannen van de
regering voor de bestrijding van de
geluidshinder niet zonder meer afwij
zend worden ontvangen. Uit de eerste
reacties van de drie CDA-partijen en
van de PvdA (d© WD zal later haar
inbreng leveren) valt nog wel enige
twijfel af te lezen hoe de wet in de
praktijk kan gaan werken. De rege
ring wü lawaaierige apparaten uit het
laad weren of bet gebruik ervan aan
Naar aanleiding van de verontruste
kritiek vanuit het bedrijfsleven op de
regeringsplannen vragen KVP, AR en
CHU of al onderzocht is wat de
mogelijke gevolgen van de wet zullen
zijn voor de vestiging van bedrijven
en voor de produktiekosten. Zij willen
meer inzicht krijgen in de indirecte
kosten die er zullen zijn ten gevolge
van de beperking van de industrie.
Ook de PvdA vraagt om cijfers, maar
vindt dat de regering ook moet ko
men met een raming van het bedrag
dat Jaarlijks in de medische sector
i de nadelige et-
(Zie slot pag. 3 kol 1
Bedrijfsverplaatsingen maken vestiging van modehuis in hart van de stad mogelijk
NA AFWIJZING VAN
GEEREGEBIED VAN
EEN JAAR GELEDEN
MIDDELBURG De Zeeuwse
hoofdstad krijgt toch een C A
modehuis. Woensdag hebben
C A en het gemeentebestuur
van Middelburg dit bekendge
maakt. C A hoopt in de pe
riode 1977-1978 een vestiging
aan de Lange Delft vlakbij
de Markt te openen. Hiertoe
zal het pand waarin nu nog een
ijzerwarenhandel (firma De Ja
ger) is gevestigd, worden ver
bouwd tot een modern mode
huis, aldus de mededelingen van
C A. De nieuwe vestigings
plannen komen ruim een jaar
nadat C A zich terugtrok als
vestigingskandidaat voor het
Middelburgse Geeregebied,
waardoor de plannen om in dit
saneringsgebied een viertal
grootwinkelbedrijven te concen
treren werden teruggenomen.
„Vooral de inspanningen van burge
meester en wethouders van Middel
burg en de bemiddeling van makelaar
dij Hopman in Zoetermeer-Middel-
burg hebben tot deze positieve ont
wikkeling geleid." aldus de officiële
mededeling van C A. In een nog
woensdag aan de leden van de ge
meenteraad verzonden brief zeggen b.
en w. van Middelburg met verheuging
te kunnen melden dat na reeds gerui
me tijd lopende besprekingen in prin
cipe overeenstemming is bereikt over
de C A-vestiging en daarmee ge
paard gaande bedrijfsverplaatsingen.
„Als zodanig ligt het in de bedoeling,"
aldus b. en w., „dat de firma Maljers,
groothandel in levensmiddelen, geves
tigd Achter de Houttuinen, zich begin
1977 op het Groot-Industrieterrein zal
vestigen. De door deze firma vrijge
maakte bedrijfsruimte za! dan wor
den mgenomen door de ijzerwaren-
handel De Jager. Het door deze firma
vrij te maken pand Lange Delft zal
dan in de loop van 1977-1978 door
C A worden betrokken. „Tot zover
de officiële mededeling van b. en w.
Initiatief
Uit een nadere toelichting van burge
meester drs. P. A. Woiters bleek dat
hij vorig jaar na het terugtrekken van
C A uit het Geeregebied onmiddel
lijk het initiatief heeft genomen tot
voortgaand overleg met de C A-
directie. In de tussentijd kwamen on
derhandelingen op gang met de fir
ma's De Jager en Maljers, twee Mid
delburgse bedrijven die zoals de
burgemeester uitdrukte in de naas
te toekomst te maken zouden krijgen
met een 'niet optimale vestigings
plaats'. De firma De Jager, die zich
voornamelijk op het gebied van de
groothandel beweegt, kampt met het
pand aan de Lange Delft met toene
mende ruimte- en transportproblemen,
met daarbij nog de plannen om de
Lange Delft als voetgangersgebied in
te richten en het daarmee gepaard
gaande 'verkeersarme' binnenstadsbe-
leid. De firma Maljers, Végé-groothan-
del Achter de Houttuinen, komt door
de aanleg van de nieuwe westelijke
ontsluitingsweg (tangent) achter de
panden van dit bedrijf eveneens in
een moeilijke positie- Daaruit zijn de
nu in principe overeengekomen be
drijfsverplaatsingen voortgekomen.
Het tijdstip van realisering van dit
alles is vooral afhankelijk van het
tijdstip waarop de firma Uefiers zich
op het Groot-Industrieterrein zal lom-
Burgemeester Woiters heeft zich in
zijn verdere onderhandelingen met C
A in het afgelopen jaar
steund gevoeld door zowel de stem
ming in de gemeenteraad als bij de
Middelburgse middenstand, die erop
neerkwam dat men een concentratie
van grootwinkelbedrijven in het Geere
gebied toch ongewenst vond en aan
drong op een spreiding van deze win
kels in de binnensad. Ook C A
zelf was niet erg voor een bundeling
van grootwinkelbedrijven in het Geere
gebied geporteerd- Omdat een jaar
geleden de realisering van dit Geere-
plan, mede door de tegenstand vanuit
de Middelburgse middenstand, onzeker
was en. bovendien de algehele econo
mische situatie ongunstig was, trok C
A zich terug.
Thans liggen de kaarten voor C A
echter geheel anders dan een jaar
geleden, door het vervallen van de
aanvankelijke opzet van het Geereplan
en de mogelijkheid van een vestigings
plaats in het hart van de stad. Voor
lichter Remark van C A in .Amster
dam daarover: „Die concentratie in het
Geereplan lachte ons nu ook niet zo
(Zie slof pagina 9 kolom 1
Het rookscherm
van Andriessen
Vorige weck heeft fractie
voorzitter Andrieasen van
de KVP Ma «en inter
view gastvrijheid genoten In
Vrijheid en Democratie, het
blad van de VVD. Kern van
zijn betoog we citeren de
kop van b«t artikel: ..Met de huidige
VVD zte ik het niet zitten". Ter moti
vering van deze conclusie maakte An
driessen een reeks kritische opmerkin
gen over de partij van Wiegel, die er
op neerkwamen dat de VVD op dü
ogenblik geen of onvoldoende oog
heeft voor allerlei ontwikkelingen In
de huidige maatschappij. Inmiddete
heeft Van Riel van de VVD lister-
avond tijdens een toespraak ln Zeven
bergen Andnessen van repliek ge
diend en hem bij die gelegenheid ver
maand niet te hoog van de toren te
blazen. Dit zei namelijk Van Riel:
Andriessen moet ach er op voorbe
reiden dat hij na alle twijfel» en na
alle steun aan het kabinet-Den Uyi met
een sterk verzwakte CDA in de kamer
komt. Bovendien een politiek onder
ling verdeeld CDA: een klein Invloeds
loos scheepje achter het fregat van de
PvdA". Een uitspraak waaraan ver
moedelijk deze partij wel enig genoe
gen zal beleven, ook al komt die van
een politieke tegenpool.
In deze discussie is het voor»! van
belang te weten wat Andriessen zelf
als beleid voorstaat in de toekomst.
Hij zeg: r- weinig gedetaiUeerds over:
met de VD net hij het niet ritten,
maar we ren het artikel _dat
betekent nu uok weer niet dat hij rich
onomwonden uitspreekt voor een
tweede kabinebDen Uyl". De radicale
achterban van de PvdA, de defensie
politiek, de geringe bereidheid bij detm
partij om tot een compromis te ko
men: het zijn stuk voor stuk zaken
waarover hij zich zorgen maakt. Wel
vindt hij dat er een nieuwe .samenle
ving dient te groeien, dat er marroe
structuren tot stand
behoren te komen,
waarin ..mensen ge
zamenlijk moeten
functioneren" Bij
dat proces gaat het
niet om een procentje meer van (fit at
een procentje meer van dat. maar om
de vraag waar Je het zwaartepunt legt:
bij de individuele mens of bij de over
heid, dit alles volgens Andnessen. .Wij
proberen de verantwoordelijkheid te
rug te leggen bi) de mens (Le antwoord
moet geven". We hebben deze uitspra
ken niet zonder verwondering gelezen:
roet dergelijke zweverige en tegelijker
tijd vrijblijvende formuleringen is na
melijk in Nederland geen kabinet te
formeren. Bij de komende verkiezin
gen gaat het om een aantal concrete
zaken, waarover van de kiezer een uit
spraak wordt gevraagd. Met een be
toog als hierboven geciteerd kan de
kiezer weinig doen. een eventuele re
geringspartner van de KVP evenmin:
om he*, even of het au de WD of
de PvdA.
Andriessen is in hot artikel in Vrij
heid en Democratie nog wat ver
der gegaan met zijn filosofieën:
„We moeten minder aanvaarden dan
waaraan we gewend waren", betoogt
hij, „er dien; een andere verdeling t©
komen van wat beschikbaar is voor
particuliere en voor collectieve uitga
ven, men behoort te gaan denken in
een nieuwe wereldorde, het gaat om
internationale solidariteit, om nieuwe
technieken en om een nieuwe eigen-
domsfiiosofie. Geen afschaffing van do
gemengde economische orde, maar wol
onderkenning in die orde van i
verantwoordelijkheden", aldus A
sen. Een fraai-klinkend betoog, maar
het staat vol algemeenheden. Ook hier
geldt: in de praktijk van een kabinets
formatie en de opstelling van een rege
ringsprogram dienen dergelijke alge
meenheden te worden geconcretiseerd.
En dat is andere beei wat moeilijker
koek dan wat de KVP-fractiovoor-
zitter hier naar voren heeft i
Het verwonderlijke is voccal. dat
Andriessen zich kennelijk met re
aliseert dat hij met deze algemeen
heden zowel de linker- als de rechter
zijde tegen zich in het harnas jaagt.
Van Riel heeft het gisteren aangetrok
ken en bij de PvdA hangt het bij wijze
van spreken voortdurend binnen
handbereik. Waarom de dingen niet
wat duidelijker bij hun naam ge
noemd Bijvoorbeeld: "De huidige po
litieke constellatie maakt hel voor d©
KVP beter om met de PvdA te regerem
als we op dit ogenblik vriendelijk zoo
den gaan doen jegens de WD, dan
verliezen we misschien nog meer kie
zers van het NKV en dat kunnen w©
ons niet permitteren. We moeten, on
der meer met het oog daarop, een heb-
te voorkeur blijven uitspreken voor da
PvdA, maar daarbij is wel een slag
om de arm geboden. Deze i-'ng rmn-**.
lijk: gesteld dat uit opinie-onderzoeken
zou blijken dat de WD nog weer ster
ker vooruit zou gaan en indien zij bij
de verkiezingen aanzienlijke winst zou
behalen, terwijl de PvdA zou verliezen,
tja dan komen de verhoudingen andere
te liggen. In da: geval wordt de WD
wel een mogelijke partner'. Ais An
driessen dat had gezegd, dan had hij
de waarheid gesproken. Zo ziet die er
namelijk uit, ondanks alle indrukwete-
kende betogen over nieuwe filosofieën.
Te vaak vormen die betogen rook
schermen. heel fraaie rookschermen-
Daarachter wordt echter gepoogd zo-
veel mogelijk van de buit binnen te
halen. B
Tot lid van de kiesraad ter bij
koninklijk besluit benoemd mr. J H
Prins te Amsterdam, wetenschappelijk
hoofdmedewerker aan de Vrije Drti-
versiteé- te Amsterdam en tót voor
enkele jaren directeur van de Kuyper-
stïcbting, het wetenschappelijk cen
trum van de ARP.
