PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
MOZAMBIQUE: OP
VOET VAN OORLOG
MET RHODESIË
Drie doden bij
hevige rellen
in Baskenland
PvdA, D'66 en PPR dringen aan op
studie verhoging Oosterscheldedijken
WEER MOORD OP
TAXICHAUFFEUR
REGERING: MEER ZORG
DRUGVERSLAAFDEN
grenzen gesloten en
toepassing van vn-sancties
varJaag tit
.tie krast!
Kruispunten tussen
hoop en vrees
AR zal waarschijnlijk motie intrekken
KWITANTIES
LOCKHEED
BESCHIKBAAR
ZEEUWSE NOTA
IN HET GEDING
219e Jaargang no. 54
Donderdag 4 maart 1976
Van onze correspondent)
JOHANNESBURG Zowel in de Rhodesische hoofdstad Salisbury als in het Zuidafrikaanse rege
ringscentrum Kaapstad is woensdag kalm gereageerd op de 'oorlogsverklaring' van de president van
Mozambique, Samora Machel, aan het adres van het blanke minderheidsregime in Rhodesië. De Rho
desische minister van defensie en buitenlandse zaken, Pieter van der Byl, verklaarde via de televisie- en
radiostations niet te geloven dat er nu een oorlogssituatie tussen Rhodesië en Mozambique is ontstaan.
Het besluit van Machel om de grenzen met Rhodesië te sluiten heeft evenmin verbazing gewekt in Sa
lisbury. Volgens Van der Byl heeft de Rhodesische regeling een dergelijke maatregel al verwacht, sinds
Mozambique een jaar geleden onafhankelijk werd. De Zuidafrikaanse premier Vorster zal vandaag
het officiële standpunt van zrjn regering bekendmaken.
De Mozambikaanse president uitte
sin oorlogsverklaring in een feUe en
fanatieke rede tegenover de in zijn
presidentiële paleis verzamelde diplo
maten in de hoofdstad Maputo (het
troegere Lourenco Marhues). Hij eis-
Ie de onmiddellijke sluiting van de
prens, liet in beslag nemen van alle
Rhodesische eigendommen in Moz
biqne en hij riep de bevolking op om
jchnflkelders tegen bomaanvallen te
bonwen. Naast Machel zaten bisschop
Abel Muzorewa van de militante vleu
gel van het African National Congres,
De Portugese admiraal Rosa Coutinho
en leden van het centrale comité van
de Frelimo-beweging.
Volgens Machel zijn de maatregelen
het gevolg van Rhodesische lucht- en
artilleriebombardementen op het
dorpje Pafuri, op 23 en 24 februari.
Volgens Rhodesische verklaringen
werden in dit dorpje, dat op slechts
60 kilometer van de grens met Zuid-
Afrika ligt, 24 guerrilla's gedood.
Een buitenlandse diplomaat in Ma-
miIIE EN STAKERS UUR LANG SLAAGS
VITORIA, MADRID (RTR, AFP, DPA) Bij een treffen met de
politie zijn in de Noordspaanse stad Vitoria woensdag drie be
togers om het leven gekomen en verscheidenen gewond, zo is uit
welingelichte bron vernomen. Van officiële zijde is de dood van
twee demonstranten
De slachtoffers bevonden zich In of
buiten een kerk waar 5-000 stakers
waren bijeengekomen om te vergade
ren. De politie greep in op het mo
ment dat nog een aantal stakers de
kerk wilde binnengaan. Politie en sta
kers zijn een uur lang slaags
De Baskische afscheidingsbeweging
ETA heeft woensdag de verantwoorde
lijkheid voor de moord op een bus
conducteur, die twee dagen geleden
werd gepleegd in de buurt van de
badplaats San Sebastian, voor zich
opgeëist. De ETA meldde dit aan het
radiostation 'Radio Francia-Internacio-
nal'. In totaal heeft de afscheidingsbe
weging de laatste drie weken drie
maisen om het leven gebracht.
Anderzijds heeft de Spaanse minister
'?T7>W,
Zorgelijk
Zorgen om de waterkwaliteit van
bet Westerscheldewater nemen
toe. (Pagina 2);
Brand
Veel scha
Sint Janst
Cultuur
Belangstelling voor Zeeuws an
tiek neemt snel toe; Xenakis mag
in Middelburg, maar wie zal het
bet-len?; Kafka-theater in Gent.
(Pagina 7);
Lente
Geprolongeerd: Lente 1976. Waar
een dwerggeit groot in kan zijn:
Kee laat weer van zich horen.
(Pagina 9):
Zorgelijke rimpels in Oostburgse
voorhoofden, met de samenvoe-
Eing van scholen als oorzaak.
(Pagina 9).
Nieuws uit Zeeland op pagi
na 2,4, 5, 7, 9.
Binnen- en buitenland op
pagina 3 en 13.
Sport op pagina 14, 15, 17.
Radio en tv op pagina 19.
Beurs en financiën op pagi
na 21.
van arbeid, Jose Solis Ruiz, in een
woensdag in het Spaanse dagblad
"Hoy' gepubliceerd vraaggesprek aan
gekondigd dat 'de hervorming van het
juridisch statuut van de politieke ver
enigingen in de eerste helft van maart
aan de Cortes (parlement wordt voor
gelegd'. Volgens regeringszegslieden
maakt deze hervorming een eind aan
het 37 jaar oude verbod op politieke
partijen behalve dan de communis
tische, anarchistische en separatisti
sche- De zegslieden meldden tevens
dat. de Spaanse autoriteiten een refe
rendum voor mei of juni voorberei
den, ter goedkeuring van constitutio
nele hervormingen, zoals met name
het instellen van een uit twee kamers
bestaand parlement.
Madrid
Als resultaat van de staking van
vrachtwagenchauffeurs voor.. lagere
wegenbelasting en benzineprijzen is
woensdag het aanbod van vruchten,
groenten en vis op de Madrileense
markt sterk beperkt. Vakbondsleiders
kwamen dinsdag overeen de staking
(Zie slot pagina 3 kolom 7)
puto verklaarde ons telefonisch dat
van een officiële oorlogsverklaring
geen sprake kan zijn. Hij interpreteer
de de rede van Samora Machel als
het luidruchtig uitvoeren van de door
de Verenigde Naties afgekondigde eco
nomische sancties tegen Rhodesië.
Sancties
P,
derlancLse bisschoppen
derende
- aldui
In
DEN HAAG: Direct nadat gister
morgen bekend werd dat de 31-
jarige Haagse taxi-chauffeur, Ge
rard Hofstede, vermoord op een
vuilstortplaats in Rijswijk was
gevonden, hebben ruim 200 chauf
feurs het Binnenhof in Den Haag
Ook woordvoerders van het Britse
ministerie van buitenlandse zaken leg
den met voldoening het accent op
Machels aankondiging de economische
sancties tegen Rhodesië strikt 'te zui
len toepassen. Sinds de Rhodesische
premier Tan Smith in 1965 eenzijdig
de onafhankelijkheid uitriep en zich
losmaakte uit het Britse Gemenebest,
heeft een aantal landen zich weinig
aangetrokken van de op initiatief van
Engeland door de Verenigde Naties
uitgeroepen economische boycot tegen
het blanke regime in Salisbury.
(Zie slot pagina 3 kolom 5)
SAMORA MACHEL.
COLLEGA'S BEZETTEN BINNENHOF
de bisschoppen
koe verw/yJeri/i-
gcr. een omvang en een Intensiteit dat
ze doen spreken van 'een kocrswjjö-
ging. van omwenteling en crisis'. En
zij concluderen: 'Onze tijd wordt als
zon periode ervaren'. In de door
de bisschapen goedgekeurde
menvatting van de vastenbrief wordt
het Ireeldmder gezegd: 'Als je cxiit m
een stroomversnelling terecht bent ge
komen. zul je weten hoe angstig dat
maakt Angstig en tegelijk opgewon
den. Drijf je af naar de zee. loop Je
stuk op een rotsblok?' Dat is tus-
sen haakjes opgemerkt een al te
gemakkelijke beeldspraak: hoen-el le
zers van en luisteraars naar deze sa
menvatting zullen ooit ln een stroom
versnelling terecht zijn gekomen met
het gevaar op een rotsblok te stoten"'
Iht echter terzijde: het gaat ons uit
sluitend om de crisisgevoelen*. vjuIs
die door de bisschoppen wordro aan
geduid. Zij zeggen ervan: 'Ah gelovigen
staan wij op het kruispunt van hoop
en vrees'.
W',,
GERARD HOFSTEDE.
IERSE ANTI
GUERRILLA WET
AANVAARD
DUBLIN (RTR) Met een krappe
meerderheid 65 tegen 61 stemmen
is woensdag in het parlement in
Dublin een omstreden anti-guerrilla
wetsvoorstel goedgekeurd. Volgens dit
ontwerp kunnen personen die verdacht
worden van guerrilla-activiteit in
Noord-Ieralnd in de Ierse Republiek
voor het gerecht worden gebracht als
zij daar worden aangehouden.
DEN HAAG Ruim 200 Haagse
taxichauffeurs hebben woens
dagmorgen het Binnenhof bezet
om mobilofoonapparatuur te
eisen, nadat eerder die ochtend
op een Rijswijkse vuilstort
plaats de doodgeschoten 31-jari
ge taxichauffeur Gerard Hofste
de uit Den Haag was ontdekt.
Puinrijders vonden Hofstedes auto.
waarvan de taxibeugel van het dak
was verwijderd, en meldden de politie
kort na zeven uur de vondst van „een
gestolen auto". Een rechercheur ont
dekte bij de auto een grote plas bloed
alsmede een sleep- en bloedspoor
een circa 200 meter verder gelegen
meer. Na enkele uren dreggen in het
20 meter diepe water werd Hofstedes
lichaam gevonden. Zijn hoofd was
ernstig verminkt door een groot aan
tal schotwonden.
Van de dader(s) ontbreekt tot dus
ver elk spoor, zo heeft de Rijswijkse
recherche verklaard. Ook is nog niet
bekend of het om een roofmoord of
een wraakoefening ging. Van Hofste
de. die met een collega eigen rijder
was. is na half twaalf dinsdagavond
niets meer vernomen. Hij was toen
op weg naar een taxistandplaats. Zijn
dienst zou om half drie eindigen.
Haagse taxichauffeurs reden in
loop van de ochtend in groten getale
naar het Binnenhof om te eisen dat
hun auto's zouden worden voorzien
van mobilif o on apparatuur.
Van het Binnenhof reden zij ki op
tocht naar het departement van ver-
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De regering heeft op de vyfde en voorlaatste dag
van het debat over de nieuwe drugwetgeving toegezegd dat dit na
jaar plannen bekend zullen worden gemaakt over de hulpverlening
aan verslaafden aan verdovende middelen.
Minister Vorrink (volksgezondheid)
ging hiermee woensdag in op de eis
van de AR-fractie, die in een motie
had opgemerkt dat de toekomst van
de opvang en de begeleiding ran ver
slaafden in de plannen van de rege
ring nogal vaag waren gebleven. De
indienster van de motie, mevrouw
Van Leeuwen, verwees daarbij naar
de diverse begrotingen, waarop voor
geld
de hulpverlening nog geen
uitgetrokken.
Mevrouw Vorrink beloofde dat ook
de nodige aandacht zal worden be
steed aan de coördinatie
drie betrokken departementen: volks
gezondheid. justitie en CRM. Ook
staatssecretaris Meijer van CRM
steeade in zijn betoog veel aandacht
aan de hulpverlening. Volgens hem zal
(Zie slot pagina 3 kolom 3
keer en waterstaat, om van minister
Westerterp dezelfde dag nog een posi-|
tieve toezeggmg te krijgen. Westerterp
en staatssecretaris Van Hullen waren
echter beiden afwezig.
De chauffeurs is aangeraden van-
middag om half vier u-rug te keren.
Een van de actieleiders in Den
Haag zijn al eerder moeilijkheden
geweest wegens het ontbreken var.
mobilofoon in alle taxi's heeft
verklaard: .De moord op onze collega
doet de emmer overlopen Als we niet
de toezegging krijgen gaal de hele
Haagse binnenstad plat". Het verkeer
heeft woensdag van de demonstratie
ve rit welrrig hinder ondervonden.
(Van onze correspondent)
WASHINGTON De nieuw be
noemde president van Lockheed,
Haack. heeft op een hoorzitting voor
de commissie ran het beurswezen
verklaard dat de maatschappij bereid
zou zijn bewijsstukken over betalin
gen in het buitenland te overhandigen,
maar alleen nadat verzekeringen zijn
gegeven dat er ..zorgvuldig" mee om
gegaan zal worden. Hij behield zich
het recht voor dal Lockheed zelf de
keuze zou maken van de documenten,
en zei verder dat de overhandiging op
regeringsniveau zou plaatsvinden.
Overigens zei Haack dat het moei
lijk was een onderscheid te maker,
tussen steekpenningen en giften". Hij
zei dat het vermeende bewijsmateri
aal voor een dee", uit geruchten be
stond en uit .kleine stukjes papier"
die bij Lockheed berusten.
De commissie voor het beurswezen
stemde er verder mee in om minister
Henry Kissinger als getuige op te
roepen. Volgens commissie-lid senator
Jesse Helms moesten de ministeries
van buitenlandse zaken en defensie a!
lange tijd geweten hebben dat er met
omkopingen in het buitenland werd
gewerkt. Senator Proxmire ging nog
een stap verder en zei dat „bet Penta
gon instructies en leiding heef: gege
ven" bij de betaling van steekpennin
gen.
Volgens de voorzitter van de beurs-
commissie. Roderick Hills, hebben In
totaal 74 Amerikaanse firma's illegale
betalingen aan persoonlijkheden in
het buitenland gedaan. Naar Hills
woensdag verklaarde, rekent hij erop
dat In de komeDde weken en maan
den nog meer firma s vrijwillig zullen
komen met de bekentenis dat zij
steekpenningen aan het buitenland
hebben betaald.
frontlijn
VAN THIJN, TERLOUW EN DE GAAY FORTMAN VERLANGEN PRESSIE VAN
GEESTVERWANTE MINISTERS OP 'WEIGERACHTIGE WESTERTERP'
(Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG De fractievoor
zitters van de Partij van de Ar
beid, D'66 en de PPR in de twee
de kamer hebben er bij hun geest
verwante ministers in het kabi
net-Den Uyl op aangedrongen
dat alsnog aanvullende studie
wordt verricht naar de moge
lijkheid van verhoging van de
dijken rond de Oosterschelde.
De heren Van Thtjn van de PvdA,
Terlouw van D'66 en De Gaay Fort
man van de PPR willen dat hun
geestverwante bewindslieden druk uit
oefenen op minister Westerterp van
verkeer en waterstaat, die tot nu toe
categorisch heeft geaeigerd een der
gelijke studie te laten uitvoeren. Men
Is tot die stap gekomen na uitvoerig
onderling beraad-
Intussen heeft de 'verkeer-en-water-
staatdeskundige' van de PvdA in de
Tweede Kamer, de heer Roels, in een
serie schriftelijke vragen aan de be
windsman van verkeer en waterstaat
ook opmeuw a
nieuwde studie
Hij vraagt de heer Westerterp de
nota „Verhogen en verzwaren van
Oosterscheldedijken". die de Provinci
ale Waterstaat in 1973 opstelde, te
laten herschrijven met gebruikmaking
van de nieuwste technische
De heer Roels die woensdag ook de
mededeling deed over de actie van de
fractievoorzitters, zei desgevraagd dat
de Provinciale Waterstaat in de nota
„Verhogen en verzwaren van Ooster
scheldedijken" een precieze beschrij
ving geeft van de tracés die gevolgd
zouden kunnen worden en dat die op
een 50-tal kaarten zijn uitgewerkt.
Volgens de heer Roels is de Provincia
le Waterstaat niet tot de slotsom
geraakt dat de dijkverhoging onmoge
lijk is, maar heeft die dienst wel
aangegeven dat grote schade aan het
landschap zou moeten worden toege
bracht, dat delen van Yerseke en
Bruinisse eouden moeten worden af
gebroken en dat ook bij Tholen moei
lijke situaties zouden ontstaan. De
heer Roels: „Het rapport blijkt tegen
dijkverhoging, maar er wordt niet in
vastgesteld dat het niet kan. De Pro
vinciale Waterstaat, erkent dat de nota
De heer Roels kreeg eind januari
van een lid van de actiegroep „Ooster
schelde Open" een serie tekeningen
die bij het rapport over de dijkverho
ging hoort. In een toelichting bij zijn
vragen 3an de minister van verkeer
en waterstaat merkt de heer Roels
op. dat de actiegroep Oosterschelde
Open de tekeningen heeft gekregen in
„een sfeer van geheimzinnigheid, die
men slechts in detectiveromans ont
moet". Hij voegde eraan toe: „Om het
moeilijke vraagstuk van de Ooster
schelde uit deze sfeer weg te halen
lijkt mij onverwijlde openbaarmaking
van de genoemde nota met bijlage
zeer we ïselijk"-
Nota?
In zijn vragen aan de minister i
formeert de heer Roels of de
v.-indsman ervan op de hoogte is. dat
de hoofdingenieur-directeur van de
Provinciale Waterstaat in Zeeland in
december 1973 een nota met een aan
tal tekeningen ove- dijkverhoging aan
Gedeputeerde Staten van Zeeland
heeft gestuurd. Hij wil verder weten
of die nota naar de deltadienst is
gezonden en of het hoofd van de
deltadienst het stuk aan de Commis-
sie-Oosterschelde heeft gestuurd en
daarbij een toelichting heeft gegeven.
De heer Roels vraagt ook of de nota
naar andere instanties, zoals de diens;
van Rijkswaterstaat, en het Delta-in
stituut voor Hydro-biologisch Onder
zoek is gegaan en of de actiegroep
Oosterschelde Open van Gedeputeerde
Staten van Zeeland te horen heeft
Zie slot pagina 9 kolom 3
Je geloven dat de bisschoppen ge
lijk hebben met hun constate
ring: velen ervaren deze tijd toder
daad als een periode van omwente
ling. Maar is het ooit anders geweest?
Heeft niet elke generatie haar kru;v
punt van hoop en vrees? We hoeven
alleen maar naar deze eeuw te kij
ken: de eerste wereldoorlog trok eer:
scherpe scheiding door de tijd.
lichten dover, over heel Europa en in
ons leven zullen we ze niet meer zren
branden", zei de Britse minister Grey
in augustus 1914. En in 1918 wankel
den tronen en verdwenen keizerrijker:
In een groot deel van Europa heersten
chaos en revolutie.
Velen voelden zich
op dat moment te
bevinden op een
kruispunt van hoop
en vrees. Daarvan
vertelt de Britse oud-premier Harold
Macmillan op een bijzondere manie
in zijn memoires, namelijk in de pas
sages waarin hij het afscheid m 1957
van zijn voorganger Anthony Eden be
handelt. Eden en hij zitten enige tijd
zwijgend tegenover elkaar: beiden be
horen ze tot de generatie die in de
eerste wereldoorlog op de slagvelden
van Europa hebben gevochten, hetgeen
hen bond mek een sterke band. .De
overlevenden van die vreselijke slach
ting waren zich vaak bewust geweer,
van een bijzondere verplichting, het
was als hadden zij een plechtige ge
lofte afgelegd. In die geest waren hij
en ik de politiek in gegaan". aldu>
Macmillan Zij hadden na die eenre
wereldoorlog op een kruispunt van
hoop en vrees bewust gekozen.
TAe generatie, die de eerste wereld
E-7 oorlog had meegemaakt, werd
echter nog menigmaal op zulk een
kruispunt gebracht. De Jaren dertig
bijvoorbeeld. Op he: vasteland van
Europa werd de dreiging van het
fascisme feller en feller, waardoor me-
Jugeen tot een keuze werd gedwongen
die hij wellicht liever had vermeden.
In Duitsland ontwikkelde zich bijvoor
beeld de kerkstrijd tussen de natio
naal-socialistische staat en de Beken
nende Kircbe. De minutieuze biografie
van de markante theoloog Bonhoe.'-
fer door Eberhard Bethge maakt dui
delijk in welk een grote gewetensnood
menigeen in Duitsland kwam te ver
keren. He: derde rijk werd in heel
Europa ervaren als 'een koerswijzi
ging. een omwenteling, een crisis'. En
ae periode van na de tweede wereld
oorlog? In eigen land beschouwde me
nigeen de verbreking van de band tus
sen Nederland en Indië als eer. teken
van diep nationaal verval. Zo kan mer.
doorgaan: alleen al in deze eeuw zijn
er vele momenten aanwijsbaar, die
werden ervaren als crises, zoals dé we-
reld die nog niet had gekend. Nog is
de echo te horen van de befaamd ge
worden woorden, waarmee in 1935
Huizinga zijn boek In de schaduwen
van morgen aanving: *Wjj leven in een
bezeten wereld, m wij weten het. Het
zou voor niemand onverwacht komen,
als de waanzin eensklaps uitbrak m
een razernij, waaruit deze arme Euro
pese mensheid achterbleef in verstom
ping en verdwazing, de motoren nog
draaiende en de vlaggen nog wappe
rende, maar de geest geweken'.
Elke generatie heeft neiging om haar
specifieke spanningen er. ervarin
gen re beschouwen als hét grote kruis
punt in de geschiedenis. Toen meer
dan vijfhonderd jaar geleden de Tur
ken Constantinopel veroverden zagen
dat de toenmalige denkers van de
christelijke wereld als het vóórteken
van de Antichrist, de eindtijd was be
gonnen. Latere ervaringen hebben her.
mogelijk gemaakt deze periode anders
te duiden dan de geschrokken Euro
peanen toen in 1453 deden. Ook voor
de geschiedenis geldt het woord van
Paul us: "Nu zien wij nog door een spie
gel. als in raadselen, doch straks van
aangezicht tot aangezicht'. 'Een be
perkte exegese die de theologen ons
maar niet kwalijk moeten nemen iD::
alles neemt overigens niet weg dat de
bisschoppen gelijk hebben we her
halen dat nog eens met hun crisis-
constatering Maar we hoeven dis niet
te verabsoluteren: crises dat wil
zeggen: kruispunten tussen hoop en
'•'rees behoren bij het menselijk be-
Amerikaanse senaat heeft
een kort debat de benoe
ming van William Scranton tot ambas
sadeur bij de Verenigde Naties goed
gekeurd.