PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
MEEVALLER VAN
900 MILJOEN
VOOR BEGROTING
Engeland moet beslissen ov
actie in kwestie-Rhodesië
'er
Spanning rond
Sahara stijgt
Symposium 'De Delta, een alma mater?' bij
afscheid hoofd deltadienst ir. H. Ferguson
christelijk
voortgezet onderwijs
vandaag "m
de krant
Eén algemeen
staatsexamen vwo
'LESSEN UIT 2C
JAAR
DELTAPLAN'
Verkenningen van
%ill\ Brandt
00lwerkers
pag3)
j|9e jaargang no. 50
Zoterdog 28 februari 1976
Aanmelding
Zla da pagina's 26 an 27
DEN UYL: 'SYMPTOOM VAN VERDERE STABILISATIE'
Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De rijksbegroting voor 1976 blijkt bij nader inzien ruim 900 miljoen gulden gun
stiger uit te vallen dan was geraamd. Het totale begrotingstekort voor 1976 zal nu vermoedelijk
(3 miljard bedragen, tegen een eerder geraamd 'gat' van 5,7 miljard.
33 gunstige beeld wordt voorname-
veroorzaakt door een verminde-
~yi van de geschatte uitgaven met
M) miljoen en een meevallende belas-
azopbrengst van 100 miljoen. Pre-
-!er Dfn Uyl toonde zich vrijdag op
jija wekelijkse persconferentie vrij
«Ümistisch over deze ontwikkeling.
5e: beeld wijst erop dat de econo
me weer wat grond onder de voeten
jrijgt. Ik beschouw het als een symp-
vjom van verdere stabilisatie", aldus
Deaüyl- J
De daling van de uitgaven komt
,oor een groot deel voor rekening
rn het niet-uitgeven van begrotings
led in 1975 door de ministeries van
«Sshirisvesting (360 miljoen) en ver
ier en waterstaat (213 miljoen). De
bxere belasingen komen voorname-
Ïiï voor rekening van de inkomsten-
Vistiug (plus 100 miljoen) en de
yzoadere verbruiksbelasting op au-
n's, die 53 miljoen meer opbracht als
pD'.g van de hausse in de autoverko
pen eind vorig jaar.
In de ministerraad is de door de
IISCHE DIPLOMATIEKE
RESIDENTIE IN NEW YORK
NEW YORK (UPI) Een Russische
diplomalleke residentie in de Bronx,
ffii wijk in New York, is vrijdag
bachoten. De politie vond in de huurt
vntet gebouw een geweer.
Yesteidene kranten zijn opgebeld
door on vrouw die zei het 'gewapen-
(jf.'wdse verzet' te vertegenwoordi
pa. Ze eiste de verantwoordelijkheid
trorde 'aanslag' op. Ze dreigde dat
de» organisatie Russische diplomaten
s! ontvoeren als de autoriteiten in
Meskou het 15-jarige joodse meisje
Marina Tiemkin. geen toestemming
raven naar Israël te emigreren.
Nieuws uit Zeeland op de
ïa's 2, 5, 7, 9 en 11;
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 13;
Sport op pagina 25;
Radio en televisie op pagi
na 28;
Financieel nieuws op pagi
na 29.
En in de
'aterdagkrant
17: In de interview-serie 'In-
ter' vandaag een gesprek
van Ilans Hubregtse met
de bekende pianist-enter-
tertainer Baby den Toon
der-
Hoe vrij?
Po?. 19: In de rubriek 'Bewoon
de wereld' ditmaal de
vraag: Hoe vrij is de con
sument tegenover de re
clame'Stemmen uit de
Kerken': de Raad van
Kerken in Nederland
heelt een nieuw tijd
schrift, 'Saamhorig'; Kor
te Overdenking: Tentoon
stelling Van der Ven in
Middelburg.
Pag. 21: In de Drunense duinen is
een grootscheepse zoek
actie gaande naar een
massagraf van o.a- enke
le Zeeuwse verzetstrij
ders. Willem van Dam
ging er kijken: Hans War
ren bespreekt in zijn let
terkundige kroniek deze
week 'Vanonder de kope
ren ploert', een reisver-
haal van Hans Vervoort.
SchrMel
Pag. 23: 29e februari, de schrik-
t keidag; poppraet.
menbühl
Pag. 24: Ko Goeree, geen 'Zeeuw
se Ktienbilhl'; denkspor
ten.
KVP-fractie verlangde bezuinigingso
peratie vrijdag nog niet aan de orde
gekomen. Premier Den Uyl zei dat dit
DEN HAAG Dit jaar zal er geen
apart staatsexamen zijn voor gymna
sium en atheneum. In plaats daarvan
komt één algemeen staatsexamen
VWO (Voorbereidend Wetenscliappe-1
lijk Onderwijs).
De keuzevrijheid voor de examinandi
zal daardoor toenemen, want de kan-|
dictaten zullen worden geëxamineerd
in de Nederlandse taal en letterkunde
en in één moderne taal. Daarnaast
omvat het examen voor de kandida
ten die jonger zijn dan 21 jaar vijf.
en voor de kandidaten die 21 jaar en
ouder zijn vier keuzevakken.
later zal gebeuren. Naar zijn mening
heeft de KVP'er Van Amelsvoort de
afgelopen week aangegeven dat de i
operatie niet zo'n haast heeft door te j
verklaren dat er beter een goede dan
een slechte snelle nota zou kunnen
komen. De verlanglijstjes van de mi
nisters zijn intussen wel binnen, maar
daaraan moet men niet al te veel
waarde hechten, aldus de premier tij
dens zijn wekelijkse persconferen
tie.
Bij de algemene politieke beschouwin
gen kwam KVP-fractievoorzitter mr.
Andriessen met een motie waarin hij
het kabinet uitnodigde In februari met
de nodige ombuigingen op tafel te
komen-
SCHIPHOL: Op Schiphol arriveer
den vrijdagmorgen leden van de
Hammond-familie van de gelijk
namige TV-serie. Zij zijn in ons
land om zondag de carnavalsop
tocht in 'Kuussegat' oftewel Veg-
hel luister bij te zetten. 'Alaaf'
zeggen, v.l.n.r.: Brian, Jennifer,
Mary en David tonderen de car
navalsbestuursleden v. d. Velde (l)
en Vroomen, ''ie Bill flankeren.
LORD GREENHILL IN SALISBURY:
LONDEN De Britse speciale afgezant, Lord Greenhill, is na
twee dagen van besprekingen in de Rhodesische hoofdstad Sa
lisbury naar Londen terug gevlogen. Bij zijn vertrek verklaarde
Lord Greenhill dat de minister van buitenlandse zaken Callag-
han nu zal moeten beslissen of de Britse regering al dan niet
enige actie in de Rhodesische kwestie zal ondernemen.
De opdracht van lord Greenhill wasl
geweest om uit te zoeken in hoeverre
de Britse regering een rol zou kunnen
spelen in de onderhandelingen tussen
het Smith-regime en de zwarte meer-i
derheid. De Britten hadden zich tien
jaar geleden garant gesteld voor een'
zwart meerderheidsbestuur in het
land.
Lord Greenhill had twee ontmoetin
gen met premier Ian Smith en eenl
gesprek met de leider van de nationa-1
list-ische onderhandelingsdelegatie Jos
hua Nkomo. Ook sprak Greenhill met
vertegenwoordigers van de blanke za
kenwereld. Het enige wat de Britse
afgezant wilde loslaten was, dat hij
door Smith hoffelijk ontvangen was.
Nkomo verklaarde tegenover een ver
slaggever van de BBC, dat zijn volk
van de Britten eisten dat zij hun
beloften zouden waarmaken om R'no-
desië onafhankelijk te maken van de
blanke minderheid.
rach-
kopters boven de zwarte dorpen wer- ten. McCarthy heeft later zijn dienst-
den gevlogen als een soort waarschu- verband bij het Rhodesische leger op-
wlng dat de dorpelingen guerrillastrij- gezegd en is. via Johannesburg, naar
ders niet in hun dorp moeten toela- Londen gegaan.
Flexibel
Hoewel dit tot nu toe schipbreuk
geleden had, was dat geen reden,
aldus Nkomo, om zijn pogingen nu op
'te geven. Nkomo verklaarde ook na
afloop van zijn gesprek met Greenhill
dat de komst van de Britse afgezant
de gang van zaken op de constitutio
nele conferentie niet zou beinvloeden.
De volgende zitting van de conferentie
vindt maandag plaats.
Insiders in Salisbury menen dat het
feit dat premier Ian Smith de Britse
lord Greenhill heeft wilec. ontvangen,
een bewijs is voor de „grotere flexibi
liteit" die de Britse premier Wilson
van de Rhodesische premier Smith
heeft geëist.
Zonder die flexibiliteit willen de
Britten Smith niet helpen. Lord
Greenhill zal zijn regering moeten
vertellen of Smith nu al flexibel ge
noeg is.
Het is vijf jaar geleden dat een
Britse regering zich daadwerkelijk
met het Rhodesische probleem heeft
ingelaten. In deze periode hebben de
Britten in Rhodesië de officiële Britse
rol in de zaak min of meer op de
achtergrond gedrongen. Hun opinie
over de macht van de Britten om
enige rol vam betekenis te spelen is er
in die jaren dan ook niet groter op
geworden.
Volgens de Londense krant Daily
Mirror hebben Rhodesische militairen
in een dorp aan de grens met Mozam
bique zestig Afrikanen, onder wie
vrouwen en kinderen, doodgeschoten.
Een 22-jarige Brit. Tom McCarthy, die
gedwongen was aan de massaslach
ting mee te doen, heeft dit aan de
Londense krant verteld.
McCarthy zei dat zijn militaire een
heid naar het dorp was gegaan om
Rhodesische nationalisten, die daar
geld zouden ophalen, op te wachten-
Toen de nationalisten het dorp betra
den werden zij met automatische wa
pens en raketten bestookt. Behalve de
guerrillastrijders werden ook vrouwen
en kinderen getroffen.
POLISARIO ROEPT REPUBLIEK UIT
ADDIS ABEBA, RABAT (AFP,
RTR) Marokko en Maureta-
nië hebben vrijdagavond ge
dreigd zich uit de Organisatie
van Afrikaanse Eenheid OAE te
rug te trekken als het Polisario-
front (de onafhankelijkheidsbe
weging in voormalig Spaans-
Sahara), dat door Algerije wordt
gesteund, wordt toegelaten tot
de OAE.
Dit gebeurde precies een dag nadat de
raad van stamhoofden van de weste
lijke Sahara, de Jemaa. de formele
overdracht door Spanje van zijn voor
malige kolonie aan Marokko en Mau-
retanië goedkeurde. De Libische lei
der. kolonel Gaddafi, heeft verklaard
dat hij tegen 'de operatie van verbin
ding van de westelijk Sahara met
Marokko is omdat dit een annexatie-
operatie met geweld is". Hij deed dit
in een boodschap aan koning Hassan
van Marokko. Hij onderstreepte de
ernst van de situatie in de westelijke
Sahara en sprak zich uit voor zelfbe
schikking van de bevolking. De procla
matie van Polisario heeft in Marok
kaanse regeringskringen geen verras
sing gewekt- „Het verandert niets
de situatie in de Sahara, die door
Marokko in bezit is genomen- Als het
Polisario zijn naam wenst te verande
ren dan is dat alleen van belang voor
zijn beschermers", zo werd opge
merkt. In Madrid vreest men dat de
ruzie tussen Algerije, enerzijds en Ma
rokko en Mauret-anië anderzijds zich
tot een regelrechte oorlog om het
barre, maar fosfaatrijke, gebied zal
uitbreiden.
In de campagne in China tegen 'de
rechtse partijleiders' is voor het eerst
vice-premier Teng Hsiao-Ping met na
me genoemd.
DRIEHONDERD GASTEN IN MIDDELBURGSE SCHOUWBURG
MIDDELBURG „De Delta
werken zijn de afgelopen jaren
een permanente leerschool ge
worden. En die deltaschool
heeft haast ongekende mogelijk
heden om de wetenschap en
dan bepaald niet alleen het vak
van de civiel ingenieur een
flink stuk vooruit te brengen".
Rondom het afscheid van het
hoofd van de deltadienst, ir. H.
A. Ferguson (65) had rijkswa
terstaat vrijdag in de schouw
burg te Middelburg een sympo
sium georganiseerd, waarin de
lessen van 20 jaar deltawerken
op hun waarde werden onder
zocht voor de waterbouwkunde,
de waterloopkunde en de mi
lieukunde.
Zelf stelde lr. Ferguson in een toe
spraak voor een stampvolle zaal met
waterstaatsmensen, ecologen en milieu-
deskundigen de vraag aan de orde of
het deltagebied als hogeschool langza
merhand niet de wetenschappelijke
erenaam 'alma mater* (voedende moe
der) verdient.
Verschillende sprekers uit uiteenlopen
de hoeken van praktijkervaring met
het deltagebied (de milieudienst, de
waterloopkunde en de waterbouw)
hadden eerder op de dag een overzicht
gegeven van de grote voorraad aan
wetenschappelijk materiaal en aan ver
mogen om elkaar beter te leren begrij
pen en verstaan, die sinds de start van
de deltawerken ln zuidwest-Nederland
is opgebouwd.
Ferguson: - Een goed deel van onze er
varing is (nog) sterk persoonsgebon
den. Ze wordt ook in het persoonlijke
vlak overgedragen. Dat kon in het-
jongste verleden gebeuren doordat de
grote waterbouwkundige werken van
de laatste 50 jaar elkaar zo snel op
volgden: 1933 afsluiting Zuiderzee,
1945 inundatie Walcheren, 1953 de
ramp in zuidwest-Nederland en daarna
de deltawerken. Voor de Zuiderzee kon
geen persoonlijke aansluiting worden
gevonden met het eerste voorgaande
werk. waaruit lering kon worden ge
trokken: de afsluiting van het Sloe
in 1871. Misschien behoeven we na de
voltooiing van de deltawerken nietl
nog eens vijftig jaar te wachten op!
een volgend werk van vergelijkbaar!
formaat, zodat we de persoonlijke
know-how daarop nog zullen kunnen j
overdragen. De tijd zal het leren. Maar
laten we in ieder geval hopen, dat niet
weer een ramp daarvan de oorzaak zal
zijn. Misschien bestaat er in het bui
tenland eerder kans op dergelijke gro
te werken, zonder dat een ramp daar
toe de directe aanleiding behoeft te
zijn."
In zijn verhandeling trok ir. Ferguson
vergelijkingen tussen h»t Nederlandse
deltagebied en dat van delta's elders
ln de wereld: Ganges. Mississippi en
Nijl en de lagune van Venetië. Om
vervolgens deze conclusie te trekken:
„Men komt overal dezelfde ecologi
sche vraagstukken tegen alleen vaak
op veel grotere schaal en onder ongun
stiger klimatologische omstandigheden
Onze delta is in de loop der eeuwen
meer en meer gaan lijken op een keu
rig landschapspark waar de wilde ri
vieren die er vroeger doorheen stroom
den. geleidelijk worden in- en afge
damd en herschapen in vredige vijvers
of getijkommen. En dit hele systeem
wordt dan beheerst door een verfijnd
instrumentarium van sluizen, waarmee
men alles naar behoren kan regelen.
Maar dit lijkt gemakkelijker dan het
is. Naarmate men verder in een pro
bleem of problemencomplex duikt- die
nen zich nieuwe vraagstukken aan.
Krijgt men een instrumentarium in
handen waarmee men de loop der din
gen kan regelen en beïnvloeden, dan
schept dat ook grotere verplichtingen."
Eén van de verplichtingen van de 'del
taschool' zag ir. Ferguson daarom ook
in "het aanpassen van onze doelen aan
de nieuwe mogelijkheden en toepassin
gen, door die doelen telkens verder te
stellen en ook te verstellen. Gevoel en
verstand kunnen daarbij in botsing ko
men. In onze tijd lijkt het gevoel het
nogal eens van de ratio te winnen. Wij
lijken door een dergelijke golf anti-
rationalisme in strijdbaar verzet tegen
wat Tiet domme verstand' heeft ver
nield te worden gedragen.
Het is de vraag of zij spoedig tot een
rustiger waterstand zal wegebben. De
deltawerken blijken op 't onvoorzienst
ook zo'n golf te hebben opgewekt, en
Zie slot pagina 7 kolom 3) ir ferguson*
Een oud onderwerp, maar
het blijkt altijd weer ac
tueel: de verhouding tus
sen «raciaal <3em raten en
communisten. Onlang» werd
hot besproken tijdens de con
fort-mie van do Westeuropese
socialistische leiders tn bet Deense
Heisingörs on daar b>**k dat de me
ningen nogal verdeeld waren: in Frank
rijk on Italië wordt er mode op
grond van de politieke verhoudingen
in die landen aanzienlijk milder
over een samenwerking met commu
nisten gedacht dan bijvoorbeeld in
landen als Nederland cn WesvZXdte-
land. Toch is ook hier een zekere be
zinning aan de gang: vorig Jaar heeft
om één voorbeeld te noemen
And ré van der Louw een aantal op
merkingen gemaakt, waaruit de be
reidheid viel op te maken om althans
in bepaalde situaties met de commu
nisten te praten. In West-Duitsland in
het onderwerp op dit ogenblik uiterst
actueel omdat het daar een element
is in de komende verkiezingsstrijd. Hot
vormt thans ook onderdeel van do be
sprekingen die Willy Brandt dit week
einde met zijn Nederlandse geestver
wanten voert. Hij kwam gisteren op
Schiphol aan en bevestigde dal des»
kwestie op de agenda staat.
In West-Duitsland is deze kwestie
Wtily Brandt uit de hand gelopen.
Al enige tijd zinspeelden CDU-figu-
ren er op dat de Westduitse socialis
ten een radicale zwenking naar links
zouden willen maken en uiteraard vie<
daarbij het woord "Volksfront'. Om
dit woord even te verduidelijken: bet
ontstond ln de jaren dertig, toen de
Russische communisten mei 1934
opriepen tot een
bundeling van krach
ten in de strijd
gen het fascisme:
communisten en so
cialisten zouden een
'verenigd front' moeten vormen. in
Frankrijk leidde deze oproep tot een
samenwerking van óe communisten
onder Maurice Thorez met de socia
listen onder Léon Blum ln het Volks
front, een combinatie die bij de parle
mentsverkiezingen van mei 1936 niet
minder dan 387 van de 618 kamer» -
te Is behaalde. Ter rechterzijde werd
echter fel tegen deze samenwerking
geageerd: men betoogde daar dat via
het Volksfront nu ook de sociaal-demo
craten de richtlijnen uit Mo6kou moes
ten opvolgen. Een betoog dat nog al
tijd opgeld doet zodra bet woord
"Volksfront' valt. Willy Brandt wilde
begin dit jaar zijn belagers in cüt op
zicht een slag voor zijn: hij arrangeer
de een Interview in Der Spiegel om
zijn denkbeelden over de communisti
sche partijen duidelijk uiteen te zetten.
Daarmee zou hij zo meende hij
de Kritiek bij voorbaat de wind uit de
zeilen nemen.
Het pakte precies anders uit: ln
CDU-kringen noemde men het in
terview een 'geschenk uit de he
mel' en maakte men het onmiddellijk
tot object van politieke strijd- Dat was
niet helemaal fair maar wanneer
in een verkiezingstijd is de politiek da-
wel want Brandt had zich ln het
interview genuanceerd uitgelaten. Gis
teren bij zijn aankomst op Schiphol
herhaalde hij de hoofdzaken van ju jr.
uitspraak nog eens, zonder overigens
het Spiegel-interview ie noemen. De
kern van zijn betoog tijdens het. vraag
gesprek was destijds: ..Laten we niet
met oogkleppen oplopen: er is in eer.
aantal communistische partijen in
West-Europa een interessante ontwik
keling aan de gang. Met name in Italië
wenst de communistische partij reke
ning te houden met een meer-partijen-
staat". En hij waarschuwde voor een
socialistische houding die deze
thans minder dogmatisch optredende
partijen weer in het monolicsche
blok onder Moskou's leiding zou bren
gen. In eigen land West-Duitsland
lig: de verhouding echter totaal an
ders, betoogde hij: „Wij als SPD zullen
er alles aan doen om da communisten
zo klein mogelijk te houden". Met an
dere woorden: wij denken allerminst
aan een Volksfront.
Het gaat hier in feite om een tactiek,
gericht op een hoogst-actuele si
tuatie. Brandt noemde Italië, maar
hij denkt vermoedelijk eerder aan Por
tugal en Spanje. Met het oog op die
landen wil hij de verhoudingen met de
communisten in het zuidwesten van
Europa niet op de spits drijven en ze
ker wil hij zijn geestverwanten daar
ginds niet afvallen als zij menen zaken
te kunnen doen met de communisten.
Door een samenwerking tussen socia
listen en communisten kan wellicht het
meer-partijensysteem in de landen
daarginds worden gered, terwijl ze an
ders wellicht verwikkeld raken in een
burgeroorlog met als onvermijdelijk
resultaat een totalitair regime óf van
links óf van rechts. Een totalitaire
linkse staat zou dan wel eens een sa
telliet van Moskou kunnen worden
met als gevolg een sterke en dreigende
verandering in het Europese machts
evenwicht. In dit verband kan niet uit
het oog worden verloren dat de landen
waarom hes hier gaat één geografisch
blok vormen: Italië, Frankrijk, Spanje.
Portugal. In de geschiedenis van
machtsovernemingen door de commu
nisten hebben nabuurstaten altijd een
grote rol gespeeld. Alle landen die na
1917 communistisch zijn geworden,
grensden aan een communistische
staat. Er is één uitzondering: Cuba.
Maar daar is sprake van een nogal on
gewoon en vrijzinnig communisme.
Er is in dit spel nog een belangrijke
overweging aan de orde: de poli
tiek van Rusland wordt sterk door
Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
