De 'zorgelijke vraagtekens'
van dr. J. Tesink bij kwik-
en vinylchloride-uitstoot
„Kritisch zijn over effectieve
arbeid in fruitteeltbedrijf"
'Samenleving mag zich best mei
besluiten bedrijven bemoeien'
Realisering fase
twee Montedison
zal moeilijk zijn
NOG 'MARGES'
VOOR HAVEN
VLISSINGEN
IN SL0E
TESINK EN
DE NEERSLAG
Geval van lichte
kwikvergiftiging
bij koe in Sloe
De Staatsloterij
maakt geschiedenis Al 250jaar
6
v PROVINCIAL! ZIIUWSI COURANT
too
WOENSDAG 25 FEBRUARI 1976 L-
Het zal je lot maar wezen. Wat een klus zeg
Straks eerst maar eens zien dat ik een kop koffie zet
Tooh ben ik maar wat blij dat pa en ma ons gevraagd
hebben mee te spelen in die Staatsloterij Anders waren
we zeker niet zo gauw aan zo'n eindeloze nieuwe
keuken toegekomen Enne al die nieuwe apparaten
'VERONTRUST' DOOR STUDIE RECENTE PUBLICATIES
J. GOEDEGEBURE VOOR KRING ZEELAND EN WEST-NOORD-BRABANT VAN DE NEO TE KAPELLE:
'DICHTER PLANTEN
OVtKWEttN'
KAI'El,LIC ulcer of minder effe-
ciënl werken vcroor/aakt 25 procent
van de verseinden in Jiet nedrijisresul-
taai. Er is dus alle aanJeiuuig om
bijzonder kritiscli te zijn ten aanzien
van ilc vraag of de arbeid in het
bedrijf wel efficiënt wordt aange
wend. Temeer daar deze invloed door
de snelle stijging van de arbeidskos
ten elk jaar sterker wordt."
Dat steldé de heera. Goedegebure,
LEI-meaewenter gedetacneerd bij het
Proefstation voor de fruitteelt te Wil-
halmtnadorp, dinsdagavond voor de
Kring Zeeland en West-W ocuu-Brabant
van de Nederlandse fruittelers Orga
nisatie (NFOj, die in 'De Caisson' te
Kapelle een algemene ledenvergade
ring hield. Do heer Goadegeoure uield
er een inleiding met als titel: 'Econo
mische problemen op het fruitteeitoe-
drijf'.
Hij stond voornamelijk stil bij de
positie en de ontwikkeling van deze
bedrijfstak in. het algemeen en de
specifieke economische problematiek.
Dieper ging hij in op een aantal
onderwerpen, cue momenteel voor de
economie van de bedrijven van belang
zijn, zoals de rentabiliteit in de fruit
teelt en de spreiding die daarin op
treedt van bedrijf tot bedrijf, de kos
tenontwikkeling de plantensystemen
en investering voor de beplantingen
en tenslotte de rassenkeuze bij appe
len. Zijn inleiding lichtte de heer
Goedegebure toe met cijfers en tabel
len
,-AI in de jaren '67 en '68", aldus de
heer Goedegebure, '„waren de be
drijfsresultaten in belangrijke mate
aangepast als gevolg van de overpro
duce en nu (seizoen '75-'76) acht
jaar later, vragen we ons nog steeds
af whnneer deze crisis voorbij zal
zijn." De ontwikeling van de bedrijfs
resultaten demonstreerde hij met een
tabel, waarin opgenomen het gemid
delde bedrijfsresultaat van 44 fruit-
teeltbedrijven. Daaruit concludeerdei
hij dat gemiddeld gezien de situatie is]
verbeterd: na een periode van con
stant negatieve cijfers (1968 tot- en
met 1971) kwam men terecht in een
periode waarin jaren met positieve
uitkomsten (1972 en 1974) zich met
negatieve jaren (73 en *75) afwissel
den. Bij een diepgaand onderzoek
naar de verschillen tussen de bedrij
ven was een 5-tal factoren op de
voorgrond getreden: niveau van de
arbeidskosten per ha, de kg-opbrengst
per ha. de beórijfsgrootte, het sorti
ment en de afzetmethode (tijdstip).
Daaruit bleek dat- de arbeidskosten,
kg-opbrengst en bedrijfsgrootte stuk
voor stuk voor een belangrijk deel
van de spreiding in bedrijfsrsultaat
verantwoordelijk te zijn.
Ten aanzien van het aspect van
kostenontwikkeling kwam de heer
Goedegebure met de constatering .dat.
in vergelijking met 10 jaar geleden de
produktie is toegenomen bij duidelijk
minder arbeidsuren. Over het effect
van de rationalisatie zei hij dat
duidelijk is gedemonstreerd in de ar
beidskosten. In die tien jaar tijd gin
gen deze kosten omhoog van ƒ6,18
naar 14,50 per 100 kg. „Was de
rationalisatie niet opgetreden dan zou
den de arbeidskosten nu ongeveer het
dubbele, ƒ29.- bedragen", aldus de
heer Goedegebure.
Volgens hem zal een van de grootste
problemen voor de komende jaren de
kostenontwikkeling zijn Knelpunten
die daarbij dan naar voren zullen
komen zijn de rente- en afschrijvings
kosten en de arbeidskosten. De stij
ging van de rente- en afschrijvingskos
ten die in de laatste jaren zijn opge
treden worden aldus de heer Goe
degebure van 2 kanten veroor
zaakt: enerzijds, de hogere rentestand
en hogere afschrijvingspercentages
doordat de levensduur van de produc
tiemiddelen korter is geworden, aan
de andere kant is een enorme stijging
opgetreden van het geïnvesteerde ver
mogen.
Waf. betreft de plantensystemen merk
te de heer Goedegebure op dat dich
ter planten in de meeste gevallen
moet worden overwogen. „De ten
dens naar meer bomen per ha, die al
tientallen jaren in de fruitteelt aanwe
zig is. zal naar mijn mening ook in de
toekomst doorgaan." Over de keuze
van de rassen hield hij de grote
schare aanwezigen voor, dat qua
kg-opbrengst de Golden op de eerrste
plaats zetelt met 39 ton per ha. De
Tydeman komt op de laatste plaats
met 20 ton per ha. Daartussen zetelen
de James Grieve (33,5), Goudreinette
(33), Winston (32), Cox Orange (27)
en Benoni (24). Met behulp van de
gemiddelde veilingprijs de geldelijke
opbrengst, berekend per ha, die uiteen
loopt van 62 cent voor de Benoni tot
34 cent voor de James Grieeve, treden
meteen verschillen op. Niet de Golden
komt clan op de eerste plaats maar
de Winston. Achtereenvolgens komen
Benoni, Golden, Goudreinette en Ja
mes Grieve Hoewel er uiteraard van
bedrijf tot bedrijf verschillen kunnen
zijn. kan worden geconcludeerd aldus
de heer Goedegebure, dat de laatste
jaren de zomerrassen gemiddeld meer
rendabel zijn. ..Een en ander betekent
dat. naast rassen als Goudreinette, Cox
en Golden, die zonder meer hoofdras
sen moeten blijven, de aanplant van
andere rassen niet moet worden ver
geten. We kunnen dan ook denken aan
rassen als Karmijn, Disvoery of ande
re."
Aan het begin van de vergadering
werden Jaarverslagen en de rekening
over '75 en begroting "76 aangenomen.
Als lid in het bestuur werd gekozen
de heer I. Luteijn (afdeling Walche
ren). De heer J. A. Musters werd
herbenoemd als lid van het hoofdbe
stuur, Op uitvoerige wijze werd ver
der afscheid genomen van de heer M
J. Goud, die zich niet meer voor de
functie van voorzitter herkiesbaar
stelde.
NKV-VOORZIÏTER W. SPIl OP RAYONBIJEENKOMST IN TERNEIJZEN:
ONDERNEMINGEN
ZIJN NIET LANGER
MEER 'EILANDJES'
TERNEUZEN „Ondernemingen rijn
geen eilandjes meer. ze functioneren
niet autonoom maar in de samenle
ving. Ze zullen bij hun besluiten dan
ook rekening moeten houden met de
effecten die ze op die samenleving
hebben. Daarbij denk ik met name
aan investeringen die te maken heb
ben met de werkgelegenheid en het
milieu. De samenleving heeft het vol
ste recht om zich met de ondernemin
gen en hun investeringen ie bemoeien.
We zitten met een verpest milieu-,
met geluidshinder en met een groot
werkgelegenheidsprobleem. Het blijkt
wel dat de besluiten van dé afzonder
lijke ondernemingen niet tot de resul
taten leiden die we zouden wensen."
Dit zei dinsdagavond NKV-voorzitter
W. Spit op een regionale NKV-bijeen-
komst in hotel "Rotterdam' in Terneu-
zen Hij lichtte daar het ontwerp
programma "Visie ter visie' van zijn
vakverbond door. Volgens de heer
Spits streeft het NKV naar een gede
mocratiseerde samenleving van gelij
kwaardige mensen, die in alles gelijke
kansen moéten krijgen.
Hij wees erop, dat Nederland de ko
mende jaren voor moeilijke proble
men staat, omdat nu het verdelings
vraagstuk aan de orde is. Ook de
vakbeweging zal daarin een keuze
moeten doen.
„Moeten we denken aan de zwakkeren!
in de samenleving, hun voorzieningen]
op een redelijk niveau veilig stellen, i
of moeten we in de eerste plaats
letten op het loonzakje van de men-j
sen d:e werken, waarbij de sociale j
voorzieningen achteraan bungelen? De
vakbeweging zegt: we hebben ons in
de eerste plaats iets aan te trekken'
van de sociaal zwakkeren. Als er geof-
ferd moet worden zal dat zo is ons
principe dienen te gebeuren door
de mensen die de sterkste schouders
hebben." betoogde hij.
ondernemingsraad er in de. eerste
plaats moet zijn voor de werknemers
Pas als zij in onderling overleg him
oordeel hebben bepaald, kan er op
directieniveau worden gepraat. Naar
het oordeel van het NKV zijn de
ondernemers verantwoording schuldig
aan hun personeel. Er zullen behoor
lijke verslaggeving en overteg moeten
zijn.
Politiek
Invloed
De heer Spit herinnerde eraan, dat de
vakbeweging in ons land zich altijd
op het standpunt heeft gesteld dat
haar verantwoordelijkheid niet mocht
ophouden bij de bedrijven, maar dat
ze te maken had met alle maatschap
pelijke vraagstukken.
,.De vakbeweging zal indeze maat
schappij moeten proberen om demo
cratische kanalen open te leggen, in
vloed uit te oefenen op de samenle
ving. De leden zullen zich als volwas
sen. verantwoordelijke mensen in die
samenleving moeten bewegen, dat zijn
ze aan zichzelf en de maatschaphij
verplicht,", zei hij.
Ten aanzien van de democratisering
van het bedrijfsleven stelde de heer
Spit zich op het standpunt, dat de
De NKV-voorzitter stelde dinsdaga
vond nadrukkelijk, de vakbeweging te
beschouwen als een "politiek instru
ment', dat de overheid onder druk
mag zetten, wanneer ze vindt dat het
om de belangen van de werknemers
gaat.
„We houden ons niet bezig met partij
politiek. de politieke partijen moeten
maar voor zichzelf opkomen. Wél ge
ven we ons oordeel over het rege
ringsbeleid en maken we duidelijk
welk beleid ons wel of niet aanstaat-
Dat geeft een indicatie naar welke
regeringscombinatie onze symathie
uitgaat. Die volgen we_ echter zeker
niet slaafs. Ais er kritiek te leveren
valt zullen we dat ook doen."
De vergadering in Terneuzen was één
van de 28 bijeenkomsten over 'visie
ter visie' die het NKV in het land
houdt Het is de bedoeling dat de
discussie over het ontwerp-program-
ma eind dit of begin volgend y.jaar
uitmondt in een definitieve versie.
VLISSINGEN Directeur ir. A- Adri
aansens van de PPD in Zeeland heeft
dinsdagavond op een voorlichtingsa
vond over Montedison van de WD-
afdeling Vlissingen laten weten, dat er
"nog marges zitten' in de mogelijkhe
den voor uitbreiding van de NV Ha
ven van Vlissingen in het Sloegebied.
Zoals bekend leeft bij de haven de
vrees, dat de tweede fase van Monte
dison de activiteiten van de NV Ha
ven zal beperken
Hij betoogde, dat Borsele en Vlissin
gen elk hun gebied in het Sloe plano
logisch aan het bekijken zijn- Borsele
moet binnen een jaar met een nieuw
bestemmingsplan komen en ook Vlis
singen is bezig aan een aanvullend
bestemmingsplan voor een gedeelte
van het. terrein, waar nu onder meer
de tweede fase van Montedison is
gesitueerd.
Hij zei, dat de htven 'ook te verschui
ven is'. Naar zijn mening is over de
preciese situering overleg tussen de
haven en Montedison gewenst- Hij
dacht aan uitbreidingsmogelijkheden
voor de haven in de richting van de
Bijleveldhaven: ..Ik zie daar liever
overslagactiviteiten dan Montedison."
zo zei hij in antwoord op vragen uit
de zaal na^r de mogelijkheden van de
NV Haven, „wier activiteiten voor
Vlissingen bijzonder belangrijk zijn,"
zoals het werd geformuleerd.
(Slot oan pagina 1
lange termijn. De koeien zijn allang
geslacht voor de afwijkingen zichtbaar
worden". Anders ligt dat bij de kwik-
neerslag. Tesink.Een mens kan ge
lukkig wel wat kwik verdragen. Maar
de grens, die voor runderen geldt, is
0.03 ppm in hel voedsel per kilo ge
droogde stof. Dat moet je eens
vergelijken met fluor. Je kunt een
koe een jaar lang 30 ppm fluor
geven zonder dat er werkelijk schade
lijke gevolgen optreden. Maar voor
kwik geldt 0,03 ppm. Dat is duizend
keer minder. Je eisen zullen dus bij
zonder streng moeten zijn, er zal met
grote voorzichtigheid moeten worden
gekeken naar de kwikneerslag. Je mag
hopen, dat de fabrieken een proces
techniek vinden, waarbij kwik niet
meer nodig is. Als vee meer dan 0,03
ppm kwik heeft dan zeg ik: de land
bouw kan dat niet hebben. NNiet al
leen vanwege de runderen, ook omdat
er in de omgeving nog mensen met
volkstuintjes wonen voor wie die grens
ook geldt"
Tesink Mijn bezwaar tegen het rap
port van de werkgroep is, dat het niet
nader op een aantal gevaren ingaat.
Dan krijg .ie T-r-r^nvertalen. Het
gaat er mij niet crr> een staat van
alarm op te roepen. Maar men moet
zich wel goed reaVseren wat rr-n wel
en niet We te over vinylchloride bïj-
VOQEhefiJd."
Antiek gestolen
IR. W. DE BEUL IN VLISSINGEN
KLOETINGE In het Jachthuis in
Kloetinge is het afgelopen weekeinde
ingebroken. Er werden twintig antie
ke stoelen, twee antieke tafels en één
aihtièkë kast gestolen. Dé daders zijn
hét Jachthuis binnengekomen door een
'raam open te schuiven.
IN VERBAND MET
STRENGE EISEN
KWIK-UITSTOOT
VLISSINGEN Naar de mening van
lr. W. de Beijl lid van provinciale
waterstaat in Zeeland zal het voor
Montedison bij vestiging in het Sloe
als gevolg van de kwikuitstoot "bijzon
der moeilijk zijn de tweede fase te
realiseren'. In die fase valt onder
meer de produktie van polyvinylchlo-
ride. Op een voorlichtingsbijeenkomst
van de WD in Vlissingen vijfen
twintig bezoekers betoogde hij: „De
eisen zullen bijzonder zwaar zijn. Men
verwacht dat ook weL De technische
ontwikkeling staat echter ook niet stil
en liet zou pas over een aantal jaren
spelen. Er was bij ons echter de
indruk, dat men bereid was en ook de
technologische kennis had om aan de
eisen te voldoen. Maar ze waren er
wel vager over dan over de eisen voor
de eerste fase.
De heer De Beijl en ir. A. Adriaansens
directeur van de PPD in Zeeland
betoogden als 'deskundigen' tijdens
de vergadering onder meer, dat het
een voordeel is. dat in dit geval zowel
de overheid als het bedrijf van elkaar
weten wat ze willen, nu er uitvoerig
over allerlei (milieu)zaken is gepraat
nog voor er grond is gekocht. Daarbij
memoreerde ir. De Beijl, dat het in
feite al een 'milieu-offer* is, dat Mon
tedison vanwege de afstand tot de
kern Nieuwdorp niet één terrein mag
kopen, maar het bedrijf op twee ter
reinen moet opsplitsen.
De heer De Beijl onderstreepte, dat ei
voor een aantal verontreinigende stof
fen wordt gewerkt met toelaatbare
grenswaarden en dat er nog geen
wettelijke normen zijn gesteld- „Als je
de normen wettelijk vastlegt, kun te
er niet omheen, maar je kunt nu de
grens zo laar mogelijk houden en ook
proberen te bekijken wat er nog bene
den die grens kan worden gedaan. Hij
betoogde, dat de milieu-eisen moeten
zitten tussen 'geen aantoonbare ecolo
gische gevolgen' en 'geen schade toe
brengen aan de menselijke gezond
heid'.
Doo-lrekken
Ir. Adriaansens hield de bezoekers van
de vergadering in een toelichting op
Zeeman te water:
ter observatie
in ziekenhuis
VLISSINGEN - Dinsdagavond is een
on-toron/in von b-' mofo"c,',hin 'Mo"s-
su' (7594 brl) uit Ivoorkust te water
De man klaagde over pijn in zijn rug
en 7 :r> 1>'—Hi.i Is '"r "ml' »o
overgebracht naar het Bethesda-Sint
Josephziekenhuis te Vlissingen, waar
hij ter observatie is opgenomen.
De zeeman. J. K. viel omstreeks 19 40
uur dinsdagavond van de "Moossu' in
pot water vpu rte hin-enhoven re
Vlissingen. Dat gebeurde toen de man
bezig was de loopplank naar binnen
te halen.
de planologische aspecten van de
komst van Montedison voor, dat Zee- 1
land in het begin blij was met Indus,
trievestigingen in het Sloe. „De lijn,
die toén op papier stond, moest daar.
door wel worden doorgetrokken," zo
zei hij. „Als er een bestemmingsplan
ügt en een bedrijf voldoet aan de
(bouw)eisen, kan een bouwvergunning
niet worden geweigerd."
De WD-statenleden C. van der Meij-
den en mevrouw E. Maris-Koster ga
ven een nadere toelichting op de
standpunten, die zij ten aanzien van I
respectievelijk de economische en de
milieutechnische aspecten in de staten
naar voren hebben gebracht. Daarbij
onderstreepte mevrouw Maris, da)
kwik en vinylchloride de stoffen zijn, i
die de meeste zorgen geven- Zij liet
weten, dat er onderzoek wordt gedaan I
om het gebruik van kwik te vervan-
gen door plastics. De onderzoekingen I
naar schadelijke effecten van vinyl-
chloride hebben er toe geleid zo
hield zij de bezoekers voor dat da
normen voor uitstoot de laatste paar
jaar drastisch omlaag zijn gegaan. Zij
verklaarde, dat Montedison maximale
concentratie tot 5 deeltjes vinylchlori
de op een miljoen deeltjes lucht terug
kan brengen en dat het bedrijf zdch
volgens de verklaringen kan houden
aan de norm van 1 ppm. „We moeten
zorgen, drt de mensen zo min moge
lijk worden blootgesteld aan deze
stof", vond zij.
Tijdens de discussie liet de heer Adri
aansens nog weten, dat bij de vests
gingen in het Sloe tot nu toe zestig
procent Zeeuwen en veertig procen)
mensen van buiten de provincie war-
ken. Hij had met de heer De Beijl en
de heer Wisse van provinciale water- i
staat niet de indruk
dat Montedison veel buitenlandse
werknemers zal aantrekken.
GOES In Zeeland is recente-
lijk in het Sloegebied een geval
van lichte kwikvergiftihging bij
vee waargenomen. De gezond-
heidsdienst voor dieren in Goes
heeft een onderzoek ingesteld;
waaruit bleek, dat in het aan een
van de koeien versterkte hooi
een hoeveelheid kwik bleek te
zitten ven 0,13 ppm. Toegestane j
concentratie zonder schadelijke
werking is 0,03 ppm, aldus direc- I
teur dr- J. Tesink van de gezond- I
heidsdienst.
De eigenaar dacht aanvankelijk
aan een te hoge fluoropname,
Tesink: „De voedselanalyses we
zen uit, dat dit vermoeden niet I
steekhoudend was. Het bleek, dat
de eigenaar ook hooi van elders 1
had aangevoerd". Hij verklaarde
desgevraagd, dat het hooi waarin
ie kwikconcentratie zich voor- i
deed niet uit het Sloegebied af
komstig was.
'VOORZICHTIGHEID
ZEKER GEBODEN'
GOES Nadat de gezondheids
dienst voor dieren in Zeeland
zich ongeveer tien jaar geleden
intensief heeft beziggehouden met
de uitstoot van fluor en de gevol
gen daarvan voor het omringende
landbouwgebied, is directeur dr.
J. Tesink de laatste tijd in enkele
andere problemen gedoken. De
vragen namelijk rond de te ver
wachten uitstoot van vinylchlori
de en kwik als Hoechst een poly-
vinylchlotide-fabriek zal bonwen
en als Montedison zich in het
Sloe zal vestigen. Zijn bevindin
gen bij het doornemen van een
aantal recente publikatïes over
deze onderwerpen hebben dr. J.
Tesink nogal 'verontrust' en heb
ben aanleiding gegeven tot een
aantal "zorgelijke vragen'.
Tesink zet aan de hand van de
in 1975 gepubliceerde artikelen
van dr. J- J. Kok uit Arnhem en
prof. R. L. Zielhuis uit Amster
dam uiteen, dat polyvinylohlo-
ride met name sinds de tweede
wereldoorlog een veel gebruikt
produkt is, als vervanger van
rubber,, die tussen 1940 en. 1945
schaars werd. Hij zet het produk-
tieproces uiteen: om vinylchlori
de te maken, is chloor nodig. Dat
wordt gemaakt doorin een op
lossing van keukenzout stroom te
geleiden. Daarbij wordt het arnal-
gaan-proces toegepast waarbij
kwikkathoden worden gebruikt.
(Chloor-alkali-elektrolyse)Vanuit
de elektrolyse-cellen komen gerin
ge hoeveelheden kwik in de at
mosfeer. Het vrijkomende chloor
wordt gebruikt om vinylchloride
te maken.
Vanaf 1957 aldus Tesink
zijn publikaties versohenen, waar
in wordt gemeld, dat bij mensen
die langere tijd in een vinylchlo
ride fabriek werkten, huid veran
deringen, botveranderingen, milt
vergroting, lever- en longafwijkin
gen kunnen optreden. In 1973
heeft, een Duitser (Jühe) deze
verschijnselen samengevat als "Vi-
nylchloride-Krankheit'. In datzelf
de jaar stelden arbeidsgeneeskun-
digen van de Goodrich-fabrieken
;n da VS een biizondér soort lever
kanker vast bij twee mensen
die als reactor-schoonmakers in-
intensïef contect badden gehad mrt
wordt gezegd, dat, het. "vrijwel
zeker is, dat vinylchloride als een
kankerverwekkende slof móet
worden beschouwd. „Dat vind
ik." zegt Tesink "nogal verontrus
tende uitspraken Dan is een
voorzichtig vestigingsbeleid gebo
den en moet men zeer strenge
normen hanteren." In dit opzicht
betoogt hij, dat de Nederlandse
normen tot 1974 één deeltje vi
nylchloride toestond op een mil
joen delen lucht, 1 ppm of lager,
terwijl een maximale concentra
tie van 10 ppm werd toegestaan.
Bij hogere concentraties moet
men maskers dragen. Op het
ogenblik is de maximale concen
tratie 5 ppm, terwijl in Amerika
met ingang van 1976 een maxima
le toelaatbaaitieid van 1 ppm
geldt. Bij grotere concentraties
zijn maskers en beschermende
kleding verplicht.
KWIK
Dan is er de mogelijkheid van
kwikuitstoot bij de produktie van
polyvinylchloride. Kwik zegt
Tesink is voor zover nu be
kend een het levende organisme
vijandige stof. Het lichaam kan
met kwik niets doen. Kwik komt
alleen op sommige plaatsen van
de aarde Spanje, Roemenië.
Rusland in zodanige hoeveelhe
den voor. dat het gewonnen kan
worden. Het normale kwikgehalte
van de bodem ligt op 0,01 tot
0,0.9 gram per ton grond. In op
pervlaktewater is het ongeveer
0,00003 milligram per liter, in
regenwater 0,00005 milligram per
liter „Het is dus vrijwel te ver
waarlozen," aldus Tesink.
Toepassing vindt kwik onder
meer in de pulp- en papierindus
trie, in de kledingindustrie en tot
voor kort het is nu verboden
als ontsmettingsmiddel bij het
doden van schimmels in zaaiza
den in de landbouw.. Pure kwik
aldus Tesink is als zodanig
niet gevaarlijk voor de mens.
Men moet onderscheid maken in
anorganische kwik (kwikchloride
kwik-sulfaat) en organische kwik-
verb'ndingen (met name methyl-
kwik). Runderen en schapen zijn
zegt Tesink bijzonder ge
voelig voor anorganische kwik
verbindingen. De organische
kwikve-bindincpn en met name
^nethylkwik hebben een 'uiterma
te hoge giftigheid' voor het men
selijk en dierlijk organisme-
MINIM AT A-ZIEKTE
Hij wijst erop, dat tussen 1956
en 1966 in Japan aan de zoge
naamde Minimata-ziekte ongeveer
tweehonderd mensen stierven en
een veelvoud is gaan lijden aan
een chronische kwikvergiftiging,
die werd veroorzaakt door het
methyl-kwik. Tesink haalt in dit
verband op. dat de oorzaak was,
dat fabrieken anorganische kwik-
verbindingen in de Minimata-baai
loosden. Dit anorganische kwik
werd aldus Tesink door
bacteriën en schimmels omgezet
in methyl-kwik. De vissen en
schaaldieren aten het plankton
dat met dit methyl-kwik beladen
was, waarna dit werd' opgeslagen
in deze vissen en schaaldieren
De mensen, die ze aten. kregen
zo methyl-kwik in htm lichaam
met alle gevolgen van dien. Kwik
zegt Tesink vergiftigt het
centraal zenuwstelsel, doordat
het zich daarin ophoopt. Voorts
is vastgesteld, dat, het kwik een
mutageen effect heeft: de dragers
ran erfelijke eigenschappen gaan
breuken vertonen, waardoor de
nakomelingen (wat) afwijkend
kunnen zijn. Het kwik kan bij
zonder gemakkelijk overgaan in
de ongeboren vrucht.
Tesink refereert eraan, dat het
TNO Delft in 1971 een uitvoerig
rapport heeft gepubliceerd over
milieuverontreiniging bij kwik en
kwikverbindingen. En in 1973 een
onderzoek inzake de methylering
van kwik in 't natuurlijke milieu,
waaruit is gebleken, dat, omzeiling
van anorganische kwik .in methyl-
kwik door bacteriën en schim
mels plaatsvindt zowel in een
zuurstofarme als een zuurstofrij
ke omgeving. Tesink: „Dat bete
kent, dat wanneer anorganische
kwikverbindin°en afkomstig uit.
fabrieken op de omgeving neers
laan het niet denkbeeldig is. dat
ter plaatse zeer giftige methyl-
kwik wordt gevormd.
Tesink: „We mogen bij de kwik
uitstoot dan ook wel zeer grote
voorzichtigheid in acht nemen.
En we mogen hopen, dat de fa
brieken procédés ontwikkelen,
waardoor er geen kwik meer no
dig is bi.i de produktie van vi-
nvtehteride
vinylchloride. De stand van zaken
aldus Tesink is zo, dat eind
1975 in totaal 28 gevallen zijn
beschreven van personen met de
ze leverkanker.
LANGDURIG
Tesink: „Het beeld van de vi-
nylchloride-ziekte ontwikkelt zich
bijzonder langzaam, et duurt ja
ren voor de afwijkingen vastge
steld kunnen worden." En, in ant
woord op een vraag na3r een
OR. TESINK
recente samenvatting van een on
derzoek naar vinylchloride in Ne
derland: „liet kan zijn, dat bij
mensen, die tien jaar in een vi-
nylchloridefabriek werken tijdens
een onderzoek niets blijkt. Men
moet met dé mogelijkheid reke
ning houden, dat afwijkingen pas
op zeer lange termijn zichtbaar
zi,jn. Een feit is, dat men nog
geen inzicht heeft in de wijze
waarop de blootstelling aan vi
nylchloride aanleiding kan geven
tot het optreden van de vinyl-
chloride-ziekte en tumorvorming.
De hoeveelheid van de concentra
tie is niet bekend."
In dit verband wijst hij ook op
een van de conclusies in het in
het Tijdschrift voor de sociale
geneeskunde gepubliceerde artike
len van dr. J. J. Kolk, waarin
ADVERTENTIE
Trouwens zo'n kans kunt n ook krijgen.
Gewoon meespelen in de Staatsloterij Alleen,
of met. een paar. De loten kosten 25,- per stuk,
'n vijfje 5,-. U koopt ze bij de Staatsloterijkantoren,
waarvan u de adressen in de beroepengids vindt.
Vanaf elke le maandag in de maand kunt u er
terecht, 10 dagen lang.
Gemiddeld 4 op de 10 lóten zijn prijs Dat is een
kans van 1 op 2i op zo'n 800 000 prijzen van f 10,- tot
f 500 000,-. Iedere maand. Per lot speelt u 3 trekkingen
mee De uitslagen komen op de tv en in de kranten.
Uitbetalingen na de derde trekking.
Postrekeninghoudere kunnen, wanneer hen dat
beter schikt, héle loteD per giro bestellen door storting
op postrekening 5151 tn v de Collecteur Direktie
Staatsloterij, Den Haag Na overmaking van ƒ25,-
[of een veelvoud daarvan) ontvangt u enkele dagen
voor de le trekking uw lotnummer(s).
AIk uw overschrijving voor het eind van de
maand binnen is, speelt u de volgende maand al mee
Ook kunt o de Staatsloterij machtigen eens per maand
of tweemaandelijks een be.paald bedrag te
laten afschrijven. Incassomachtigmgen
en alle inliohtingen:
070 - 653955.
