De 'zorgelijke vraagtekens'
van dr. J. Tesink bij kwik-
en vinylchloride-uitstoot
„Kritisch zijn over effectieve
arbeid in fruitteeltbedrijf"
'Samenleving mag zich best mei
besluiten bedrijven bemoeien'
Realisering fase
twee Montedison
zal moeilijk zijn
De Staatsloterij
maakt geschiedenis Al 250jaar
NOG 'MARGES'
VOOR HAVEN
VLISSINGEN
IN SLOE
TESINKEN
DE NEERSLAG
Geval van lichte
kwikvergiftiging
)ij koe in Sloe
6
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WOENSDAG 25 FEBRUARI 1076 L
tFO
J. SOEDECEBURE VOOR KRING ZEELAND EN WEST-NOORD-BRABANT VAN DE NFO TE KAPELLE:
NKV-VOORZITTER W. SPll OP RAYONBIJEENKOMST IN TERNEUZEN:
(ADVERTENTIE)
IR. W. DE BEUL IN VLISSINGEN
'DICHTER PLANTEN
OVERWEGEN'
KAPELLE „Meer of minder effe-
ciënt werken veroorzaakt 25 procent
van «Ie verschillen in het bedrijtsresul-
taat. Er is dus alle aanleiding om
bijzonder kritisch te zijn ten aanzien
van de- vraag ol' de arbeid In hel
bedrijf wel efficient wordt aange
wend. Temeer daar deze invloed dooi
de snelle stijging van de arbeidskos
ten elk jaar sterker wordt."
Dat stelde de heerj. Goedegebure,
LEI-medewerker gedetacheerd bij het
Proefstation voor de fruitteelt te Wil-
helminadorp. dinsdagavond voor de
Kring Zeeland en West-Noord-Brabant
van de Nederlandse Fruittelers Orga
nisatie (NFO), die in 'De Caisson' te
Kapelle een algemene ledenvergade
ring hield. De heer Goedegebure nield
er een inleiding met als titel: 'Econo
mische problemen op het fruitteeltbe
drijf'.
Hij stond voornamelijk stil bij de
positie en de ontwikkeling van deze
bedrijfstak in liet algemeen en de
specifieke economische problematiek.
Dieper ging hij in op een aantal
onderwerpen, die momenteel voor de
economie van de bedrijven van belang
zijn. zoals de rentabiliteit in de fruit
teelt, en de spreiding die daarin op
treedt van bedrijf tot bedrijf, de kos
tenontwikkeling de plantensystemen
en investering voor de beplantingen
en tenslotte de rassenkeuze bij appe
len. Zijn inleiding lichtte de heer
Goedegebure toe met cijfers en tabel
len
„Al in de Jaren '67 en '68", aldus de
heer Goedegebure, '..waren de be
drijfsresultaten in belangrijke mate
aangepast als gevolg van de overpro
duce en nu (seizoen '75-'76) acht
jaar later, vragen we ons nog steeds
af wanneer deze crisis voorbij zal
zijn." De ontwikeling van de bedrijfs
resultaten demonstreerde hij met een
tabel, waarin opgenomen het gemid
delde bedrijfsresultaat van 44 fruit-
teeltbedrijven Daaruit concludeerde
hij dat gemiddeld gezien de situatie is
verbeterd: na een periode van con
stant negatieve cijfers (1968 tot en
met 1971) kwam men terecht in een
periode waarin jaren met positieve
uitkomsten (1972 en 1974) zich met
negatieve jaren C73 en *75) afwissel
den. Bij een diepgaand onderzoek
naar de verschillen tussen de bedrij
ven was een 5-tal factoren op de
voorgrond getreden: niveau van de
arbeidskosten per ha. de kg-opbrengst
per ha. de beórijfsgroot.te, het sorti
ment en de afzetmethode (tijdstip).
Daaruit bleek dat de arbeidskosten,
kg-opbrengst en bedrijfsgrootte stuk
voor stuk voor een belangrijk deel
van de spreiding in bedrijfsrsultaat
verantwoordelijk te zijn.
Ten aanzien van her- aspect van de
kostenontwikkeling kwam de heer
Goedegebure met de constatering dat
in vergelijking met 10 jaar geleden de
produktie is toegenomen bij duidelijk
minder arbeidsuren. Over het effect
van de rationalisatie zei hij dat deze
VLISSINGEN Directeur ir. A- Adri-
aanseus van de PPD in Zeeland heeft
dinsdagavond op een voorlichtingsa
vond over Montedison van de Wit
afdeling Vlissingen laten weten, dat er
*nog marges zitten' in de mogelijkhe
den voor uitbreiding van de NV Ha
ven van Vlissingen in het Sloegebied.
Zoals bekend leeft bij de haven de
vrees, dat de tweede fase van Monte
dison de activiteiten van de NV Ha
ven zal beperken
Hij betoogde, dat Borsele en Vlissin
gen elk hun gebied in het Sloe plano
logisch aan het bekijken zijn. Borsele
moet binnen een jaar met een nieuw
bestemmingsplan komen en ook Vlis
singen is bezig aan een aanvullend
bestemmingsplan voor een gedeelte
van het terrein, waar nu onder meer
de tweede fase van Montedison is
gesitueerd.
Hij zei. dat de haven 'ook te verschui
ven is'. Naar zijn mening is over de
preciese situering overleg tussen de
haven en Montedison gewenst. Hij
dacht aan uitbreidingsmogelijkheden
voor de haven in de richting van de
Bijleveldhaven: ..Fx zie daar liever
overslagactiviteiten dan Montedison."
bo zei hij in antwoord op vragen uit
de zaal na^r de mogelijkheden van de
NV Haven. ..wier activiteiten voor
Vlissingen bijzonder belangrijk zijn,"
zoals het werd geformuleerd.
Slot oan pagina 1
lange termijn. De koeien zijn allang
geslacht, voor de afwijkingen zichtbaar
worden". Anders ligt dat bij de kwik-
neerslag. Tesink..Een mens kan ge
lukkig wel wat kwik verdragen. Maar
de grens, die voor runderen geldt, is
0.03 ppm in het voedsel per kilo ge
droogde stof. Dat moet, je eens
vergelijken met fluor. Je kunt een
koe een jaar lang 30 ppm fluor
geven zonder dat er werkelijk schade
lijke gevolgen optreden. Maar voor
kwik geldt 0,03 ppm. Dat is duizend
keer minder. Je eisen zullen dus bij
zonder streng moeten zijn, er zal met
grote voorzichtigheid moeten worden
gekeken naar de kwikneerslag- Je mag
hopen, dat de fabrieken een proces
techniek vinden, waarbij kwik niet
meer nodig is. Als vee meer dan 0.03
ppm kwik heeft dan zeg ik: de land
bouw kan dat niet hebben. NNiet al
leen vanwege de runderen, ook omdat
er in de omgeving nog mensen met
volkstuintjes wonen voor wie die grens
ook geldt"
TesinkMijn bezwaar tegen het rap
port van de werkgroep is, dat het niet
nader op een aantal gevaren ingaat.
Dan krijg je Indianenverhalen. Het
gaat er mij niet om een staat van
alarm op te roepen. Maar men moet
zich wel goed realiseren wat men wel
en niet wete over vinylchloride bij-
duidelijk is gedemonstreerd in de ar
beidskosten. In die tien jaar tijd gin
gen deze kosten omhoog van 6,18
naar f 14.50 per 100 kg. „Was de
rationalisatie niet opgetreden dan zou
den de arbeidskosten nu ongeveer het
dubbele, ƒ29.- bedragen", aldus de
heer Goedegebure.
Volgens hem zal een van de grootste
problemen voor de komende jaren de
kostenontwikkeling zijn Knelpunten
die daarbij dan naar voren zullen
komen zijn de rente- en afschrijvings
kosten en de arbeidskosten. De stij
ging van de rente- en afschrijvingskos
ten die in de laatste jaren zijn opge
treden worden aldus de heer Goe
degebure van 2 kanten veroor
zaakt: enerzijds de hogere rentestand
en hogere afschrijvingspercentages
doordat de levensduur van de produk-
tiemiddelen korter is geworden, aan
de andere kant is een enorme stijging
opgetreden van het geïnvesteerde ver
mogen.
ONDERNEMINGEN
ZIJN NIET LANGER
MEER 'EILANDJES'
TERNEUZEN „Ondernemingen zijn
geen eilandjes meer. ze functioneren
niet autonoom maar in de samenle
ving. Ze zullen bij hun besluiten dan
ook rekening moeten houden met de
effecten die ze op die samenleving
hebben. Daarbij denk ik met name
aan Investeringen die te maken heb
ben met de werkgelegenheid en het
milieu. De samenleving heeft het vol
ste recht om zich met de ondernemin
gen en hun investeringen te bemoeien.
We zitten met een verpest milieu.,
met geluidshinder en met een groot
werkgelegenheidsprobleem. Het blijkt
wel dat de besluiien van de afzonder
lijke ondernemingen niet tot de resul
taten leiden die we zouden wensen."
Dit zei dinsdagavond NKV-voorzitter
W. Spit op een regionale NKV-bijeen-
komst in hotel "Rotterdam' in Terneu-
zen Hij lichtte daar het ontwerp
programma 'Visie ter visie' van zijn
vakverbond door. Volgens de heer
Spits streeft het NKV naar een gede
mocratiseerde samenleving van gelij
kwaardige mensen, die in alles gelijke
kanseii moeten krijgen.
Hij wees erop, dat Nederland de ko
mende jaren voor moeilijke proble
men staat, omdat nu het verdelings-
Wat betreft de plantensystemen merk
te de heer Goedegebure op dat dich
ter planten in de meeste gevallen
moet worden overwogen. ,.De ten
dens naar meer bomen per ha, die al
tientallen jaren in de fruitteelt aanwe
zig is. zal naar mijn mening ook in de
toekomst doorgaan." Over de keuze
van de rassen hield hij de grote
schare aanwezigen voor, dat qua
kg-opbrengst de Golden op de eerrste
plaats zetelt met 39 ton per ha. De
Tydeman komt op de laatste plaats
met 20 ton per ha. Daartussen zetelen
de James Grieve (33,5), Goudreinette
(33), Winston (32), Cox Orange (27)
en Benoni (24). Met behulp van de
gemiddelde veilingprijs de geldelijke
opbrengst berekend per ha, die uiteen
loopt van 62 cent voor de Benoni tot
34 cent voor de James Grieeve, treden
meteen verschillen op. Niet de Golden
komt. dan op de eerste plaats maar
de Winston. Achtereenvolgens komen
Benoni, Golden, Goudreinette en Ja-
vraagstuk aan de orde is. Ook de
vakbeweging zal daarin een keuze
moeten doen.
.Moeten we denken aan de zwakkeren
in de samenleving, bun voorzieningen
op een redelijk niveau veilig stellen,
of moeten we in de eerste plaats
letten op bet loonzakje van de men
sen die werken, waarbij de sociale
voorzieningen achteraan bungelen? De
vakbeweging zegt: we hebben ons in
de eerste plaats iets aan te trekken
van de sociaal zwakkeren. Als er geof
ferd moet worden zal dat zo is ons
principe dienen te gebeuren door
de mensen die de sterkste schouders
hebben," betoogde hij-
Invloed
De heer Spit herinnerde eraan, dat de
vakbeweging in ons land zich altijd
op het standpunt heeft gesteld dat
haar verantwoordelijkheid niet mocht
ophouden bij de bedrijven, maar dai
ze te maken had met alle maatschap
pelijke vraagstukken.
.De vakbeweging zal in deze maat
schappij moeten proberen om demo
cratische kanalen open te leggen, in
vloed uit te oefenen op de samenle
ving. De leden zullen zich als volwas
sen. verantwoordelijke mensen in die
samenleving moeten bewegen, dat zijn
ze aan zichzelf en de maatschaphdj
verplicht.", zei hij.
Ten aanzien van de democratisering
van het. bedrijfsleven stelde de heer
Spit zich op het standpunt, dat de
mes Grieve Hoewel er uiteraard van
bedrijf tot bedrijf verschillen kunnen
zijn, kan worden geconcludeerd aldus
de heer Goedegebure, dat. de laatste
jaren de zomerrassen gemiddeld meer
rendabel zijn. „Een en ander betekent
dat naast rassen als Goudreinette. Cox
en Golden, die zonder meer hoofdras
sen moeten blijven, de aanplant van
andere rassen niet, moet worden ver
geten. We kunnen dan ook denken aan
rassen als Karmijn, Disvoery of ande
re."
Aan het begin van de vergadering
werden jaarverslagen en de rekening
over '75 en begroting '76 aangenomen.
Als lid in het bestuur werd gekozen
de heer I. Luteijn (afdeling Walche
ren). De heer J. A. Musters werd
herbenoemd als lid van het hoofdbe
stuur. Op uitvoerige wijze werd ver
der afscheid genomen van de heer M
J. Goud, die zich niet meer voor de
functie van voorzitter herkiesbaar
stelde.
ondernemingsraad er in de eerste
plaats moet zijn voor de werknemers
Pas als zij in onderling overleg hun
oordeel hebben bepaald, kan er op
directieniveau worden gepraat. Naar
het oordeel van het NKV zijn de
ondernemers verantwoording schuldig
aan htm personeel. Er zullen behoor
lijke verslaggeving en overleg moeten
zijn.
Politiek
De NKV-voorzitter stelde dinsdaga
vond nadrukkelijk, de vakbeweging te
beschouwen als een "politiek instru
ment', dat de overheid onder druk
mag zetten, wanneer ze vindt dat het
om de belangen van de werknemers
gaat.
„We houden ons niet bezig met partij
politiek, de politieke partijen moeten
maar voor zichzelf opkomen. Wél ge
ven we ons oordeel over het rege
ringsbeleid en maken we duidelijk
welk beleid ons wel of niet aanstaat-
Dat geeft een indicatie naar welke
regeringscombinatie onze symathie
uitgaat. Die volgen we echter zeker
niet slaafs. Als er. kritiek te leveren
valt zullen we dat ook doen."
De vergadering in Terneuzen was ée'n
van de 28 bijeenkomsten over Visie
ter visie' die het NKV in het land
houdt. Het is de bedoeling dat de
discussie over het ontwerp-program-
ma eind dit of begin volgend jaar
uitmondt in een definitieve versie.
Antiek gestolen
KLOETINGE In het Jachthuis in
Kloetinge is het afgelopen weekeinde
ingebroken. Er werden twintig antie
ke stoelen, twee antieke tafels en één
antieke kast gestolen. De daders zijn
het Jachthuis binnengekomen door een
raam open te schuiven.
IN VERBAND MET
STRENGE EISEN
KWIK-UITSTOOT
VLISSINGEN Naar de mening van
ir. W. de Beijl lid van provinciale
waterstaat in Zeeland zal het voor
Montedison bij vestiging in het Sloe
als gevolg van de kwikuitstoot "bijzon
der moeilijk zijn de tweede fase le
realiseren'- In die fase valt onder
meer de produktie van polyvinylchlo-
rïde. Op een voorlichtingsbijeenkomst
van de WD in Vlissingen vijfen
twintig bezoekers betoogde hij: ,De
eisen zullen bijzonder zwaar zijn. Men
verwacht dat ook weL De technische
ontwikkeling staat echter ook niet stil
en het zou pas over een aantal jaren
spelen. Er was bij ons echter de
indruk, dat men bereid was en ook de
technologische kennis had om aan de
eisen te voldoen. Maar ze waren er
wel vager over dan over de eisen voor
de eerste fase.
De heer De Beijl en ir. A. Adriaansens
directeur van de PPD in Zeeland
betoogden als 'deskundigen' tijdens
de vergadering onder meer, dat het
een voordeel is. dat in dit geval zowel
de overheid als het bedrijf van elkaar
weten wat ze willen, nu er uitvoerig
over allerlei (milieu)zaken is gepraat
nog voor er grond is gekocht. Daarbij
memoreerde ir. De Beijl, dat het in
feite al een "milieu-offer' is. dat Mon
tedison vanwege de afstand tot de
kern Nieuwdorp niet één terrein mag
kopen, maar het bedrijf op twee ter
reinen moet opsplitsen.
De heer De Beijl onderstreepte, dat ei
voor een aantal verontreinigende stof
fen wordt gewerkt met toelaatbare
grenswaarden en dat er nog geen
wettelijke normen zijn gesteld. „Als je
de normen wettelijk vastlegt, kun ie
er niet omheen, maar je kunt nu de
grens zo laar mogelijk houden en ook
proberen te bekijken wat er nog bene
den die grens kan worden gedaan. Hij
betoogde, dat de milieu-eisen moeten
zitten tussen 'geen aantoonbare ecolo
gische gevolgen' en 'geen schade toe
brengen aan de menselijke gezond
heid'.
DooHrekken
Ir. Adriaansens hield de bezoekers van
de vergadering in een toelichting op
Zeeman te water:
ter observatie
in ziekenhuis
VLISSINGEN - Dinsdagavond is een
opvic-onrlp van h"t motorschip TWoos-
su' (7594 brt) uit Ivoorkust te water
geraakt in de Vlissingse binnenhaven.
De man klaagde over pijn in zijn rug
en zijn benen. Hij is per ambulance
overgebracht naar het Bethesda-Sint
Josephziekenhuis te Vlissingen, waar
hij ter observatie is opgenomen.
De zeeman, J. K. viel omstreeks 19.40
uur dinsdagavond van de "Moossu' in
hP' water van de binnenhaven te
Vlissingen. Dat gebeurde toen de man
bezig was de loopplank naar binnen
te halen.
de planologische aspecten van de
komst van Montedison voor, dat Zee-
land in het begin blij was met indns
trievestigingen in het Sloe. „De lijn,
die toen op papier stond, moest daar
door wel worden doorgetrokken,"
zei hij. „Als er een bestemmingsplan
ligt en een bedrijf voldoet aan de
(bouw)eisen, kan een bouwvergunninf
niet worden geweigerd."
De WD-statenleden C. van der Mei)
den en mevrouw E. Maris-Koster ga
ven een nadere toelichting op de
standpunten, die zij ten aanzien van
respectievelijk de economische en de
milieutechnische aspecten in de staten
naar voren hebben gebracht. Daarbij
onderstreepte mevrouw Maris, da:
kwik en vinylchloride de stoffen zijn
die de meeste zorgen geven- Zij lier
weten, dat er onderzoek wordt gedaan
om het gebruik van kwik te vervan
gen door plastics. De onderzoeking»
naar schadelijke effecten van vinyl
chloride hebben er toe geleid 20
hield zij de bezoekers voor dat dn
normen voor uitstoot de laatste pea:
jaar drastisch omlaag zijn gegaan,
verklaarde, dat Montedison maximal!
concentratie tot 5 deeltjes vinylchkni
de op een miljoen deeltjes lucht term
kan brengen en dat hen bedrijf ziet
volgens de verklaringen kan boude:
aan de norm van 1 ppm. „We moet»
zorgen, cL_-t de mensen zo min mop
lijk worden blootgesteld aan des l
stof", vond zij.
Tijdens de discussie liet de heer Ad»
aansens nog weten, dat bij de veS-
gingen in het Sloe tot nu toe zerJ 1
procent Zeeuwen en veertig proest
mensen van buiten de provincie w?
ken. Hij had met de heer De Beijl a
de heer Wisse van provinciale water
staat niet de indruS
dat Montedison veel buitenland»
werknemers zal aantrekken.
GOES In Zeeland is recente- I
lijk in het Sloegebied een geval
van lichte kwikvergiftihging bij
vee waargenomen. De gezond
heidsdienst voor dieren in Goes
heeft een onderzoek ingesteld,
waaruit bleek, dat in het, aan een
van de koeien versterkte hooi
een hoeveelheid kwik bleek te
zitten van 0,13 ppm. Toegestane
concentratie zonder schadelijke
werking is 0,03 ppm, aldus direc
teur dr- J. Tesink van de gezond
heidsdienst.
De eigenaar dacht aanvankelijk
aan een te hoge fluoropname.
Tesink: ,De voedselanalyses we
zen uit, dat dit vermoeden niet
steekhoudend was. Het bleek, dat
ie eigenaar ook hooi van elders
had aangevoerd". Hij verklaarde
desgevraagd, dat het hooi waarin
de kwikconcentratie zich voor
deed niet uit het Sloegebied af
komstig was.
'VERONTRUST' DOOR STUDIE RECENTE PUBLICATIES
'VOORZICHTIGHEID
ZEKER GEBODEN'
GOES Nadat de gezondheids
dienst voor dieren in Zeeland
zich ongeveer tien jaar geleden
intensief heeft beziggehouden met
de uitstoot van fluor en de gevol
gen daarvan voor het omringende
landbouwgebied, is directeur dr.
J. Tesink de laatste tijd in enkele
andere problemen gedoken. De
vragen namelijk rond de te ver
wachten uitstoot van vinylchlori
de en kwik als Hoechst een poly-
vinylchloride-fabriek zal bouwen
en als Montedison zich in het
51oe zal vestigen. Zijn bevindin
gen bij het doornemen van een
iautal recente publïkaties over
deze onderwerpen hebben dr. .1.
Tesink nogal 'verontrust' en heb
ben aanleiding gegeven tot een
aantal "zorgelijke vragen'.
Tesink zet aan de hand van de
in 1975 gepubliceerde artikelen
van dr. J. J. Kok uit Arnhem en
prof. R. L. Zielhuis uit Amster
dam uiteen, dat polyvinylchlo-
nde met name sinds de tweede
wereldoorlog een veel gebruikt
produkt is, als vervanger van
rubber, die tussen 1940 en 1945
schaars werd. Hij zet het produk-
tieproces uiteen: om vinylchlori
de te maken, is chloor nodig, Dat
wordt gemaakt door in een op
lossing van keukenzout stroom te
geleiden. Daarbij wordt het arnal-
gaan-proces toegepast waarbij
kwikkathoden worden gebruikt,
(chloor-alkali-elektrolyse). Vanuit
de elektrolyse-cellen komen gerin
ge hoeveelheden kwik in de at
mosfeer. Het vrijkomende chloor
wordt gebruikt om vinylchloride
te maken.
Vanaf 1957 aldus Tesink
zijn publikaties verschenen, waar
in wordt gemeld, dat bij mensen
die langere tijd in een vinylchlo
ride fabriek werkten, huidveran-
deringen, botveranderingen, milt
vergroting, lever- en longafwijkin
gen kunnen optreden. In 1973
heeft een Duitser (Jlihe) deze
verschijnselen samengevat als "Vi-
nylchloride-Krankheit'. In datzelf
de jaar stelden arbeidsgeneeskun-
iigen van de Goodrich-fabneken
in de VS een biizonder soort lever
kanker vast bij twee mensen
die als reactor-schoonmakers in-
Lntensief contact hadden gehad met
vinylchloride. De stand van zaken
aldus Tesink is zo. dat eind
1975 in totaal 28 gevallen zijn
beschreven van personen met de-
LANGDURIG
„Het beeld van de vi-
nylchloride-ziekte ontwikkelt zich
bijzonder langzaam, et duurt ja
ren voor de afwijkingen vastge
steld kunnen worden." En. in ant
woord op een vraag naar een
wordt gezegd, dat bet Vrijwel
zeker is, dat vinylchloride als een
kankerverwekkende stof moet,
worden beschouwd. ,Dat vind
ik." zegt Tesink "nogal verontrus
tende uitspraken Dan is een
voorzichtig vestigingsbeleid gebo
den en moet men zeer strenge
normen hanteren." In dit- opzicht
betoogt hij, dat de Nederlandse
normen tot 1974 ëén deeltje vi
nylchloride toestond op een mil
joen delen lucht, 1 ppm of lager,
terwijl een maximale concentra
tie van 10 ppm werd toegestaan.
Bij hogere concentraties moet
men maskers dragen. Op het
ogenblik is de maximale concen
tratie 5 ppm, terwijl in Amerika
met ingang van 1976 een maxima-
te toelaatbaarheid van 1 ppm
gelat. Bij grotere concentraties
üjn maskers en beschermende
kleding verplicht.
KWIK
DR. TESINK
recente samenvatting van een on
derzoek naar vinylchloride in Ne
derland: „Het kan zijn. dat bij
mensen, die tien jaar in een vi-
nylchloridefabriek werken tijdens
een onderzoek niets blijkt. Men
moet mét de mogelijkheid reke
ning houden, dat afwijkingen pas
op zeer lange termijn zichtbaar
zijn. Een feit is, dat men nog
geen inzicht heeft in de wijze
waarop de blootstelling aan vi
nylchloride aanleiding kan geven
tot het optreden van de vinyl-
chloride-ziekte en tumorvorming.
De hoeveelheid van de concentra
tie is niet bekend."
In dit verband wijst hij ook op
een van de conclusies in het in
het Tijdschrift- voor de sociale
geneeskunde gepubliceerde artike
len van dr. J. J. Kolk, waarin
Dan is er de mogelijkheid van
kwikuitstoot bij de produktie van
polyvinylchloride- Kwik zegt
Tesink is voor zover nu be
kend een het levende organisme
vijandige stof. Het lichaam kan
met kwik niets doen. Kwik komt
alleen op sommige plaatsen van
de aarde Spanje, Roemenië,
Rusland in zodanige hoeveelhe
den voor, dat het gewonnen kan
worden. Het normale kwikgehalte
van de bodem ligt op 0,01 tot
0,09 gram per ton grond. In op
pervlaktewater is het ongeveer
0,00003 milligram per liter, in
regenwater 0,00005 milligram per
liter „Het is dus vrijwel te ver
waarlozen," aldus Tesink.
Toepassing vindt kwik onder
meer in de pulp- en papierindus
trie, in de kledingindustrie en tot
voor kort het is nu verboden
als ontsmettingsmiddel bij het
doden van schimmels in zaaiza
den in de landbouw. Pure kwik
aldus Tesink is als zodanig
niet gevaarlijk voor de mens.
Men moet onderscheid maken in
anorganische kwik (kwikchloride
kwik-sulfaat) en organische kwik-
verbindingen (met name methyl-
kwik). Runderen en schapen zijn
zegt Tesink bijzonder ge
voelig voor anorganische kwik
verbindingen. De organische
kwikverbindingen en met name
-giethylkwik hebben een 'uiterma-
MINIM AT A-ZIEKTE-
Hij wijst erop, dat. tussen 1956
en 1966 in Japan aan de zoge
naamde Minimata-ziekte ongeveer
tweehonderd mensen stierven en
een veelvoud is gaan lijden aan
een chronische kwikvergiftiging,
die werd veroorzaakt door het
methyl-kwik. Tesink haalt in dit
verband op, dat de oorzaak was,
dat fabrieken anorganische kwik
verbindingen m de Minimata-baai
loosden. Dit anorganische kwik
werd aldus Tesink door
bacteriën en schimmels omgezet
in methyl-kwïk. De vissen en
schaaldieren aten het plankton
dat met dit methyl-kwik beladen
was. waarna dit werd opgeslagen
in deze vissen en schaaldieren
De mensen, die ze aten. kregen
zo methyl-kwik in hun lichaam
met alle gevolgen van dien. Kwik
zegt Tesink vergiftigt het
centraal zenuwstelsel, doordat
het zich daarin ophoopt. Voorts
is vastgesteld, dat het kwik een
mutageen effect heeft: de dragers
van erfelijke eigenschappen gaan
breuken vertonen, waardoor de
nakomelingen (wat) afwijkend
kunnen zijn. Het kwik kan bij
zonder gemakkelijk overgaan in
de ongeboren vrucht,
Tesink refereert eraan, dat het
TNO Delft in 1971 een uitvoerig
rapport heeft gepubliceerd over
milieuverontreiniging bij kwik en
kwikverbindingen. En in 1973 een
onderzoek inzake de methylertng
van kwik in 't natuurlijke milieu,
waaruit is gebleken, dat omzetting
van anorganische kwik in methyl-
kwik door bacteriën en schim
mels plaatsvindt zowel in een
zuurstofarme als een zuurstofrij
ke omgeving. Tesink: ,Dat bete
kent, dat wanneer anorganische
kwikverbindingen afkomstig uit
fabrieken op de omgeving neers
laan bet niet denkbeeldig is, dat
ter plaatse zeer giftige methyl-
kwik wordt gevormd.
Tesink: „We mogen bij de kwik
uitstoot dan ook wel zeer grote
voorzichtigheid in acht nemen.
En we mogen hopen, dat de fa
brieken procédés ontwikkelen,
waardoor er geen kwik meer no
dig is bij de produktie van vi
nylchloride
