P7P
Gevecht om de
werkgelegenheid
rond de F-16
Syrië is de Ba'ath elke Syriër zijn eigen profeet
SLECHTE ERVARINGEN
BIJ HEEMAF
Landbou wprij zen
terzake
Dat, is het tableau. Hot lijkt byna onmogelijk om onder deze omstandigheden
een beslissing te nemen die aan allen recht doet wedervaren Er wordt ook ge
weldig mee getobd.
Het economisch en sociaal comitvan de Europese Gemeenschap, een soort Eu
ropese Sociaal-Economische Raad. is blijven steken in deze problematiek en
heeft geen behoorlijk advies kunnen uitbrengen. In de landbouwsectie van dit
comit'lukte het nog wel om een redelijk conceptadvies voor te bereiden voor de
plenaire zitting. Daar werd het stuk echter zo drastisch gewijzigd met elkaar
tegensprekende amendementen, dat het eindresultaat eigenlijk het daglicht niet
meer kan verdragen. De eindstemming wees dat ook uit.
In het Europese parlement is het anders gelopen. Daar is men afgelopen week
wel tot een standpuntbepaling gekomen, die door z'n inhoud wat gewicht in de
schaal kan leggen bij do ministers van
landbouw, die binnenkort beslissen moe
ten. Het parlement in Straatsburg kon
zich weliswaar met de hoofdlijnen van de
prijsvoorstellenvandeEuropesecommis-
sie verenigen, maar op 'n paar belang
rijke punten was er erg veel kritiek. Zo deed het parlement met twee derde
meerderheid de uitspraak dat de landbouwprijzen niet met 7,5, maar met 9,5 pro
cent omhoog moeten. Dat maakt nogal wat uit. Het parlement kwam daarmee
aardig in de richting van de 10.6 procent van het COPA. de Europese boerenor-
ganisatïe
Het parlement kwam trouwens op meer punten tegemoet aan de verlangens
van de boeren. Magere melkpoeder verplicht bijmengen in veevoer, wat Lardinois
wil, mag van het parlement wel, maar alleen tegen redelijke financile voorwaar
den voor de boeren. Dat wil zeggen varkenshouders en pluimveehouders mogen
niet met duur veevoer worden opgezadeld, omdat er te veel melkpoeder is. dat
anderen hebben geproduceerd. Natuurlijk betekent dit dat het wegwerken van
de melkpoedervoorraad meer gaat kosten. Ook de voorgestelde prijsverhoging
van 9.5 procent brengt meer uitgaven voor het Europese landbouwfonds met zich
mee. Hoeveel, dat is nauwelijks te begroten, maar in ieder geval meer.
Zoals bekend, wilde de Europese Commissie met z'n voorstellen binnen het
raam van de begroting blijven. Het parlement is daar doorheen gebroken. Te
recht. omdat het commissievoorstel onvoldoende tegemoetkomt aan de kosten
stijging die de boeren te verwerken hebben. Waarom zou men in de lonen de
stijging van de kosten van levensonderhoud wel compenseren, zo hoorde men in
Straatsburg zeggen, en de boeren te kort laten komen.
Op nog meer punten kwam het parlement met kritiek. Het voorgestelde nieuwe
tarweb'eleid, dat onderscheid maakt tussen baktarwe en voertarwe, mag niet
worden ingevoerd voordat er bruikbare methoden zijn ontwikkeld om dit, verschil
in kwaliteit aan te tonen. Voor de fabrieksaardappeltelers werd door de socialis
ten een amendement ingediend en door het parlement aanvaard, dat ten doel
heeft een gewijzigd beleid voor de zetmeelsector niet te hard te laten aankomen
voor de boeren.
De voorgestelde premie voor het rooien van bepaalde appel- en perenrassen
werd door de parlementarifs te laag gevonden. Kortom, er was weliswaar in
stemming over de grote lijnen, maar niet over de cijfertjes die ingevuld moesten
worden. En daar gaat het uiteindelijk om.
De resolutie waarin dit alles was verwerkt, werd met twee derde-meerderheid
aanvaard. Alleen de socialistische fractie bleef achter het voorstel van de Euro
pese Commissie staan. Daar zal Lardinois wel niet zo erg gelukkig mee zijn. Het
is wel zaak dat de landbouwministers het rele en afgewogen advies van de volks
vertegenwoordigers goed tot zich laten doordringen.
EN HAAG - Met de aanvaarding door de Tweede Kamer van het voorstel van minister Vredeling om tot de aanschaf
van 84 bommenwerpers van het type F-16 (met een mogelijke uitbreiding tot 102) over te gaan, leek er op 5 juni van het
vorig jaar een einde te zijn gekomen aan het maandenlange gekrakeel rond deze „order van de eeuw". Even nog werd kort
daarop de schijnwerper gericht op deze 2,4 miljard gulden verslindende affaire, toen de minister van defensie bij de onder
tekening van de intentieverklaring verstek liet gaan. Een Intensieve speurtocht naar de verdwenen bewindsman had echter
succes, Vredeling werd gevonden, de handtekening gezet en daarmee leek de zaak ln kannen en kruiken.
De rust die daarna over deze fragiele duidelijk aantoonbaar. In zijn streven de bedrijven hier twee dingen doen",
kwestie neerdaalde was echter bedrie- vaste voet op de Europese markt te aldus Henk Vos. „arbeidsbesparende
krijgen bood de Zweedse fabriek
compensatie-opdrachten aan met een
totale waarde van 236 procent van het
aankoopbedrag 12,4). ruwweg 6 miljard.
Niet alleen in de militaire, maar ook in
de civiele sector (produktie van
Scania-vrachtwagens. uitgebreide in
kopen van Volvo in Nederland en toe
nemende orders van o.a. Saab-Scania,
Volvo en L.M. Ericsson) wilden de
Scandinavirs tegen aantrekkelijke
voorwaarden investeren.
gelijk. Achter de schermen begonnen
toen pas de onderhandelingen over de
orders die de Amerikanen volgens de
overeenkomst ln Nederland zouden
plaatsen en die onze werkgelegenheid
een ruggesteuntje van 25.000 manjaren
op moest leveren. In april moet bekend
zfjn welke maatschappijen wat gaan
produceren. Dan zal Vredeling op
nieuw de pen ter hand moeten nemen
om nu de definitieve overeenkomst
met de Amerikaanse fabriek General
Dynamics te ondertekenen.
Bjj de nadering van dat belangrijke
moment, ls de ongerustheid ln vak
bondskringen over de naleving van de
door de Amerikanen gedane beloften
echter snel toegenomen. Bij de Indus
triebond NVV is langzamerhand de ze
kerheid gegroeid dat ons ongeveer de
helft van het aantal manjaren door de
neus zal worden geboord. Onlangs hing
Industriebondsbestuurder Henk Vos
het wantrouwen van zijn organisatie
aan de grote klok. De uit Purmerend
afkomstige vakbondsbestuurder houdt
zich in het bijzonder bezig met de gang
van zaken in de Nederlandse vliegtui
gindustrie. in casu Fokker.
In de voorbereidende fase, toen Vre
deling nog druk onderhandelde met de
verschillende kandidaten (Dassault.
Northrop, General Dynamics en
Saab-Scania) was Henk Vos betrokken
bij de „schaduwbesprekingen" die de
vakbond hield met dezelfde vliegtuig-
fabrikanten. „We hebben ons er toen
mee bemoeid omdat er compensatie-
opdrachten in het geding waren en
daarmee natuurlijk de werkgelegen
heid". aldus Vos, die een deel van de
gesprekken met de Franse. Ameri
kaanse en Zweedse delegaties voerde.
Rond de tijd dat Vredeling en later de
meerderheid van de Tweede Kamer tot
de conclusie kwam dat het de F-16
moest zijn, stelde de Industriebond
NW vast dat het voor de werkgele
genheid in ons land het beste zou zijn
wanneer we met de Zweden ln zee gin
gen.
Vos: „Dat oordeel was uitsluitend
gebaseerd op het belang voor onze
werkgelegenheid. We hebben er bij die
besprekingen steeds voor gewaakt be
trokken te raken bij discussies over de
technische mogelijkheden van de
vliegtuigen. Dat is ons pakkïe dan ook
niet. Wij hebben geen verstand van die
zaken. Maar van anderen, wel deskun
dig op dit gebied, hadden we de verze
kering gekregen dat de technische
voordelen van een F-16 lang niet zo
groot zijn als ons werd voorgehouden"
systemen invoeren of een deel van de
produktie weer uitbesteden aan Ame
rika". De Industriebond schat op
grond van de gegevens die haar op het
ogenblik ter beschikking staan, dat
daardoor circa 50 procent van de be
loofde orders weer verloren zullen
gaan. Vos: „Er zijn jongens van de
luchtmacht die beweren dat wij te pes
simistisch zijn. Dat er hooguit 30 pro
cent weer de grens over zal gaan. Dat
zou betekenen dat er altijd nog voor
een miljard teruggaat naar Amerika.
Maar ik zeg dat het meer is en dat
kunnen wij aantonen ook".
Fokker
Als voorbeeld noemt hij Fokker, een
van de bedrijven waar compensatie
orders uitgevoerd zouden moeten wor
den. Vos: „Voor het maken van be
paalde vliegtuig-onderdelen voor de
F-16 heeft Fokker een speciaal soort
ïïet voorstel van de vakbond ten
gunste van de Zweedse jager kon ech
ter niet genoeg gewicht in de schaal
leggen, om de regering en de volksver
tegenwoordiging naar de Zweedse kant
over te halen. Een beslissing waar zij
volgens Henk Vos weieens flink spijt
van zouden kunnen krijgen. Zelfs het
feit dat er inmiddels twee Viggen-
Eurofighters zijn neergestort, wat zelfs
enige tijd een vliegverbod tot gevolg grote draaibanken nodig'. Er is werk
had, doet daar niets aan af. Vos: „Dat
kan nauwelijks meespelen. Want dan
zullen we ook eens moeten gaan praten
over de 200 Starfighters die intussen ker heeft
voor zeven van die machines, wat een
investering van 15 tot 20 miljoen zou
betekenen. Maar de directie van Fok-
alleen in WestrDuitsland al naar bene
den zijn gekomen".
Berouw zou er volgens de Industrie
bond kunnen volgen, wanneer in april
blijkt dat de Amerikanen rfiet de be
loofde 25.000 manjaren, maar slechts
de helft daarvan aan Nederland overla
ten. Volgens Vos is dat het gevolg van
het door de Amerikanen gehanteerde
..dual source production"-systeem, wat
erop neerkomt dat in de landen waarin
het vliegtuig wordt geproduceerd naar
Amerikaans voorbeeld een produktie-
lijn wordt opgezet.
In de praktijk blijkt echter dat de
kleinere landen het met hun beperkt
aantal te fabriceren vliegtuigen niet op
kunnen nemen tegen de Amerikaanse
broeder. Aan de overzijde van de
oceaan staan er veel meer vliegtuigen
op stapel, waardoor de prijs zodanig
wordt gedrukt dat concurrentie vrijwel
niet mogelijk is. „In zo'n geval kunnen
dat zij zich dat niet
kan veroorloven. Ze kunnen er hoog
stens twee kopen, wat zou betekenen
dat het overige werk toch weer in
Amerika moet worden verricht".
Volgens Vos kan het de directies, op
een enkele uitzondering na. weinig of
niets schelen dat er daardoor veel
manjaren verloren gaan. „Het zal ze
een zorg zijn", legt hij uit, „het gaat
hun er bij zo'n project voornamelijk
om dat zij de know how van de Ameri
kanen cadeau krijgen. Bij de produktie
van een geavanceerd vliegtuig als de
F-16 doen ze een schat aan technische
kennis op. Daar willen ze desnoods
best 'n financiële veer voor laten. Maar
in ruil voor die know how gaan voor
ons duizenden manjaren verloren".
Volgens Vos is het systeem van de
„dual source production" .niet nieuw.
Een bedrijf als de Heemaf bijvoorbeeld
zou er bij de uitvoering van een con
tract voor Northrop al zoveel nadeel
r M|Y/ opinie en achtergrond
WOENSDAG 18 FEBRUARI 1976
An België is eveneens ongerust
heid ontstaan over de
compensatie-orders voor de F-16.
Minister Van den Boeynants van
defensie heeft naar aanleiding
daarvan al meegedeeld dat hij
deze definitieve overeenkomst
met de Amerikanen niet zal teke
nen zolang er geen absolute ze
kerheid is verkregen over de
compensatie-orders.zoals die met
General Dynamics zijn overeen
gekomen.
Ir H. Verloren van Themaat, di
recteur van de Heemaf in Hengelo,
bevestigt de bewering van Henk
Vos dat zijn bedrijf ongunstige er
varingen heeft met het uitvoeren
van orders middels het door de
Amerikanen gevolgde dual source
systeem, Heemaf maakte indertijd
op die basis boordgeneratoren
voor Amerikaanse vliegtuigen.
Dat werd geen financieel succes.
Toen General Dynamics onlangs
afkwam met een soortgelijke or
der, besloot de Heemaf-directie
dan ook daar niet op in te gaan.
General Dynamics heeft vervol
gens geprobeerd de order in Belgi
ran de man te brengen, maar ook
daar voelde men er niets voor, zo
dat de order en de daaraan ver
bonden werkgelegenheid uiteinde
lijk vrijwel zeker toch weer in
Amerika terecht zal komen.
Ir. Verloren van Themaat: „Je
moet die zaak in een bepaald per
spectief zien. Voor ons zijn dit be
trekkelijk kleine orders, waarvoor
je enerzijds aan de door de Ameri
kanen vastgestelde prijzen ge
bonden bent. terwijl je er ander
zijds hoge voorbereidingskosten
voor moet maken. Je moet er
soms zelfs zeer gespecialiseerde
mensen voor aannemen, voor wie
er na afloop dan geen werk meer
is. De uitvoering van de
Northrop-order is voorspoedig ver
lopen, maar financieel was het
voor ons niet aantrekkelijk.
Daarom hebben wij het aanbod
van General Dynamics geweigerd.
We zijn echter nog wel in onder
handeling over compensatie langs
andere weg. We houden ons aan
bevolen voor orders van General
Dynamics die beter in ons pro-
duktleproces passen".
Ir Verloren van Themaat ge
looft niet dat de schuld voor deze
gang van zaken direct bij de Ame
rikanen gezocht moet worden. „In
het algemeen is het bij deze grote
zaken zo dat de afspraken over
compensatie-orders op hoog ni
veau worden gemaakt, maar dat
ze in de praktijk erg moeilijk uit
voerbaar blijken te zijn", aldus de
Heemaf-directeur.
van hebben ondervonden, dat het niet
meer mee wenst te doen aan de pro
duktie van de F-16 op deze voorwaar
den. „En als je mij nou vraagt: vind jij
Amerikanen zulke slechte mensen, dan
zeg ik nee. Ze doen alleen keihard za
ken. Het gaat er ons alleen om dat ie
mand hier zijn ogen open had moeten
houden toen ze met die voorwaarden
kwamen. Op economische zaken zitten
toch ook geen kleine jongens. Ik heb
weieens horen zeggen dat wij die F-16
eigenlijk in 1969 al gekocht hadden,
toen Luns hier nog was. Misschien zit
er meer achter wat wij niet weten. Ten
slotte gedroeg Vredeling zich ook niet
normaal toen hij die intentieverklaring
moest tekenen. Zover wij Vredeling
kennen, is het toch geen bange jongen
die wegkruipt Het is toch bekend dat
hij ook persoonlijk een andere voor
keur had".
De Industriebond NW eist dat de
Amerikanen in ieder geval hun afspra
ken nakomen. Zij houdt vast aan de
25.000 manjaren. En kunnen die niet in
de vliegtuigindustrie gegeven worden,
dan maar in een andere branche. „De
Amerikanen weten maar al te goed dat
ze in de vliegtuigbouw een machtspo
sitie bekleden, omdat je in het Westen
vrijwel geen vliegtuig kan bouwen
zonder dat er een Amerikaans onder
deel in zit. Ze maken daar gebruik van,
maar daarom hoeven wij nog geen
werkgelegenheid door onze vingers te
laten glippen. Laten ze dan maar in
vesteren in de offshore-industrie. Onze
werven verkeren in grote moeilijkhe
den, orders zijn hier welkom", aldus
Henk Vos.
Niet openbaar
Toen Vredeling vorig jaar de eerste
overeenkomst met General Dynamics
tekende, kwam er een einde aan de
EN..., DPT KPN BEST..
competitie tussen de verschillende
vliegtuigfabrikanten. Het geraas ver
stomde. maar de vakbond bleef attent
om zo goed en zo kwaad als het ging te
controleren of de compensatie-orders
inderdaad geplaatst werden onder de
afgesproken voorwaarden. Dat kan
niet optimaal gebeuren, omdat de
voorlopige offertelijst, waarop de or
ders en eventuele uitbestedingen
staan, niet openbaar is. Vos: „Die lijst
staat onder beheer van de afdeling mi
litaire produktie van het ministerie
van economische zaken. Wij mogen die
niet inzien. Daarom moeten wij afgaan
op uitspraken van verschillende be
drijven. Op grond van die gegevens
hebben wij nu zekerheid. Ons stand
punt is bovendien al van verschillende
zijden bevestigd. We willen echter dat
men inzicht kan krijgen in de voorlo
pige offertelijst. Want als dat niet ge
beurt, dan kunnen we in april nog voor
een voldongen feit worden geplaatst".
PvdA-defensiespecialist Klaas de
Vries heeft zich inmiddels voor deze
zaak ingezet. Op 26 februari zal de
vaste kamercommissie van defensie
een onderhoud met Vredeling en waar
schijnlijk minister Lubbers van eco
nomische zaken hebben over deze pro
blematiek. Tot die tijd wil De Vries
geen uitspraken doen. De Industrie
bond NW voelt echter weinig voor
deze „stille" benadering. Ze wil de zaak
opengooien voor het te laat is. „Alle in
formatie die wij hebben gaat zo de
straat op", verzekert Henk Vos, „de
discussie moet op gang gebracht wor
den voor alles bekokstoofd is en we er
niets meer aan kunnen doen. De hele
kwestie moet worden teruggedraaid
naar waar het begon, op het politieke
vlak. De zaak moet opnieuw in de
Tweede Kamer aan de orde komen. We
willen niet wachten tot Lubbers en
Vredeling eens informatie wensen te
geven".
WRNT ER H0ETT MRRR
WEINIG IN TE ZITTEN.
De voordelen voor de werkgelegen
heid van Saab was in ieder geval wel
D e landbouwprijzen voor het komende seizoen zijn nog niet vastgesteld en het
zal nog wel een maandje aanlopen, voordat het zover is. Het is eigenlijk nog nooit
zo moeilijk geweest om een verantwoorde beslissing le nemen als nu Het boere-
ninkomen moet op peil blijven bij sterk uiteenlopende inflatiepercentages in de
negen lidstaten De consumentenprijzen mogen niet te veel omhoog; de stijging
van de kosten van levensonderhoud moet in de hand gehouden worden in ver
band met. het loon beleid. In de derde plaats is er het probleem van de overschot
ten, in het bijzonder in de zuivelsector. Ten vierde moet getracht worden om de
verstoring van de gemeenschappelijke markt door monetaire grensmaatregelen
althans gedeeltelijk weer op te heffen. Ten slotte, en dat is voor Duitsland een
groot punt. de kosten van het Europese landbouwbeleid mogen niet uit de hand
lopen, waarover kanselier Schmidt zo z'n eigen maatstaven heeft.
DAMASCUS - „Alle Syrirs den
ken van zichzelf dat ze politici van
hoog aanzien zijn, de helft meent
bovendien begiftigd te zijn met lei
dersgaven, een kwart met de gave
van profeten en de rest met godde
lijke macht". Zo typeerde een
vroegere president van Syrië zijn
volk. Er heerst een chronische nei
ging tot politieke twisten in dit
land. En tot zelfoverschatting, in
de hand gewerkt door de behoefte
tot zelfhandhaving in de huidige
Syrische samenleving, die een mo
derne socialistische maatschappij
behoorde te worden, maar op een
overwegend conservatieve bevol
king van vele religieuze en ethni-
sche groepen en van stammen en
klassen is gebaseerd.
Uit die wirwar van meningen, groepen en
milieus zijn drie elementen naar voren ge
komen. die samen hun macht over de over
ige groepen gevestigd hebben: de Ba'ath-
partij, de islamitische sekte der Alawieten
en de militairen uit de middenklasse van
het platteland.
De opkomst van de nieuwe militaire elite
in de jaren zestig is te danken aan de uit
breiding van het onderwijs. Scholen werden
gesticht in de dorpen en de middenklasse
kon zijn zonen nu ook naar de middelbare
school sturen, hoewel een verdere universi
taire studie te kostbaar bleef. Maar de mili
taire academie van Homs bleek een even
goede stap op de weg naar sociale promotie
te zijn.
Voordat deze jongens aan hun officiersop
leiding begonnen, waren ze echter al sterk
beïnvloed. De onderwijzers van de nieuwe
lagere en middelbare scholen hingen name
lijk in groten getale de ideeën van de
Ba'ath-partij aan. Het socialisme en de ro
mantische idee van Arabische eenheid
maakte een grote indruk op de leerlingen
uit de eenvoudige boeren- en burgerlijke
stand. Een deel van hen vormde op de mid
delbare school in het geheim partijcellen en
was dus politiek geschoold toen ze op de
militaire academie kwam.
De nieuwe kadetten hadden over het al
gemeen dezelfde achtergrond: Alawieten.
Ismai'ili's of Druzen, die in de meer achter
gebleven plattelandsgebieden wonen. De
politieke instabiliteit van het land. de ver
deeldheid - ook binnen de Ba'ath-party - en
de permanente dreiging van de machtige
vijand van Israël werkten tenslotte inhetvoor-
deel van het leger.
Als een minderheid onder de minderhe
den grijpen de militaire aanhangers van de
Ba'ath in 1963 naar de macht over het land
en vestigen tegelijkertijd hun absolute
heerschappij over de partij, Vroegere
schoolvriendjes en streekgenoten, die ze
kennen en meer vertrouwen dan „vreem
den", worden op belangrijke posten be
noemd.
Loyaliteit wordt een belangrijker factor
dan militaire kennis voor promotie en het
verkrijgen van privileges. Officieren ont
vangen bijvoorbeeld een aanzienlijk hoger
salaris dan burgers van gelijke status. In
leger-cooperaties zijn de artikelen tegen in
koopsprijs te koop. rente-vrije leningen zijn
er voor de aankoop van woningen en goede
burgerbanen staan wijd open voor gepen
sioneerde officieren. Bovendien biedt een
hoge functie in het leger gelegenheid tot het
uitoefenen van sterke invloed op het zaken
leven en de ontvangst van steekpenningen
en winsten van de zwarte markt.
Dit soort praktijken neemt echter niet
weg. dat het Syrische leger zich tussen de
oktoberoorlog van 1973 en nu ontwikkeld
heeft tot het best getrainde en bewapende
huurleger van Israël. En dit leger, met zijn
door Hafez al-Assad geleide elite, heeft voor
de langste periode van binnenlandse poli
tieke stabiliteit gezorgd: al vijf jaar hetr
zelfde regime, een unicum in de Syrische
geschiedenis sedert de onafhankelijkheid.
Ba'ath-partij
ST olitiek is in Syrië synoniem met de
Ba'ath-partij. De partij is de enige die pro
paganda mag maken in het leger en onder
de 180.000 Palestijnen in Syrië. Haar rol als
leider van de staat is vastgelegd in de
grondwet en in iedere organisatie moet zij
voor minstens 51 procent vertegenwoordigd
zijn. In de regering van het Nationale Front
bezet zij de helft plus één van het aantal
ministerszetels, zodat zij steeds een meer
derheid van stemmen heeft. De feitelijke
macht wordt uitgeoefend door de 21 leden
tellende Regionale Leiding van de Ba'ath-
partij. waarvan president Assad secretaris
generaal is.
Dank zij Assad, een Alawitische lucht
machtcommandant uit het dorp Kurdaha
bij Latakia, en de „correctieve beweging",
die hem in 1970 aan de macht bracht, is Syrië,
jit zijn isolement gehaald. De deuren staan
open voor buitenlandse investeerders en
voor de Syriërs die tijdens de nationalisa
ties van vroegere Ba'ath-regimes met mil
jarden ponden het land zijn uitgevlucht.
Voor de Syriërs is het regime wat minder
streng geworden, en als je Damascus verge
lijkt met de Iraakse hoofdstad Bagdad is de
atmosfeer er heel wat frisser. Er zijn buiten
landse kranten te koop, de boekwinkels
hebben een ruime sortering - zelfs Solzje-
nitsyn is er te koop, door sommigen uitge
legd als een vertoon van onafhankelijkheid
van de Sowjet-Unie - en de autoriteiten
hebben hun kant en klare propaganda-
antwoorden op zolder gezet en spreken ta
melijk openhartig. Met zijn luxe-boutiques
en restaurants begint Damascus zelfs al een
beetje te lijken op het mondaine Beiroet
van vóór de burgeroorlog. Dit soort vrijheid
is natuurlijk ook maar zeer betrekkelijk,
want iedere kritiek op het Assad-regime is
verboden.
Conflicten
xlssad ls zelfs zo ver gegaan in zijn mati
ging, dat er weer een vorm van kapitalisme
is toegelaten. Aantrekkelijk voor de Ameri
kaanse, Westeuropese, Saoediarabische en
Japanse zakenlieden, maar een onwelkome
ontwikkeling voor de rechtgeaarde socia
list: „Met zijn liberale economische politiek
heeft Assad nu ook de handel en de grond
bezitters achter zich gekregen. Zij hebben
nu meer voordeel van dit regime dan de ar
beiders en boeren", zegt een tegenstander
van de huidige machthebbers.
Het is algemeen bekend, dat er zich vaak
binnen de machtsstructuren conflicten af
spelen rond het pure socialisme en het meer
pragmatische socialisme, waarvoor Assad
heeft gekozen. Hoewel Assad het sinds zijn
machtsovername drukker heeft gehad met
het verstevigen van zijn positie in eigen
land en met het uitbreiden van Syrië's di
plomatieke rol in het Nabije-Oosten dan
met de sociale problemen van zijn volk,
staat de president toch bekend om zijn op
rechtheid en om zijn socialistische overtui-
Met uitzondering van degenen die lid zijn
van de Ba'ath-partij heeft de intelligentsia
(nog) weinig invloed op de politieke en so
ciale zaken. Er zijn wel technocraten in de
regering benoemd, maar toch hangen posi
tie en promotie in het algemeen nog steeds
af van de party-functie. Dat heeft geleid tot
een verlaging van het peil van de ambtena
ren en tot onwilligheid om meer verant-
woordelijkheid op zich te nemen dan strikt
noodzakelijk is om zich te handhaven.
Syrië lijdt onder een geweldige bureau
cratie: iedere Syriër heeft volgens de wet
recht op werk en wie geen baantje vindt in
de privé-sector. wordt in staatsdienst geno
men, met het gevolg dat de kantoren
stampvol zitten met mensen die niets an
ders te doen hebben dan thee drinken en
breien- En voor iedere deur staat er wel een
„bewaker". Bovendien vertoont deze bu
reaucratie sporen van corruptie.
Geheime politie
He,
Let huidige regime lijkt er in geslaagd te
zijn alle georganiseerde oppositie te hebben
gesmoord. Een teken dat daarop wyst is het
minder rigoureuze optreden van de veilig
heidspolitie (die echter nog regelmatig haar
tanden laat zien en mensen arresteert op
beschuldiging „Iraaks agent" te zyn). Offi
cieel zijn er geen politieke gevangenen,
maar de tegenstanders van Assad houden
het op 400.
Volgens de Ba'ath-theorie zijn de arbei
ders en boeren het fundament van de maat-
schappy. De party aanvaardt de klassen
strijd. Maar in werkeüjkheid hebben zy
geen enkele politieke of economische in
vloed. De vakbonden zijn machtsinstru
menten van de regering, zorgen voor „spon
tane" steun, zyn een middel tot staatscon
trole binnen de arbeidersbeweging en tot
verhoging van de produktie. Staken is ta
boe en wordt als verraad beschouwd. Vak
bondsleiders kunnen slechts in functie tre
den na goedkeuring van het regime. Net zo
gaat het met de vrouwenfederatie, de boe
renbond, studentenvereniging en jeugd
organisaties.
De Ba'ath-revolutie is een revolutie van
bovenaf opgelegd. Het ontbreken van een
brede massabeweging is ten dele te wijten
aan de geheimzinnige samenzweerderij van
de Ba'athisten. De partij verliest zelfs aan
leden. „Partijvergaderingen stellen weinig
voor. De beslissingen zijn meestal al van te
voren genomen. Je hebt geen invloed en dus
ben ik er uit gestapt", zegt een ex-Ba'athist.
Gebrek aan massasteun wordt ook ver
oorzaakt door de bijna exclusieve overheer
sing van de party door de islamitische sekte
der Alawieten, waardoor ze het grootste
deel van de bevolking, de zeventig procent -
eveneens islamitische - Soennieten, van
zich vervreemd heeft. Vóór de Ba'ath-
revolutie hadden de Soennitische groot
grondbezitters en kapitalisten de politieke
macht in handen.
Steun krijgt het regime wel van dë
nieuwe klasse van ambtenaren, kleine ka
pitalisten en landbezitters, die haar voort
bestaan dankt aan de huidige regering,
maar een nieuwe verwijdering heeft ge
creëerd tussen de partij en de arbeiders
klasse. De oprichting van de coalitierege
ring „Nationaal Progressief Front" van As
sad, een paar jaar geleden, was bedoeld als
een poging ook de steun te verkrijgen van
politiek andersdenkenden, zoals commu
nisten en nasseristen. Assad zelf, die zijn
best doet een einde te maken aan de voor
oordelen, zag het Front vooral als een mid
del om af te doen met het sektarische ge
kibbel van de Syrifs. Erg veel succes heeft
hij nog niet gehad.
