PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
NIEUWE REGERING
IN ITALIË
Bij verdere verstedelijking Zeeland
uitgaan van groei voornaamste centra
Lockheed-vertegenwoordigers
spraken over nieuwe orders
Fiscus onderzoekt
aangifte Roolvink
D'66 praat met
groep 'Resoluut'
BEANGRIJKE
FIGUREN IN
LOCKHEED-
AFFAIRE
VERDWENEN
Fokker hoopvol
Baby huilde:
gezin gered
Hervatting
Cvorus-gesprek
Doodstraf Franse
jongen omgezet
in levenslang
Het complex
van Eisenhower
Eerste
plakken
Pagina 15
219e jaargang no. 36
Donderdag 12 februari 1976
Bk* vr%)*g ki d* nC d* «PECWU ADVERTEWnE
RUBMBC row .wHglog*". MHO*-!»" «x»
mfmitaOm ZONMR VWN8TOOGMB»
IN LOCKHEED-ZAAK GENOEMDE
MINISTER KEERT NIET TERUG
(Van onze correspondent).
ROME Italië heeft weer een nieuwe regering. Kabinetsformateur Aldo Moro heeft woensdag
avond de samenstelling van zijn kabinet aan president Leone bekendgemaakt. Het is een christen
democratische minderheidsregering.
GoL de demissionaire minister
binnenlandse zaken, keert niet terug
in bet nieuwe kabinet. Hij heeft afge
ven van een ministerspost.
Zijn naam is de laatste dagen in
voor Europa.
C Menser, aan wie volgens Lockheed-
directeur Kotchian circa vier miljoen
fulden voor „een hoge Nederlandse
functionaris" was overgemaakt, is
zoek sinds vrijdagavond laat de Lock
heed-affaire volledig in de openbaar
heid kwam. Ook anderen die in ver
band met deze raak zijn genoemd,
lijken ijlings hun biezen te hebben
gepakt.
De heer Meuser woont in het Zwit
serse Sankt Moritz en was daar tot
voor kort op vrijwel elk uur van de
dag of de avond bereikbaar. Sinds
vorige week vrijdag is hij spoorloos.
Volgens zijn buren is hij naar Italië
vertrokken, maar zijn advocaat, in
Sankt Moritz. Zinsli, zegt niet te we
ten waar Meuser is-
Eveneens met onbekende bestem
ming verdwenen zijn de gepensioneer
de KLM-directeur ir. Frits Besancon
en de man van wie hij volgens mede
delingen uit de Amerikaanse senaats-
cammissie-Church 25.000 gulden voor
■persoonlijk gebruik zou hebben ont
vangen: Lockheeds verkoopvertegen
woordiger Ed Fife uit Londen. Met
een onderbreking tijdens de oorlog
beeft de heer Besancon van 1938 tot
1919 in de VS gezeten, belast met de
aankoop van en afleveringscontrole
op nieuwe vliegtuigen voor de KLM.
In die periode viel ook de aanschaf
van Lockheeds Constellations
j per-Consl:ellations voor het interconti
nentale verkeer. Na terugkeer in Ne
derland werd de heer Besancon
i boofd, later directeur aankoop mate
rieel.
Ed Fife is dinsdag voor onbekende
tUd naar het Midden-Oosten vertrok
ken. Ir. Besancon verliet Nederland
op dezelfde dag voor een reis van
meer dan een maand; van hem is niet
bekend in welke richting.
SCHIPHOL (ANP) - In het beleid van
Fokker VFW staan onder alle omstan
digheden de werkgelegenheid en de
continuïteit van de fabriek voorop,
aldus deelt de directie van het bedrijf
mede naar aanleiding van vragen over
uitbesteding van een deel van het
toekomstige werk in het kader van
het F 16-bouwprogramma aan het
Duitse zusterbedrijf. „Het- F 16-pro-
gramma zal aan vele honderden men
sen werk verschaffen", aldus zegt de
directie en dat geldt dan voor alle
Fokker - VFW-bedrij ven in Nederland,
dus op Schiphol, Ypenburg, Dor
drecht, Papendrecht, Woensdrecht en
De bedrijven op Schiphol
zullen voornamelijk wor-
akeld bij de eindassembla-
ge van F 16-jagers voor de Neder
landse en Noorse luchtmacht. De
overige berijven zullen delen ver
vaardigen (onder andere romp delen)
bestemd voor inbouw in vliegtuigen
voor^ andere luchtmachten in Europa,
VS en mogelijkerwijs nog andere
landen. Dit werkpakket is nog omvang
rijker dan werk voor de eindassem-
blage-lyn.
Hoewel de onderhandelingen met de
producenten van de F 16. de Ameri
kaanse vliegtuigfabriek Generaal Dy-
rajmcs, nog niet zijn afgesloten, is
Fokker zo overtuigd van de quantiteit
van het toegezegde werk, dat het de
werving van nieuw personeel in de
komende jaren zal voorzetten.
Slechts wordt opgemerkt, dat het vol
komen normaal moet worden geacht,
wanneer bepaalde uitbestedingen van
het. werk binnen het F 16-pakket we
derzij ds worden uigevoerd, dus var.
Schiphol naar Bremen en van Bremen
naar Schiphol.
Zeeuws nieuws op de
pagina's 2,4,5,7 en 9;
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1,3
en 13;
Sport op de pagina's 14 en
5;
Radio en tv op pagina 17;
Financieel nieuws op pagina
19.
verband gebracht met de omkoop
praktijken van de Amerikaanse vlieg
tuigfabriek Lockheed.
Op twee technocraten na zijn alle mi
nisters christen-democraten. Het kabi
net is vrijwel gelijk aan het vorige,
dat eveneens onder leiding van Moro
stond.
De twee nieuwbenoemde technocra
ten zijn Gaetano Stammati. directeur
van de "Banca Commerciale'. die
nister van financiën is. en Franco Bo
nifacio, gewezen president van het
constitutionele hof, die de portefeuille
van justitie gaat beheren. In het i
DEN HAAG (ANP) Dankzij het
huilen van de baby heeft dinsdagnacht
een gezin in Den Haag nog op tijd de
brandende woning aan de Jan van
Gojens'lraat kunnen verlaten. Dc
brand bleef beperkt tot één kamer.
De oorzaak van de brand, die voor
ongeveer 15.000 schade aanrichtte, is
onbekend. De ouders en hun twee
jonge kinderen konden bij buren wor
den ondergebracht.
NEW YORK (RTR) De bespre]
gen op hoog niveau tussen de Tui
en Griekse gemeenschappen van
prus over de toekomst van het eiland,
worden 17 februari in Wenen hervat.
Dit is woensdag door de Verenigde Na
ties in New York onthuld. De bespre
kingen vinden plaats onder auspiciën
van secretaris-generaal Kurt Waldheim
van de VN.
ge kabinet werden deze twee posten
door republikeinen vervuld.
De nieuwe regering, die vandaag wordt
beëdigd, krijgt in het parlement de
steun van de sociaal-democratische
partij, terwijl socialisten en republi
keinen hebben beloofd zich bij stem-!
mingen te zullen onthouden.
VERVANGING NEPTUNE VAN MARINE
(Van onze correspondenten).
DEN HAAG Terwijl regering en parlement zich maandag en dinsdag intensief bezighielden met
de mogelijke betrokkenheid van prins Bernhard bij het Lockheed-schandaal, bespraken twee ver
tegenwoordigers van Lockheed in Den Haag de mogelijkheden van een nieuwe grote order met
ambtenaren van het ministerie van economische zaken.
De twee Lockheed-functlociarissest,
Lesley en Stacey, bespreken de moge
lijkheid dat de Nederlandse Marine
Luchtvaartdienst als opvolger van de
Lockheed Neptune een lange-af-
standverkenningsvliegtuig de Lock
heed P-3 Orion koopt, een toestel dat
f 50 miljoen per stuk kost. Bij de
gesprekken op het ministerie van eco
nomische raken kwamen de eventuele
compensatieorders ter sprake, die het
Nederlandse bedrijfsleven zou knjgen
wanneer de Orion wordt besteld.
Overigens heeft de regering de beslis
sing over de vervanging van de Nep
tunes afgelopen najaar voor onbepaal
de tijd uitgesteld.
Volgens een woordvoerder van de
Roolvink wilde woensdag geen com
mentaar geven op de geruchten dat
de belastingdienst een onderzoek in
stelt. Hij zei het als een privé-zaak te
beschouwen, die uitsluitend hem aan
gaat. Het ministerie van financiën
wilde evenmin iets loslaten over het
beweerde onderzoek. „Over belasting-
NASLEEP ADVISEURSCHAP
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG De fiscale opspo
ringsdienst stelt een onderzoek
in naar de juistheid van de be
lastingaangiften van de Gulf-ad-
viseurs Roolvink, Schmelzer
en Hoogendijk. Roolvink en
Schmelzer verklaarden enkele
weken geleden, dat hun Gulf-i
viseurschap fiscaal gezien in or
de was, maar ten aanzien van
Roolvink schijnen er nu toch
enkele problemen gerezen te
zijn.
an particulieren wordt
nooit enige mededeling gedaan", aldus
de woordvoerder van financiën.
Roolvink. Schmelzer en Hoogendijk
hebben enkele jaren lang voor hun
(geheim gehouden) adviseurschap van
de Amerikaanse oliemaatschappij Gulf
een bedrag ontvangen van 10.000 dol
lar. Voor kamerleden geldt de rege
ling, dat een gedeelte van hun neven
inkomsten van het kamersalaris
wordt afgetrokken. De kamerleden
moeien die neveninkomsten opgeven
aan het ministerie van binnenlandse
zaken. Zij kunnen echter ook verkla
ren dat hun bijverdiensten overeenko
men met het in de wet vastgelegde
maximum. Dit laatste heeft Roolvink
gedaan, wat tot gevolg had dat hij
geen specificatie van zijn nevenfunc
ties aan binnenlandse zaken hoefde op
te geven. De vraag is nu, of hij zulks
wel heeft gedaan ten aanzien van de
belastingdienst.
AR-fractievoorzitter Aantjes distan
tieerde zich van de berichten dat
nieuwe moeilijkheden dreigen voor
zijn fractiegenoot Roolvink. „Dat is
een zaak tussen Roolvink en zijn
belastinginspecteur. Roolvink 6
niet bij de fractie op de loonlijst. Het
is dus zijn eigen zaak", aldus Aan
tjes.
Marine voorlichtingsdienst vinden de
contacten met Lockheed en andere
vliegtuigfabrieken die in de markt
zijn voor de vervanging van de Neptu
ne, gewoon voortgang. „Als je mee
wil blijven spelen, met je het con
tact handhaven", zo werd gezegd.
Bij de aanschaf van vliegtuigen
voor de marine en de luchtmacht
wordt in de regel geprobeerd zoveel
mogelijk compensatie te krijgen voor
de enorme uitgaven die hiermee g-
moeid zijn- Bij voorkeur wordt ge
streefd naar inschakeling van Neder
landse bedrijven bij de produktie. Dit
was het onderwerp van gesprek tus
sen ambtenaren van economische za
ken en de Lockheed-functionarissen
Stacey en Lesley.
De commissie van drie wijze man
nen, die in opdracht van de regering
de beschuldigingen die tegen prins
Bernhard zijn geuit, moet onderzoe
ken, is intussen nog niet begonnen
met haar werkzaamheden. Zo wordt
r nog gezocht naar een geschikte
ruimte in Den Haag waar de heren
Peschar, Donner en Holtrop hun
hoofdkwariter kunnen inrichten.
De drie commissieleden zullen hun
onderzoek voor een groot deel zelf
uitvoeren. Zo werd woensdag in Wash
ington bekend dat men daar over
enkele dagen prof. Donner verwacht,
die in eerste instantie de Amerikaanse
kant van de Lockheed-zaak zal onder
zoeken. De heren Holtrop en Peschar
zouden gaan proberen in Zwitserland
de financiële kronkels van het Lock-
heed-schanóaal te ontwarren.
De vooraanstaande Amerikaanse
krant New York Times schreef
woensdag in een hoofdartikel, dat de
Amerikaanse autoriteiten alle mede
werking zouden moeten verlenen aan
buitenlandse instanties die op grond
van de rapporten van de commissie-
Church op onderzoek uitgaan- „Ieder
officieel verzoek van buitenlandse au
toriteiten om documenten en getuigen
om hen bij hun onderzoek te steunen
moeten met goede wil door Washing
ton worden overwogen, als dit land
(de Verenigde Staten) nog iets wil
redden van zijn reputatie van interna
tionale integriteit", aldus de
krant.
Op de Nederlandse ambassade in
Washington is opdracht gegeven alle
verzoeken om inlichtingen door te
verwijzen naar de Rijks Voorlichtïngs
Dienst in Den Haag. Zelfs een verzoek
om een foto van koningin Juliana en
prins Bernhard van het Amerikaanse
weekblad .Newsweek", dat. overweegt
volgende week een omslag-artikel aan
de omkopingen te wijden, werd
de ambassade van de hand
wederom met de verwijzing naar de
RVD.
Prins Bernhard was tot woensdag
avond overigens van plan de komende
tijd normaal zijn programma
werken. Zo ral de pnns vrijdagavond
aanzitten aan een diner voor het We
reld Natuur Fonds in Amsterdam.
Volgens onbevestigde berichten zou
de prins werken aan een schriftelijk
stuk, bestemd voor de onderzoekscom
missie, waarin hij zich verdedigt
gen de uit Washington afkomstige
Kamerleden
Intussen vertrekken het komende
weekeinde drie kamerleden naar
Verenigde Staten. In tegenstelling tot
htm oorspronkelijke plan zullen de
heren P- Dankert (PvdA), K. de Vries
(PvdA) en H. van Mierlo (D'66) niet
zelfstandig ut de Lockheed-affaire dui
ken. Het drietal gaat naar Washington
voor een bijeenkomst in verband met
de Westeuropese Unie-
(Zie slot pagina 3 kolom 3)
EN Kit Ut*.tevergeefs heeft
een sleepboot van de reder:}
Goedkoop deze week gepoogd het
5 km buiten Enkhuizen op het
IJssetmeer gezonken ms 'Jannie'
van schipper Bruinsma uit Zwol-
le uit zijn benarde positie te
bevrijden. De bemanning van de
sleepooot rapporteerde gisteren,
dat de 'Jannie' bijna geheel bedol
ven is onder een berg ijsschotsen
van wel 5 meter, die er vorige
iceek bij plotseling kruien van
het ijs zijn opgestapeld. De sle
pers kunnen met te lang wachten,
zo zeggen zij. want het schip ligt
bijna geheel onder de schotsen
en de waterspiegel. De berging
loont anders de moeite viel
meer. omdat de motor door het
binnengedrongen water wordt
aangetast.
PARIJS (RTR) President Valery
Giscard d'Estaing heeft woensdag de
doodstraf van de 17-jarige jongen
Bruno T. omgezet in levenslange ge
vangenisstraf.
Bruno T. was 3 oktober vorig jaar in
Beauvais bij Parijs ter dood veroor
deeld wegens moord op een 69-jarige
vrouw. Hij had de vrouw gemarteld
en uiteindelijk doodgestoken bij een
poging tot beroving.
Het was de eerste maal dat de twee
jaar geleden aan d
president gebruik
recht op clementie.
Winkeldiefstal, vandalisme en bero
ving hebben de Amerikaanse zakenwe
reld vorig jaar 23.6 miljard dollar
gekost, akius het ministerie van han
del.
MOGELIJK NIEUWE PARTIJ
NIJMEGEN (ANP) D'66 en de groep Resoluut van ex-KVP-
voorzitter De Zeeuw zijn gesprekken begonnen over samenwer
king. D'66-voorzitter Ten Brink zei dit woensdag op een bijeen
komst van Resoluut in Nijmegen. Tot nu toe is er één bespreking
geweest. Beide partners waren na die bijeenkomst ervan over
tuigd, dat er voldoende overeenstemming is om verder te gaan.
Het doel is mogelijk een nieuwe partij te stichten.
Volgens Ten Brink is de sector links van het midden erg klein. Daarom
moet daar versnippering worden voorkomen. Die sector is volgens D'66-
voorzitter echter altijd nog goed voor zo'n 10 zetels in de tweede kamer.
De Zeeuw zei dat er politiek geen noemenswaardige verschillen in opvatting
zijn tussen zijn groep en D'66. In de huidige fase wordt alleen met D'66 ge
praat. Later zullen daar ook anderen bijkomen, aldus De Zeeuw. De twee
groeperingen zijn thans bezig ieder één programma op te stellen. Ook bij die
besprekingen zal worden samengewerkt.
MINISTER GRUIJTERS IN NOTA
MIDDEN-DELTAGEBIED
MOET OPEN BLIJVEN
DEN HAAG Bij verdere verstede
lijking in Zeeland moet worden uitge
gaan van bundeling van de groein in en
nabij de voornaamste stedelijke cen
tra Middelburg, Vlissingen en Goes en
in Zeeuws-Vlaanderen bij Terneuzen,
Hulst en Oostburg. Op die manier
kunnen bestaande voorzieningen zo
veel mogelijk worden benut, de groei
van verkeersactivitcit kan worden be
perkt en het landschap wordt ge
spaard. Het Midden-Deltagebied moet
open blijven. In dat gebied vervult
Zierikzee de functie van strcekcen-
trum. In de kleine schaal van met name
Midden-Zeeland vallen grootscheepse
ontwikkelingen moeilijk in te passen.
Dat schrijft minister Gruijters van
volkshuisvesting en ruimtelijke orde
ning in de verstedelijkingsnota, die
woensdag is gepubliceerd. De verste
delijkingsnota vormt een onderdeel i
van de derde nota over de ruimtelijke
ordening.
In het hoofdstuk over de beleids
keuzen in de verstedelijkingsnota zet
minister Gruijters uiteen, dat het Del
tagebied van Rijn. Maas en Schelde
vanouds een gebied is van sterke
ontwikkelingen, met name door de
gunstige ligging voor economische ac
tiviteiten. „In de laatste tientallen ja
ren is Zeeland daarbij sterk betrok
ken. De afsluiting van de zee-armen
heeft deze ontwikkeling mede gesti
muleerd. Vooral op Walcheren en
westelijk Zuid-Beveland hebben indus
triële en stedelijke uitbreidingen het
oude beeld van Zeeland ingrijpend
veranderd. De werkgelegenheidspro
blemen van Zeeland zijn hierdoor aan
merkelijk verminderd. Doordat Zee
land een betrekkelijk klein bevolkings
draagvlak heeft, zijn de mogelijkhe
den tot verdere versterking van de
structuur en het veraor-
gingsniveau slechts in beperkte mate
aanwezig. Een te sterke groei van de
bevolking zou Zeeland echter weer
voor andere problemen plaatsen. In
de kleine schaal met name van Mid
den-Zeeland vallen grootscheepse ont
wikkelingen moeilijk in te passen".
'us de bewindsman.
De heer Gruijters maakt duidelijk,
dat het beleid erop gericht moet wor
den, dat het Midden-Deltagebied open
blijft, zowel omwille van de ecologi
sche waarde en de recreatiemogelijk
heden in dit gebied als omwille van
de zogenaamde geleóingsfuct:e het
behoud van afwisseling tussen verste
delijkte gebieden en open ruimten. In
dit gebied vervult Zierikzee de functie
van streekoentrum. De minister ze-
uiteen. dat om het Midden-Deltagebied
zich een hoefijzervormge stedelijke
structuur ontwikkelt. Ten noorden
van do Midden-Delta is er een verder
gaande stedelijke ontwikkeling op
oostelijk Vooroe-Putten, op Llsselmon-
de en in het gebied van de Drechtste-|
den. Ook West-Brabant gaat een ver-
dere verstedelijking tegemoet, waarbij:
Bred3. Bergen op Zoom en Roosendaal j
een belangrijke rol kunnen spelen. De
steden van he: Scheldebekken vormen
de zuidelijke flank van het stedelijk
hoefijzer.
Midden-Deltagebied
Minister Gruyters schetst, dat de
zeehavens een belangrijke factor vor
men in de ontwikkeling van het Rijn
mondgebied, West-Brabant en Midden
Zeeland. Hij wijst erop. dat in het
structuurschema zeehavens bet beleid
nader aan de orde zal komen. Naar
het oordeel van de bewindsman ligt
het in de reden dat de aanwezigheid
van diep vaarwater in Zeeland verder i
wordt benut, omdat dat van belang is
voor de economische ontv. ikke ling
van ons land en omdat het Rijnmond
gebied beperkte ruimtelijke mogelijk
heden biedt.
In Zeeland valt, zo stelt de minister,
te denken aan afronding va het Sloe
gen ied en aan een voortgezette ont-
wikkelig van de kanaalzone in
Zeeuws-Vlaanderen, waarbij bijzondere
zorg moe: worden besteed aan de
milieuhygiënische situatie. Volgens de
minister zal de groei van de bevolking,
van Zeeland die daaruit voorkomt kun-1
nen worden aanvaard. „Sinds circa I
1970 neemt de bevolking van Zeeland I
door verhuizing uit andere delen van
het land toe met circa een half pro
cent per jaar. Deze toeneming, ever.
groot als de natuurlijke aanwas, lijk*.
ook voor de jaren tachtig aanvaard
baar". aldus de bewindsman.
In zijn nota geeft minister Gruijters
aan, dat de regionale verzorgings
structuur in de drie zuidelijke provin
cies over het geheel genomen vrij
goed is, maar dat een uitzondering
gevormd wordt in het Zeeuws-Bra-
Zie slot pagina 2 kolom 4\
i r\e troebelen, waarmee Ne
h/i/'d KJ deriand de afgelopoa
week te maken heeft ge
kregen, zijn verschijnselen
die behoren bij wat in de
Verenigde Staten het Mie
wordt genoemd. Die afkor-
rft niets met de Russische
.•an die naam te maken,
althans niet direct: de Russische Mig
wordt trouwens met een g geschreven,
een samentrefckng van Mikoyan en
Gurewitch. de namen van de ontwer
pers. De Amerikaanse afkorting guzt
over iets anders: zij vervangt de aan
duiding 'militair-industrieel compter*,
een combinatie waarin mensen van de
technische wetenschappen samenwer
ken met militaire topmensen en
commerciële industriëlen. In 1961
werd er op een spectaculaire manier
de aandacht op gevestigd, namelijk
door president Eisenhower in zijn af
scheidsrede op 17 januari van dat Jaar.
Hij gewaagde van de samenwerking
tussen een immens militair apparaat
en de wapenindustrie, een verschijnsti
dat de Amerikaanse geschiedenis nog
niet in die omvang had gekend. .Ne
totale invloed daarvan economisch,
politiek, zelfs ook in geestelijk opzicht
is voelbaar in elke stad. Lu elke
staat en ln elk bureau van de federale
re gering", zei Eisenhower. Hij erken
de dat deze ontwikkeling noodzakelijk
was. maar waarschuwde tegelijkertijd
voor mogelijk ernstige gevolgen. „Ons
bestaan. Ja de bronnen van ons bo
staan zijn in het geding, zo ook de
structuur van ons maatschappelijk be
stel". Hij meende dat de regering en
haar organen zich teweer dienden to
stellen tegen de toenemende druk van
dit militair-industrieel complex-
Deze rede van Eisenhower wordt
meestal geciteerd zonder verwij
zing naar de gebeurtenissen, waar
in ze een belangrijke rol speelde. Dat
was in het bijzonder de verkiezing van
Kennedy. Deze had in zijn campagne
de regering van Eisenhower er her
haaldelijk van beschuldigd dat zij een
gevaarlijke 'missile gap' had doen ore,
staan: de Russen zouden de Amerika
nen ver vooruit zijn bij de ontwikken
ling van raketten en daarvan nu zou
den de Verenigde Staten de kwalijke
vruchten plukken, zo ongeveer luidde
de Kennedy-thematiek tijdens de ver
kiezingscampagne. In die dagen namen
de spanningen rond Berlijn, Cuba en
Zuidoost-Azië voortdurend toe en dat
leidde tot verhoging van de Ameri
kaanse defensie-inspanning. Zo ont
stond er een ironi
sche situatie:
gaande president
van oorsprong be
roepsmilitair, een
vij f-sterrengeneraal
riep op tot bezinning over het mili
tair-industriële complex, de komende
man verhoogde daarop het defensie
budget met rond tien miljard dollar.
Onder Johnson liepen deze bedragen
nog weer verder op. En toen N'ixon
aan het bewind kwam was de defensie
begroting van de Verenigde Staten
veertig miljard dollar hoger dan toen
Eisenhower zijn
scheidsrede uitsprak.
Jjanthjn
Et rat nog een merkwaardige kant
aan deze zaak: de rede van Eisen
hower republikeins president
werd voortdurend geciteerd door
mensen uit de linkervleugel van zijn
tegenstanders, de Democraten. Barry
Goldwater ooit eens republikeins
presidentskandidaat maakte daar
over in 1969 eens een zure opmerking
in de senaat: „Als ik psycholoog was
zou ik wellicht tot de conclusie moe
ten komen dat de linkervleugel in de
Amerikaanse politiek een 'complex
over een complex' heeft ontwikkeld".
Goldwater had er geen last van: hij
bepleitte eerder een versterking van
het militair-industriële complex dan
een verzwakking, een pleidooi waar
aan hij nog een in het licht van de
huidige situatie vreemde conclusie
toevoegde: .Ne tewerkstellingspolitiek
van de industrieën die zaken doen met
het Pentagon geeft geen enkele aan
leiding om daar geschrokken over te
doen. Evenmin zijn deze praktijken
gevaarlijk voor het Amerikaanse volk;
zij nemen de best-ge kwalificeerde men
sen ln dienst". Dat zei Goldwater tij
dens een senaatszitting in april 1969.
Vermoedelijk zou hij dat nu niet meer
herhalen: een aantal van die best-ge
kwalificeerde figuren heeft immer»
miljoenen uitgegeven voor omkopings
praktijken. Met ais gevolg dat in Japan
grootscheepse onderzoekingen nodig
zijn en dat in Nederland een commis
sie moet worden benoemd om na te
gaan of wellicht een lid van het ko
ninklijk huis bij deze weinig verhef
fende randverschijnselen van het mili
tair-industriële complex is betrokken.
rt nu toe is het 'omkopingse'emenf
nog weinig aan de orde geweest
in de discussie over het befaamde
complex. De literatuur zij is al be
hoorlijk uitgebreid houdt zich voor
al bezig met het automatisme, dat in
de moderne bewapeningswedloop is
opgesloten, alsmede met de vraag of
het complex uiteindelijk zal leiden tot
aantasting van de democratische staat.
Eisenhower was in dit opricht kenne
lijk niet optimistisch: ..Het gaat om
de structuur van ons maatschappelijk
bestel"- De affaires die nu her en den-
in de wereld aan de gang zijn, omdat
een vliegtuigfabriek militaire en civie
le orders door middel van omkoping
wilde veilig stellen, duiden er op dat
het Mie inderdaad een maatschappe
lijk bestel kan corrumperen. Eisenho
wer had blijkbaar een profetische
geest. Er is in ieder geval alle reden
om over zijn waarschuwende woorden
opnieuw na te denken ln een wereld,
waarin kennelijk miljoenen dollars de
plaats van een publieke moraal moes
ten innemen.
