P7P
Ziekenhuizen
en hygiene
Geen wijziging in
Syrische politiek
CONFRONTATIE IN DE VS SPITST ZICH
TOE
Balkan-conferentie
nuttige resultaten
Witte Huis en Kissinger tegenover congres
©ANKARA
TURKIJE
CYPRUS
SYRIË
'OAMASKUS
SSREIROETi
XjBANOR.
IISRAËl?
7AMMAN
[JORDANIË
KOEWEIT
SAOEDI
[katar:
ÏMASKATE
ARABIË
OMAN
MEKKA
JEMEN
D.V.R.
JEMEN
"SANAA®
H A.R.v-
<^MADINAT ASJ SJAABi
ETHIOPIË.
r opinie en achtergrond
ZATERDAG 7 FEBRUARI 1976
Verschil van opvatting over wat nu eigenlijk schoon is, is deze week onderwerp
van gesprek geweest tijdens een onderhoud dat een groep ouders had met de
directeur-verpleegkundige van het Vlissingse ziekenhuis Bethesda-St. Joseph.
volgens de ouders zouden de hygiënische omstandigheden op de kinderafdeling
van dit ziekenhuis te wensen overlaten. Dr. Dunlop. bacterioloog van het streek-
laboratorium in Goes, was er als de kippen btj om zich op de hoogte te stellen van
de inhoud van de klachten, want vanuit het streeklaboratorium worden regelma
tig steekproeven genomen om zodoende de hygiënische omstandigheden met de
grootste zorg te kunnen omringen en eventuele tekortkomingen in de (ziek-
teikiem te smoren.
Ook in dit geval moest dr. Dunlop constateren dat de meeste mensen nog steeds
de mening huldigen, dat alleen een blinkende vloer schoon is. De praktijk heeft
evenwel heel andere dingen aan het licht gebracht.
Want wat is er tijdens onderzoekingen gebleken? Dit. dweilen van ziekenhuis-
vloeren is eigenlijk uit den boze. Of het zou moeten gebeuren met een sterk desin
fecterend middel, zoals in het verleden werd toegepast. Maar toen stonk alles en
iedereen dan ook naar de lisol. En dat was geen pretje. Niet voor de patiënt, die
dag en nacht in die sfeer moest liggen en niet voor de verpleegsters, die dal
geurtje mee naar huis namen en ook in winkel of cafetaria opmerkingen kregen
te horen van: oh, u werkt zeker in een ziekenhuis.
Dweilen zonder gebruik te maken van een sterk middel heeft echter tot gevolg
dat de aanwezige bacteriën worden verspreid. Verdwijnen doen ze niet. Een aver
echtse uitwerking dus. De laatste tyd. aldus dr. Dunlop, probeert men daarom
over te stappen op het gebruik van een wisser en een geprepareerd doekje,
waarmee de vloer wordt ontvet en waarbij tegelijkertijd ook de bacteriën wor
den meegenomen. Maar het resultaat is wel. dat zo'n vloer met zo'n behandeling
dof wordt. En wat zegt het propere Nederlandse volkje dan? Die vloer is vies
Want, een schone vloer moet glimmen. Daar moet je je in kunnen spiegelen, des
noods de haren in kunnen kammen
Dr. Dunlop heeft het er wel moeilijk mee om die mentaliteit wat om te buigen.
Want er zijn ook huishoudelijke diensten in ziekenhuizen die er niet goed aan
willen. Die willen lekker soppen. Want dat deden ze vroeger ook altijd. Dus
waarom nu niet? Bij wijze van compromis is men nu op verschillende plaatsen
overgegaan tot het een keer in de week dweilen van de vloeren Maar voor de
dagelijkse kuis zou men als het aan dr Dunlop ligt toch de voorkeur moeten
geven aan het gebruik van de wisser.
Het schoonhouden van de vloeren is een kernpunt voor de ziekenhuishygiêne.
zegt de bacterioloog Dunlop. Ziekteverwekkende bacteriën kunnen namelijk ge
makkelijk via een bacteriologisch vuile vloer bij de patiënt komen. Een voor
beeld: oma komt op visite bij een kleinkind. Zij zet haar boodschappentas op de
grond om de kleine te zoenen en vervolgens zet ze de tas op het bed om er een
reep chocolade uit te halen. Met het gevolg dat een analist bij een steekproef een
paar dagen later dezelfde bacteriën op de grond vindt en op sprei of deken van
een bed.
Nog een misverstand dat bij het poetsend deel der natie zit ingeworteld: voor de
snelle kuis pakken we thuis gemakkelijk naar een stofzuiger. Maar wat heelt het
gebruik van zo'n apparaat nu voor effect wanneer het in een ziekenhuis wordt
gebruikt. Dit: het stof wordt er wel mee opgeruimd, maar de door de slurf naar
binnen getrokken bacteriën worden er dan via de uitlaat van de stofzuiger weer
even hard uitgeblazen, dwarrelen door de lucht en zetten zich af op bedden, voe
tenbankjes, gordijnen, schermen, enfin vult u zelf maar in.
En dat is allemaal met zo gunstig voor het 'ligmilleu' van de patiënt. Want die is
tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis extra kwetsbaar. De moderne therapieën
mogen dan wel uitstekend zijn, ze kunnen aan de andere kant toch een danig
ingrijpende uitwerking hebben op de weerstand van de patiënt.
De meest voorkomende bacteriesoort die bij de steekproeven in ziekenhuizen
wordt gevonden is die van de staphylococcus, de verwekker van de steenpuist.
Volgens dr. Dunlop is infectiebron nummer één, met name op een kinderafdeling,
het bezoek. Vandaar dat er ziekenhuizen zijn, die bepalen dat er geen bezoek mag
komen, of dat men de kinderen uitsluitend van achter glas mag bekijken en via
een soort intercomsysteempje een gesprek mag voeren. Dat is natuurlijk wel al
lemaal in het belang van het genezingsproces van het kind, maar plezierig doet
zoiets natuurlijk niet aan. Dr. Dunlop zou er persoonlijk voor zjjn wanneer zou
worden bepaald dzt de ouders uitsluitend van de deur naar het bedje van het
kind zouden mogen lopen en omgekeerd. Maar wat gebeurt er nu: moeders gaan
rondlopen, aaien alle baby's in hun wiegje over het bolletje en knijpen speels iri
hun buikje. Met alle mogelijke gevolgen van dien
Om die kans op infectie zo minimaal mogelijk te houden geldt er in de ziekenhui
zen dan ook de bepaling dat kinderen beneden veertien jaar geen toegang heb
ben. Er zullen altijd wel ouders zijn, die vragen of het zusje van het patientje ook
even mee mag, want zo wordt er dan gezegd: thuis kan het kind toch ook geïnfec
teerd worden. Dr. Dunlop zegt er dit van: ..een kind kan best geïnfecteerd wor
den, maar niet in een ziekenhuis. Laat zo'n kind de mazelen maar krijgen als het
gezond en wel thuis is. Als zo'n patiëntje in een ziekenhuis ligt voor, laat ik maar
zeggen een blindedarmontsteking dan kun je er zo iets als een infectie gewoon
niet bij hebben."
Tenslotte nog even dit: dr. Dunlop heeft zich in het verleden bezig gehouden met
een onderzoek naar de toepassing van vaste vloerbedekking in ziekenhuizen.
Zo'n soort vloerbedekking zou hygiënischer zijn dan linoleum. Vooral de electros-
taüsche werking van het nylon in die vloerbedekking zou een gunstige uitwer
king hebben op het vasthouden van de bacteriën. Maar men zit nog wel met een
probleemtje: een pace-maker zou door die electrostatische werking kunnen stil
vallen-
Overigens. er zijn Zeeuwse ziekenhuizen, die speciaal opgeleide mensen gaan
aantrekken om de hygiëne binnen de ziekenhuismuren te optimaliseren. Dat zijn
zogenaamde hvgiënistes. Bethesda St.-Joseph in Vlissmgen krijgt er al één per 1
maart. Bergzicht in Goes is er mee bezig.
JACQUES CATS
A beurtenis. waar Karamanlis met vol-
/"VTHENE - De elfaaagse doening op kan terugzien In een slot-
Balkan-conferentie voor tech- boodschap merkte deze op dat de Bal-
kan, eens een chaotisch broeinest, nu
msche en economische coordi- een voorbeeld van samen„frkln6
natie, die op initiatief van de geeft aan een wereld die dreigt te ver-
Griekse premier Karamanlis in zinken in geweld en anarchie"
Athene is gehouden, is gisteren Nooit eerder zijn deze vijf staten -
afgesloten met een feestelijke Albanië had de uitnodiging vriende-
lijk afgeslagen - in positieve sfeer bij-
byeenkomst waarbij de leiders eengekomen - tot nu toe was er tussen
van de vijf delegaties - van heil alleen confrontatie. Bulgarije
Rnlo-nriio TnoPYislnvip Rnp- moge ook deze keer als een soort rem
Bulgarije. Joegoslavië, Koe hebben gefungeerd, het was de eerste
menië, Griekenland en Turkije maal dat het met de andere Balkan-
- het woord voerden. Ianden meedeed.
De eerste Balkan-conferentie, van
In een weinig spectaculair slot- ,934 ook in Athene gehouden, was
communiqué wordt vastgesteld dat de juist tegen Bulgarije gericht. En ook de
ontmoeting een toepassing is geweest tweede, van Joegoslavië, Griekenland
van de „geest van Helsinki" en dat zij en Turkije in 1953, accentueerde een
zeer nuttige resultaten heeft afgewor- bondgenootschap tegen de invloed van
pen. Alle ideeen en voorstellen voor Rusland waar Bulgarije altijd een
verdere multilaterale samenwerking voorpost van is geweest, (het toen ge-
op het gebied van landbouw, handel, sloten Balkan-pact verloor voor eerst-
cnergie, verkeer en milieubeheer zul- genoemd land zijn betekenis reeds na
len de vijf regeringen ter verdere be- zes dagen- met de dood van Stalin),
studering ter hand worden gesteld.
Moskou moest na de Tweede Werel-
Ook wordt de wenselijkheid van een doorlog niets hebben van de ideeën
volgende ontmoeting uitgesproken. V£u1 de Bulgaarse leider Dimitrov be-
zonder dat daarvoor echter een plaats treffende een Balkan-coördinatie, en
of datum worden genoemd. Het is be- beeR ook njet toegestaan dat Sofia
kend dat de Turkse deelnemers een 2jcb leende voor de latere Roemeense
volgende conferentie wel graag in Is- aspiraties in deze richting. Ditmaal
tanboel gehouden zouden willen zien. heeft de Sowjet-Unie de Bulgaren een
maar van de andere kant hoorde Tur- eindweegs laten mee-Balkanïseren.
kije niet bij de landen die op de bres vermoedelijk in de overtuiging dat
hebben gestaan voor de instelling van deze conferentie meer afbreuk doet
de Balkan-conferentie als een perma- aan de NAVO dan aan het Warschau
nent instituut (liefst zelfs met een vast pact.
secretariaat) zoals wordt voorgestaan
door Roemenië en Griekenland, de Politieke kwesties, zoals de Macedo-
twee landen die een beetje uit de pas nische tussen Bulgarije en Joegoslavië
lopen van hun wederzijdse militaire en de Cyprische tussen Griekenland en
pacten. Turkije, zijn nadrukkelijk niet aan de
orde gekomen, maar als de conferentie
Contacten mocht leiden tot zoiets als een postu-
Het was echter Bulgarije, dat het nie of automatisering van het telefoon-
meest is blijven vasthouden aan bila- verkeer, of het gebruik door Bulgarije
terale contacten, het nut daarvan van de Griekse haven Tessaloniki. dan
wordt ook in het slotcommuniqué nog zouden dat toch ook politiek gezien
even aangestipt, en dat waarschijnlijk zeer belangrijke uitkomsten blijken,
het aannemen van essentiële zaken
heeft tegengehouden. Bulgarije en Er is ontegenzeglijk een stapje gezet
Turkije waren ook de twee landen die in de richting van het totstandkomen
geen ministers maar hoge ambtenaren van die Balkan-identiteit, waar reeds
hadden gestuurd. de eerste Griekse vrijheidsheld Rïgas
Ferraios van droomde, die niet alleen
De nu beëindigde conferentie heeft de Grieken maar alle Balkan-volken te
met dat al meer existentiële dan essen- zamen - ook de Turken - van de sul-
tièle betekenis. Zij blijft een unieke ge- tansmacht wilde bevrijden.
en propaganda niet in één keer vrien- vrij bewegen. Officieel mogen we niet
den worden", zegt Chaled al-Fahoem, de grens oversteken. Behalve wanneer
voorzitter van het Palestijnse parle- we de goedkeuring van het Syrische
ment, het wetgevend lichaam van de leger hebben. Desondanks steken we
PLO. bijna iedere dag de grens over, ook
„De droom van een integrale staat zonder de goedkeuring van Syrië", zegt
heeft tijd nodig. Voorlopig moeten de Aboe Leila, een intellectuele, zacht
Palestijnen eerst hun eigen staat ves- sprekende revolutionair, die alleen be-
tigen op ieder stuk grond dat bevrijd kend is onder deze schuilnaam. De
wordt", aldus Al-Fahoem. Aboe Lella, naam betekent „vader van Leila" en
een van de belangrijkste leiders van hij heeft hem aangenomen uit bewon-
het Marxistisch-Leninistisch Democra- dering voor de Palestijnse Leila Cha-
tisch Volksfront voor de Bevrijding led, de vrouw die enige jaren geleden
van Palestina, PDFLP (dat onder meer de wereld in opschudding bracht door
verantwoordelijk was voor de Maalot- haar actieve deelname aan vliegtuig
raid), beschouwt de situatie als volgt: kapingen.
„We accepteren de ontwerpresolutie Volgens Leila zal de politkeke stag-
als een overgangsregeling. Op dit natie als gevolg van het Amerikaanse
ogenblik kunnen we niet meer dan dat veto in de Veiligheidsraad zeker nog
krijgen. Het is niet iets wat de Pales- een jaar of twee duren. „In die tijd zul-
tijnen op de langere termijn willen, len wij de militaire acties opvoeren en
maar 'n regeling zoals in de ontwerp- dat kan misschien leiden tot een oor
resolutie vervat, zien we als iets dat log. Er zal zeker een nieuwe oorlog
haalbaar is in de eerstkomende jaren, komen in het Midden-Oosten. Ik weet
Onze onmiddellijke doelen zijn terug- jQieen niet wanneer", aldus Aboe Leila,
trekking van Israël uit de sinds 1967
bezette gebieden, de stichting van een i>c>r\ verracci ti rr
Palestijnse staat op deze gebieden en x
het recht op terugkeer van de Palestij- XT
nen naar hun eigen woonplaatsen. Pas -*■ Aoewel het Amerikaanse veto geen
als we dat bereikt hebben, zullen we verrassing was voor Syrië (Damascus
strijden voor een permanente oplos- werd 24 uur van tevoren door de Ame-
sing en voor een gezamenlijke joodse rd{anen op de hoogte gesteld), is de
en Palestijnse staat. Want zolang de teleurstelling toch groot omdat daar-
staat Israël in dit gebied blijft bestaan, door het diplomatieke overleg geblok-
zal er geen duurzame vrede zijn. Maar keerd 's- Er is ook teleurstelling over
verwezenlijking van dit laatste is op de Britse stemonthouding. Ondermi-
het ogenblik onmogelijk en je moet nister Al Rafel: „De houding van de
grijpen wat je grijpen kunt". Britten was dezelfde als van de Ameri
kanen. Het Verenigd Koninkrijk blijft
On«5r*ViiiHHiTi«T n°S steeds de rechten van het Pales-
wjjacnuuumg tijnse yo]k ontkennen en houdt vast
Daan de VN-resolutie 242, waarin over
ie directe doelen probeert de de Palestijnse kwestie slechts als een
PDFLP te bereiken door overleg met humanitair probleem wordt gesproken,
de meer „progressieve" elementen in ue resolutie past niet meer bij de
IsraëL Gewapende aanvallen m de be- tegenwoordige situatie. Ondanks de
zette gebieden en via massa-acties on- meerderheid van voorstemmers in de
der de Israëlische Arabieren. De mili- Veiligheidsraad zien we dit toch als
taire acties worden ondernomen van- een positief teken en daarom zullen wij
uit Syrië, Libanon en Jordanië (waar geen verdere concessies doen aan onze
de groep ondergronds werkt). territoriale integriteit en aan de rech-
„In Syrië zelf kunnen we min of meer ten van het Palestijnse volk".
Premier Hafez Assad van Syrië
SOEDAN
©KHARTOEM
DAMASCUS - Syrië zal voorlopig na het Amerikaanse veto in de Veiligheidsraad geen verande
ringen aanbrengen in zijn politiek ten opzichte van Israël. Damascus blijft streven naar verwezen
lijking van de (gematigde) eisen, vervat in de ontwerpresolutie van vorige week. „Syrië is desnoods
bereid ter verwezenlijking van deze gematigde eisen een oorlog te voeren", zegt dr. Fawwaz
Suyyagh, directeur buitenlandse betrekkingen van de Syrische staatspartij, de Baath.
„Als de Amerikanen en Israeli's niet
bereid zijn hun standpunten over deel
name van de Palestijnse bevrijdings
organisatie PLO aan de Geneefse vre
desconferentie, terugtrekking van Is
raël uit de bezette gebieden, en het
recht van het Palestijnse volk op een
onafhankelijke staat te herzien, bete
kent dat, dat zij andere landen toe
staan andere wegen dan de diploma
tieke te volgen om een oplossing te
vinden"
Zover is het nog niet, maar de Pales
tijnse bevrijdingsbewegingen hebben
al wel met instemming van Syrië het
aantal dagelijkse gewapende acties in
de bezette gebieden opgevoerd, in de
hoop "over enkele maanden weer wat
aan de conferentietafel te bereiken. In
mei moet namelijk de Veiligheidsraad
opnieuw beslissen over vernieuwing
van het VN-mandaat in de Golan-
hoogvlakte en waarnemers hier in de
Syrische hoofdstad verwachten, dat
Syrië in mei de ontwerpresolutie, die
nu strandde op het Amerikaanse ve
to. aan de mandaatrverlenging zal ver
binden.
Van het aangekondigde bezoek van
de Amerikaanse president Gerald Ford
eind maart begin april aan het
Midden-Oosten wordt hier bijzonder
weinig verwacht. De Syrische staatsse
cretaris voor buitenlandse zaken, Ab-
del Ghani al-Rafei, die minister Chad-
dam vervangt wegens diens verblijf in
Beiroet, wilde geen commentaar geven
op Fords wens Syrië te bezoeken. „Er
heeft ons geen verzoek daartoe be
reikt". zei hij. Erg gelukkig scheen hij
niet te zijn met het aangekondigde be
zoek.
In nauwe relatie tot de verhouding
tussen Israël en Syrië staat de situatie
in Libanon. Toen de Palestijnen in Li
banon onder de voet dreigden te wor
den gelopen door de rechtse groepe
ringen, greep Damascus in en zond
soldaten van het in Syrië gelegerde Pa
lestijnse bevrijdingsleger PLA naar Li
banon. Want zouden deze rechtse
groeperingen hun zin krijgen en de Pa
lestijnen het land uit drijven, dan zou
Syrië het enige land zijn waarheen ze
kunnen vluchten. En we willen ze ge
woon niet, zeggen Syrische regerings
kringen.
Dr. Suyyagh: „Er zijn nu 300.000 Li
banese vluchtelingen in ons land en ze
zijn een last voor ons". Syrië moest wel
ingrijpen om de Palestijnse buffer in
Libanon te garanderen. „We hebbende
Palestijnen daar nodig. Als Israël op
een dag via Libanon Syrië aanvalt,
hebben we geen garantie dat het Liba
nese leger één schot zal afvuren", ver
klaarde een goed ingelichte zegsman.
Het enige verzet dat in de oktoberoor-
log tegen Israël in Libanon plaatsvond,
kwam van de Palestijnen en niet van
het Libanese leger. Ook een dreigende
verdeling van Libanon in confessionele
ministaatjes was voor Syrië niet accep
tabel. „Een recht-s-christelijk staatje
betekent voor ons een nieuw Israël er
bij".
Dr. Suyyagh. die zelf van Palestijnse
afkomst is. haalt er de Baath-ideologie
bij om de reden van de Syrische be
middeling in Libanon duidelijk te ma
ken. „We zijn een pan-Arabische partij
en overal waar Arabische broeders
strijden, bemiddelen wij". Maar hij is
realist genoeg om daar direct aan toe
te voegen: „Libanon is ons buurland en
wat daar gebeurt, heeft gevolgen voor
ons. De transitohandel naar Syrië bij
voorbeeld loopt voor een deel via Li
banese havens. We hebben fabrieken
moeten sluiten omdat er door de oor
log geen onderdelen meer werden aan
gevoerd".
Buitenlandse waarnemers in Damas
cus hechten over het algemeen veil
geloof aan de verklaring van de Syri
sche regering niet de bedoeling te heb
ben Libanon te annexeren. Ook is Sy
rië niet uit op een gezamenlijk front
met Libanon, want dat betekent vooi
het Syrische leger nog een extra 120
km lange grens erbij om te verdedigen,
aangezien het niet kan vertrouwen op
het Libanese leger. Wel zal Syrië het in
de buurt van Palestijnse kampen in
Libanon opgestelde vroegtijdig waar
schuwingssysteem verbeteren en uit
breiden en de mógelijkheden van Pa
lestijnse gewapende acties vanuit Li
banon garanderen.
Realistisch
De analyse van de toekomst die de
Palestijnse leiders mij hier in Damas
cus voorlegden, is opvallend realis
tisch. De Palestijnse organisaties, be
halve die tot het door Irak en Libië ge
steunde Verwerpingsfront behoren, lij
ken zich nogal snel aangepast te heb
ben aan de Syrische gematigde lijn,
zoals die tot uiting kwam in de ont
werpresolutie. maar die niet beant
woordde aan de tot dan toe gestelde
Palestijnse eisen. Hierbij moet direct
worden aangetekend, dat de Palestij
nen weinig zelfstandig kunnen uitrich
ten. „Negentig procent van de beslis
singen betreffende Palestijnse zaken
worden genomen door de -Arabische
regeringen en tien procent door ons
zelf', aldus een hooggeplaatste Pales
tijn.
Van het jaren geleden dreigende Is
raëli's in zee te gooien, naar het voor
stel van de stichting van een wereld
lijke Palestijnse staat voor joden, mos
lims en christenen, zijn de Palestijnen
nu op een nog zachter standpunt ge
komen. „In het nieuwe land zullen we
een autonoom gebied voor joden en
een autonoom gebied voor Palestijnen
vestigen, want we kunnen na alle haat
(Van onze correspondent)
Washington - Langzaam
rpaar zeker spitst zich in dit ver
kiezingsjaar een confrontatie toe
tussen het Witte Huis en het State
Department enerzijds, en het Con
gres anderzijds. Minister Henry
Kissinger, gesteund door president
Ford, heeft zich in recente toe
spraken in het land kritisch uitge
laten over het Congres. Het Con
gres daarentegen lijkt vastberade
ner dan ooit om zijn onder Nixon
aangevreten positie te herstellen.
De formele inzet is het recht van
het Congres om zich te bemoeien
met de buitenlandse politiek en
vooral met de geheime operaties
van de CIA (buitenlandse inlich
tingendienst) die daar onderdeel
van zijn.
In de Senaat en in het Huis van Alge
vaardigden zijn verschillende plannen en
amendementen in de maak om het Congres
een vastere greep te geven op de geheime
activiteiten van de binnen- en buitenlandse
inlichtingendiensten. Een van deze voor
stellen betreft de instelling van een com
missie die min of meer in samenstelling ge
lijk zou zijn aan de vertegenwoordiging in
het Congres, om toezicht uit te oefenen op
de plannen van de geheime diensten.
Een tweede voorstel is om een speciale
aanklager aan te stellen, zoiets als de spe
ciale officier van justitie in het Watergate-
drama. om voor zover nodig ambtenaren
van de geheime diensten te vervolgen die,
zich schuldig hebben gemaakt aan overtre
dingen van de wet.
Senator John Tunney en senator Thomas
Eagleton hebben zelfs een amendement in
gediend waarbij alle geheime activiteiten
van de CIA in het buitenland onmogelijk
zouden worden gemaakt, tenzij goedge
keurd door het Congres.
Het is tegen deze ingrepen dat minister
Henry Kissinger zich verzet. Zijn stand
punt is dat de Amerikaanse regering arm
slag nodig heeft om zijn buitenlandse poli
tiek ten uitvoer te kunnen leggen zonder
dat daaraan allerlei pottekijkers in het
Congres te pas komen. Kissingers critici
wijzen erop dat de minister maar al te ge
wend is geraakt aan de „verrassingsdiplo-
matie" van president Nixon en er nu een
regel van dreigt te maken.
Het was tenslotte Nixon die met veel fan
fare de geheime onderhandelingen tussen
Kissinger en de Noordvietnamezen in Pa
rijs. en diens eerste bezoek aan Peking als
een konijn uit de hoge diplomatieke hoed
toverde. Sindsdien heeft Kissingers reputa
tie veel schade geleden, niet in het minst
door zijn eerste ontkenningen en latere
standpuntswijzigingen over zijn aandeel in
het laten afluisteren van naaste medewer
kers.
Kissingers positie kwam opnieuw in het
geding over de geloofwaardigheid van de
Amerikaanse bemoeienissen in de vrij
heidsstrijd in Angola. Zijn uitspraken, nooit
ontbloot van dubbelzinnigheden en intel
lectualistische. ironische opmerkingen, ga
ven het Congres niet het gevoel te maken te
hebben met een duidelijke Amerikaanse
buitenlandse politiek. Integendeel, het
Congres zag in Kissinger steeds meer de
zegsman van een gesloten beleid dat in feite
steeds meer openheid verlangde.
De Watergate-affaire heeft in de Ver
enigde Staten een soort collectief schuldge
voel losgemaakt, dat zich in het Congres
onder meer uit in een orgie van zelfbeschul
digingen en zelfonderzoek. Voorbeelden
daarvan zijn de plotseling op gang gekomen
hoorzittingen over de corruptie in de Ame
rikaanse inlichtingendiensten en de afbeta
lingen aan invloedrijke „agenten" door
Amerikaanse multinationale maatschap
pijen.
Waar deze spectaculaire hoorzittingen in
wezen aan voorbijgaan, is dat het Ameri
kaanse systeem, dat altijd gebaseerd is
geweest op zakelijke belangen, nooit an
ders gekend heeft dan het aanwenden van
„politieke invloed". De zgn. „lobbyisten",
de „agenten" in Washington die ervoor
moeten zorgen dat zij goede contacten
hebben met politici in het Congres, zijn een
altijd erkend onderdeel van het systeem
geweest. Niet alleen dat, deze lobbyisten
dienden zich officieel te laten registreren.
Wanneer Amerika op dit ogenblik dan
ook door een fase van zelfkastijding schijnt
te gaan en wanneer het Congres zich bezig
houdt met een soort nationale voorjaars
schoonmaak om de bezoedelde Ameri
kaanse ideeën en idealen in dit feestjaar
van het 200-jarig bestaan van de Ameri
kaanse republiek wat op te poetsen, moet
niet verondersteld worden dat er iets wezen
lijks aan de hand is.
Wat er werkelijk aan de hand is? Dat de
Verenigde Staten deze „schoonmaak" sinds
jaar en dag nodig heeft gehad. Dat er altijd
schandalen zijn geweest, corrupte politici,
en corrupte affaires in de zakenwereld.
Maar in wezen hebben zij het Amerikaanse
ideaal nooit aangetast. Vergeleken met de
westerse democratieën heeft de Ameri
kaanse samenleving altijd min of meer bui
ten de grenzen van „morele normen" ge
staan.
Het is mogelijk dat vooral Watergate de
Amerikaan een ander beeld van zichzelf
heeft gegeven, en dat ook de Amerikaanse
idealen minder hoogdravend en meer aan
gepast aan de realiteit worden gezien, maar
die kans is gering. Want Amerika blijft nog
steeds het land van de ongekende moge
lijkheden, het land van schoenpoetsers die
het tot ambassadeur kunnen brengen, zoals
de ambassadeur bij de Verenigde Naties
Daniel Patrick Moynihan, en het land van
de krantenmiljonairsdochter Patricia
Hearst die terecht staat wegens een banko
verval en haar „revolutionaire" activiteiten.
Wanneer minister Henry Kissinger dan
ook verzucht dat er een eind moet komen
aan het debat in het Congres over de activi
teiten van de geheime inlichtingendiensten,
dan heeft hij niet begrepen dat Amerika het
land van de chaos is waaruit op een chaoti
sche manier orde wordt geschapen, ook al
zijn de Westeuropese democratieën het daar
niet of nauwelijks mee eens.
