minikrant
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
'HOGE NEDERLANDSE
FUNCTIONARIS' KREEG
GELD VAN LOCKHEED
PZC
Eind januari
239.000 mensen
zonder werk
Rijkspolitie signaleert 'stabilisatie'
ongevallencijfers op de Zeeuwse wegen
Overvallers spoorloos met f 1,9 miljoen
DEN I/IT: GEEN AANLEIDING PRINS BERNHARD TE VERDENKEN
Nixon naar China
Rallenschouw
pag. 2
219e jaargang no. 32
Zaterdag 7 februari 1976
Bka vri(<tog In dt PZC SPeCUU AflVBfTtMTK-
RUM** voor vmiHlIng».. «atagto^ «<l voor
«hortont*. ZOHDtM WINÏTOOGME1*
(Van onze correspondent)
WASHINGTON Een 'hoge Nederlandse functionaris' heeft in 1961 1 miljoen dollar (tegen de
toenmalige koers ongeveer 3,5 miljoen gulden) en omstreeks 1972-1973 100.000 dollar ontvangen
van de Lockheed vliegtuigfabrieken. Tevens hebben een hooggeplaatste KLM functionaris, een
voormalige hoge regeringsfunctionaris, en een niet nader genoemde Nederlander geheime fond
sen van Lockheed ontvangen. De 'hoge Nederlandse functionaris' werd in de hoorzitting van de
subcommissie van de Amerikaanse senaat voor multinationale bedrijven die een onderzoek instelt
naar uitbetalingen van steekpenningen in binnen- en buitenland, niet met name genoemd. Vorig
jaar december was uit bronnen bij de Amerikaanse regering vernomen dat de subcommissie een on
derzoek zou instellen naar de bewering dat Lockheed betalingen in geld had gedaan aan prins
Bernhard. De naam van de prins is in verband gebracht met Lockheed door een voormalige mede
werker van het bedrijf, Ernst Hauser. Premier Den Uyl verklaarde vrijdagavond tijdens zijn weke
lijkse persconferentie geen enkele aanleiding te hebben om prins Bernhard te verdenken. Hij heeft
de ambassade in Washington opdracht gegeven om bij de senaatscommissie om stukken te vragen.
Tot onomstotelijk vaststaat dat prins Bernhard of enige andere (ex-) regeringsfunctionaris bij
de omkopingsaffaires betrokken is, zal de regering geen stappen ondernemen. Den Uyl zei enige tijd
geleden met prins Bernhard een gesprek over de beschuldigingen gehad te hebben. Dat gesprek
had hem echter geen reden gegeven om stappen te ondernemen.
DOOI IETS STERKER
'Van onze weerkundige medewer
ker)
Een volle week heeft men in
ons land kunnen schaatsen. Door
de dooi overdag die nu in het
grootste deel van ons land wordt
gemeten, is het ijs op vrijwel alle
diepere waterwegen onbetrouw
baar tot gevaarlijk geworden
Toch zal er in het weekeinde
vooral in hel noorden van on*
land op ijsbanen nog geschaatst
kunnen worden, want daar had
vrijdagavond de dooi nog geen
entree gemaakt.
De vliegvelden Eelde en Leeu
warden bleven overdag 1 tot 2
graden vorst melden, terwijl in
het zuiden al plus 4 tot 5 graden
werd genoteerd Het was vrijdag
avond bijna overal helder, behal
ve in het noorden. Boven de
sneeuw die in het grootste deel
van ons land in een dikte van
enkele centimeters aanwezig is.
lean in de nacht en ochtend nog 2
tot 4 graden vorst voorkomen. In
Duitsland plaatselijk 's nachts
nog matige vorst.
Het is echter te verwachten
dat met een iets meer zuidooste
lijke stroming de zachte tucht
gaat winnen, waarbij de vorstpe
riode dit keer zonder regen of
sneeuw een langzame aftocht
gaal blazcn-
De president van Lockheed, Kotchi
an, getuigde voor de subcommissie
van senator Prank Church, dat het
eerst in de bedoeling had gelegen om
de „hoge Nederlandse functionaris''
een Lockheed Jet-Star-toesteü ten
De Jet Star is een klein straalvlieg
tuig dat in de Verenigde Staten voor
al door hoger personeel van grote
bedrijven wordt gebruikt.
De moeilijkheid bij de gift van het
vliegtuig bleek echter de overschrij
ving vtn het eigenaarschap te zijn-
Lockheed besloot toen een bedrag,
ongeveer gelijk aan de kosten van
toestel (een miljoen dollar), ter 1
Nieuws uit Zeeland op pa
gina 2,5, 7, 8, 9,11.
Binnen- en buitenland op
pagina 3 en 13.
Opinie en achtergrond op
pagina 4.
Sport op pagina 24 en 25.
Radio en tv op pagina 26.
Beurs en financiën op pagi
na 27.
En in de
raterdagkrant
Tussen Den Haag
en Brussel
Pag. 17 In de interview-serie
'Inter' ditmaal ir. D- Lu-
teijn. nu nog algemeen
voorzitter van de Zuide
lijke Landbouw Maat
schappij. straks voorzit
ter van het Koninklijk
Nederlands Landbouw
comité. Kees Cysouw
sprak met hem.
Bevrijding uit de
eenzaamheid
Pag. 18 Bewoonde wereldStem
men uit de Kerken; Van
en voor de draaitafel-
Slepende kwestie
Pag. 19 Jan Jansen ging naar
Sas van Gent en sprak
daar met bewoners van
de Witte Wijk en be
stuurders van de wo
ningbouwvereniging over
de slepende kwestie van
de renovatie van deze
woningen.
Sint-Euslatius
Pag. 21 Kan Sint-Eustatius. het
armlastigste eiland van
de Nederlandse Antillen,
in Zeeland aandacht mo
biliseren voor zijn pro
blemen? Kees van dér
Maas stelde deze vraag
in een reportage over
een stichting van Statia-
nen in Nederland die
nieuwe banden wil sme
den op oude relaties van
deze Zeeuwse kolonie.
Hannibal Stip
Pag- 23 Letterkundige kroniek
van Hans Warren: Scha
ken, dammen, bridge.
schikking te stellen. Het bedrag werd,
voor zover bekend, in eerste instantie
overgemaakt aan de Lockheed-verte-
genwoordiger Fred Meuser via een
rekening in Genève Meuser liet de
betaling daarop verlopen via de West-
duitse Lockheed-vertegenwoordiger dr.
H. Weisbrod, die een rekening had bij
de Credit Suisse in Winterthur In
Zwitserland.
Het tweede aan de "hoge Nederland-
sed functionaris' uitbetaalde bedrag
van 100.000 dollar werd vermoedelijk
echter uitbetaald via Coudert. Fréres
VIJFLING MAAKT
HET GOED
ROTTERDAM (ANP) De vijfling
die in het Sophia-kinderziekenhuis in
Rotterdam wordt verpleegd gaat nog
steeds goed vooruit. De kinderen zijn
nu bijna drie weken oud en liggen
nog in dc couveuse. De voeding ge
schiedt via een sonde. De afgelopen
week zijn de baby's gemiddeld 200 a
220 gram aangekomen. Zij wegen nu
tussen de 1020 en 1950 gram Het
ziekenhuis verwacht dat de kinderen
naar huis kunnen als hun gewicht
ongeveer vijf pond is.
een advocatenkantoor in New York
dat de belangen van Lockheed verte
genwoordigt. Het is met bekend of
deze bedragen naar Nederland werden
overgemaakt, ma-ar in sommige krin
gen wordt aangenomen dat gebruik
werd gemaakt van een speciale reke
ning in Liechtenstein-
De .hooggeplaatste KLM-functiona-
ris" zou voor zijn diensten 25.000
dollar hebben ontvangen.
'Omkoping'
Tijdens de hoorzitting van de sub
commissie van senator Frank Church
vroeg de senator of deze betalingen in
wezen niet neerkwamen op omkoping.
Lockheed-functionaris Kotchian pro
beerde de vraag eerst te omzeilen
door te zeggen dat de betalingen be
doeld waren als „een geschenk om
een klimaat van goodwill te schep
pen"- Later echter gaf Kotchian toe
dat Lockheed „de hoge Nederlandse
functionaris" op advies van vertegen
woordiger Fred Meuser eerst een
vliegtuig had willen geven en dat hij
(Kotchian) de formulering van sena
tor Church over „omkoping" niet wil
de betwisten.
Het totale bedrag dat aan de "hoge
Nederlandse functionaris' uitgekeerd
zou zijn (1,1 miljoen dollar) werd
(Zie slot pagina 3 kolom 5)
WASHINGTON A C. Kotchian.
president van Lockheed Aircraft
Corp. (I) heeft voor een subcom
missie van de senaat voor multi
nationale ondernemingen ver
klaard dat zijn bedrijf vanaf 1961
een bedrag van 1,1 miljoen dollar
heeft betaald aan een 'hoge Neder
landse regeringsfuctionans' om
hierdoor goodwill te kweken voor
de verkoop van militaire vliegtui
gen. Naast Kotchian zijn advocaat
William Glendon- Rechts op de
voorgrond senator Frank Church
van Idaho, voorzitter van de com
missie.
HONGKONG (RTR) China heeft
vrijdag officieel bekendgemaakt dat
ex-president Richard Nixon van
Verenigde Staten en zijn echtgenote
op 31 februari een nieuw bezoek aan
China zullen brengen.
Volgens de bekendmaking was het
echtpaar Nixon uitgenodigd door de
regering in Peking en had het- deze
uitnodiging aanvaard.
DEN UYL: PRIJSONTWIKKELING ALS VOORUEN
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De werkloosheid
in ons land bedroeg eind janua
ri 239.000 mensen. Dat is een
toename met 10.000 ten opzich-1
te van eind december van het
vorige jaar. Wanneer rekening
NA KAPING GELDAUTO IN AMSTERDAM
AMSTERDAM (ANP) Van twee
ongeveer 20-jarlge mannen die gis
terochtend in Amsterdam-West
een geldtransport van de Nuts-
spaarbank Haralem overvielen en
een bedrag van 1,9 miljoen buit
maakten ontbrak gisteravond laat
nog ieder spoor. De overvallen
wagen had het geld opgehaald bij
de Nederlandse Bank en was op
weg nar het hoofdkantoor van de
spaarbank in Haarlem.
De overvallers kaapten de geld
auto nadat deze was gestopt voor
het verkeerslicht op liet kruispunt
Haarlemmerweg - Admiraal De
Ruyterweg. Een van lien drong
gewapend met een revolver de
cabine binnen, dwong de bijrijder
naar achter in de wagen te gaan
en gaf de bestuurder opdracht
richting Sloterdijk te rijden. De
overvaller was even tevoren uit
een oude blauwe Volkswagen van
het type kever gestapt, die bij het
stoplicht voor de geldauto tot stil
stand was gekomen.
Op de hoek van de Westhavenweg
en de Radarweg voegde de ande
re overvaller zich met hun auto
bij hem. Zij boeiden de 25-jarige
chauffeur H. Veis en dienst 52-ja-
rige bijrijder J. Zwier en namen
in de Volkswagen de vlucht in de
richting van de binnenstad- Het
geld dat zij roofden bevond zich
in twee cassettes.
De politie zoekt naar aanwijzingen
omtrent de nagemaakte sleutel,
waarmee een van de overvallers
het portier aan de kant van de
bijrijder kon openen. Het onder
zoek strekt zich volgens een poli
tiewoordvoerder uit tot in "krin
gen van de betrokken Nutsspaar-
bank in Haarlem en van het gara
gebedrijf, waar de geldtransport
auto's van deze bank in onder
houd zijn en worden geparkeerd'.
De chauffeur en zijn bijrijder van
de beroofde geldwagen hebben de
hele dag op het hoofdbureau van
politie in Amsterdam vertoefd. Uit
hun verhoren is gebleken, dat de
overvallers rond de twintig jaar
waren en Amsterdammers moeten
zijn. Dat was aan hun stemmen
te horen. Voor hst overige hebben
de getuigen nauwelijks een be
schrijving van de overvallers kun
nen geven, aldus de politie.
Volgens beide getuigen stond de
Volkswagen van de overvallers
voor de geldwagen bij het stop
licht op de kruising, toen een van
de overvallers gewapend met een
revolver de cabine binnendrong.
De chauffeur en de bijrijder zou
den op die manier gezien kunnen
hebben wat hen te wachten stond.
Dat de overvallers desondanks
kans zagen in de geldauto te ko
men. verbaast de politie. We heb
ben er geen verklaring voor- Het
is een wat vreemde zaak, aldus de
politiewoordvoerder.
wordt gehouden met de seizoen
invloeden, die het werkloos
heidscijfer altijd sterk beïnvloe
den, dan is de geregistreerde ar
beidsreserve gedaald met 6000
tot 215.000.
Minister-president Den Uyl deelde t
dit vrijdagavond mee op zijn weke
lijkse persconferentie. De openstaande
vraag naar arbeidskrachten is in de
afgelopen maand gedaald van 42 000:
rrr 40.000. Het werkloosheidscijfer
is seizoengecorrigeera ever.
hoog Is in juli 1975. Premier Der. Uyl
wilde daaraan echter nog geen al te
optimistische verwachtingen verbin-.
den.
,Jk juich daar nog niet te hard,
over. Een deel van de gunstige ont- j
wikkeling is wellicht toe te schrijven
aan tie recente computerisering van I
de arbeidsbureaus", aldus Den Uyl.1
Bij die computerisering kan de ver-
werking van de gegevens wellicht
exacter zijn gebeurd dan normaal het
gev&l is. „We moeten er erg voorzich
tig mee zijn, maar er is een tendens
merkbaar in de richting van een zeke
re stabilisatie, maar ik zeg dat onder
voorbehoud", aldus Den Uyl. „Er is
pas aanleiding tot optimisme als ook
de openstaande vraag weer een toena
me gaat vertonen".
Prijzen
Volgens Den Uyl is het niet zo dat de
prijzen momenteel sterker stijgen dan
Zie slot pagina 3 kolom 6
Denken over
consequenties
Tn de nabije toekomst zal
1 zodra het regertme»-
compromis over de onder
nemingsraden ln zijn uit
werking bekend zal zijn
in dit land onvermijdelijk
een verdere discussie op
gang komen over de medezeggenschap.
Dat is hard nodig. We hebben de in
druk dat de afgelopen maandtr. de
debatten nogal eenzijdig zijn gew«*»t.
ze speelden zich voornamelijk a1 in
de politieke sfeer van het metes-wal-
les, waardoor oen aantal belangrijke
elementen niet of nog niet aan de or
de konden komen. Tot nu toe ging
het in het bijzonder over de vorm
waarin een grotere medezeggenschap
van het personeel in de bedrijven kan
worden verwezenlijkt. Bij deze zaak
echter is meer ln het geding.
Bi) het eisen om grotere medezeg
genschap ging de afgelopen Jaren
de vakbeweging voorop, op de voet go
volgd door sommige politieke partij
en Aan hun eisen ligt een maatschap
pijvisie ten grondslag, de visie name
lijk dat macht en middelen beter over
de burgers van dit land moeten wor
den gespreid. Steeds werd en wordt
daarbij betoogd dat de huidige maat
schappijstructuren niet meer voldoen
en dat zij snel dienen te worden ver
beterd Bij de PvdA en de PPR leeft
deze opvatting sterk en is men de
mening toegedaan dat het kabinet-Den
Uyl een wezenlijke
bijdrage tot de ver
andering van de
maatschappij moet
leveren, een opvat
ting die de afgelo
pen week in sterke mate de politieke
moeilijkheden heeft beïnvloed. Er zijn
ook groepen in Nederland die geen
veranderingen wensen of er slechts
schoorvoetend aan willen beginnen,
hetgeen eveneens aanleiding tot poli
tieke spanningen geeft en zal geven.
Aldus kan men gto'oaai en zonder
nuancering het huidige spannings
veld aanduiden: heit gaat om acties en
reacties rond de vernieuwing dat
wil zeggen: de wijziging van hek
maatschappelijk bestel.
Wat naar ons gevoel op dit ogen
blik onvoldoende in de discussie
naar voren komt is de vraag: welke
prijs moet voor deze veranderingen
worden betaaid. Wanneer een grotere
medezeggenschap van het personeel
wordt verkregen in allerlei onderdelen
van het ondernemingsbeleid dan bere
kent dat tegelijkertijd dat de verant
woordelijkheid van dat personeel gro
ter wordt. Met andere woorden: het
wordt meer betrokken bij hek afwe
gen van allerlei belangen binnen en
buiten de onderneming, daarbij het
eigen groepsbelang inbegrepen. Dat
kan spanningen opleveren. Gesteld
bijvoorbeeld dat een vakbond een so-
lidariteitsstaking uitschrijft in een be
paalde bedrijfstak en het personeel
van één of meer bedrijven is er van
op de hoogte dat een dergelijke sta
king ernstige nadelen voor de eigen
onderneming oplevert. Betaalt men
dan op dat ogenblik de medezeggen
schap met een weigering om aan de
staking deel te nemen? Zo zijn er nog
meer voorbeelden aan te geven waarin
medezeggenschap en stakingsrecht elk
aar niet verdragen. Daardoor kar. af
breuk worden gedaan aan de solidari
teit binnen de
frontlijn,
IN VERKEERSSTATISTIEK OVER VORIG JAAR
ONGUNSTIGE
SITUATIE IN
Z.-VLAANDEREN
MIDDELBURG In het aantal ver
keersongelukken op de Zeeuwse we
gen in het gebied van de rijkspolitie
is de laatste drie jaar sprake van een
stabilisatie. Die indruk baseert de ver-
keersgroep van de rijkspolitie op de
resultaten van de ongevallen-statistie
ken uit de periode 1973. 1974 en 1975.
Opvallend' noemt men, dat het aan
tal oncevallen met lichte schade weer
daalde en dat het aantal verkeerson
gelukken met zware schade opnieuw
toenam. Er vielen minder gewonden
dan voorgaande jaren, 'zeer verheu
gend' noemt de vrijdag verschenen
ongevalle.i-statistiek de vermindering
van het dodental op de onder contro
le van rijkspolitie staande
melijk achtenveertig: een
'S
vergelijken met dat van 1971; het is
het laagste dodencijfer sinds 1968.
De ongevallencijfers hebben betrek
king op het gebied, waarin de rijkspo
litie surveilleert. Daartoe horen dus
niet de Zeeuwse steden met een ge
meente-poli tie, Middelburg. Vlissingen,
Goes en Terneuzen plus de bijbeho
rende dorpen. Daar vielen in 1975
zoals gemeld vierentwintig doden
in het verkeer waardoor het totale
aantal verkeersslachtoffers op 72
komt.
In absolute aantallen gaat het in het
Zeeuwse gebied van de rijkspolitie
om een stijging van het aantal onge
lukken ten opzichte van 1974 met een
half procent. De commandant van de
verkeersgroep in Middelburg, adju
dant S. P. van de Velde, wijst er
echter op, dat in de eerste maanden
van 1974 het verkeersaanbod door de
oliecrisis duidelijk minder was. dat er
zich toen ook minder ongevallen voor
deden. Hij spreekt tegen die achter
grond van 'een stabilisatie met betrek
king tot het aantal verkeersongevallen i
in vergelijking met het voorgaande!
jaar." De daling van het aantal onge
lukken met lichte schade komt neer
op honderdtwaalf, of zes procent. In
1975 gebeurden 131 ongelukken met
ernstige schade méér dan in 1974, een
stijging met zestien procent. In het
rijkspolitic-rapport wordt we! gecon
cludeerd, dat de toename van de on-|
gevallen met zware schade minder
groot is dan .de twee voorgaande'
jaren. Het aantal gewonden bedroeg]
zeshonderdzestig en dat was vieren-1
veertig of ruim zes procent
kleiner dan in 1974.
Zeeuwsch-Vlaanderen
Bij de splitsing van het aantal onge
lukken per regio valt het grote aantal
in Zeeuwsch-Vlaanderen op: het be
droeg met 1036 stuks tweeënveertig
procent van het totale gebied. Een
ONGEVALLEN GEBIED RIJKSPOLITIE
Jaar Ongevallen Lichte sch. Zware sch. Lichtgew. Zw.gew. Doden
2274
1969 2373
1970 2363
1971 2381
1972 2355
1973 2435
1974 2419
1975 2432
1784
1861
2128
1927
1919
1858
1755
1643
verhoudingsgewijs vrij hoge score
geeft ook het aantal verkeersdoden te
zien: met achttien verkeersslachtof
fers komt het op zevenendertig pro
cent van in totaal achtenveertig ver
keersdoden in het Zeeuwse rijkspoli-
tiegebied.
De ongevallen-staüfftiek signaleert nog
een element, waarin Zeeuwsch-Vlaan
deren ongunstig afsteekt tegen de rest
van Zeeland. Over de hele provincie
gezien is het aantal ongevallen binnen
of buiten de bebouwde kommen half
om half. Boven de Westerschei de ge
beurden vorig jaar 44 procent van de
ongelukken binnen de bebouwde kom,
er. 56 procent buiten de kernen. In
Zeeuwsch-Vlaanderen gebeurden 61
procent van de ongevallen binnen de
dorpen en steden.
In de politie-statistiek wordt ais ver
klaring gezegd. „Een ongunstige fac
tor voor het hoge percentage ongeval-
Zie slot pagina 9 kolom 11
Overigens zijn er ook
bedreigingen van deze solidariteit.
Het bedrijfsbelang kan het nodig ma
ken dat in een onderneming tot grote
investeringen wordt overgegaan, waar
bij mede het aantal arbeidsplaatsen
wordt uitgebreid. Oppervlakkig be
schouwd zou men kunnen betogen dat
het personeel tegen een dergelijke uit
breiding geen bezwaar hoeft te maken,
integendeel. Evenwel, investeringen
worden mede aan overwegingen bui
ten het bedrijf getoetst: milieu-aspec
ten, planologische gevolgen, arbeids
markt. om er enkele te noemen. De
laatste jaren is de vakbeweging voort-
durig bezig haar stem bij deze toe*.sing
te laten horen: zij acht dat haar maat
schappelijke verantwoordelijkheid.
Ook hier echter kunnen belangen binnen
één maatschappelijke groepering bot
sen: gekozen ondernemingsraadsleden
zijn bijvoorbeeld voor uitbreiding: an
dere groepen binnen eenzelfde vak
bond tegen Een vage aanduiding van
deze problematiek ziet men op dit
ogenblik in Zeeland rond een eventu
ele vestiging van Montedison: in de
discussie daarover wordt onder meer
als argument tegen aangevoerd ook
vakbondsbestuurders hebben het al
eens gebruikt dat de Zeeuwse ar
beidsmarkt geen behoefte heeft aan
de arbeidsplaatsen van ciit bedrijf. Na-
ti ortaal-economisch gezien is er wel
behoefte aan arbeidsplaatsen. Het be
treft hier een spanningsveld dat zich
meer en meer binnen de vakbeweging
zal voordoen.
In zekere zin kan ook de loonpolitiek
binnen dit veld vallen. Sinds jaren
is de vrije loonpolitiek voor de vak
beweging een belangrijk gegeven: men
wenst niet meer terug te keren naar
de geleide politiek van de jaren na de
tweede wereldoorlog. De ontwikkeling
echter naar een betere spreiding van
macht en middelen dwingt, strikt ge
nomen. naar een zo algemeen moge
lijke loonpolitiek. Waarom zou een
transportarbeider minder of meer
moeten verdienen dan zijn collega tn
de metaalbedrijven? Wanneer men
echter het vrije spel van de maatschap
pelijke krachten zoveel mogelijk wil
reduceren loononderhandelingen
per industriële sector behoren name
lijk tot dit spe! der maatschappelijke
krachten dan zou de uiteindelijke
prijs daarvoor wel eens een centraal
geleide loonpolitiek kunnen zijn. Er
(Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
