PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
minikrant
VANDAAG NIEUW
KABINETSBERAAD
OVER COMPROMIS
IJspret eist
slachtoffers
Koppeling grondverkoop met vergunning
voor Montedison in Sloe is onmogelijk
AMERIKAANSE VN-AMBASSADEUR
MOYNIHAN NEEMT ONTSLAG
Ronald. Reagan
loopt in op
president Ford
Ford: met 'teleurstelling en aarzeling' aanvaard
Zeker 5 mensen omgekomen
POLITIE REGELDE VERKEER
BIJ SCHAATSENFABR1EK
m
Feer se
méér
Pagina 6
219e jaargang no. 28
Dinsdag 3 februari 1976
«ri|d*g In da PZC óm SPEOALE AOVWTWfTlE-
«twiliitlM ZONDEfl WANSTOOGMB*.
CHRISTEN-DEMOCRATISCH VOORSTEL
OVER ONDERNEMINGSRAAD TER TAFEL:
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Vanmorgen zal het kabinet opnieuw bijeenkomen om te praten over het wetsvoor
stel op de ondernemingsraden. Maandag om middernacht werd het beraad op het Catshuis ge
schorst. Tot vanmorgen half elf hebben alle partijen de gelegenheid om met aanverwante politici
de situatie &oor te nemen. In totaal is al zo'n kleine 20 uur over het conflict vergaderd. Maandag
avond bogen de ministers zich over een compromisvoorstel van de christen-democraten, nadat men
eerder op de dag erin was geslaagd om diverse detailpunten van het omstreden wetsontwerp te
regelen. In politiek-Den Haag viel vannacht moeilijk te taxeren in hoeverre het voorgestelde com
promis voor de progressieve bewindslieden aanvaardbaar kan zijn. De PvdA-fractie ziet het be
paald niet als een uitweg voor de moeilijkheden, zo liet vannacht een woordvoerder van de fractie
weten.
Het compromis heeft, volgens ze
lieden van de KVP, betrekking op
bevoegdheden van de ondernemings
raad-nieuwe stijl. Beide kampen zijn
het erover eens dat in de vergader
structuur een vooroverleg van onder
nemingsraad en directie moet zijn
opgenomen. Daarna volgt een vergade
ring van de ondernemingsraad zonder
directie, waarin adviezen aan de be
drijfsleiding worden opgesteld.
De discussie in de ministerraad spit
ste zich maandagavond toe op die
zelfstandig oveiieg van de gekozen
ondernemingsraadsleden- Christen-de
mocraten zien een voedingsbodem
voor conflicten tussen werknemers en
werkgevers als de adviezen van de
ondernemingsraad strijdig zijn met de
plannen van de directie.
De oonfessionele ministers hebben
in het compromisvoorstel het advies
recht niet helemaal uitgesloten. Zij
vinden echter dat de ondernemings
raad alleen advies mag uitbrengen als
de ondernemingsraad en de directie
dat in eensgezindheid vooraf hebben
bepaald- De progressieven leggen dit
uit ais een soort vetorecht voor de
In KVP-kring was men maandaga
vond niet zozeer bang voor een perti
nente afwijzing van het compromis
door de PvdA. als wel voor een
halsstarrige houding van de PPR-be-
windslieden. De kerngroep van de ra
dicalen, die zaterdag in Utrecht verga
derde, besloot dat het wetsonwerp
niet mag afwijken van het Progressie
ve Akkoord Keerpunt. In PvdA-krin-
gen is men geneigd wél enige afstand
van Keerpunt te nemen teneinde het
onflict te kunnen oplossen. In dat
kader gingen de socialisten al eerder
akkoord met het instellen van het
genoemd vooroverleg tussen perso-
neelsraad en directie.
Boersma
Tegenslag in de discussie voor de
linkse bewindslieden is dat in de loop
van het weekeinde christen-democrati
sche toppolitici de AR-minister Boers
ma (van sociale zaken; hij zal in de
Kamer de wet moeten verdedigen)
weer in het christen-democratische ga
reel hebben gekregen. Boersma koos
het conflict de zijde van de
,.De christen-democratische bewinds
lieden vormen weer een front", het
AK-fractieleider Aantjes maandaga
vond weten na een telefoongesprek
met minister Boersma. Aantjes zei
over de afloop van het conflict „opti
mistisch gestemd" te zijn. Zijn KVP-
collega Andriessen bleef maandaga
vond in Den Haag. Hij liet een
spraak voor een debat in Den Bosch
met DS'70-fractieleider Drees lo
pen.
Ook Van Thijn (PvdA) bleef stand
by in het Tweede-Kamergebouw. In
de avondpauze van het ministerberaad
had hij telefonisch contact met pre
mier Den Uyl- Zowel de avondpauze
als de lange middagpauze (tussen een
en vier uur) werden door de minis
ters gebruikt voor intensief overleg
met de politieke leiders- De vergade
ring van het kabinet begon maandag
morgen om 11 uur. Toen bleek dat in
het afgelopen weekeinde vruchtbaar
overleg in de partijtoppen was ge
weest, want een reeks van conflicten
over niet onbelangrijke detailpunten
CZie slot pagina 3 kolom 4)
NEW YORK (UPI) In de
naar de republikeinse kandidatuur
loopt oud-gouverneur Ronald Reagan
van Californië steeds meer in op pre
sident Ford. zo blijkt uit de jongste
peiling van het opiniebureau Harris.
Van de 1710 republikeinen en onafnan-
kelijken die door Harris tussen 5 en
14 januari werden ondervraagd gaf 46
procent zijn voorkeur aan Fora en 44
procent aan Reagan. Harris noemt
deze resterende positieve marge voor
Ford. 'flinterdun' en constateert een
groeiende kentering ten voordele van
de conservatieve Reagan. „Het is zon
neklaar". zegt Harris, „dat Gerald
Ford verwikkeld is in het gevecht van
zijn leven met als inzet het behoud
van zijn huidige ambt".
AMSTERDAM: Tegen de achter
grond van de Schellingwouder-
brug in Amsterdam ploegt een
binnenvaartuig door het opeenge
pakte drijfijs. dat door de breker
Poolvos(achtergrond) kapot ge
varen is. Van uur lot uur icordt
de situatie voor het binnenvaart-
verkeer moeilijker- Over het IJs-
selmeer wordt nog slechts in
konvooi gevaren, als de schippers
het tenminste nog aandurven.
riek Moynihan, de wegens zijn
felle uitlatingen omstreden Ame
rikaanse ambassadeur bij de
Verenigde Naties, heeft zijn
ontslag genomen. President
Ford zei in zijn schriftelijk ant
woord dat het ontslag met 'te
leurstelling en aarzeling' werd
aanvaard. Moynihan verklaarde
dat hij naar zijn professoraat
op de Harvard-universiteit zal
terugkeren. In politieke kringen
in Washington wordt echter
aangenomen dat hij zich ver
kiesbaar zal stellen voor de se
naatszetel van de staat New
York die op het ogenblik wordt
bezet door de conservatieve Re
publikeinse senator James Buck
ley.
vandaag in
da krant
Eeuwfeest
In Goes is de viering van het hon
derdjarig bestaan van de Am
bachtsschool officieel begonnen.
(pag. 2).
Drags
De rijkspolitie 'ving' bij Kruinin-
gen achtenhalve kilo hasj (pag-
2).
Opsporing
Kwade tijden voor ingebeelde
zieken: het. GAK te Goes stelt een
opsporingsbeambte aan (pag. 2).
Nieuws uit Zeeland op pa
gina 2,4,5, 6, 7.
Binnen- en buitenland op
pagina 3 en 9.
Sport op pagina 10 en 11.
Radio en tv op pagina 12.
Beurs en financiën op pagi
na 13.
Perschef Ron Nessen van het Witte
Huis zei dat Moynihans ontslag als
een volledige verrassing kwam voor
president Ford. Ford en Moynihan
hadden elkaar vijf dagen geleden nog
gesproken, zei Nessen, en Moynihan
had toen niets gezegd van een eventu
eel ontslag. Volgens Nessen zou minis
ter Kissinger een brief sturen aan de
president waarin hij zijn bewondering
zou uitspreken voor de door Moyni
han bewezen diensten.
Moynihan had juist met ingang van
februari het voorzitterschap geduren
de deze maand op zich genomen van
de Veiligheidsraad, waar hij gistera
vond nog een zitting voorzat over een
door de eilandengroep Comoren inge
diende klacht over Franse a gres-
Druk
Aangenomen wordt dat Moynihan
niet zonder druk van bovenaf tot zijn
besluit is gekomen.
De eerste, nog speculatieve be
richten over zijn aftreden kwamen
dan ook uit Washington. Hoewel pre
sident Ford en minister Henry Kissin
ger zich nadrukkelijk achter hem
schaarden nadat hij een opzienbarend
kritisch telegram had gezonden aan
het State Department en aan alle
Amerikaanse ambassades over de
Amerikaanse postuur in de Verenigde
Naties, werd in politieke kringen dui
delijk dat zijn optreden diplomatiek
onvergeeflijk werd geacht,
Moynihan heeft in zijn politieke
carrière, hoewel hij zelf een demo
craat is, ,ronisch genoeg veel te dan
ken aan Republikeinse presidenten.
Het was president Nixon, die hem
aanstelde als hoofd van de afdeling
die zich bezig hield met. stedelijke
kwesties, en die hem ten slotte am
bassadeur maakte in India. Daarna
was het president Ford, die hem be
noemde als ambassadeur bij de Vere
nigde Naties, blijkbaar op voorspraak
van Moynihans oude universiteits
vriend Kissinger.
President Kennedy was de eerste
die hem in regeringskringen betrok,
min of meer als adviseur. Daarna was
het president Johnson, die hem be
noemde ds onderminister voor ar-
Moynihan stond in de ver
van 1968 aan de
Zie slot pagina 3 kolom 4)
DEN HAAG (ANP) De ijs-
pret van de laatste dagen heeft
aan zeker vijf mensen het leven
gekost: vier reden tijdens het
schaatsen in een wak en ver
dronken, een meisje van 14
maakte zo'n ongelukkige val op
het ijs dat ze aan de gevolgen
overleed.
De 27-;arige Jan ten Boom uit Heme
len, gehuwd en vader van twee kinde
ren, reed zondagmiddag tijdens het
schaatsen tussen Hemelen en Koudum
in een wak en verdronk. Het stoffe
lijk overschot werd maandag gebor
gen. De 11-jarige Slouke Balt uit Hal-
lum raakte maandagmiddag kwart
over drie tijdens het schaatsen op de
Koevaart in een wak. Ook hij ver
dronk. Op een vijvertje bij de Zestien-
hovensekade in Rotterdtm reed maan
dagmiddag de achtjarige Barrie
Broeshart uit de Maasstad in een
wak- Vijf minuten nadat het jongetje
in het wak terechtkwam hadden brand
weermannen hem al uit het w
gehaald. Het kind werd naar het Dijk-
zigtziekenhuis gebracht waar het en
kele uren later overleed. De 50-jarige
Jacob Ronner verdronk maandagmid
dag op de Wilgenplaas in zijn woon
plaats Maarsseri in een half dichtgevro
ren wak- De rijkspolitie heeft gewaar
schuwd dat op de meeste plassen
wakken voorkomen die in de nacht
van zondag op maandag geheel
gedeeltelijk met een dun laagje ijs
zijn bedekt- Eerder waarschuwde de
ijsclub Warmond voor gevaarlijke
plekken op de Kager plassen.
De 14-jarige A- Janssen uit het Lim
burgse Venray overleed na een val op
het ijs. Het meisje was zondag tijdens
het baantje glijden op het ijs geval
len. Zij bezweek maandagmorgen in
een ziekenhuis in Venray aan de op
gelopen verwondingen.
Oost en west in
Nederlands politiek
SNEEK (ANP) De
politie van Sneek
moest maandagavond
het verkeer regelen bij
schaatsen- en lederwa-
renfabriek Zandstra in
Sneek. In rijen ston
den auto's van hande
laren te wachten op
hun beurt. Daarbij wa
ren ook buitenlanders.
De fabriek had maan-
daggavond nog 30.000
paar schaatsen in
voorraad.
De schaatsfabrikanten
zijn inmiddels nage
noeg door hun hoog
opgelopen voorraden
heen. De schaatsen
MOYNIHAN
garijnen van de fabrie
ken. In de winkels zijn
de voorraden klein. In
Arnhem heeft de ge
meentelijke dienst
voor lichamelijke op-
voedng en sport al be
sloten een ruilbeurs
voor kinderschaatsen
te houden, omdat veel
winkels in de Gelderse
hoofdstad "nee' verko
pen. Schaatsfabriek
Frisia in het Friese
IJlst verwacht dinsdag
of woensdag zijn voor
raden te hebben ver
kocht In de zomer van
1975 staakte het be
drijf de produktie van
schaatsen omdat de
voorraden rijkelijk
groot wwaren. Sinds
vorige week woensdag
werkt het personeel,
geholpen door familie,
vrienden en bekenden,
met man en macht om
de orders af te hande
len. In het weekeinde
is doorgewerkt.
De .Amsterdamse
schaatsenfabriek Vi
king verkocht maan
dagmiddag de laatste
paren dure schaatsen.
De goedkope modellen
die het bedrijf maakt,
waren al eerder uitver
kocht. Ook de bekende
firma Nooitgedagt in
IJlst is vrijwel door
zijn voorraden heen.
Het bedrijf produceert
al enkele jaren geen
schaatsen meer.
STATENCOMMISSIE ECONOMISCHE ZAKEN NAM NOG GEEN STANDPUNT IN
EVENTUELE VESTIGING
VOORAL OOK OM
'NATIONALE REDENEN'
MIDDELBURG „Het is praktisch
onmogelijk bij de verkoop van grond
in het Sloegebied aan het chemische
bedrijf Montedison al ontbindende
voorwaarden te stellen waardoor de
verkoop pas een feit wordt nadat alle
vergunningen zijn verleend". Dat be
toogde gedeputeerde A. J. Kaland
maandagmiddag tijdens de vergade
ring van de commissie voor economi
sche zaken uit de Zeeuwse staten. De
commissie nam overigens omtrent
eventuele vestiging van Montedison
nog geen uitgesproken standpunt in,
al waren er wel kritische vragen.
Zo had de heer P. J. Huybrecht
geïnformeerd naar de mogelijkheid
van ontbindende voorwaarden bij de
grondverkoop, te koppelen aan de te
verlenen vergunningen. „In Terneuzen
was dit destijds een andere z&
legde de heer Kaland uit. Men stond
toen voor een fabriek, waarvoor alle
ontwerpen gemaakt konden worden,
nadat het sein op groen was gezet.
Maar het is nu zelfs in de eerste fase
ondoenlijk om tot in het begin van de
80-er jaren alles panklaar op te teken
tafel te leggen, vóórdat de vergunnin
gen op grond van de wet luchtveront
reiniging worden afgegeven. Want mo
gelijkerwijs is "fabriek X', die men in
1980 wil bouwen totaal anders van
ontwerp in 1979, dan vandaag de
dag".
De heer Huybrecht reageerde hierop:
„Maar we hebben het meegemaakt
dat fabrieken in bedrijf konden wor
den gesteld op een voorlopige vergun
ning en dat op die manier de over
heid voor het blok werd gezet in de
trant van: ,De zaak is nu in bedrijf.
Jullie hebben nu de keus tussen een
grote mond opzetten, de zaak stilleg
gen, of maar niks zeggen"... Hem
werd toegezegd dat hij op zijn vraag
nog nader schriftelijk antwoord zou
krijgen. De heer C. Waterschoot ver
in grondverkoop nog niet
toe te zijn'. Hij had in de stukken van
de provinciale adviesgroep Montedi
son bij de beschrijving van de nationa
le en regionale economische aspecten
de uiteenzetting gemist waarom dit
bedrijf 'zo nodig' naar Zeeland moet:
„Is het hier nou zo hard nodig? Geldt
dit misschien niet sierker voor een
andere regio?"
'Nationaal'
De heer Kaland antwoordde dat het
ministerie van economische zaken de
vestiging hier vrij sterk wenst te
bevorderen en daar dan ook nogal
wat premie voor over heeft: „Het is
duidelijk een gebeuren op nationaal
niveau, en uit nationale overwegingen
en inzichten wenst men de vestiging
in dit gebied te stimuleren. Het is aan
het rijk en niet aan ons de vestigings
plaats te bepalen".
Gedeputeerde mr. J. P Boersma
meende dat de regering het bedrijf
misschien nog wel elders in het land
wilde, maar het van groter belang
vindt dat bet in ieder geval naar ons
land komt en dan al blij is dat het in j
Zeeland terecht komt.
De heer Kaland zei de heer E. Ph.
Nieuwkerk beantwoordende niet
aan te nemen dat Montedison eerst
'nationaal' had geïnformeerd en toen
naar Zeeland was verwezen „Ik denk
niet dat Den Haag dit heeft gedaan
Het bedrijf is uit eigen beweging hieri
naar toe gekomen".
'Druk'
De heer P. de Jonge zag evenals de
heer Van Waterschoot het belang
voor de economie van de regio bij
een vestiging van Montedison niet
duidelijk:
„Zeeuwse verlangens vinden niet zo'n
weerklank in Den Haag. Als het be
drijf naar Zeeland komt. moeten we
druk uitoefenen dat dan ook onze
verlangens inzake de vaste oeverver
binding over de Westerschelde en an
dere worden ingewilligd", een stand
punt, waarmee gedeputeerde Kaland
het niet 'fens was. Hij duidde er op
dat- namelijk ook het- rijk voor 50
procent participeert in het haven
schap Vlisslngen: „Neen, zo kunnen
we geen zaken doen. We moeten geen
aanleiding geven tot conflictsituaties,
ook al hebben we bepaalde verlangens
en wensen". De gedeputeerde wees er
op dat behalve de nationale econo
ook de beleidslijn van de provincie
meetelt, 'die nog wat bevolkingsgroei
door vestigingsoverschotten wil'.
vestiging van Montedison bevordert
'duidelijk* de differentiatie van bearij-
ven aan het Sloe, zei de gedeputeerde
in antwoord op een vraag van de heer i
R. Meijering.
'Niet juichend'
,JDe vestiging van het bedrijf uit nati-
onaal-economische overwegingen aan
vaarden is voor mij geen punt, gezien
de bestrijding van de werkloosheid.
Wat de economie van de regio betreft
weet ik het niet zo. Maar het is een
milieu-belastend bedrijf en uit dien
hoofde wil ik het niet bevorderen. Als
je afweegt zeg ik: uit de ene hoofd-
(Zie slot pagina 7 kolom 1
M'J
Jjantlijn
Goertscma. de Gelder-
;ommi«3ris der ko
lf rün*ln heeft zaterdag In
Mep pel gesproken over het
f- - I liberalisme in de komende
L *3 vijfentwintig Jaar. Een op-
vallend betoog. Goertsema
poogde gestalte te geven aan een mo
derne vorm van liberalisme en stelde
daarbij onder meer dat in de toekom*
de grenzen tussen socialisten en libe
ralen steeds meer zullen vervagen. De
werkelijkheid van vandaag echter lijk',
er allerminst op: als men op grond
van de huidige verhoudingen zou moe
ten aangeven hoe deze twee politieke
stromingen in Nederland zich de ko
mende jaren Jegens elkaar zullen op
stellen. dan komt de befaamde fraaie
regel van Kippling in gedachten: X>*st
Is oost en west is west en nooit zullen
die twee elkaar ontmoeten'. Echter:
men kan nooit weten, ook al klinkt
Geertsema's voorspelling op dit ogen
blik onmogelijk en onlogisch.
De toekomst is namelijk zelden met.
logica te voorspellen: de ontwikke
ling van de geschiedenis is immers
altijd anders dan op grond van de fei
ten moer. worden verwacht. Onlang»
kregen we een geschrift in handen,
waarin verslag werd gedaan van een
hoorzitting in de Amerikaanse senaat,
dertig jaar geleden: drie december
1945 De senatoren waren nogal onder
de indruk van de
V2's die Hitier aan
het einde van de
oorlog van het
Europese vasteland
naar Engeland had
gestuurd Zouden er op de lange duur
geen raketten kunnen worden gecon
strueerd, voorzien van atoomladingen,
waarmee oceanen konden worden
overbrugd? De senatoren stelden deze
vraag aan een bekend geleerde, een
topman in die dagen. dr. Vannevar
Bush. Deze man schudde het hoofd
en zette uiteen dat bij dergelijke pro
jecten zulke immense problemen wa
ren te overwinnen dat aan verwezen
lijking voorlopig nieit viel te den
ken- 'Ik meen dat we deze mogelijk
heden maar beter uit onze gedachten
kunnen bannen'. De wereld weet op dit
ogenblik wel beter.
De wegen der politiek zijn vaak nog
vreemder dan die van de weten
schap. Bij het verkennen van de toe
komst van politieke partijen moet men
zich niet te veel blindstaren op de
woordvoerders tijdens een bepaalde
periode. De houding van de actieve
voormannen van de PvdA en die van
de WD wbrdt op dit moment bepaald
door de hitte van de strijd en de kan
sen op de korte termijn. Zelfs ai zou
Wiegel het eens zijn met Geertsema's
opvatting, dan zal hij dat wel voor
zich houden: het is zijn werk om als
woordvoerder van de oppositie op te
treden, een plaats die hem geen ruimte
geeft voor gTens-vervagende filosofieën.
Voor Van Thijn geldt precies hetzelf
de: als fractievoorzitter van de groot
ste regeringspartij moet hij de VVD
te vuur en te zwaard bestrijden. Maar
Wiegel is de VVD niet en Van Thijn
evenmin de PvdA. De ontwikkelingen
binnen de politieke partijen worden
mede bepaald door het denken van be
langrijke mensen op de achtergrond,
figuren die niet meer directelijk bij het
politieke gebeuren zijn betrokken,
maar aan een jonge generatie toch wel
wat hebben te zeggen Misschien is
Geensema bij de WD zulk een man
op de achtergrond, Cals had zo'n man
kunnen zijn bij de KW. het zag er
aanvankelijk naar uit dat Mansholt een
dergelijke rol zou spelen bij de PvdA.
De invloed van figuren in deze sfeer
is moeilijk meetbaar: vaak wordt dat
pas na vele jaren duidelijk.
Bij de WD worden hier en daar on
miskenbaar pogingen ondernomen
om de liberale beginselen te herijken
met het oog op wat men als de eisen
voor de toekomst ziet. Geertsema's Mep-
pelse betoog ging in die richting: hij
kwam met enige uitspraken die nog
niet zo heel lang geleden in liberale
kring met barse verwondering en zelfs
ergernis zouden zijn aangehoord. Zo
stelde hij dat de overheid nadrukkelijk
rekening moet houden met minderhe
den, dat zij een ordenende taak moet
blijven behouden in deze steeds inge
wikkelder wordende maatschappij,
voorts zal zij voot iedere burger het
recht op werk dienen te realiseren, om
enkele punten uit zijn toespraak aan
te duiden. Overigens zullen radicale
socialisten schouderophalend van der
gelijke opvattingen kennis nemen: zij
denken over staat en maatschappij to
taal anders. Ook voor hen echter geldt
dat de toekomst er anders kan uitzien
dan thans wordt gedacht en andere uit
dagingen zal stellen dan men nu kan
voorzien. Uitdagingen, die wellicht het
oosten en het westen van de Neder
landse politiek PvdA en WD
dichter bij elkaar kunnen brengen dan
men nu voor mogelijk houdt.
Oost is oost en west is west: dit
veel gebruikte woord van Kippling
wordt zelden volledig geciteerd. Hij
voorzag namelijk twee mogelijkheden
voor een ontmoeting van beide polen:
één als 'aarde en hemel voor Gods
grootse rechterstoel staan' en een twee
de. die hij uitvoeriger formuleert: "Er
is geen oosten en geen westen, geen
ras noch afkomst als twee sterke man
nen staan van aangezicht tot aange
zicht ook al komen zij van de einden
der aarde'. Misschien heeft Geertsema
daaraan gedacht. Maar of dat nou
Wiegel en Van Thijn zuilen
De Novib Nederlandse Organisatie
voor Internationale Ontwikkelingssa
menwerking) heeft 100 000 gulden be
schikbaar gesteld voor humanitaire
hulp aan Poiisario, het bevri.idings-
front voor de Spaanse Sahara. Dit
heeft de organisatie j
deeld.
