„Het was
zo'n aardige
man
S'ewningv.a
vrij op naam
SLACHTOFFERS ROZENGEUR EN MANESCHIJN-VOORLICHTING
EEN
OP DE
VIJF
WARRIGE TOESTANDEN
ROND HET KOPEN VAN HUIZEN
99
bouwbeschrijving
prijzen en verl U hebt al een eigen
1S6.3C
buiten wonei
nu het
nog kan
"hmsche beschrijft!* -
ZATERDAG 31 JANUARI 1976
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
17
Minister Duisenberg heeft het zelf gezegd: mensen, laat het
geld toch rollen. Dat is goed voor de economie van ons
land. Nu is meneer Duisenberg een sympathieke baas, dus
wat doe je in zo'n geval? Je volgt die wijze raad braaf op en
gaat spoorslags met de spaarcenten aan de gang. Open die
sok, want het geld moet rollen.
Nu zijn we het volk niet om de inhoud van dat spaarvar
ken maar meteen banaal over de balk te keilen. Nee, we
stoppen het geld liever veilig in waardevaste zaken zoals een
huis. Vandaar dat huizen kopen vandaag de dag zo'n geliefde
bezigheid is. Een aanstekelijke hobby ook, die niet alleen de
mensen die nog ergens een potje hebben in het geweer brengt.
Want een eigen huis is tegenwoordig binnen veler bereik.
Dankzij allerlei financiële regelingen.
Een eigen woning: we hebben er tegenwoordig de mond van
vol. Iedereen kent in zijn familie of kennissenkring wel iemand
die zich zojuist een eigen pandje heeft aangeschaft of plannen
in die richting heeft. Makelaars hebben het er maar druk mee.
Aspirantkopers lopen de deur plat. De objecten zijn bijna niet
aan te slepen, zo overstelpend is de vraag naar een eigen wo-
rijksbijdrage
ie won ingen komen
M'n dit „,lrrf 9f°en
1rie slaapkam"'* bevir>
fh de volqe
lebouw
b,e'°linaen
fes-
krabben1""
ning.
Als je al die veelbelovende adverten
ties mag geloven, speelt het geld
nauwelijks een rol. Uit de losse pols
worden er wat berekeningen ge
maakt, die de niet ingewijde de in
druk geeft dat hij welhaast knetter
moet zijn om niet op zo'n gunstige
aanbieding in te gaan. We worden
erop geattendeerd dat die maandlast
best meevalt, dat we nu bovendien
ook de belasting eens goed kunnen
terugpakken. En de financiering is
geen probleem. Desgewenst is er de
mogelijkheid voor een hypotheek van
honderd procent. Maar wel snel be
slissen, want er zijn nog zoveel wach
tenden voor u.
Pistool
Het is deze pistool-op-de-
borstpohtiek, die veel huizenkopers
later in moeilijkheden zal brengen.
Men blijkt bij nader inzien te luchtig
over allerlei obstakels te zijn heen ge
stapt. Die berekening was mooi. daar
op het verkoopkantoor, maar de
praktijk geeft nu andere dingen te
zien. Opeens ligt dat eigen home
zwaar op de maag Bruin blijkt het
achteraf helemaal niet te kunnen
trekken. Gevolg: kommer en ellende
alom.
Hieronder leest u het verhaal van een
Vlissings echtpaar, dat in Soilburg
een nieuw huis kocht, maar dat pand
na anderhalf jaar reeds openbaar
moest laten verkopen omdat men
dreigde te bezwijken onder de finan
ciële en de psychische druk van het
bezit van dat eigen huis.
Het echtpaar vertelt: „wij woonden
met onze vijf kinderen in een oud
huisje waar we helemaal waren uit
gegroeid. Vier dochtertjes moesten
op één kamer slapen. Het was een
onhoudbare toestand omdat het oud
ste meisje van dertien huiswerk
moest maken in een kamer, waar drie
zusjes sliepen. Je zou er. zegt me
vrouw, niet goed van worden in dat
huis. want je kon er je kont niet ke-
Toen zagen we op een zaterdag een
advertentie in de krant, waarin stond:
„vanaf 285 per maand reeds een ei
gen woning." We zijn toen naar dat
verkoopkantoor gegaan, zo maar om
eens te informeren. Toen ik het be
stek zag, verielt mevrouw, werd ik er
al helemaal gek van. Je moetje maar
voorstellen: zelf in een oud kotje zit
ten en dan een tekening onder je
neus krijgen van een royaal huis met
vier slaapkamers, een tweede wc en
zelfs een ligbad. Dat was gewoon een
paleisje vergeleken met ons huis met
die kleine douche.
Meneer vervolgt: „ik ben toen later
teruggegaan met mijn loonstrookje
om het allemaal eens te laten voorre
kenen. Nou, die financiële kant zou
geen bezwaar zijn, zeiden ze. Dat was
helemaal geen probleem. Ik zou nog
geld overhouden. Zeker met die kin
derbijslag, van vijf kinderen. En met
dat geld. dat ik aan overwerk bijver
diende. De gemeente wilde wel ga
rant staan, dus ik dacht dat zit goed.
Maar ik moest wel vlug laten weten
of ik het nou wel of niet deed. ver-
Volgens schattingen is er
van de vijf gezinnen wel
één, dat met plannen loopt
om zich een eigen woning
aan te meten. Huizen ko
pen: we doen het tegen
woordig bijna net zo ge
makkelijk als in het mono-
polyspel. Maar de gevolgen
zijn wel iets ingrijpender.
Het gaat hier om een van
de belangrijkste beslissin
gen die een mens in zijn le
ven neemt. Toch zijn er
veel mensen die er niet zo
zwaar aan tillen. Ze staren
zich blind op prijzen in ad
vertenties en zetten grif
een handtekening onder
een koopcontract nog vóór
dat ze goed en wel beseffen,
waar ze aan zijn begonnen.
Vaak geeft dat een hoop
doffe ellende. Deze pagina
staat er vol van.
JACQUES CATS
teldë de verkoper. Want de huizen
gaan weg als warme broodjes, zei die
man.
Kwitantie
Het ging al fout bij de sleutelover
dracht. Overeengekomen was dat we
bij die gelegenheid 1100 zouden be
talen. Maar toen we na een rondgang
door het huis, weer beneden kwamen,
kreeg ik in de keuken een kwitantie
onder mijn neus gedrukt van ƒ2100
Het huis was vlugger afgeleverd en
nu kwam er extra rente bij. Maar
waar moest ik Ineens die negenhon
derd gulden vandaan halen. Ik had ze
niet. Het geld dat we opzij hadden ge
legd, was voor de vitrage en vloerbe
dekking. Mijn man heeft toen hals
over kop zijn auto moeten verkopen
De tweede tegenvaller kwam niet
lang daama. De belastingaftrek
moest worden voorgeschoten en met
de rente meegerekend liep dat op tot
een bedrag van 1785, dat om de drie
maanden moest worden neergeteld.
Nou dat was op een gegeven moment
helemaal niet meer op te brengen,
vertelt mevrouw Dat merkte je
trouwens in de buurt ook. In het be
gin kon je zien, dat overdag de vrou
wen gewoon thuis hun werk deden.
Maar na een tijdje was geen mens
meer thuis. Al die vrouwen gingen uit
werken. Alles voor het huis. Ik heb
het toen ook nog geprobeerd, maar
ga dat maar eens doen als moeder
van vijf kinderen. En met dat verhaal
dat we onze kinderbijslag ook zouden
gebruiken om het huis mee af te beta
len, kwamen we ook al niet veel ver
der. Want ja, je kinderen moeten
tegen de winter ook eens een andere
jas hebben en een paar nieuwe
schoenen. Op de duur gingen we zeg
gen: doe nog maar een winter met die
oude jas. Je ging op allerlei dingen
bezuinigen Sokken die ik anders
meteen weggooide als er knollen in
kwamen, begon ik weer opnieuw te
stoppen. Geld om eens wat nieuws
voor mezelf te kopen, een nieuw
jurkje of zo, was er ook niet meer.
Behalve op het eten hebben we toen
op van alles bezuinigd."
„Tot overmaat van ramp kwam toen
mijn man zonder werk. De baas ging
failliet en mijn man kwam op straat
te staan. En daarmee waren ook de
inkomsten van al die overuren weg.
Toen zagen we het helemaal niet
meer zitten. We hebben wat afge-
jankt. Tot drie uur in de nacht lagen
we in bed nog over dat huis te praten.
Hoe we het zouden aanpakken. Wat
we zouden kunnen doen. Mijn man
raakte er overspannen van. De dokter
zei tegen hem: zie dat ie van dat kot
alkom t, wan t anders ga je er nog onder
door.
Chagrijnig
Trouwens het hele gezin leed eronder.
Omdat je 's nachts slecht sliep, wasje
overdag chagrijnig en dat reageerde
je dan weer af op je kinderen, die je
om het minste of geringste ging uit
schelden. We zijn toen naar de ge
meente gegaan om te proberen in een
huurhuis te komen. Ze hadden wei
wat, maar dat was weer zo'n oud kot
en daar wilde ik per se niet naar te
rug. Ook was er nog een plaatsje m
een torenflat. Maar daar ga Je toch
ook niet zitten met vijf kinderen Uit
eindelijk kregen we toen een nieuwe
huurwoning toegezen.
In die huurwoning komt het betrok
ken gezin weer langzaam bij van de
doorstane ellende. „We zitten hier
zelfs nog beter", roept de heer des
huizes opgewekt uit. want de zol
derkamer is hier afgewerkt en in dat
koophuis niet. „Maar het was wel
jammer van die mooie tuin die we bij
dat ander huis hadden aangelegd",
mijmert mevrouw
Terugkijkend op die voorbije periode
zegt meneer: ,,'t Is stom van me ge
weest. Ik had niet alleen met die ver
koper moeten praten. Ik had het ook
eens aan een ander moeten voorle
zen Ik ben nu bij iemand van de so
ciale dienst geweest en die zei: was
toch even bij mij langs gelopen. Dan
had ik het je ten strengste afgeraden
Maar dat is natuurlijk achteraf ge
praat Kijk. dat vind ik zo misselijk,
zo'n verkoper heeft die zaak veel te
mooi verteld. Die had moeten zeggen:
het zal net gaan en: je zult je het een
en ander moeten ontzeggen Dan kijk
je er heel anders tegenaan Nu zijn we
er gewoon ingetrapt In een mooi
verhaal Ik vind het trouwens maar
raar, dat zo'n gemeente je niet be
schermt tegen dit soort praktijken.
Ze weten daar toch ook wat je ver
dient Ja, zegt zijn vrouw, het lijkt er
wel of die huizenverkopers het uit
buiten dat je zo weinig verstand van
dat soort zaken hebt. Want laten we
eerlijk wezen: als je al die cijfertjes
ziet. schrik en beef je al Maar je
denkt: het is een aardige man. die zal
dat vast wel goed weten te regelen
voor ons."
„Wij zijn trouwens lang niet de eni
gen die ons huis weer moeten verko
pen Er zitten er in die buurt waar we
vandaan komen nog wel een stuk of
tien twaalf op de schopstoel."
Te enthousiast
Het verhaal van die Vlissingse familie
is er slechts een van de vele die er zijn
te noteren. Verhalen van volkomen
gedesillusioneerde huizenkopers, die
nu - achteraf - vinden dat ze veel te
vlug en te enthousiast hebben gerea
geerd op een aanbieding
Een hoop ellende zou er volgens on
partijdige deskundigen te voorkomen
zijn. wanneer men zo'n stap van het
kopen van een huis eerst eens goed
overweegt alvorens een handteke
ning te zetten. Want het is eigenlijk
levensgevaarlijk bij het kopen van
een huis zo onbesuisd te werk te
gaan. Als we een antieke klok willen
kopen stappen we bij zes juweliers
binnen om daar dal uurwerkje zes
entwintig keer te laten demonstre
ren. maar een huis. waar we ons leven
lang aan moeten betalen, laten we
ons in minder dan geen tijd in onze
maag splitsen.
Eenzelfde vergelijking gaat ook op
met het plannen van de vakanties;
een half jaar of soms nog langer van
tevoren slepen we bij de reisbureaus
stapels folders weg om eens op het
gemakje te kunnen vaststellen, op
welk zuidelijk strand we de komende
zomer het bleke lijf te roosteren zul
len leggen, maar beslissen over de
aankoop van een nieuw huis doen we
even tussen neus en lippen door.
„De financiële kwestie komt meestal
op de tweede plaats bij de mensen",
zegt een financieel adviseur van een
bank me „Men heeft een aardig huis
gevonden in een leuke buurt en lijkt
het erop of men ineens alle gevoel
voor realiteit verliest. Dan moeten ze
en zullen ze ook dat huis hebben. Er.
als de verkoper de financiële conse
quenties dan ook nog rooskleurig
voorstelt is men helemaal verkocht.
Misverstanden
De problemen die er kunnen ont
staan by de aankoop van een huis
komen eigenlijk voort uit een opeen
hoping van misverstanden en onbe
grip. De klant is leek, weet er de bal
len van. wat er allemaal met zo'n
aanschaf samenhangt. Hoe vlugger
men beslist en hoe minder informatie
er bij een derde wordt ingewonnen,
des te groter wordt de kans dat die
aankoop je in de toekomst nog eens
lelijk kan opbreken. Daarom is het
goed, dat er stemmen opgaan die
pleiten voor een wettelijke bepaalde
afkoelingsperiode tussen het voor
nemen om een huis te kopen en de
uiteindelijke beslissing om dat te
doen.
Een huizenkoper blijkt trouwens
nauwelijks been hebben om op te
staan als het gekochte object achter
af toch niet bevalt. En dat komt veel
meer voor dan u denkt, want de
meeste nieuwbouwwoningen koop je
op tekening. Onlangs nog verscheen
er in de PZC een bericht dat in Wes-
terzicht in Vllssingen gebouwde wo
ningen door hun geringe afmetingen
voor vele kopers een tegenvaller wa
ren. De aanlokkelijk hoge subsidie
zou ze blind hebben gemaakt voor de
werkelijkheid: een krap bemeten huls
leuk voor echtparen zonder kinderen,
maar de rest nogal aan de enge kant.
Tegenvallers
Maar nu staan die huizen er en nu
komen de tegenvallers. En een weg
terug is er niet
Een man die bij het kopen van een
huis alleen van een tekening kon
uitgaan, vertelt: „In het bestek stond
dat de muren gestucadoord zouden
worden en dat de deuren van een laag
houtfineer zouden worden voorzien en
zo waren er nog een paar dingen.
Maar opeens krijg je dan een brief,
waarin staat dat er een aantal dingen
in het bestek zijn veranderd. Of je
daarmee akkoord kimt gaan. Maar je
moet wel binnen een bepaalde tijd
reageren En die periode stellen ze
dan zo krap dat je nauwelijks de tijd
krijgt om te protesteren. Of ze zeggen
doodleuk, dat ze een brief met je
reactie niet hebben ontvangen. Nou
daar zit je dan. En als je er wat van
zegt. wordt, je midden in Je gezicht
uitgelachen. Ik kan me nu wel voor
mijn kop slaan, dat ik die zaak niet
beter heb aangepakt Ik had destijds
iemand moeter. meenemen die er
verstand van heeft en alle foefjes kent.
Dan had ik bijvoorbeeld ook zo n op
leveringsdatum laten vastleggen. Ik
ben nu een half jaar later in dit huis
gekomen. Maar alles gaat wel door.
Je betaalt meer rente en je moet ook
nog eens de huur doorbetalen van het
huis waar je nog in zit. in afwachting
van de oplevering van die nieuwe
woning. En dat is niet misselijk. Als
er niks vast ligt. kan zo'n aannemer
zo'n zaak wel twee Jaar rekken. Dan
verdienen ze er klampen met geld
aan. Ik zou als ik het nog eens over
kon doen, zo'n datum van oplevering
vastleggen, zodat je als het allemaal
langer duurt, de aannemer voor de
kosten kunt laten opdraaien. Van de
gemeente heb je trouwens ook niet
veel steun, zo vertelt de man. Zo'n
opzichter keurt doodgemoederd een
vloer goed. waar je niet over kunt lp
pen. omdat je er anders doorzakt.
Dat is later wel veranderd, maar ik
bedoel maar. zo n man vindt het toch
goed. En als je daar dan aanmerkin
gen op maakt zegt zo iemand: wij
helpen er alleen aan mee, dat de
woning niet in elkaar stort.
Via een vereniging 'Eigen Huis' pro
beert men nu aan allerlei misstanden
die er in die huizenverkoopwereld be
staan. een einde te maken. Maar ook
als privépersoon kan men een hoop
doen aan verbetering van de situa
tie. Het blijkt dat men teveel afgaat
op informatie van de straat Laat u
liever goed voorlichten door de geëi
gende instanties Stap eens bij ver
schillende banken binnen en leg de
berekeningen eens naast elkaar. Zp
dat u kunt vergelijken.
Nog een raad van de man van de
bank: „Laat alles vooral reeel becijfe
ren. Een belastingvoordeel is leuk
Als Je het ook knjgt. Bovendien moet
je ook verder kunnen leven Hel moet
mogelijk zijn om na een Jaar hard
werken even vakantie te kunnen
houden, moeder de vrouw mag niet
beknibbeld worden in het uitgeven
van haar huishoudgeld, want als Je
gewend was om alle dagen vlees te
eten, moet dat ook na die aankoop
van dat huis kunnen. Verder kun jé
van tevoren wel afspreken dat Je niet
meer elke veertien dagen naar de
bioscoop zult gaan. Maar na een paar
maanden gaat dat toch meespelen.
Ook bestaat er - wat de meeste men
sen niet weten - nog zoiets als een
consumentenbond, waar men voor
het luttele bedrag van vijfentwintig
gulden een advies kan krijgen of die
en die bank wel een juist advies heeft
uitgebracht. Dat rekent een compu
ter allemaal keurig voor u uit.
„En laat de mensen toch vooral eer
lijk voor hun eigen financiële positie
uitkomen." zo meldt de woordvoer
der van een bank „Het lijkt er soms
wel op, dat men zich schaamt om met
de billen bloot te gaan. Maar het is de
enige manier om na te gaan of Ie
mand er wel of niet goed aan doet om
een huis te kopen
Pech gehad
Om toch nog een beetje safe te zitten
zouden veel huizenkopers er verder
goed aan doen om een rechtsbij-
standsverzekering af te sluiten, waar
door ze te allen tijde juridische steun
kunnen krijgen. Wat heel nuttig kan
zijn, wanneer men over de te nemen
hypotheek verkeerd is voorgelicht.
Nu krijgen de meeste teleurgestelde
mensen alleen te horen, dat ze pech
hebben gehad. Dat ze destijds maar
slimmer hadden moeten zijn.
Het is een weinig opbeurend relaas
dat ik u doe. Ik wil het u echter niet
onthouden. Er valt wellicht een
hoop te leren. Het kopen van een el-
gen huis, dat je kunt inrichten naar
eigen goeddunken, zonder de bange
vraag of de huisbaas het allemaal
wel goed vindt, kan iemands leven
aanzienlijk veraangenamen, rijker
maken. Maar het kan ook iemands
leven ruineren.
Over het kopen van huizen wordt menig boekje
open gedaan. Maar wezenlijke informatie ontbreekt
dikwijls. Dat vertelt directeur Van Herwijnen van
de vereniging Eigen Huis, een consumentenorgani
satie van aspirant huiseigenaren.
Veel mensen worden, volgens de heer Van Herwij
nen, „het slachtoffer van die rozengeur en mane-
schijnvoorlichting, waarbij over alle werkelijke
problemen niet wordt gerept."
„Zo zijn er een heleboel boekjes, die vertellen dat je
op een premiewoning subsidie kunt krijgen. Maar er
is op die uitgave van de Amrobank na. geen boekje
waarin staat dat degene van wie je een huis koopt,
net subsidiebedrag niet garandeert. Het komt dan
ook in de helft van de gevallen voor dat de subsidie
lager is dan oorspronkelijk is voorgerekend. En ge
beurt het wel dat er wordt gesproken over een ge
raamde rijksbijdrage, maar als de woning dan klaar
is. blijkt bijvoorbeeld dat de stichtingskosten zo
hoog zijn opgelopen dat er helemaal geen subsidie
meer komt."
„Ook wordt er in al die boekjes verteld, dat je goed
op het koopcontract moet letten, maar waar je dan
op moet letten en bij wie je om advies kunt vragen,
wordt er niet bij gezegd. En dat zijn toch hele belang
rijke dingen. Want in de helft van de koopcontracten
ontbreekt gewoon zelfs een bepaling, waarin staat
wanneer het huis klaar is. Reken maar uit of je een
huis in een jaar of twee jaar bouwt. Wat dat scheelt.
Bij een huis van een ton scheelt dat bij een hypo
theekrente van negen procent negenduizend gulden.
Wat er vrijwel ook nooit in staat is. welke Juridische
mogelijkheden er nu zijn wanneer een huis wordt op
geleverd en er dingen zijn die niet kloppen De
meeste koopcontracten reppen daar helemaal niet
over. Bij gevolg is het niet bepaald, dus zoek 't maar
uit."
De Vereniging Eigen Huis is druk doende om voor
huizenkopers meer inspraak te krijgen bij alle in
stanties die aan de transactie te pas komen. Zo ijvert
de vereniging momenteel voor het invoeren van een
wettelijke bedenktijd van veertien dagen by het
aankopen van een woning. Dat zou kunnen beteke
nen dat men binnen die veertien dagen desnoods
weer van dat contract af kan komen „Wat ons gren
zeloos irriteert is", zo zegt de heer Van ierwijnen.
dat je. wanneer je een stofzuiger aan de deur koopt,
er wel binnen acht dagen vanaf kunt komen. Maar
met die harde verkoopmethodes, waarbij bedragen
zijn gemoeid die vele malen hoger zijn en waar je nog
eens aan failliet kunt gaan. is er geen bedenktijd En
zo'n beslissing is nog wel zoveel ingewikkelder.
Goed er bestaat nog wel zoiets als een optie, maar in
gebieden waar dc vraag groter is dan het aanbod,
kun je die optie wel vergeten. Dat is gewoon een farce
geworden. Optie kan niet, wordt er dan gezegd. Want
er staan er nog tien op de stoep. Twee uur bedenktijd
kunt u krijgen, meer niet
De vereniging Eigen Huis probeert ook andere mis
standen op woningaankoopgebied weg te ruimen.
Zo hadden we het onlangs nog met een bouwbank
aan de stok, zegt de heer Herwijnen. Deze onderne
ming heeft een oplevering die als volgt in elkaar zit:
daar moet niet de koper verklaren dat alles in orde is.
dat- doet de bouwbank zelf. Die bouwt het huis en
geeft dan een verklaring uit dat alles in orde is. Ja.
dank je de koekoek".
Wat contractopstelling betreft zijn sommige bouw-
banken trouwens erg sterk.
Vandaar dat wij zo doordrammen om in het
hele land een standaardcontract in te voeren Dat
standaardcontract ondervangt een groot aantal van
die problemen. Het is opgesteld door een groot aan
tal partijen: notariaat in Nederland, consumenten
bond, vereniging Eigen Huis, Consumenten Contact,
makelaars en bouwondernemers. En nu is dat stand
aardcontract nog niet helemaal ideaal, maar het is
wel oneindig veel beter dan de rotzooi die er nu in
omloop is. De ellende is alleen: dat ding bestaat al
een jaar, maar er is tot nog toe geen bouwonderne
mer bereid gebleken om het toe te passen. Op een
uitzondering na dan. Nou. daar schiet je natuurlijk
ook geen lazer mee op".
Tot zover de directeur van de vereniging 'Eigen Huls'
Het adres van deze vereniging is: Korte Gracht 26 in
Amersfoort. Telefoon: 033-34224.
Er zijn verder nogal wat mensen die de dupe worden
van de verwarringwekkende omschrijving van een
'voorlopig koopcontract' Het woord 'voorlopig" mag
dan wel suggereren dat er eigenlijk nog niks definitief
vastligt, maar in werkelijkheid is een voorlopig
koopcontract definitief en beslissend. Wie er zijn
handtekening onder heeft gezet kan met meer terug,
behalve wanneer in het contract bepaalde ontbin
dende voorwaarden zijn opgenomen. Sterker nog:
zelfs een mondelinge afspraak kan al gelden als een
koopovereenkomst.
Triest is het verhaal van dc man. die bij een gemeen
telijke instantie aanklopte met de vraag of men hem
kon adviseren bij het kopen van een huis. Ik heb
twee mogelijkheden sprak de man. daarbij twee voor
lopige koopcontracten op tafel uitvouwend. Nee.
sprak de gemeente-ambtenaar, u heeft twee huizen
gekocht. De man ls toen snel op een stoel gaan zit
ten, want hij voelde zich plotseling niet lekker. Met
veel moeite heeft de ambtenaar daarop de zaak wat
recht kunnen trekken, maar het kostte de betrok
kene niettemin duizenden guldens om van de ver
plichting af te komen!