Montedison, het (poly)vinylchloride-vraagstuk
en wat Nederland er tegen probeert te doen
Spanning tussen
Turkije en Perzië
PATRICIA HEARST BS£Z
WACHT FORS AANTAL
AANKLACHTEN
4
opinie en achtergrond
Stortbak
W ij staan bekend als een zuinig
volk. Een klein jaar geleden kwam
een haardenfabriek met een revo
lutionaire nieuwe haard die met
minder olie meer warmte gaf. er is
zojuist In Naaldwijk een apparaat
geopenbaard, waardoor de glas
tuinbouw met 11 procent minder
aardgas toe kan. en door de
Sphlnx-fabrieken is een wc ont
wikkeld die drie liter water per
spoeling bespaart. Of 1,5 liter, dat
verschilt per krant en per schatting
van de irïhoud van onze stortbak,
die nu eens negen liter en dan weer
7.5 liter blijkt te bevatten. Minis
ter Vorrink. de enige minister naar
wie een prinses is genoemd, wil vla
een Intensieve voorlichtingscam
pagne ('Melk moet. water niet') het
waterverbruik van particulieren
verminderen, dus wat dat betreft
komt die nieuwe wc als een deus ex
machina uit de hemel vallen. Op
het ogenblik gebruiken we 116 liter
water per persoon per dag, en men
schat dat dit 200 liter water zal zijn
In het jaar 2000. gesteld althans dat
er dan nog water is. en mensen zijn.
Gelukkig is die revolutionaire
Franse vinding, waarover we een
jaar of twee geleden dank zij de
televisie werden Ingelicht, blijk
baar niet tot volle wasdom geko
men (een auto die niet op benzine
maar op water liep), want anders
zou het met onze watervoorraad
nog droeviger gesteld zijn. Te zijner
tijd zal er heus wel iemand zijn die
de minister van verkeer blij maakt
met een stortbak in de auto van
slechts zes liter inhoud in plaats
van 7.5 of negen liter, maar dat ma
ken u en ik niet meer mee. Wij
zullen ons moeten behelpen met
die zuinige wc. Maar hoe zuinig is
die nu eigenlijk, als we allemaal
zo'n ZWC Zuinig Water Closet)
zouden nemen of door de regering
opgedrongen zouden krijgen, net
als die buitenbussen van de PTT?
Ik lees dat de ZWC (waarom spre
ken we eigenlijk van 'de' wc als het
'het' watercloset is?) een besparing
van 8 procent per jaar zou opleve
ren, als hij in alle ruim vier miljoen
woningen zou worden geplaatst.
Waarom je slechts 8 procent be
spaart als je in plaats van 7,5 liter
maar zes liter doorspoelt (zonder
elektronisch rekenapparaatje kom
ik op 20 procent, maar wie ben ik?)
is mij niet recht duidelijk, en bo
vendien zegt het mij weinig over
mijn particuliere bezuiniging. Je
hebt nu ook al zuinigheidsmaniak
ken die alleen de 'druk' en niet de
'plas' doorspoelen, omdat met het
laatste 'water met water1 zou wor
den bestreden, en op het platteland
stapt menigeen liever even naar
buiten om in de vrije, welriekende
natuuur zijn water over zijn akker
te laten vloeien, dan dat hij nauw
keurig moet mikken in een met
vervalste dennegeur bezwangerd
hokje, waar hij last van claustrofo
bie krijgt
Uiteraard zwijg ik hier nadrukke
lijk over de hele volksstammen die
hun kleine gerief in de wasbak
doen. uit geheel andere motieven
dan waterbezuiniging (de wc is be
zet de wc is alleen via het koude
zeil te bereiken, het doortrekken
maakt lawaai waardoor iedereen
wakker wordt, enzovoort). Blijft
nog steeds de vraag: kunnen we ons
allemaal een duurdere auto veroor
loven als we minder vaak door
trekken. of in de toekomst het ZWC
gebruiken?
Zuinig
Welnu, een kubieke meter water
kost momenteel, inclusief btw. een
gulden en een kwartje. Een kubieke
meter water komt overeen met dui
zend liter, tenzij men mij hierom
trent geheel verkeerd heeft voorge
licht op de hbs. Duizend liter kost
dus f 1.25. een liter kost niet
meer dan 0.125 cent. vooracht liter
betaal je een cent. Melk is duurder.
trijfel
Elke keer als we met 7,5 liter water
de wc doorspoelen, kost ons dat
dus een afgesleten centje. Men
schijnt er vanuit te gaan dat er ge
middeld 16keerperdagperwoning
wordt doorgetrokken, we boeken
dus met het ZWC een winst van 16
maal 1,5 liter is 24 liter per dag. Dat
betekent een bezuiniging van 3
cent per dag ofte wel 11 gulden per
jaar.
Nu even fluks de Sphinx-fabriek
in Maastricht opgebeld. „Kunt u
mij zeggen hoeveel die nieuwe
zuinigheid-wc gaat kosten?". Hij
blijkt al in produktie te zijn, en de
adviesprijs zal niet afwij ken van die
van andere closetcombinaties, dus
voor een witte f 225,80 en voor een
gekleurde f343,60. U en ik nemen
natuurlijk een witte nu we toch aan
het bezuinigen zijn (krijg je eigen
lijk nog iets terug voor je oude wc,
of is dat alleen bij auto's en televi
sieapparaten?), en dat betekent
dat we met ons hele modale gezin
20 jaar lang moeten doortrekken
voordat we winst beginnen te ma
ken. Helpt u mij alstublieft eraan
herinneren, dat ik in 1996 nog even
op dit onderwerp terugkom.
VRIJDAG 30 JANUARI 1976
Patricia Hearst wordt door een bewaakster voor de rechter geleid.
(Van onze correspondent)
IsTANBOEL - De onaange
kondigde maatregel van de
Turkse regering om zeer hoge
wegenbelasting te heffen op
buitenlandse vrachtauto's heeft
kwaad bloed gezet bij de mach
tige Internationale Wegtrans
port Unie (IRU) in Genève en
bij de Perzische regering.
De IRU, waarbij 104 bevrach
tingsorganisaties uit 50 landen
zijn aangesloten, is niet te spre
ken over de bruuske manier
waarop Turkije met deze maat
regelen is gekomen, zonder dat
iemand zich daarop had kunnen
voorbereiden.
Maar de grootste kwaadheid heerst in
Teheran. Juist twee maanden geleden
had Turkije van Perzië een lening in het
uitzicht gesteld gekregen van 1200 mil
joen dollar, waarmee Turkjje's infra
structuur, in het bijzonder zijn wegen
net, kon verbeteren ten behoeve van de
ontzaglijke toevoer van materialen naar
Perzië, maar waarmee Turkije natuur
lijk ook zijn voordeel zou doen.
Zo zou de weg van Edirne aan de Bul
gaarse grens via Istanboel naar Ankara
worden verbreed, te beginnen met het
beruchte 'dodentraject' Istanboel-
Izmir, en toeristische installaties zou
den erlangs worden aangebracht. En nu
deze onverhoedse verviervoudiging van
wegenbelasting voor elke Perzische
vrachtauto! De sjah heeft Ankara vrij
duidelijk te verstaan gegeven dat de le
ning op losse schroeven is gekomen en
dat hij naar andere transitmogelijkhe-
den, met inschakeling van de Sowjet-
Unie, Syrië, Jordanië en de zee. zal om
zien.
Afgekeken
De Turken hebben hun antwoord
klaar: wat wij hebben gedaan, hebben
.we eigenlijk afgekeken van de olielan
den, Perzië voorop, die drie jaar gele
den hun olieprijzen vervijfvoudigden.
Vorig jaar reden ruim 80.000 TIR-
kolossen (Transport International Rou
tier) over de Turkse wegen, tweemaal
meer dan het jaar tevoren Die wegen
zijn totaal niet bestand tegen deze vo
lumes. om nog maar te zwijgen van de
ruim honderd Turkse mensenlevens die
eraan werden geofferd. Turkije wil geen
TIRkjje worden Al jaren zijn we onbe
grijpelijk coulant geweest, zeggen de
Turken f buurmans gek. zouden ze op z'n
Nederlands zeggen).
Turkse nood
Daar komt nog bij dat de betrekkin
gen tussen Turkije en Perzië ondanks
Cento- en RCD-pacten (het laatste, met
Pakistan erbij, voor Regional Collabo
ration and Development, regionale sa
menwerking en ontwikkeling) nooit zo
erg innig zijn geweest. Die lening van
1200 miljoen dollar was natuurlijk wel
aardig, maar duidelijk meer uit Perzi
sche dan uit Turkse nood geboren. De
Turkse nood, dat was olie. En de sjah
denkt er niet aan Turkije goedkope olie
te verschaffen. Ook van de aardgaslei
ding naar Iskenderun, waar de Turken
jaren op vlasten, blijkt geen sprake te
zullen zijn: de sjah heeft deze, naar afge
lopen herfst bekend werd, naar de
SowjeLUnie gedirigeerd. En. om op die
vrachtauto's terug te komen, waarom
heeft hij het recente verdrag voor 1000
vrachtauto's die goederen naar Perzië
zullen brengen, met Bulgarije gesloten
en niet met Turkije zelf?
Nee, de Turks-Perziche betrekkingen
staan op een van de laagste pitjes sinds
de stichting van de Turkse republiek in
1923.
Respijt
Intussen heeft de Turkse regering
enige maanden respijt verleend aan au
to's uit landen waarmee Turkije een
wegen-overeenkomst heeft lopen,
waaronder Nederland, het enige land
dat een bewindsman stuurde (staatsse
cretaris Van Huiten) om de zaak te be
praten. Op 16 juni, als dit verdrag af
loopt, moeten ook Nederlandse be
vrachters de circa 2000 gulden voor de
geladen heenrit en de 400 voor de lege
terugrit gaan betalen, tenzij vóór die
tijd een nieuw verdrag is gesloten
waarin gunstiger condities worden
vastgelegd.
De film zal een belangrijke rol spelen
in het proces. De Hearst-ploeg van ze
ven advocaten, onder leiding van de
bekende F. Lee Bailey, hoopt ermee
aan te tonen dat Patricia Hearst ge
dwongen werd aan de overval deel te
nemen en dat zij door de anderen
voortdurend onder schot werd gehou
den De officier van justitie hoopt er
echter precies het tegenovergestelde
mee te bewijzen.
Bloedige schietpartij
Wat er in de weken na de overval
gebeurde is niet helemaal duidelijk.
De groep betrok verschillende adres
sen en op een van deze kwam het tot
een bloedige schietpartij met de poli
tie. die een aanwijzing van de FBI had
gekregen. Het houten huis ging ten
slotte in vlammen op en vijf leden van
het Symbionnese Bevrijdingsleger
kwamen daarbij om het leven.
Voor Patricia Hearst hegon nu een
zwerfperiode, waarin zij zich eerst in de
buurt van San Fransisco ophield, sla
pend in verlaten huizen, van de hand
in de tand levend. Daarna bracht een
bevriend echtpaar. Emily en Bill Har-
ris. haar naar een afgelegen gehuurde
boerderij in Pennsylvania waar zij eon
korte idyllische tijd hadden die echter
op een ideologisch meningsverschil
uitliep.
Patricia keerde naar San Francisco
terug en hoewel de FBI dag en nacht
naar haar uitkeek, was zij in staat de
reis in een auto via de grote snelwegen
te maken. Ze betrok nu een kleine flat
met een Japanse vriendin, Wendy
Yoshimura, en had een verhouding
meteen stukadoor, Steven Soliah. Vier
maanden geleden. 20 maanden na
haar ontvoering, kwam de FBI haar
„y. (Van onze correspondent)
W ASHINGTON - In San Francisco is eindelijk een begin ge
maakt met het proces tegen Patricia Hearst, de erfgename van een
dagbladfortuin, die zich na haar ontvoering op 4 februari 1974 al of
niet vrijwillig aansloot bij het 'Symbionese Bevrijdingsleger'. De
afgelopen twee dagen is uit 150 opgeroepenen een jury gekozen;
vandaag zullen waarschijnlijk de eerste juridische schermutselin
gen beginnen.
Patricia Hearst, die nu 21 is, staat
terecht voor haar aandeel in een ge
wapende overval op een bank in San
Francisco. Zij is de enige overlevende
van die actie en kan bij veroordeling
een maximumstraf van 30 jaar ge
vangenis krijgen. Ook als ze wordt
vrijgesproken zijn er nog 11 andere
aanklachten tegen haar wegens een
andere schietpartij bij een overval op
een sportwinkel in Los Angeles.
Na haar ontvoering uit een flat.
waarin zij met een studiegenoot sa
menwoonde, werd zij overgebracht
naar verschillende adressen, soms
verstopt in een vuilnisbak. In een van
deze huizen werd zij een week lang op
gesloten in een geblindeerde ruimte,
terwijl de leider van de terroristische
groep, de al eerder tot een gevangenis
straf veroordeelde neger Donald Def
reeze, die zich 'Cinque' noemde, haar
psychologisch onder druk gezet zou
hebben.
Hij zou haar verteld hebben, dat
haar ouders haar in de steek hadden
gelaten, dathaar hele leven gewijd was
aan 'fascistische' opvattingen, maar
dat zij zich kon rehabiliteren door zich
bij het Symbionese Bevrijdingsleger
aan te sluiten. Geluidsbandjes werden
gemaakt waarop Patricia Hearst, nu
omgedoopt tot Tania, haar ouders
voor 'fascistische varkens' uitmaakt.
De bandjes werden door een lokaal ra
diostation uitgezonden.
V oedseldeling
Tegelijkertijd eisten de leden van
het Symbionese Bevrijdingsleger een
losgeld in de vorm van voedseluitke-
ringen aan de armen van San Fran
cisco. De krantekoning Randolph.
Hearst stelde daarvoor één miljoen
dollar ter beschikking. De uitdeling
van de voedselpakketten leidde tot bi
zarre taferelen waarbij de uitdelers
werden besprongen, gevechten uit
braken, en de pakketten tenslotte uit
de rijdende vrachtwagens werden ge
worpen. Patricia Hearst werd echter
niet vrijgelaten.
De Amerikaanse binnenlandse vei
ligheidsdienst (FBI) was inmiddels
een intensieve jacht begonnen. Op 15
april 1974 vond de bankoverval
plaats. Verborgen filmcamera's toon
den duidelijk zichtbaar een met een
zwarte pruik vermomde Patricia
alias Tania, die met een machinepis
tool in het midden van de bank het
personeel onder schot hield, terwijl
drie blanke vrouwen en één zwarte
man zich meester maakten van ruim
10.000 dollar.
eindelijk op het spoor en werd zij in de
flat gearresteerd.
Bij de politie gaf ze haar beroep op
als 'stadsguerrilla'. Gedurende de eer
ste dagen gedroeg zij zich uitdagend
wanneer ze voor de rechter verscheen
en de vraag was in hoeverre Patricia
Hearst inderdaad de guerrilla-Tania
was geworden. Ze weigerde aanvanke
lijk haar ouders te zien. stak een ge
balde vuist op, bij wijze van groet, en
was ontoegankelijk voor haar advoca
ten.
Vader Hearst schakelde toen advo
caat F Lee Bailey in. Patricia werd
onderworpen aan een serie psychiatri
sche onderzoeken, terwijl Bailey haar
vier leugentesten liet ondergaan die
aan zouden tonen dat zij niet vrijwillig
handelde.
Langdurig proces
Het proces, dat ruim 300 journalis
ten naar San Francisco heeft ge
bracht, kan acht weken duren. Veel
zal daarbij afhangen van de tactiek
die de Hearst-advocaten zullen vol
gen. Zeker is, dat de officier van justi
tie over indrukwekkend bewijsmate
riaal beschikt - niet alleen over de
film, maar ook over een dagboek dat
door Patricia en het echtpaar Harris
werd bijgehouden en dat weinig twij
fels zou laten bestaan aan de inzet
waarmee zij aan de acties van het
Symbionese Bevrijdingsleger deel
nam. Tenslotte zijn er nog de geluids
bandjes waarop zijzelf met een piep
stemmetje verklaarde, dat haar sten-
gun tijdens de overval geladen was en
dat geen van de anderen zijn wapen
doelbewust op haar gericht hield.
De afgelopen maanden heeft Patri
cia Hearst in een strengbewaakte cel
doorgebracht waar zij kettingrookt en
sjaals breit voor haar moeder en me
degevangenen. Eén keer kreeg zij straf
omdat zij met een paar andere gevan
genen buiten de toegestane uren naar
de televisie keek. Haar ouders en soms
ook ex-medegevangenen kunnen haar
bezoeken. De gesprekken worden per
telefoon gevoerd aan weerszijden van
een glazen muur, terwijl het gespro
kene wordt opgenomen op de band.
VRRROM BENT U NOU TOCH ZO
TEGEN DIE VER.EM VERMO
GENS RRNWflS DEUNG
X egelijk met de 'officiële start' van de dis
cussie in Zeeland over de eventuele vesti
ging van'twee fabrieken van het Italiaanse
chemische concern Montedison (SPA) in
het Sloegebied wordt ook weer actueel een
vraagstuk uit de procesindustrie waarmee
arbeidsinspectie en volksgezondheid nogal
wat om handen hebben, dat van de produk
tie en verwerking van (polyivinylchloride, in
de wandeling bekend onder de afkorting
PVC. In 1974 ontstond er in de westerse in
dustriële wereld plotseling hevige beroering
over de schadelijke neveneffecten die bij het
werken met deze grondstoffen bij de ver
vaardiging van kunststoffen tonder meer
plastics) kunnen optreden Tot dat moment
ging men er van uit dat het m de
(polyivinylchlóride-fabneken een veilige
grens' was wanneer men er voor zorgde dat
in de werkruimten geen hogere concentratie
van deze stof in de lucht voorkwam dan 200
ppm. (En onder ppm wordt dan verstaan-
parts pro million, dus 200 deeltjes vinylch-
londe op 1 miljoen deeltjes lucht). Weten
schappelijk onderzoek en proeven op ratten
en muizen wees namelijk uit dat contact
met bepaalde concentraties-VC (gedurende
een betrekkelijk korte tijd aan zeer hoge
concentraties en gedurende lange tijd aan
betrekkelijk lage concentraties) verschijnse
len van bindweefselafwijkingen (lever en
nieren) had te zien gegeven. Daarnaast was
al langer bekend dat zich bij zogenaamde
ketelschoonmakers die veelvuldig m aanra
king komen met bepaalde concentraties-VC
onder andere vingertopafwijkingen kunnen
voordoen.
Vinylchloride is een gas (dat pas bij -13
graden Celcius vloeibaar wordt). Bij de pro
duktie ermee in zijn oorspronkelijke vorm.
bij de vervaardiging van de kunststof, maar
ook bij het gebruik van de kunststoffen kan
dat (giftige) gas vrijkomen. Het is dus zowel
een zaak van arbeidsinspectie als van
volksgezondheid om van de chemische in
dustrie te eisen dat het ontwijken van het
gas zo ver als maar kan wordt voorkomen.
Het gaat om de bescherming van het pro-
duktiepersoneel in de eerste plaats. Het
gaat verder om de luchtverontreiniging die
voor de omgeving van het bedrijf wordt
veroorzaakt. Het gaat tenslotte om een 'vei
lig produkt' voor de afnemer.
Juist toen uit de Verenigde Staten en uit
enkele Europese onderzoekcentra als het
ware tegelijk de alarmerende berichten ver
schenen over de mogelijke schadelijke ge
volgen van eerst voor aanvaardbaar gehou
den vinylchloride-concentraties in het pro-
duktieproces bij acht uren werk achtereen,
speelde' in Zeeland het voornemen van
Hoechst Holland NV om het industriecom
plex in het Sloegebied uit te breiden met
drie fabrieken (chlooralkali-elektrolyse, vi-
nylchloride en polyvinylchloride). Vooral de
vakbeweging mengde zich in deze in de eer
ste plaats arbeidsbeschermende kwestie.
De scherpe opstelling van deze kant tegen
over de VC- en PVC-prodyktie in het alge
meen was duidelijk beinvloed door een con
gres dat de Internationale federatie van
chemie- en industriearbeidersbonden
(ICFi m oktober 1974 in Genève had gehou
den. Als speciale actie voor de komende ja
ren kondigde het ICF daar aan: de eis van
vergaande garanties voor de beroepsge
zondheid en de eis van drastische maatrege
len tegen kankerverwekkende stoffen in de
chemische industrie.
De
'e Nederlandse overheid reageerde eind
1974 ogenblikkelijk op de verontrustende
signalen uit de wetenschappelijke wereld.
In de Staatscourant verscheen een be
schikking van het ministerie van sociale
zaken waarin werd voorgeschreven 'dat op
plaatsen waar gewerkt wordt ae concentra
tie van vinylchloride tot een zo laag moge
lijk niveau, bij voorkeur tot 1 ppm of nog
lager moet worden teruggebracht De con
centratie in de in te ademen lucht mag
nimmer meer dan 10 pp bedragen Op plaat
sen waar incidenteel en tijdelijk een hogere
concentratie onvermijdelijk is moeten
verse-luchtkappen worden gedfagen Het
dragen van deze kappen is in het algemeen
belastend en hinderlijk voor de werker.
Derhalve moet het dragen tot een korte
tijdsduur worden beperkt.' Nederland
drukte de zogenaamde 'maximaal aan
vaardbare concentratie' (m.a.c.-waarde) dus
van de ene op de andere dag drastisch te
rug. In de toelichting bij de beschikking er
kende het ministerie dat tot voor kort 'des
kundigen van mening waren dat het hier
een betrekkelijk onschuldige stof betrof,
maar dat een nieuwe situatie was ontstaan
nadat in een polyvinylchloride polimerisa-
tiebedrijf in de Verenigde Staten vier geval
len van kwaadaardige tumoren in de lever
waren vastgesteld. Op grond daarvan had
men de m.a.c.-waarde van vinylchloride in
eerste instantie verlaagd van 200 ppm (0,02
procent) tot 50 ppm (0,005 procent). De uit-
komsten van de dierproeven op ratten en
muizen (waarbij kankeraandoeningen wa
ren opgetreden bij een concentratie van 50
ppm) waren aanleiding geweest om nog
verder te gaan en tegelijk een grootscheeps
onderzoek inclusief saneringsprogramma
op te zetten.
Xn Zeeland verdween het hele <P)VC-
vraagstuk wat uit het blikveld. Hoechst
Hoiland schoof de plannen voor uitbreiding
van haar produkties in deze sfeer voorlopig
op de lange baan, mede als gevolg van de
teruglopende bedrijfsresultaten en de alge
meen heersende voorzichtigheid met inves
teringen in de chemische industrie Met de
aankondigingen over het verloop van de
studies naar de eventuele vestiging van
Montedison-fabrieken in het Sloegebied is
het vraagstuk van de maatregelen tegen
(poly)vmylchloride-produktieseropmeuw In
de rapporten van de adviesgroep aan het
bestuur van het havenschap Vhssingen
wordt er twee keer een opmerking over ge
maakt. die aanduidt dat goede attentie op
dit stuk van zaken geboden is. Onder het
hoofdstuk luchtverontreiniging staat:
'Emissies van vinylchloride naar de atmos
feer vormen een bron van zorg. Met alle be
schikbare middelen zal er naar moeten
worden gestreefd deze emissies te verlagen
tot uit een oogpunt van volksgezondheid
aanvaardbare waarden'. En onder het
hoofdstuk arbeidshygiëne: 'Op het gebied
van vinylchloride in de werkatmosfeer is
Montedison er reeds in geslaagd de concen
traties beneden 5 ppm te brengen, hetgeen
vergelijkbaar is met de huidige situatie in
de Nederlandse industrie.
We.
elke activiteiten hebben in Nederland
de arbeidsinspectie en het chemische be
drijfsleven ontwikkeld nadat in het najaar
van 1974 officieel de beschikking van het
ministerie van sociale zaken uitging om de
m.a.c.-waarden bij de (poly)vinylchloride-
produktie een stevig eind omlaag te druk
ken? Om te beginnen is met medewerking
van de verschillende bedrijfsgeneeskundige
diensten een grootscheeps onderzoek ver
richt onder de ongeveer 600 tot 700 mensen
die werkzaam zijn bij chemische industrie-
en waar men zich met vinylchloride-
producerende en polyvinylchloride berei
dende processen bezighoudt. Het ging hier
om een vijftal bedrijven: AKZO, Shell. Dow
Chemical, ICI en Scholten-Honig. Onder
auspiciën van het directoraat-generaal van
de arbeid (sociale zaken) in Den Haag werd
voor dat doel een werkgroep opgericht, die
zo snel mogelijk gegevens boven tafel wilde
hebben over de vraag of zich ook in Neder
land bij VC-werkers aantoonbare afwijkin
gen hebben voorgedaan zoals men die in de
Verenigde Staten had geconstateerd. De
eerste resultaten van dat onderzoek waren
niet verontrustend. De afwijkingen waren
volgens de arbeidsinspectie 'uiterst gering
en klinisch oninteressant', wat niet het
zelfde is als 'niet ongunstig'.
Naast deze medische maatregelen werden
er ook technische activiteiten ontwikkeld
met het oog op een sanering van de (P jVC-
produkties in de verschillende bedrijven,
zodanig dat ook inderdaad aan de nieuwe
voorgeschreven normen zal kunnen worden
voldaan. Ook voor dat doel k,wam er een
werkgroep met vertegenwoordigers uit de
betrokken overheidsdiensten en het be
drijfsleven. Het ging er daarbij om de bron
nen op te sporen waar het giftige VC-gas in
bedrijfsruimten vrijkomt, een uitwisseling
van gegevens op gang te brengen om daar
tegen de nodige maatregelen te kunnen
nemen en verder vast te stellen hoe groot de
zogenaamde 'uitworp' in de atmosfeer is.
In de Verenigde Staten is ook een dergelijk
programma van sanering opgezet en uitge
voerd. De (PjVC-producerende industrie
heeft daar veel geld in gestopt, maar tege
lijk produktiebesparingen kunnen bereiken.
Of de norm 'zo laag mogelijke concentratie,
bij voorkeur tot 1 ppm of nog lager" een vol
strekt veilige is? Met honderd procent ze
kerheid valt dat niet te zeggen. Arbeidsin
spectie en volksgezondheid stellen zich op
het standpunt dat het hier gaat om een
produktie die zo wijd verbreid is (er wordt 7
miljoen ton per jaar verwerkt in de westerse-
wereld), dat men m ieder geval duidelijk
aan de veilige kant wil büjven zitten. Dus:
zo produceren en toepassen dat de nadelige
effecten volledig onder controle blijven.
Vooralsnog blijft het er dan bij dat de con
centraties beneden het niveau moeten
worden gehouden waarop ze via uiterst ge
voelige apparatuur kunnen worden aange
toond. En verder: een zodanige arbeidsat
mosfeer in de fabrieken opbouwen dat het
personeel zo weinig mogelijk met de bron
van de schadelijke effecten in aanraking
komt. In de vinychloride-producerende in
dustrie zullen weinig problemen ontstaan
om te voldoen aan de nieuwe norm, aange
zien de produktie zich afspeelt in geheel ge
sloten apparatuur, die bovendien in de open
lucht is opgesteld. De pulyvinyl-bereidende
industrie zal er meer moeite mee hebben en
de sanering naar 'lager dan 1 ppm' zal daar
meer tijd vergen. Bij de polyvinylchloride
verwerkende industrie (zo'n 60 tot 70 be
drijven met ruim 4000 werknemers) zal wel
op korte termijn aan de voorwaarden van
de arbeidsinspectie kunnen worden vol
daan.
Bij een eventuele vestiging van Montedison
hoeft geen sprake te zijn van sanering. Het
gaat om een nieuwe vestiging, waarin ge
bruik kan worden gemaakt van de nieuwste
technieken en de jongste ervaringen. Het
bewijs van goede wil kan worden geleverd.
KEES VAN DER MAAS
