Zwembad Onderdak Zierikzee
is zuinig met de energie
„Leen Pfrommer zou afstand van de
directe begeleiding moeten nemen"
LAATSTE FASE VAN DRIE-JAREN
PLAN PETER POST IS INGEGAAN
DOOR WARMTETERUGWINNING BESPARING VAN 25 MILLE
(De nieuwe
manier van balfaen
en braden..
ARD SCHENK: „NOG GEEN REDEN OM IN PANIEK TE RAKEN"
„IN 1972 BEGON BIJ MIJ
DE MENTALE AFKOPPELING"
De Wilde naar
6-daagse
in Milaan
DONDERDAG 29 JANUARI 1976
ZIERIKZEE - De gordijnen
's avonds dicht, een uur voor
het slapen gaan de verwar
ming lager zetten... het zijn
kreten waarmee we ver
trouwd geraakt zijn. Ze ko
men voort uit het besef dat
de energiebronnen niet on
uitputtelijk zijn en we er
daarom zuinig mee om moe
ten springen. Maar ook de
grootverbruikers kunnen
een steentje bijdragen. Een
zwembad kan gerekend
worden tot die grootverbrui
kers.
In Zierikzee zagen de bestuurders
van de Stichting Onderdak in dat
de energiekosten de exploitatie van
het zwembad wel eens in gevaar
zouden kunnen brengen. Sinds kort
echter wordt er gewerkt met
warmteterugwinning uit de lucht
van de zwemzaal. En dat betekent
voor 1976 een enorme besparing op
het gasverbruik.
Penningmeester G. J. Dijkstra van
de stichting vertelt We vroegen
ons een paar jaar geleden, toen de
prijzen van het aardgas zo omhoog
gingen, af of het nog verantwoord
was om het zwembad te exploite
ren. Toen de prijs van een kubieke
meter nog vijf. zes cent bedroeg
speelde dat niet zo. maar door de
enorme prijsverhoging gingen we er
over nadenken Toen werden we op
de feiten gedrukt"
..Elk zwembad", licht hij toe. ..heeft
een groot tekort en toch moet je de
mensen met een reèel tarief laten
betalen, Hier liggen de prijzen voor
de jeugd op 1,50 per keer op een
tientje voor een tien baden-kaart.
Er zijn gemeenten die tonnen toe
leggen op een zwembad. Op den
duur komen er in een gemeenteraad
toch vragen. Helaas zien we dat
sommige baden overgaan op kor
tere openingstijden. Dat is een
slechte zaak. want de energiekosten
gaan ook als het bad gesloten is ge
woon door".
Niet geaarzeld
van de firma Gizon. die gericht was
op het inperken van het energie
verbruik werd er niet lang geaar
zeld. .Men ging op onderzoek uil en
keerde zo positief terug dat er nu
een machine draait die de warmte
van de zwemzaal terugwint.
De heer Dijkstra. „Per uur wordt er
twintigduizend kubieke meter lucht
uit de zwemhal gezogen Die lucht
werd onmiddellijk naar buiten afge
zogen."
De lucht uit de hal met een tempe
ratuur van 28 graden wordt via
units naar buiten gezogen. In die
units wordt de warmte aan de lucht
onttrokken. De warmte wordt op
genomen door een vloeistof, die via
een buizencircuit wordt terugge
voerd De 'frisse buitenlucht', die
weer in de hal wordt geblazen,
wordt daarmee verwarmd en er is
dan nog maar een beperkte hoe
veelheid gas nodig om de gewenste
temperatuur van 28 graden weer te
bereiken.
Besparing
De heer Dijkstra, gemeente
ambtenaar op de afdeling financiën
van de gemeente Zierikzee. stelt dat
door de nieuwe apparatuur vijfent
wintig mille op gas wordt bezuinigd
De energiekosten van zwembad en
sporthal bedroegen in 1975
ƒ92.000.-. Die kosten zouden voor
dit jaar. gelet op de prijsstijgingen,
moeten worden geraamd op
120.000.-. wanneer er niet met
warmteterugwinning zou worden
gewerkt Per jaar wordt er voor het
zwembad en sporthal 300.000 ku
bieke meter gas verbruikt. Voor de
verwarming van de lucht in de
zwemhal en kleedaccommodalies
werd 200.000 kubieke meter gas
verbruikt, maar door de terugwin
ning wordt er 60 procent bespaard:
120.000 kubieke meter. De energie
kosten worden daardoor voor dit
jaar geraamd op ƒ95 000.-. hetgeen
een besparing van vijfentwintig dui
zend gulden inhoudt.
Terugverdiend
De installatie kost honderd twintig
duizend gulden en gezien de enorme
besparing is dat binnen vijf jaar 'te
rugverdiend'. Over de financiële
consequenties van die investering
hoeft men zich in Zierikzee weinig
zorgen te maken. TNO uit Delft
heeft Onderdak in Zierikzee uitge
kozen om te onderzoeken of het op
nieuw gebruiken van de warmte in
derdaad zo kostenbesparend werkt
als wordt aangenoemen. Dat was
voor het ministerie van crm aanlei
ding om een subsidie te verlenen.
De heer Dijkstra betoogt dat het
voor een bestaand zwembad met
moeilijk is om de voorziening aan te
brengen en zweminstructeur W. ten
Haaf vertelt dat ook de bediening
geen enkel probleem oplevert. ..De
temperatuurregeling gaat volauto
matisch." zegt Ten Haaf
„Om het nadelig saldo binnen be
paalde grenzen te houden, zal er uit
het zwembad een bepaalde op
brengst moet komen", stelt de heer
Op de foto zweminstructeur W. ten
Haaf en Onderdak-penningmeester
G. J Dijkstra tn hel energie
zuinige' zwembad
Dijkstra ..Maar het financiële voor
deel is met alleen belangnjk. Vooral
die energiebesparing is van enorm
belang
Schenk ..Om nu in paniek te raken, is
helemaal niet noodzakelijk. De Noren
hebben ook vier jaar lang niet begrepen
waarom Groenvold net niet van mij kon
winnen en waarom Tveter maar steeds
op de vijfde of zesde plaats bleef steken.
Maar dat wil natuurlijk niet zeggen, dat
we nu werkeloos moeten toekijken. Er
moet verandering komen in de groep die
om de schaatsers heen zit. gewoon om
de zaak opnieuw te inspireren. Toen
Leen Pfrommer acht jaar geleden bij ons
kwam. ging er ook opeens een nieuwe
wind waaien. Na de verwarring met
coach De Graaff veranderde hij de za
ken Dat hij Kees Verkerk en mij uit el
kaar haalde, was erg belangrijk, al heeft
dat tot een vrij slechte verstandhouding
geleid tussen Kees en hem. Ik sla de ca
paciteiten van Leen Pfrommer hoog aan
en ik vind dat hij niet het slachtoffer
mag worden van wat er nu aan de hand
is. Toch vind ik het fout. dat hij nu alles
op zijn schouders wil laden door ook de
conditietraining voor zijn rekening te
nemen. Wat hebben de schaatsers en hij
elkaar nog te vertellen nadat ze de hele
'zomer al bij elkaar zijn geweest?"
Andere plaatsen
„Neem het risico en doe wat anders.
Kies andere plaatsen uit voor je train
ingskamp. want Hamar en Kongsberg,
daar is iedereen toch al lang op uitge
keken. Leen Pfrommer zou afstand
moeten nemen van de direkte begelei
ding en een regulerende functie moeten
gaan bekleden. Hij heeft dan meer tijd
om wetenschappelijke lectuur door te
nemen en meer van dergelijke zaken.
Nogmaals, het is er mij beslist niet om
- Kan Leen Pfrommer iets worden ver
weten omdat, met uitzondering van
Hans van Helden, de aansluiting werd
gemist?
ROTTERDAM - Peter Post heeft het
met zijn wielerploeg goed gedaan in
de ogen van zijn sponsor in de eerste
twee jaren van het drie-jarenplan, dat
dit seizoen voltooid moet worden.
Zouden ook in 1976 de resultaten het
rendement opleveren dat Ti/Raleigh
verwacht van zijn, hoge. investerin
gen, dan mag worden aangenomen dat
ook na dit wielerjaar de combinatie
van een Engelse sponsor en een onder
Nederlandse vlag fietsende professio
nele ploeg zal worden gehandhaafd.
het met te zwaar is voor de wielren
ners."
De ploegleider zal m het komende jaar
binnen zijn zeventiental renners gere
geld wisselen om hen een rustperiode
te schenken in het jaar dat begint op 8
februari met een trainingskamp in An-
dalusië en op 3 oktober eindigt met de
grote landenprijs. Tussen die twee
data staan onder andere de ronde van
Andalusiè. Parijs-Nice, de ronden van
België. Spanje. Zwitserland. Luxem
burg. Frankrijk en Nederland op het
programma. De laatste als voorberei
ding op het wereldkampioenschap.
Daarnaast worden ook aile klassiekers
gereden plus nog een handvol kleinere
meerdaagse wedstrijden.
Voor de ploeg van Post zullen in 1976
rijden: Hennie Kuiper. Gerrie Knete-
mann. Gerben Karstens. Cees van
Dongen. Aad van der Hoek. Co Hoo-
gendoom. Jan en Piet van Katwijk. Bert
Pronk. Rané Pijnen. Jan Raas. de Bel
gen José de Couwer en Etier.ne van der
Helst, de Duitsers Dieter Thurau en
Günther Haritz en de in Nederland
wonende Britten Bob Cary en David
Lloyd.
ROTTERDAM - Gisteren is de nieuwe
wielerploeg van Ti-Raleigh Racing
Team gepresenteerd. Op de foto pose
ren de renners met ploegleider Peter
Post iRi en links mecanicien P. Soete-
kouw. Naast Post is gedeeltelijk zicht
baar de Zeeuw Jan Raas.
Post heeft voor het nieuwe seizoen zijn
ploeg vooral aan de top versterkt. Hij
deed dit door wereldkampioen Hennie
Kuiper aan te trekken en verder Gerrie
Knetemann en Gerben Karstens. Dit is
het trio, dat met de Duitser Dieter
Thurau het gezicht van de ploeg in
1976 moet bepalen. Kuiper immers is
kopman. Thurau en Knetemann zijn
beschermende renners en Karstens is
de wegkapitein. „Mijn verantwoorde
lijkheid." stelde Karstens woensdag
middag tijdens de voorstelling van de
ploeg in Rotterdam, „is eigenlijk groter
dan die van Post. Ik moet de beslissing
in de wedstrijd nemen als hij comfor
tabel in zijn auto achter het veld rijdt."
Peter Post incasseerde de plaagstoot
van zijn ervaren veteraan (12 jaar prof)
met een glimlach.
„Er wordt dit seizoen veel gevergd van
de renners", vertelde Post. „Vooral van
Hennie Kuiper, die men als wereld
kampioen graag overal ziet Maar ook
van de anderen. Als ik de etappesche
ma's van de Tour en van Parijs-Nice
bekijk, vraag ik me zelfs weieens af ol
GRONINGEN - „Een Viking-god" en „een volmaakt atleet met
een klassiek Grieks profiel" is wel het laatste wat op Ard Schenk
van toepassing is als hij op de zondagochtend van twee schitte
rende schaatsdagen uit de lift stapt van het Continental Hotel in
Oslo. Zijn gelaat vertoont de sporen van een frivole avond en
nacht en dat hij voor een interview ook nog eens anderhalf uur
van zijn korte nachtrust heeft moeten prijsgeven, maakt hij met
een veelbetekenende, maar niet onaardig bedoelde grijns merk
baar. Afspraak is afspraak is het zeker onder deze omstandighe
den prijzenswaardige standpunt van Ard Schenk.
Hij zet zich schrap voor lange monologen, waarmee hij duidelijk
maakt dat het karakter van „Viking-god", die vier jaar geleden in
Sapporo de Olympische Winterspelen volledig naar zijn hand zet
te, niet is verdwenen. Met drie gouden medailles keerde hij destijds
terug uit Japan om in Oslo voor de laatste maal in zijn ongetfen-
aarde carrière verwoestend uit te halen. Met triomfen op alle vier
de afstanden werd Ard Schenk voor de derde achtereenvolgende
maal wereldkampioen, zodat zijn naam definitief legendarische
betekenis kreeg in de geschiedenis van de schaatssport.
„In 1972", begint Ard Schenk, „voelde
ik me wel een stuk beter op de zondag
morgen van de wereldkampioen
schappen hier in Oslo. Echte spanning,
nee, die was er toen niet meer. Ik was op
bet punt aangeland dat ik van tevoren
iet antwoord al wel wist. Daardoor
kim je dan zo uitgebalanceerd rijden. Ik
schaatste toen al niet meer om persé te
willen winnen. Maar alles wat ik ach
ter de rug had, was het er mij alleen nog
om begonnen een bepaald niveau te
handhaven".
Mentale afkoppeling
„Begin 1972 is de mentale afkoppeling
bij mij al begonnen. Examen doen vond
ik ineens belangrijker dan schaatsen,
waardoor ik trainingskampen liet schie
ten. De prikkel verflauwde omdat ik
vond. dat er voor mij nog maar weinig
uit te halen viel. Als je altijd boerenkool
eet, is het op den duur ook niet meer
lekker. Wel af en toe. Die vermindering
van interesse versnelde toen ik nummer
acht werd, in het tweede profjaar. Daar
kwam nog bij datje steeds met een lege
portemonnee heen en weer moest rei
zen. Het kon me allemaal niets meer
schelen".
- Je volgt het schaatsen nu als televisie
commentator. Vroeger had je het nooit
zo begrepen op die opdringerige be
langstelling en dat valt moeilijk te rij
men met watje nu doet, wantje zoekt op
deze manier zelf de populariteit weer op.
Schenk: „Mijn drijfveer... Ja. het is in
derdaad niet zo erg consequent van me.
Maar het is gewoon de aantrekkings
kracht van het medium. Als schaatser
heb ik me er altijd tegen verzet dat ik
mijn eigen grenzen niet meer kon bepa
len. Dat doen de mensen dan voor je. Je
wordt geleefd en dat is erg vervelend
hoor. Al die toestanden in de zomer
maanden. dat was niks voor mij. Ik
wilde niet met liedjes het land in. Met
datgene wat direkt met het schaatsen te
maken heeft, ben ik daarentegen nooit
publiciteitsschuw geweest. Maar dat je
privé-leven omgespit wordt, daar baal
ik verschrikkelijk van".
Tenmann-effect
- Je observeert de schaatssport nu
vanaf de buitenkant. Dit seizoen lijkt
beheerst te zullen worden door het
Tenmann-effect, wat in ieder geval tot
een echt spectaculaire niveau-
verbetering van de Noren heeft, geleid.
Welke indruk maakt dat op jou?
„Tenmann is typisch een trainer die op
korte termijn werkt. Of we daar in de
schaatssport echt naar toe moeten, is
iets om over na te denken. Maar Ten
mann weet zelf in feite nog niet of hij de
juiste weg is ingeslagen. Dat weet hij pas
als het seizoen ten einde is, want een
terugslag is in de komende anderhalve
maand uiteraard nog mogelijk. Verder
moet de psychologische invloed van
Tenmann erg hoog worden aangesla
gen. Hij heeft verschrikkelijk goed in de
vingers hoe hij een jonge knaap moet
begeleiden".
begonnen om Pfrommer als zondebok
aan te wijzen, maar een verandering
kan volgens mij alleen maar stimule
rend werken".
„Maar wie dan. is natuurlijk de volgende
vraag Ik voel er veel voor om na afloop
van het seizoen een soort gespreksgroep
te gaan vormen. Alleen om te zien hoe
alles beter aangepakt kan worden. Ik
zou daar best in betrokken willen wor
den. Ook Harm Kuipers, die alles be
studeert en overal mee bezig is. hoort
daarbij. Al durf ik daar wel wat tegen
over te zetten. Het kardinale punt is, dat
Leen Pfrommer een succesformule had,
die hij natuurlijk niet maar zo veran
dert. maar die toch niet meer helemaal
blijkt te werken. Hierover zouden we
moeten gaan praten"
„Het initiatief moet van de KNSB uit
gaan. maar je kunt het dezelfde KNSB
kwalijk nemen, dat er niet goed gecoör
dineerd is opgetreden. Verkerk, Smou-
ter en Jorritsma zijn naar het buiten
land vertrokken en ook Wiebe Kort zal
er toch het goede aan gedaan hebben,
gezien de resultaten van de Friese meis
jes. Dat zij op dit moment buiten spel
staan, vind ik erg jammer".
KURAJICA-BROWNE
EINDIGDE IN REMISE
WIJK AAN ZEE - De uitgestelde par
tij uit de grootmeestergroep in de
tiende ronde, tussen Kurajica (Joel en
Browne (VS) is in remise geëindigd.
Kurajica heeft nu zes punten en deelt
de derde plaats met de Rus Tal Bowne
verzamelde 4.5 punt en staat nu gelijk
met Langeweg. Sosonko. Andersson en
Ree op de zesde tot tiende plaats.
Vaak verweten
- Heb je zelf nooit de ambitie gehad om
trainer te worden
Als aan het eind van het gesprek Ard
Schenk zich fysiek aanzienlijk beter
voelt, neemt hij een nauwkeurig geko
zen Noors ontbijt tot zich en dirigeert
hij als chauffeur de auto naar Bislet. Op
weg naar de klassieke schaatstempel,
bij het koninklijk paleis, brengt
Schenk een joviale groet aan de Noorse
koning. Voor hij de cabine opzoekt voor
de televisiecommentatoren wordt zijn
naam geroepen door een fotograaf. Ard
Schenk poseert gewillig. Hij. de
„Viking-god" van Sapporo, zoals hij
toen werd genoemd, is nog steeds niett
anders gewend.
ROTTERDAM - Wim de Wilde uit Ou-
delande zal op 14 februari van start
gaan in de zesdaagse van de toekomst
in Milaan.
Met die uitnodiging onderstreept Wim
de Wilde nogmaals dat hij momenteel
een van de sterkste baanrenners in
Nederland is. Koppelgenoot in Milaan
wordt zijn ploeggenoot van de Rotter
damse zesdaagse Van der Ley. Het ge
zelschap vertrekt op 13 februari.
Schenk: „Nee. en dat is me wel vaak
verweten. Maar misschien kan dit nog
veranderen, want ik wil er wel op de een
of andere manier bij betrokken zijn nu er
iets in beweging is. Om trainer te wor
den. ontbreekt me echter de tijd. Nu ik
een praktijk heb als fysiotherapeut Bo
vendien krijg ik een nieuw huis. waar ik
zelf ook aan meewerk"
Schenk: „Het zijn gewoon risicovolle
wedstrijden, want er kan alles in gebeu
ren. Zo'n tien kilometer bijvoorbeeld
kan uren in beslag nemen en de om
standigheden kunnen enorm verschil
len. Maar dat weetje van tevoren. Daar
blijft het een momentopname, maar als
er, zoals bij mij. drie gouden medailles
om je nek hangen, betekenen die spelen
wel wat. Ze zijn wereldwijd. Nog nooit
heb ik zoveel reacties gehad als na Sap
poro".
- De Olympische Spelen staan nu voor
de deur. Wat hebben die voor jou bete
kend?
