VISSERIJDISPUUT
IJSLAND-ENGELAND
Geografisch
belangrijk
voor NAVO
I c wa pen i n gs wedloop drukmiddel voor ontspanning
KANSEN EN/OF
GARANTIES
Spanjaarden kunnen
hun draai niet vinden
ZATERDAG 24 JANUARI 1976
Eél
Jén van de heetste hangijzers gedurende deze maanden is in landbouwkringen
de diskussie over het gegarandeerd minimum-inkomen voor zelfstandigen, aan
gekaart in november j.l. door het kabinet Den Uyl middels de zogenaamde
interim-nota inkomensbeleid. Een heet hangijzer, een gloeiend heet ding zelfs,
waar je als je niet opppast gauw je vingers aan brandt. Hete hangijzers hebben
nogal eens de neiging om niet alleen verstandelijke reakties op te roepen, maai
vooral emotionele getuigenissen onder het motto van' aan mijn lijf geen polonai
se. Zeker als het gaat om zaken die gevoelig liggen, want het vaandel van hel
vrije ondernemerschap belagen. Als die op zich nogal verdacht aandoende sug
gesties dan ook nog afkomstig zijn van een regering bij wie de rode haan nogal
eens koning kraait, dan is de knuppel helemaal los in het boeren hoenderhok
Het gevaar is dan niet denkbeeldig dat de voorstellen meteen in brede kring
worden afgewezen, zonder dat ze naar geest en inhoud bekeken, bestudeerd en
uitgeknepen zijn.
W,
at is er nu eigenlijk aan de hand? Wil de regering via deze voorstellen alle
inkomens van de zelfstandigen op één peil gaan zetten en bevriezen? Zijn deze
voorstellen de eerste stap naar een nieuwe op socialistische (zo u wilt communis
tische) leest geschoeide maatschappij? Best mogelijk dat een enkele minister dit
als een eerste, volstrekt ontoereikend pasje beschouwt op de lange weg naar een
omgevormde samenleving. Maar eerlijk gezegd vinden wij daar weinig of niets
van terug in deze voorstellen. Het gaat de regering blijkens haar woorden erom
dat terwijl de arbeider, de werknemer, als beloning voor de door hem verrichte
arbeid recht heeft op tenminste het minimum-loon er voor de zelfstandigen een
soortgelijke bodem in het inkomen ontbreekt. Ja, dat weten we. Jarenlang tam
boeren we als landbouworganisaties op het feit dat rond een derde van de boeren
en tuinders van een bedrag moet rondkomen beneden dat minimum-inkomen
Als nu de regering ditzelfde konstateert en dit als basis stelt voor het leggen van
een bodem in de inkomens van zelfstandigen, is dit op zich geenszins verwerpe
lijk, ons inziens. Wat houdt het pleiten door het bedrijfsleven voor betere, soepe
ler bepalingen op-het gebied van de R.Z. (Rijksgroepsregeling Zelfstandigen) en
andere bijstandsregelingen anders in? We moeten goed in de gaten houden dal
de regering niets anders voorstelt dan op één of andere wijze die ondernemers die
het in een bepaald jaar niet halen (d.w.z. de grens van het minimum-inkomen i
een aanvulling te geven tot de hoogte van het minimum (momenteel 14.000.-
netto per jaar).
Het huidige markt- prijs- en struktuur-
beleid, de dobbers van het landbouwbe
leid heden ten dage voor de zelfstan
dige agrarische ondernemers, dat beleid
wordt niet aangetast in deze voorstellen.
De regering gaat er vanuit dat middels
dat beleid een redelijk inkomen tot stand kan komen op het goed geleide be
drijf. Wij hebben zo onze twijfels en kritiek op die stelling, maar dat is een
ander verhaal. Met het huidige beleid wordt getracht kansen te scheppen voor
goede ondernemers op goed geleide bedrijven, dat is en blijft het uitgangspunt en
de doelstelling. Past bij zulk een beleid het geven van een garantie voor een
minimum-inkomen aan bepaalde landbouwers - dat is eigenlijk de kern van het
vraagstuk.
Die vraagstelling is absoluut niet nieuw, al doen sommigen nu wel of het bij
blauwe hemel en zomers zonnetje plotseling gaat donderen ten westen van Keu
len. Het harde feit ligt er nu eenmaal al jaren dat ondanks en dankzij het huidige
landbouwbeleid één-derde van onze boeren en tuinders er voortdurend onder
door gaan. Om die grote groep te helpen zijn we al zo lang bezig met een hele
serie maatregelen te bepleiten - zoals de algemene arbeidsongeschiktheidswet de
bedrijfsbeëindiging op termijn, de R.Z.-regeling voor oudere zelfstandigen, de
herziene R.Z.-regeling. Dat zijn allemaal regelingen die garanties geven aan zelf
standigen. Wat dat betreft is er met de interim-nota niet zo veel nieuws onder de
zon. Onze korte persoonlijke konklusie ten aanzien van dit alles naar de huidige
stand van zaken: als de regering een volledige benutting van de huidige instru
menten (markt- prijs- en struktuurbeleid) voorop laat staan, als de goede boer op
een goed bedrijf een maatschappelijk aanvaardbaar inkomen kan halen met be
hulp van dit huidige beleid, dan hebben wij niet zoveel moeite met een
minimum-inkomensgarantie als sluitstuk van het beleid voor de zelfstandigen
die dan dat minimum nog niet halen of halen kunnen.
Mr. Gerard W. Smallegange,
Bai
Barcelona - Dc Spaanse „omwen
teling na de dictatuur" kende niet.
zoals de Portugese, een vrolijke roes
van anjer-broederschap waarin alles
mogelijk leek. Om twee redenen
niet: ten eerste omdat de dictatuur
wel haar krachtbron (Franco) verlo
ren had, maar aanvankelijk al haar
uiterlijke machtsposities handhaaf
de. Ten tweede omdat er achter de
facade van de Franco-dictatuur 40
jaren lang een economisch machts
apparaat was schuilgegaan, dat
reeds lang vóór hem had bestaan, en
dc Spanjaarden inzagen dat daar
niet zo snel een einde aan zou ko
men. Niettemin leverde de vreemde
toestand van de eerste maanden,
waarin alles nog net zo verboden
was als onder Franco maar het dage
lijkse leven bijna democratisch leek,
heel wat grappige omstandigheden
op.
Dat begon er enkele weken na Fran
co's dood al mee dat, agenten van de
oproerpolitie (die eraan gewend wa
ren om voor alles wat langharig was
of protesteerde een hartgrondige èn
wederzijdse afkeer te voelen) volko
men verbouwereerd applauzen in
ontvangst namen, toen zij amnestie
betogingen begeleidden in plaats van
ze uiteen te slaan.
De stortvloed van amnestie-
verzoeken had ook nog andere gevol
gen. Monsenor Guerra Campos van
Cuenca. kopstuk van de Franquisti-
sche prelaten, weigerde zich aan te
sluiten bij een oproep van de
Spaanse bisschoppenconferentie
voor de amnestie. Maar daarentegen
publiceerde hij in zijn bisdomblad
een decreet dat hij de priesters van
zijn diocees, voor wie hij uiterst
strenge cathechismus-examens had
aangekondigd, „ter gelegenheid van
de opvolging van Generalisimo
Franco door Koning Juan Carlos"
van deze harde plicht vrijsprak.
In Barcelona houdt een Spaanse
kandidaat voor de Nobelprijs voor de
Vrede 1975 (al werd hij niet gekozen),
pater Xirinachs, een passieve
amnestie-betoging voor de provin
ciale gevangenis. Iedere morgert
vroeg verschijnt hij met een klap
stoeltje onder de arm op de stoep
tegenover de gevangenis, „totdat zij
mij erin halen ofwel de anderen eruit
laten". De geplaagde politie, die
strenge orders had om van Xirinachs
geen martelaar te maken, greep uit
eindelijk naar een eigenaardige me
thode. Een politiewagen stopt naast
de pater, men verzoekt hem vriende
lijk in te stappen, maar in plaats van
een ritje naar het bureau krijgt Xiri
nachs een' ritje naar de rand van de
stad. waar men hem vriendelijk ver
zoekt.weer uit te stappen. (Pater Xi
rinachs is intussen een ervaren lifter
geworden, en de politie moet hem
steeds verder weg brengen om hem
verre te houden van het gevange-
nistrottoir.
Ook de sex, die in de Franco-jaren
des duivels was. heeft snel haar in
trede gedaan. Theaterbezitters in
Madrid ontdekten plotseling hoogst
serieuze toneelstukken die het abso
luut noodzakelijk maakten dat de ac
trices in de één of andere scène naakt
op de - planken verschenen. De
Spaanse kiosken lijken nu wel op
Place Pigalle te staan (al zijn buiten
landse produkten nog afwezig), met
het voorbehoud dat er èrgens op de
voorpaginafoto's nog wel een stukje
textiel moet verschijnen dat de in-
druk wekt iets te bedekken. Maar het
aantal vierkante meters bloot vlees
per kiosk staat nu buiten iedere ver
houding met enkele maanden gele
den.
i de IJslandse kanonneerboot Aegir. die Britse
Vanaf het Britse fregat Falmouth werd deze foto genomen i
visserschepen in de gaten houdt
R/EYKJAVIK - „Niet alleen in Engeland maar in de hele EEG hebben ze ouderwetse ideeën
over zeerecht. Let wel, ik beklaag me niet, hoor, ik constateer die ouderwetsheid alleen maar. In
West-Europa willen ze vasthouden aan een systeem van territoriale wateren dat al honderden
jaren oud is. Wat doe je nou met drie of vier mijl? Wij hebben daar in ieder geval niets aan".
Met deze woorden deed de IJslandse
minister van justitie en handel, Ola-
fur Johannesson, dinsdag een be
dekte aanval op de landen van de
EEG. Binnen de NAVO zijn de West-
europese landen vol begrip voor de
moeilijkheden waarmee IJsland te
kampen heeft, aldus de minister,
maar als EEG houden ze er over de
uitbreiding van de visserijzone heel
strakke ideeën op na.
„Kijk eens, die economische zone van
200 mijl komt er toch. Waarschijnlijk
al dit jaar, als in maart de Interna
tionale Zee Conventie weer plaats
vindt. Tijdens de vergadering van vo
rig jaar in Genêve was meer dan de
helft van de deelnemende landen al
voor uitbreiding van de zone. En in
landen als Mexico en Canada hebben
de regeringen de volmacht gekregen
om tot uitbreiding tot 200 mijl over te
gaan als dat nodig wordt geacht. Dat
geeft toch aan dat die verandering er
onherroepelijk zal komen".
Olafur Johannesson heeft het ver
schrikkelijk druk. Misschien dat hij
daardoor een wat norse indruk
maakt. Het is ook niet niks: minister
van justitie en handel zijn en ook nog
,éens de zieke minister vaii büïfen-
landse zaken, Einar Augustsson, ver
vangen. En'dat ïn deze 'weken: Er
hangt een wat gespannen sfeer in zijn
kamer.
De nacht tevoren heeft NAVO-
secretaris-generaal Luns in Brussel
van de Britse minister Callaghan ge
daan gekregen dat Engeland zijn fre
gatten en verkenningsvliegtuigen uit
de gewraakte zone terugtrekt, maar
nog steeds heeft de IJslandse rege
ring daarvan geen officiële bevesti
ging gekregen. En buitendien, zegt
Johannesson, „we moeten nog zien of
ze inderdaad weg zijn voor ons ulti
matum zaterdagnacht afloopt. En
dan nog is er geen enkele garantie
dat de besprekingen daama wat zul
len opleveren".
De minister weet waarover hij praat.
Enkele jaren lang is hij zelf premier
van de IJslandse regering geweest.
Ruim twee jaar geleden heeft hij ook
al eens een kabeljauwoorlog met En
geland uitgevochten. Toen was de
tegenstrever de Conservatieve Heath.
Nu is het de socialist Wilson. Johan
nesson begrijpt de obstinate houding
van de zich toch progressief noe
mende Wilson niet. „Die man noemt
zich sociaal-democraat. Dat hij nu
eindelijk heeft toegegeven, had ik
dan ook wel verwacht. Ik ben er altijd
maar van uitgegaan dat ze in Londen
uiteindelijk het licht wel zouden zien,
dat ze zouden begrijpen dat we voor
een rechtvaardige zaak staan".
De minister kan er nog altijd niet bij,
dat de Britse regering IJsland het
recht op de 200-mijlszone ontzegt.
Het argument dat een land met zo
maar uit zichzelf het internationale
zeerecht kan veranderen, wuift hij
terzijde. „Er is een gezegde dat luidt:
nood breekt wet. De uitbreiding van
de visserijzone is voor ons bittere
noodzaak. We moeten ons bestaan
toch beschermen. De visserij is voor
ons een kwestie van leven of dood. In
zo'n situatie heb je het recht om een
dergelijke maatregel te nemen Maar
waar praten we over. Tenslotte was
het datzelfde Engeland, dat zich vo
rig jaar in Genève sterk maakte voor
een grondstoffenzone van 150 mijl.
Zo'n zone hebben ze inmiddels al
voor zichzelf opgeëist. Je mag dus wel
het huidige zeerecht veranderen als
het om bodemschatten gaat, maar
met als het vis betreft. Kom nou".
..Ik zal u vertellen waar het om gaat.
Wij zijn hier in IJsland voor 83 pro
cent afhankelijk van de visserij. Onze
economie staat of valt ermee. Het is
dus van belang, dat er voortdurend
genoeg vis aanwezig is, en dat is nu
juist het probleem. Er is niet genoeg
vis. Onze biologen hebben kort gele
den een zwartboek uitgebracht.
Daarin staat dat na lange onderzoe
kingen is gebleken dat de wateren
rond IJsland in ernstige mate over-
bevist zijn. Vooral de kabeljauw, ons
voornaamste exportprodukt, krijgt
niet lang genoeg de kans om zich
voort te planten".
„Dat is niet alleen de schuld van de
Britse vissers, hoewel die wel met te
fijne netten vissen-'en bovendien deli
plaatsen uitzoeken waar veel jonge
vis zit. Alle vissers in de.wateren rond
IJsland hebben met z'n allen te veel
vis gevangen. Dat moet veel minder
worden, wil er voor de IJslandse vis
serij, en dus voor onze economie, nog
muziek in de toekomst zitten. Onze
eigen vissers moeten beslist minder
gaan vangen, en buitenlandse vissers
al helemaal. Is het dan zo gek. dat we
maatregelen nemen? We mogen toch
zeker onze eigen economie, ons eigen
bestaan, wel beschermen? Britse en
Duitse biologen zijn het wat dat be
treft wel met ons eens. Die hebben
ook onderzoekingen verricht. Hun cij
fers verschillen niet veel van de on-
Zolang andere motieven niet duide
lijk zijn, brengt minister Johannesson
de Britse houding maar in verband
met deze sombere vooruitzichten.
Londen zal er wel eens op uit kunnen
zijn een zo goed mogelijke slag te
kunnen slaan. Voordat straks in
maart de 200-mijlszone algemeen er
kend wordt, wil de Britse regering
waarschijnlijk pen regeling sluiten
waarin voor de Britse vissers een gro
tere vangst wordt overeengekomen
dan straks mogelijk zal zijn. „Als die
economische zone inderdaad een feit
is. hebben ze in Londen helemaal
geen been meer om op te staan", al
dus Johannesson.
In historisch perspectief leveren de
Britse daden verder geen problemen
op. „Dit is het laatste restje kolonia-
- lisme waarvan Engeland zich moet
bevrijden. Ze hebben altijd de zeeën
Beheerst ën denken daUze dat hiér
nu ook nog moeten doen. Het is een
laatste stuiptrekking. Ik hoop alleen
dat hij niet te lang zal duren. Wat
dat betreft wil ik graag optimistisch
zijn, maar de realiteit wettigt dat
niet altijd".
SPITSBERGi
Qroenlandzi
Atlantische
Oceaan
IFOUNDLAND
REYKJAVIK - Het drukke
diplomatieke overleg op
hoog niveau rond IJsland
dankt het land alleen maar
aan zijn geografische lig
ging, Economisch heeft het
in de wereld niets te bete
kenen en qua inwoneraan
tal is het nog kleiner dan
de stad Utrecht. Alleen het
feit dat IJsland midden in
zee .ligt, ergens tussen
Schotland en Groenland,
maakt dat het voor de
NAVO aantrekkelijk is om
een grote bondgenoot als
Groot-Brittanië voor aap
te zetten. En dat terwijl
IJsland totaal geen man
kracht levert. De enige bij
drage bestaat uit gast
vrijheid. Gastvrijheid voor
3700 man Amerikaanse
troepen, iets waarvoor de
Amerikaanse regering zelfs
nog behoorlijk dokken
moet ook.
Het is de NAVO kennelijk veel
aan gelegen om IJsland te vriend
te houden. Niet zonder reden,
want erg gehecht aan het bondge
nootschap zijn de IJslanders niet.
Diverse keren al is vanuit Reykja
vik gedreigd om het lidmaatschap
op te zeggen. De vorige regering
onder leiding van Olafur Johan
nesson was zelfs dicht bij de
daadwerkelijke breuk. De com
munistische partij was toen coali
tiegenoot en onder aanvoering
van visserijminister Josefsson
zette zij de premier het mes stevig
op de keel. Alleen een fikse verho
ging van de Amerikaanse contri
butie kon verder onheil voorko
men.
De interesse van de NAVO spitst
zich toe op de militaire basis Ke-
Qavik. Daar is het centrale zenuw
stelsel van de NAVO- noordflank
gevestigd - Alle gegevens over de-
bewegingen van de Russische
"vloot "ür dir~nQardeliJk£""wateren—
komen daar binnen en worden
vandaar uit naar andere bases ge
seind, met name in Canada, Ame
rika en Noorwegen. Waarom Ke-
flavik? De Amerikaanse comman
dant van de basis, admiraal Ha
rold Rich legde dat kortgeleden in
een interview met de Christian
Science Monitor uit: „Het leeu
wendeel van de Russische vloot
opereert rond IJsland, dat is het
vreemde geografische lot van het
Inderdaad heeft de noordelijke
Russische vloot Moermansk als
thuisbasis. Als eenheden vandaar
vertrekken om in de Atlantische
Oceaan te oefenen varen ze door
de zeestraat tussen IJsland en de
Far Oer-eilanden, althans gewoon
lijk een tweederde gedeelte ervan.
De overige schepen varen hetzij
langs Groenland, hetzij langs
Noorwegen. In Keflavik nu wordt
dat precies bijgehouden. Geen
Russisch schip, onderzeeër ol
vliegtuig passeert daar de aan
dacht.
Radarsysteem
Hoe gebeurt dat? Enerzijds na
tuurlijk via een ingenieus radar
systeem, dat op het eiland is op
gezet. Anderzijds echter ook via
speciaal toegeruste vliegtuigen,
waarvan er onophoudelijk een
stel in de lucht is. Het betreft PC
3 Orion-tocstellen, die appara
tuur aan boord hebben, waarmee
ze de zee-oppervlakte afspeuren.
Ieder lichtvlekje daarop wordt
door die apparatuur 50.000 maal
vergroot en in beeld gebracht op
een gesloten televisiecircuit.
Voorts dragen de toestellen een
zogenaamde MAD mee (magnetic
anomoly detector). Zo'n MAD re
gistreert veranderingen in de
magnetische stromingen beneden
zich, voor zover die door metaal
veroorzaakt worden, bijvoor
beeld een onderzeeër.
Tenslotte hebben de PC 3 Orions
een vernuftig maaksel aan boord
dat de naam Sonabuoy draagt.
Dat zijn een soort cilinders, die in
het water worden gegooid, waar ze
blijven drijven. Eenmaal dobbe
rend steekt een antenne naar bo
ven en een microfoon naar bene
den. Alle onderwatergeluiden
worden dan naar het vliegtuig ge
seind. Zo kan van een onderzeeër
het type, de snelheid, de koers en
de preciese plaats worden be
paald, soms zelfs de naam of het
nummer,
In het licht van deze gegevens is
het niet verwonderlijk, dat de
NAVO er de voorkeur aan geeft
IJsland niet nodeloos te pesten en
de heren in Reykjavik te vriend te
houden. Want, zoals gezegd, de
IJslanders hebben geen overdre
ven binding met de NAVO. Een
gevoel van veiligheid geeft het
lidmaatschap nauwelijks, want er
liggen verspreid over het eiland
nogal wat atoomkoppen opgesla
gen, die bij de eerste de beste se
rieuze aanval het eiland in een
klap van de aardbodem zullen
doen verdwijnen. Bovendien
wordt de- gewone man-van -de
Amerikaanse aanwezigheid geen
cent wijzer. De buitenlandse troe
pen zitten ih een gesloten ge
meenschap met eigen vermaak-
centra en winkels en de man
schappen, die nu en dan eens af
zakken naar Reykjavik, zorgen ei
genlijk alleen maar voor conflic
ten.
Reddende engel
Vandaar dat in de IJslandse
hoofdstad op straat nogal eens te
horen is, dat de NAVO wel met erg
veel geld over de tafel moet ko
men, willen de Amerikanen nog
lang mogen blijven. Die stemming
is wel verklaarbaar, als men be
denkt dat NAVO- partners als En
geland eri West-Duitsland met
hun optreden in de diverse visse
rijconflicten alleen maar de IJs
landse economie hebben ge
dwarsboomd.
NIEMRND HEETT ER IET-S VHN
GEZEGD
"EN...
iVIELHET
IEMRND0P
DRT OE UIT
KOSTUUM
iROEID BENT?
iVan onze correspondent.)
Bonn - De NAVO moet streven
naar ontspanning, maar de eerste
successen op dit terrein niet over
schatten. In elk geval mag ze er.
daartoe mede gestimuleerd door
de economische situatie, geen
rechtvaardiging uit afleiden de
uitgaven voor de verdediging te
beperken, aldus in het kort een
kernthese uit het defensie-witboek
van de Westduitse regering, dat
dinsdag werd gepubliceerd.
Een zin die duidelijk maakt dat de haviken
in Bonn, en daartoe mag men gerust de mi
nister van defensie. Georg Leber, rekenen,
teleurgesteld zijn over de ontspanning
Willy Brandt's en Henri Kissinger's politiek
hebben te weinig zichtbare resultaten opge
leverd, en het "gevolg is dat in zowel de
Bondsrepubliek als de Verenigde Staten -
twee pijlers van de NAVO. waar de verkie
zingen voor de deur staan - de roep om een
machtspolitiek steeds luider wordt.
Als Henri Kissinger's missie naar Moskou
zou mislukken - waar hij met de Russen
over het verminderen van de strategische
wapens (Salt), de situatie in Libanon en
over het Angola-probleem zal onderhande
len - dan is de kans groot dat de presi
dentskandidaten in de Verenigde Staten
om het luidst zullen ijveren voor een har
dere houding ten aanzien van de Sowjet-
Unie. De jaren van de ontspanning zullen
dan voorbij zijn,
Ook zonder dat de Chinezen voortdurend
roepen dat de Sowjet-leiders met hun poli
tiek naar wereldoverheersing streven, wor
den de sceptici van de ontspanningspolitiek
voortdurend gevoed met alarmerende fei
ten. De SowjetUnie, zo blijkt uit het West-
duitse witboek, heeft haar conventionele
strijdkrachten - vooral haar vloot - de laat
ste jaren aanzienlijk versterkt. Tegenover
58 divisies van het Warschau-Pact in
Midden-Europa, staan 27 NAVO-divisies, en
6100 NAVO-tanks zouden het, als het zover
mocht komen, op moeten nemen tegen
ruim 19.000 tanks van de Warschau-
Pactlanden.
Hoewel de Westduitse minister Leber dins
dag op een persconferentie niet wilde ver
onderstellen dat de Russen een oorlog
voorbereiden, meende hij toch dat deze
toenemende bewapening tot doel heeft door
middel van militaire overmacht politieke
druk uit te oefenen. Bovendien is het leger
van het Warschau-Pact steeds paraat, en
kan het zowel offensief als defensief snel
reageren. Dat mag dan waar zijn, het
NAVO-leger wordt geacht in een zelfde
staat van paraatheid te verkeren. Deze oos
telijke paraatheid kan men dan ook moei
lijk als alarmerend beschouwen
Toch wordt dit, en nog enkele andere facto
ren, in het Westduitse witboek aangegrepen
om met enige luchthartigheid over het ge
bruik van nucleaire wapens te filosoferen.
Duidelijk is dat er geen evenwicht bestaat
tussen de conventionele strijdkrachten van
de NAVO en die van het Warschau-Pact, en
dat de strategie van de afschrikking wel
licht momenteel voor een zekere balans
zorgt. Maar dat behoeft met in te houden
dat men bij voorbaat moet gaan dreigen
met atoomwapens,
Ontspanning is gebaseerd op het accepte
ren van de status quo, en een bewape
ningswedloop verstoort dit streven. Het
versterken van de conventionele strijd
krachten door de Warschau-Pactlanden
wordt door het Westen met steeds openlij
ker uitgesproken dreigementen beant
woord. (De voormalige Amerikaanse minis
ter van defensie Schlesinger meende dat de
NAVO als eerste nucleaire wapens zou kun
nen gaan inzetten in een eventueel conflict;
minister Leber ondersteunt deze gedach-
tengang). Dat verstoort eveneens de status
quo.
„Het gebruik van nucleaire wapens zal de
tegenstander moeten dwingen zijn voorne
mens te veranderen, zijn aanval af te breken
en zich terug te trekken", zo staat er in het
Westduitse defensie-witboek. Men gelooft
dus in de politieke invloed van het gebruik
van atoomwapens; de Russen op hun beurt
geloven in de politieke invloed die het ver
sterken van hun conventionele strijdkrach
ten zal hebben. Of de escalatie nu concreet
of verbaal is (het Westduitse witboek kon
digt overigens ook tal van versterkende
maatregelen aan), het is duidelijk dat zij de
ontspanning niet dient.
Het doet dan ook uiterst cynisch aan als de
Westduitse minister van defensie verkon
digt dat de NAVO het streven naar ont
spanning voortzet, maar daar in cén adem,
zij het versluierd, aan toevoegt niet meer
te geloven in de wil tot ontspanning van de
Sovvjet-Unie. Het is te gemakkelijk om be-
grip voor deze houding op te brengen. Wel
iswaar is het communisten-trauma in
West-Duitsland zeer groot - en zal bij een
eventueel conflict tussen NAVO en
Warschau-Pact het Westduitse territorium
een zeker slagveld zijn - maar dat behoeft
niet automatisch te betekenen dat men zijn
defensie-strategie op agressieve wijze moet
verkopen; ook al staan de verkiezingen
