PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ENGELAND GEEFT
TOE IN DE
KABELJOUWTWIST
Openbaar vervoer verdwijnt geheel uit
het 'hart' van Middelburgse binnenstad
minikrant
Na IJslands ultimatum
Den Outer-vijfling:
'licht herstel'
Spoorwegpersoneel
in Spanje onder
militaire tucht
EUROPESE SOCIALISTEN TEGEN
REM OP UITGAVEN OVERHEID
KOFFIE
DUURDER
PVDA ZWIJGT
VERDER OVER
AMSTERDAM
vandaag in
de krant
Nauwelijks meer werk door aantrekken bedrijvigheid verwacht
In de VS
1981
Houdt den dief
Dog. 2
219e jaargang no. 16
EKnsdag 20 januari 1976
Bk. vrijdag In da PZC da SPECIALE ADVERTENTIE-
RUBRIEK voor varanlglngen, actlegroapan a d. voor
advartentiaa ZONDER WINSTOOGMERK.
BRUSSEL CRTR) De Britse minister van buitenlandse zaken, James Callaghan, heeft maandag
avond laat in Brussel meegedeeld, dat de Britse oorlogsschepen zullen worden teruggetrokken uit
de IJslandse wateren en dat premier Geir Hallgrimsson zal worden uitgenodigd voor een gesprek
in Londen over de 'kabeljauwoorlog' tussen beide NAVO-bondgenoten.
Hallgrimsson zal persoonlijk worden uitgenodigd door zijn Britse ambtgenoot Harold Wilson.
ROTTERDAM De ademha
lingsmoeilijkheden, waarvan de
Den Outer-vijfling de eerste twee
dagen last had, gaan langzaam
over. „Een licht herstel", aldus de
behandelend kinderarts dr. J. W.
Mettau van het Sofia-kinderzie-
kenhuis in Rotterdam, „begint
zich af te tekenen".
Als alles goed gaat, mogen de
kinderen over een week of acht
naar huis, de normale tijd voor
baby's, die rond de 32e weck van
de zwangerschap worden gebo
ren. De moeder, die in het Dijk-
zigt-ziekenhuis wordt verpleegd,
mag over een dag of tien naar
huis. Zo gauw ze kan worden
vervoerd, de komende week al.
zal ze voor die tijd de kinderen
al te zien krijgen.
Vader H. den Outer (34) had
op de in het ziekenhuis gegeven
persconferentie maandag nog een
spiekbriefje nodig om de volgor
de en namen van zijn kinderen te
vertéllen: Marloes, 1400 g, Mar-
tijn, 1450 g, Dessa, 1500 g. Rik,
1660 g en Ernst, 1340 g.
Het gezdn blijft voorlopig in 's-
Gravenzande wonen. De vader,
vertegenwoordiger van beroep:
„We hebben een eengezinswoning,
dus we zitten niet meteen krap
met de ruimte. Ik denk dat we
daar wdl kunnen blijven tot dat
de kinderen een jaar of drie zijn.
Ik heb er verder geen idee van
hoe het zal zijn; ik laat het
allemaal maar over me heen ko-
Moeder Joke den Outer (32)
verbleef ondertussen goed afge
schermd in het ziekenhuis. Foto's
van haar of de kinderen worden
alleen door de vader zelf ver
strekt, „volgens afspraak", wat
zoveel betekent dat er een ver
goeding moet; worden betaald. De
exclusieve rechten van de bericht
geving rond de bevalling, die af
gelopen zaterdag plaatsvond, wa
ren verkocht aan een dagblad.
Intussen wordt ook gesproken
met weekbladen. Andere aanbie
dingen, van firma's in kindervoe
ding en dergelijke, zegt de heer
Den Outer nog niet te hebben
gehad.
Het medisch team, dat de be
valling heeft begeleid, heeft ver
klaard 'aangenaam verrast' te zijn
geweest over het geboortegewicht
van de vijfling. Dr. Mettau: .Een
eenling, die na een zwangerschap
van zo'n 33 weken wordt gebo
ren, heeft een gewicht van onge
veer 1800 g. Deze kinderen zaten
daar niet zo veel onder en dat
heeft hun levenskansen natuurlijk
zeer gunstig beïnvloed".
Hiermee heeft Londen toegegeven aan
de IJslandse pressie, luttele uren na
dat Reykjavik had gedreigd de diplo
matieke betrekkingen zaterdag om
middernacht te verbreken als de Brit-
ge fregatten dan niet waren verdwe
nen uit de 200mijlszone rond IJsland.
Het IJslandse ultimatum was kenbaar
gemaakt in een nota die maandagmid
dag in Reykjavik aan de Britse ambas
sadeur werd overhandigd. Callaghan
deelde het Britse besluit mee na een
gesprek met NAVO-secretaris-generaal
Luns, die als bemiddelaar optreedt.
Aanvaring
In de loop van maandag kwam het op
50 mijl ten oosten van IJsland tot een
aanvaring tussen de Britse treiler,
"Lord Jellicoe' en de IJslandse kanon
neerboot 'Aegir'. Volgens IJslandse
functionarissen ramde de vissersboot
met opzet- het IJslandse vaartuig, toen
dit probeerde de kabels van de sleep
netten stuk te varpn. Geen van de twee
schepen liep ernstige schade cp.
Volgens de Britse lezing was het ech
ter de 'Aegir' die de 'Lord Jellicoe' aan
voer, toen de IJslandse boot trachtte
de netkabels te vernielen.
AMSTERDAM )ANP) - Met ingang van
21 januari gaan de consumentenprijzen
voor gebrande koffie met f 0,12 tot
f 0,14 per pakje van 250 gram om
hoog
Deze prijsverhoging is het gevolg
van de sterke stijging van de koffie-
pri.zen op de wereldmarkt. Een en
ander is gebeurd in overleg met het
Ministerie van Economische Zaken,
aldus een mededeling van de Vereni
ging van Nederlandse Koffïebranders
en Theepakkers.
WASHINGTON Demonstranten
uit een groot deel van de V.S. heb
ben maandag betoogd op de trap
pen van het Capitool in Washing
ton. Doel van de betoging is een
einde te maken aan de Ameri
kaanse interventie in Angola. Hier
houden twee van de demonstran
ten waarvan er één een zoge
naamd 'Kissinger-masker' draagt
een spandoek op met de tekst
„Kom bij de CIA. reis naar exoti
sche plaatsen ontmoet interes
sante meuten en doodt hen".
EGYPTE KRIJGT
WAPENS VAN
FRANKRIJK
CAIRO (ANP) De Egyptische minis
ter van buitenlandse zaken, Ismail
Fachmi. heeft bekendgemaakt dat
Frankrijk besloten heeft Egypte scha
deloos te stellen voor het verlies aan
militair materieel in de oorlog met
Israël in oktober 1973-
In een verklaring van Fachmi die
maandagavond voor publicatie werd
vrijgegeven, wordt gezegd dat het hier
om 'een belangrijke historische ge
beurtenis' en dat 'deze grote verande
ring in de betrekkingen tussen Egypte
en Frankrijk het gevolg is van de
contacten tussen de Egyptische en de
Franse president'. Egypte dringt er al
lange tijd bij de Sowjet Unie op aan
de wapens te vervangen die het in de
oorlog met Israël verloren heeft. Een
positieve reazetie is tot dusver uitgeg-
bleven. Dit heeft geleid tot een ver
koeling tussen beide landen-
OM STAKINGSACTIE TE BREKEN
MADRID (RTR, AFP, UPI) De Spaanse regering heeft dezer
dagen herhaaldelijk haar toevlucht genomen tot de beproefde tac
tiek van het Franco-regime om stakingen te breken: inlijving in het
leger. Maandag werden de 73.000 werknemers bij de Spaanse spoor
wegen per decreet onder militaire tucht gesteld. Eenzelfde maatre
gel dreigt voor het personeel bij de Madrileense metro, waar de on
derhandelingen over de arbeidsovereenkomst vorige week zijn vast
gelopen. Eerder dit jaar Bchakelde de regering militairen in om de
belangrijkste metro-lijnen in bedrijf te houden.
Het regeringsbeleid is er volgens
zegsman uit regeringskring op gericht
stakingen met een zuiver economisch
karakter toegeeflijk te benaderen,
maar in te grijpen als het publiek
lijdt onder de staking. Bij de spoor
wegen staakten slechts 12.000 van de
73.000 werknemers. Maar de staking
dreigde het spoorwegverkeer te
AMSTERDAM Het partijbestuur
de PvdA beschouwt de bemiddelings
poging van vice-voorzitter Jaap van der
Doef in het politieke conflict in Am
sterdam als mislukt. Het partijbestuur
acht de situatie in Amsterdam zo ge
compliceerd, dat het mede daarom el
ke schijn van bemoeienis met dc re
constructie van het Amsterdamse colle
ge van b. en w. wil vermijden.
De vergadering van het PvdA-partijbe-
stuur (onder andere bijgewoond door
een kort tevoren uit Denemarken terug
gekeerde premier Den Uyl) heeft maan
dagavond langdurig over de kwestie-
Amsterdam beraadslaagd. Na afloop
werd echter geen verklaring uitgegeven
om, zoals werd gezegd, de situatie niet
verder te verergeren.
Het partijbestuur is niet meer toege
komen aan bespreking van het initia
tief van een aantal PvdA-leden, die za
terdag de werkgroep De socialist' bin
nen de PvdA hebben opgericht.
Klopjacht
De politie heeft maandagavond
op Schouwen een ware klopjacht
gehouden op twee ontsnapte ar
restanten. (Pagina 2).
Ynil
Op de Axelse Vlakte is een ille
gale stortplaats gevonden waar
vuil is gedeponeerd, afkomstig
van de NSM-fabriek. (Pagina 2).
Slop
Dg Haagse-Zierikzeese besprekin
gen over het voortbestaan van
Smit-Bolnes zijn nog niet uit het
slop. (Pagina 2).
Nieuws uit Zeeland op pagi
na 2, 4, 5, 6, 7
Nieuws uit binnen- en bui
tenland op pagina 3,9;
Sport op pagina 10, 11, 13;
Radio en tv op pagina 14
Beurs en financiën op pagina
15.
(Van onze speciale verslaggever)
HELSINGOER De leiders van 18 democratisch-pocialistische partijen uit Europa zijn ertegen dat het
mes wordt gezet in de uitgaven van de overheid, ter sanering van de economische situatie. Zij ver
wachten algemeen dat het aantrekken van de bedrijvigheid nauwelijks samen zal gaan met verminde
ring van de werkloosheid. Daarom mogen sociale voorzieningen en overheidsbudgetten niet worden
aangetast.
Ook de Nederlandse PvdA-delegatie
onder leiding van premier Joop den
TJyl en fractieleider Ed van Tliijn,
staat op dat standpunt. Dit bleek
maandagavond in het Deense Heisin-
goer tijdens de slotbespreking van de
conferentie van socialistenleiders uit
geheel Europa. De Nederlanders kie
zen daarmee voor een beleid dat voor
de christen-democraten en de libera
len hier nauwelijks aanvaardbaar is.
In die kringen wenst men immers wel
zo nodig bet mes te zetten in over
heidsuitgaven en sociale voorzienin
gen.
De Europese socialisten staan erop
dat in geheel Europa op korte ter
mijn medezeggenschap wordt gereali
seerd voor de werknemers in de be
drijven. De Zweedse premier Oloï Pal-
me oogstte algemene instemming met
zijn betoog dat, nu de werknemers
offers moeten brengen, het moment
daar is om voor hen zeggenschap in
de bedrijven door te voeren.
Overleg
Dat dit op internationale schaal
staat te gebeuren is waarschijnlijk,
aangezien de socialisen in grote delen
van Europa momenteel aan de macht
Zie slot pagina 3 kolom 3
lammen omdat de actie zich concen
treerde op de reparatiewerkplaatsen,
waardoor volgens de regering 'een
ernstige situatie van verstoring van
de openbare orde ontstond'. Vorige
week werd stakend PTT-personeel in j
Madrid in het leger ingelijfd.
Volgens een woordvoerder van de i
spoorwegen liepen de treinen weer
(volgens het boekje nadat de regerings- j
(maatregel was gepubliceerd in de
staatscourant en de militaire distinc-|
■tieven waren uitgereikt aan het trein
personeel.
Jnlijving in het leger betekent dat hetj
'treinpersoneel nu de orders van de!
(kapiteins-generaal van ae negen mili
taire districten van Spanje moet op-
(volgen. Werkweigering kan de betrok
kene voor de krijgsraad brengen.
In Asturië duurt de staking van 6.750
(mijnwerkers voort en ook wordt er'
nog steeds gestaakt door duizenden
ibank-employees, 75.000 metaalarbei
ders in de industriegordel van Madrid,!
(honderden personeelsleden van zieken
huizen in Madrid, 16.480 arbeiders in
iLlobregat. voorstad van Barcelona, en
Ö.500 arbeiders in een autofabriek in
'Valladohd. Zo'n 1500 stakende werk
nemers van Chrysler hielden een pro-|
testbetoging naar een rechtbank in
Madrid uit protest tegen de voorgelei
ding van drie collega's. Chrysler en
(verscheidene andere grote bedrijven
fin de omgeving van Madrid openden
maandag de fabriekspoorten, die
week tot tien dagen gesloten w,
(geweest. Tijdens de staking werden
(Zie slot pagina 3 kolom 3
vMA
fiinttijn
OPHEFFING BUSSTATION PLEIN 1940 ONDERDEEL
VAN BELEID VOOR 'VERKEERSARME BINNENSTAD'
STERKE UITBREIDING
VOETGANGERSGEBIED
IN 'VERKEERSPLAN'
MIDDELBURG Het openbaar ver
voer zal op vrij korte termijn geheel
uit het "hart' van de Middelburgse
binnenstad verdwijnen- Dat is althans
één van de uitgangspunten van het
maandag aan de gemeenteraad aange
boden 'verkeerscirculatieplan' voor dc
binnenstad. Doel van dit plan is te
komen tot een 'verkeersarme' binnen
stad met een langgerekt voetgangers
gebied in het centrum. Het streven is
om in september te beginnen met de
aanleg van de Lange Delft-promenade.
Voor 1977 staat de Langeviele op het
programma. Het uiteindelijke doel is
dat het hele winkelgebied in het hart
van de binnenstad één voetgangersge
bied zal worden.
Eén van de consequenties van deze
opzet is de opheffing van het busstati
on op het Plein '40 (naast de Markt)
In overleg met het Streekvervoer
Walcheren is ter vervanging van deze
belangrijkste halteplaats voor de Wal-
cherse lijndiensten gekozen voor twee
halteplaatsen langs het nieuwe tracé
Geerebrug - Koestraat - Nieuwe Ha
ven - Turfkaai, op een redelijke af
stand (circa tweehonderd meter) ten
zuiden van het centrum. Het reeds
bestaande busstation aan de Loskade
(tegenover het NS-station), dat in het
verlengde van deze nieuwe route ligt,
zou dan door uitbreiding van de outti-
lage de functie van het station Plein
'40 gaan overnemen. Op deze wijze
worden de nu druk bereden Gort
straat en Vlasmarkt geheel van het
zware busverkeer 'verlost'. Een belang
rijke reden om het Plein '40 niet als
busstation te handhaven is dat dit
plein is opgenomen in een speciale
'noord-zuid-route' voor fietsen
bromfietsen die in het plan met de
voetgangers duidelijk voorrang
krijgen boven het autoverkeer.
Tangent
De opzet om tot een 'verkeersarme'
binnenstad te komen wil men berei
ken door het verkeer aan de buitenzij
den van de stad af te wikkelen en hei
hart' van de stad via een 'lusvormig
ontsluitingssysteem' bereikbaar te
houden. Een belangrijk rol m deze
opzet vormt de zogenaamde 'noord
zuid-tangent' westelijk langs de bin
nenstad. waarvan nu de tweede fase
(vanaf Zandstraat tot het Seisplein)
in uitvoering is en die naar verwach
ting nog dit jaar gereed komt. Deze
'tangent' moet de functie van verkeers
ader gaan overnemen van Langeviele
en Lange Delft als route voor het
doorgaande autoverkeer én voor het
verkeer dat in de stad moet zijn, en
wel zodanig dat dit bestemmingsver
keer' zo kort mogelijk in de binnen
stad rijdt.
Een belagrijke 'aftakkig' van deze
tangent vormt de Geerebrug over de
binnengracht, die momenteel in aan
leg is en die straks onderdeel zal zijn
van een zuidelijke verkeersroute via
Koestraat, Hoogstraat, Nieuwsiraat
en verder in de richting van de .aai
en. Dit zuidelijke tracé wordt be
schouwd als 'verzamelstraat' om het
autoverkeer van en naar de tangent te
leiden-
.Het verkeersplan reikt verder dan de
toekomstige afwikkeling van verschil
lende verkeerssoorten. maar resul
teert ook in een visie op het toekom
stige functioneren van straten en ge-i
bieden", aldus b en w. die voorts ook
het bevorderen van de verkeersveilig
heid als belangrijke doelstellingen
noemen.
Verstikking
In hun begeleidend voorstel aan de
gemeenteraad merken b en w met
betrekking tot de achtergronden van
het plan onder meer op: .Her. inten
sief gebruik van de binnenstad is de
bestaansvoorwaarde, maar tegelijk de
bedreiging van de binnenstad. Veel
binnensteden verkeren in een voortdu
rend spanningsveld tussen bloedar
moede en verstikking. Het behoeft
geen betoog dat het toegenomen en
nog steeds toenemend autogebruik en
autobezit één van de belangrijkste
oorzaken is van de dreiging verstik
king van binnensteden. Waar het nu
om gaat is het herstel van het even-
wicht in het gebruik van ae binnen-
stad. Een ongewijzigd beleid zal in de
toekomst in toenemende mate tot j
conflictsituaties leiden. Dat betekent,
een gevaar van functieverlies voor dej
binnenstad".
In het verkeersplan worden onder
meer nog de volgende gedachten en1
uitgangspunten genoemd:
voor wat betreft het bereiken vanj
een bestemming in de binnenstad!
CZie slot pagina 4 kolom 2) 1
,al: N*?8entsen-vieren tachtig.
Auteur was Or-orgc Orweil.
een in die dagen bekend
Journalistiek schrijver met
een zwakke gezondheid: hij leed aan
een ernstige vorm van tbc. Zelf ver
wachte hij niet zo heel veel van het
bewuste boek: ..Ik zou niet op een
grote verkoop willen gokken", .schroef
hij in december J948 aan een vriend,
maar een oplaag van tienduizend zat
er naar zijn mening toch wei in. De
werkelijkheid was totaal anders: het
boek sloeg in ais een bom. De ene druk
na de ander kwam van dc persen en
in vele landen verschenen vertalingen.
In Nederland kwam de eerste druk
in 1950 uit en inmiddels is de zestien
de al gepasseerd. Orwell beschrijft in
zijn roman een toen nog tamelijk ver
re toekomst, de mogelijke werkelijk
heid van het jaar 1985.
Orwell heeft in zijn boek de totali
taire staat systematisch door
dacht Hij kwam op de gedachte dat
in een roman te doen na de conferen
tie van Teheran, toen de wereld in fei
te tussen de toenmalige grote mogend
heden in machtsblokken werd ver
deeld. Hij schetst in Negentien-vier
entachtig een bizarre en afschuwelijke
situatie, waarin de
staat alles contro
leert en alle normen
zijn omgedraaid.
Het kwaad is het
goede geworden, het.
ministerie van vrede houdt zich bezig
met oorlog, het ministerie van waar
heid met leugens, het ministerie van
overvloed met uithongering. De hoofd
persoon van het verhaal werkt op het
Archief: hij is ingeschakeld bij de
voortdurende vervalsing van de ge
schiedschrijving. Dag aan dag en bijna
van minuut tot minuut wordt het ver
leden bijgewerkt en aan het heden
aangepast. Geen enkel nieuwsbericht,
geen enkele meningsuiting uit het
verleden wordt overgeslagen. Op die
manier kan van elke voorspelling, die
eens de Partij in het verleden heeft
gedaan, aan de hand van stukken wor
den aangetoond dat zij is uitgekomen:
zij is immers kloppend gemaakt. Aan
het Archief zijn vele deskuncügen ver
bonden: zij kunnen foto's vervalsen,
zo ook radio- en tv-programma's, er
zijn drukkerijen om boeken aangepast
te herdrukken, vernietigingsafdelingen
om zo nodig stukken verleden com
pleet weg te vagen. Dat alles zou best
kunnen gebeuren in dat verre jaar
1984. aldus Orwell. .Hen onderdeel van
een logisch proces dat we tien-twintig
jaar geleden al konden voorzien", zo
noteerde hij in 1948 in een brief.
Er is reden om nog eens op dit veel
geciteerde boek te wijzen. Het jaar
1984 is inmiddels aanzienlijk dichter
bij gekomen, sterker nog: af en toe
ziet het er naar uit dat het al is aan
gebroken. Zo verschenen ;n de kranten
van gisteren allerlei berichten uit de
Verenigde Stater, over nieuwe publika-
ties van de Washington Post over de
CIA. Deze geheime dienst zo meldde
de als regel betrouwbare Post had
een bijzondere methode ontwikkeld
om met het nieuws uit China te ma
nipuleren. Kranten uit dit rode rijk.
die per post in andere Aziatische lan
den aankwamen. werden onderschept,
opnieuw gedrukt en aldus voorzien
van nieuwe artikelen, waarna ze aan
de geadresseerden werden toegezon
den. Radiostations werden opgericht,
die zich voordeden als communistische
zenders: zij werden met name in Hong
kong door journalisten beluisterd en
als basis voor hun nieuwsuitzendingen
gebruikt. Op die manier werd de
nieuwsstroom uit China toch ai
schaars en moeilijk controleerbaar
voor een deel beïnvloed en van valse
berichten voorzien. Bij het lezen van
deze verhalen uit de Washington Pos:
vraagt men zich af of Orwells roman
toch niet beter Negentien-zeventig had
kunnen heten-
A anvankelijk had Orwell aan een
andere titel voor zijn boek ge
dacht: "De laatste mens in Europa'.
Daarin zit veel meer emotie dan in de
zakelijke vermelding van een jaartal,
een technische aanduiding die beter bij
de sfeer van het boek past Bovendien
is die laatste mens' nogal definitief.
Een toekomst kan evenwel nooit defi
nitief worden voorspeld, het gaat al
tijd anders dan men denkt. Orwell
heeft vennoedelijk bij het schrijven
van zijn boek aan een russificering var.
Europa gedacht, een soort Sowjei-
Europa. In de hier bedoelde bericht ee-
ving uit de Washington Post is daar
entegen sp ral-te van de Verenigde Sta
ten. voor Orweil een land van vrijheid.
Ook hier ging de ontwikkeling een an
dere kant op. Het opvallende evenwel
is dat er daarginds altijd weer moge
lijkheden zijn om vervalsingen en ma
nipulaties te ontmaskeren. Kei is ge
beurd in de Watergate^zaak een pre
sident moest het veld ruimen en nu
weer wordt een geheime dienst ont
maskerd. Sommigen betogen ook in
de Verenigde Staten dat daarmee de
veiligheid van de staat in gevaar komt.
Is dat zo? In 1984 hield het ministerie
van waarheid zich voornamelijk met
leugens bezig, in Amerika 1975 wordt
echter een poging gedaan dit proces
te onderbreken. Dat kan nooit de vei
ligheid van een staat aantasten. Tot die
veiligheid behoort namelijk ook ver
trouwen van een volk in een regering
en in haar instellingen. In ae VS
poogt men dat vertrouwen voorzich
tig te herstellen. Onthullingen als die
van de Washington Post kunnen 1984
naar een verder tijdstip verschuiven.
Bij een botsing tussen twee auto's
maandagmiddag op een kruising te
Dinteloord, is de 55-jarize C. van der
Ven uit Stanadaröuïien om het leven
