Brood op
de plank
Zijn proefboringen naar olie en gas in Zeeland
echt wel zo denkbeeldig als ze lijken?
Dood van Abdoel Razak
klap voor ontspanning
in Zuidoost-Azië
Suriname krijgt
meer geld
voor bauxiet
ZATERDAG 17 JANUARI 1976
!De Unie van Socialistische Sowjet Republieken is een merkwaardig conglo
meraat van landen en volken; in de wandeling noemen we het geheel meestal
Rusland. Dit immense land doet verwoede pogingen om de bovenste sport van
de industriële en wetenschappelijke ladder te beklimmen. Dat schijnt aardig te
lukken. De Sovjet-marine heeft de Amerikaanse voorbij gestreefd, ze is tech
nisch en strategisch tot mëer in staat, aldus een bericht van een goede week
geleden onder andere in deze krant. De wetenschappen, vooral de exacte en
technisch gerichte wetenschappen bloeien, de Russische ruimtevaart bewijst
dat wel. Steden slechts bevolkt door wetenschappers worden uit de grond ge
stampt (Novosibirsk), in gebieden van Siberië die tot nu toe onbevolkt waren, 's
zomers verzengend heet, 's winters Siberisch koud en onherbergzaam. Knappe
prestaties zeg je bij het leven van die informatie, een bewijs dat Rusland tot
veel in staat is. In datzelfde Rusland is echter vandaag de dag tekort aan brood.
Tekort aan het meest primaire voedsel, zonder hetwelk je niet lang in leven
blijft Blijkens een bericht in de PZC van 13 januari is er sprake van een chro
nisch tekort aan brood in delen van de Sovjet Unie. De tarwe-oogst in 1975 is
weer eens mislukt, er is een kleine 80 miljoen ton tarwe tekort dit jaar. Het
woord chronisch is gevallen, chronisch tekort aan brood, maar ook chronisch
mislukken van tarwe-oogsten; grote tekorten in de Sovjet-Unie zijn er jaar in
jaar uit. Berichten in deze trant zijn schering en inslag.
Waarom, vraag je je als lezer af. Is de grond zo slecht, is het klimaat grilliger
dan bij ons. is de landbouw daar achterlijk? Geen van drieën is waar. In grote
delen van de Sovjet-Unie. vooral in Europees Rusland is de grond extreem
vruchtbaar (zwarte aarde). De Ukraine in Zuid-West Rusland geldt vanouds als
de tarwe-schuur van Europa. Men teelt daar (hoogwaardige, harde) tarwe sinds
mensen-heugenis. Het klimaat is eveneens gunstig. Rusland heeft, evenals de
USA en Canada een landklimaat, dat betekent strenge lange winters en stabiele
droge zomers met een behoorlijke hitte. Ideaal voor gTaan. Onze tarwe-telers
zijn jaloers op die Amerikaanse en Russische zomers, omdat die voor goede
vooral harde (dat wil zeggen met een laag vochtigheidsgehaltei tarwe zorgen.
Onze tarwe is veel zachter, bevat meer vocht, dankzij onze regenrijke zomers.
De Russische landbouw het etiket achterlijk op te plakken is ook bepaald in
strijd met de waarheid. Natuurlijk, Rusland is een ijselijk groot land en er zijn
vele regionale verschillen, maar in het algemeen gesproken bezit de Russische
boer voldoende vakbekwaamheid, zeker in wat vanouds als landbouwgebied
gold. Bovendien is de mechanisatie de laatste 50 jaar met sprongen vooruit ge
gaan. Momenteel hebben de Russische boeren de beschikking over dezelfde
tractoren, ploegen, zaai- en wiedma
chines, combines en vervoers- en op
slagsystemen als waarover onze Wes
terse landbouw kan beschikken. In dat
alles is dus de oorzaak van het falen
van de Russische landbouw niet gelegen. Waarin dan wel? Mijns inziens is er
slechts één hoofdoorzaak - het huidige produktiesysteem in Rusland, het sys
teem van centraal geleide kolchozen en sovchozen; het bijeenvoegen en harken
van individuele boerderijen tot er mammoetoverkoepelingen van vele duizen
den hectaren en honderden werknemers ontstaan, waarin niemand zich meer
ergens betrokken bij voelt, zich verantwoordelijk voor weet. Alles gaat uit het
centrale nationale plan, de regelaars zitten in Moskou, of een andere Russische
stad. Er is sprake van nationale bedrijfsleiding in hoofdlijnen. Via onnoemelijk
veel schakels (de ambtenaren) komen de opdrachten bij de sov- en kolchozen;
niemand kan daar zelfstandig beslissen, men is bijvoorbeeld voor zijn werktui
gen en zijn zaaizaden ook afhankelijk van doorstromingen van elders in het cen
trale systeem. Geen medewerker heeft enige baat bij een goede oogst, of met het
in record-tijd binnenhalen van die oogst. En als men al van goede wil is, ontbre
ken de juiste materialen of komt het sein niet. dat men mag beginnen met het
oogsten. Het systeem roept frustraties op en belemmert de werkzaamheden.
Stom van verbazing heb ik een paar jaar terug in de Oostbloklanden (Bulga
rije. Roemenië, Hongarije) geconstateerd hoe bar slecht en inefficiënt de staat-
slandbouw functioneert. De velden meer dan rijp om te oogsten, grote scharen
van mannen en vrouwen aan de kant van de weg doeUoos wachtend tot het
bevel van hogerhand komt om te beginnen. Of, zo'n schare is bezig met de sik
kel, omdat de bestelde combines het zo maar liet afweten. Of, een slagorde van
tien maaidorsers, een machtig gezicht, ronkend aan de rand van het veld. gedu
rende vele uren, omdat de wagens om de tarwe over te nemen en te vervoeren
naar de silo's, de mist in waren. Aan de reacties van de mensen, onverschillig
schouderophalend, is te constateren dat dit de normale gang van zaken is. En
als je geen oog hebt voor die dingen wordt het je wel meegedeeld. Of merk je liet
wel als je boodschappen gaat doen en een stijf half uur in een rij moet staan
voor een kilo aardappels of een paar tomaten. Toegegeven, als luxe toerist aan
de Balkan-stranden, merk je daar niet veel van. zoveel te meer echter als je je
ophoudt in gebieden waar nooit toeristen komen en je leeft onder en als de
plaatselijke bevolking. Het falen van de Russische landbouw is te wijten aan
het centrale geleide mammoetsysteem én aan de ellendig slecht georganiseerde
afeet en contributie. Dat is trouwens zo tussen de regels door wel toegegeven
door de opperste Sovjet en hoge landbouwbonzen. Dankzij die permanent-
onnodige-Russische tekorten zit de wereld en vooral de derde wereld met een
geweldig tekort aan tarwe. Dus: belangrijkste taak van de Westerse landbouw -
produceren zoveel als je kunt. En wij kunnen veel produceren als het moet,
dank zij een goed, zij het niet volmaakt, systeem van ondernemingsgewijze pro-
duktae, dank zij vakbekwame boeren, die ieder moment bereid zijn het uiterste
van zichzelf en anderen te vergen, dank zij een goed geregeld afeet- en verwer
kingsapparaat (grotendeels in landbouwhandel). Geldt dit alles voor de Ameri
kaanse en Europese boeren, het geldt m.i. ook voor de Nederlandse tarwetelers.
Ons graan is weliswaar wat zachter, maar niettemin van overwegend goede
kwaliteit. We moeten er echter ook op letten dat we marktgericht bezig zijn. Dat
betekent minstens twee dingen We moeten een ieder overtuigen van de goede
kwaliteit van deze tarwe en tegelijkertijd moeten we rassen telen die molenaars
én fabrikanten goed verwerkbaar vinden.
MR. GERARD W. SMALLEGANGE
ABDOEL RAZAK
(Van onze correspondent)
XOKIO - Het plotselinge overlijden van de Maleisische premier Toen Abdoel Razak. zo kort na de
dood van premier Tsjoe En-lai, is weer een klap voor de ontspanning in Zuidoost-Azië. Zijn heengaan
maakt de toestand in dat gebied nog onzekerder dan voorheen.
Toen Abdoel Razak heeft veel bijgedragen tot de ontspanning in het Verre-Oosten. Hij was een
sterke voorstander van neutraliteit in Zuidoost-Azië, en het eerste staatshoofd in de Asean-landen
die de betrekkingen met China normaliseerde. Hij was ook een van de voornaamste voorstanders van
het Asean-bondgenootschap. waartoe behalve Maleisië ook Indonesië. Thailand, de Filippijnen en
Singapore behoren.
De Asean zou in februari een top
conferentie op Bali houden, die van
het grootste belang werd geacht voor
de toekomst van Zuidoost-Aziê. Maar
Radio Manilla op de Filippijnen
meldde vandaag dat door het plotse
linge heengaan van Toen Abdoel Ra
zak, alsook de ernstige gezondheids
toestand van president Soeharto van
Indonesië, die pas een zware operatie
heeft doorstaan, deze uiterst belang
rijke topconferentie zeer waarschijn
lijk zal moeten worden uitge
steld.
Hoofdpunten op de agenda van de
Asean-topconferentie waren: de toe
stand in Zuidoost-Azië na de commu
nistische overname in Vietnam. Laos
en Cambodja; mogelijke samenwer
king en lidmaatschap van deze drie
landen alsmede Birma van een uitge
breid Zuidoostaziatisch bondge
nootschap; een verzoek om erkenning
van de grote mogendheden dat
Zuidoost-Aziê een geneutraliseerde
zone moest blijven Ook willen de
Asean-landen bemiddelen in de
grensgeschillen tussen Thailand en
zijn communistische buurlanden Laos
en Cambodja.
Vooral premier Toen Abdoel Razak
zou bij deze toenaderings- en vredes
politiek een leidende rol hebben ge
speeld. Indonesië aan de andere kant
voelt weinig voor een uitbreiding van
de Asean, waar ook de communisti
sche van Indo-China deel van uit zou
den maken. Indonesië is van alle
Zuidoostaziatische landen het meest,
beducht voor communistische infil
tratie. zowel vanuit de Indochinese
landen als uit China, en volgt vooral de
laatste maanden een steeds meer uit
gesproken anti-communistische en
pro-Amerikaanse politiek.
Algemeen werd verwacht dat al
leen Toen Abdoel Razak de kloof tus
sen de pro-en anti-Chinese landen zou
kunnen overbruggen. De staatsman
die nu waarschijnlijk de leidende rol
als bemiddelaar zal overnemen, is
president Marcos van de Filippijnen,
die goede betrekkingen onderhoudt
met zowel China en de Verenigde Sta
ten als met Japan.
De stemming ten opzichte van Ja
pan wordt in de meeste Zuidoost-
Aziatische landen steeds kritischer.
Japan heeft deze landen in het verle
den meedogenloos uitgebuit, en na de
oliecrisis heeft Tokio zijn kredieten en
ontwikkelingshulp aan de landen van
ZuidoostrAzië, die zeer afhankelijk
zijn van de Japanse handel en hulp.
bijna gehalveerd. Ook de plotseling
sterke vermindering van de Japanse
olie-importen uit Indonesië heeft de
Indonesische staatsoliemaatschappij
Pertamina aan de rand van het bank
roet gebracht en de Indonesische
economie zeer geschaad.
Ook al zijn de Asean-landen zeer
verdeeld over hun politiek ten op
zichte van Indo-China en de grote mo
gendheden, wel zijn ze het er alle over
eens dat zij op de Asean-conferentie op
Bali sterke druk op Japan moeten uit
oefenen om zijn zelfzuchtige handels
politiek te veranderen. Of en tot wan
neer deze topconferentie wordt uitge
steld, is nog niet bekend. Maar vele
onopgeloste politieke en economische
problemen in dit labiele gebied wor
den zo acuut, dat de Asean-landen
waarschijnlijk zeer snel een nieuwe
datum zullen vaststellen.
(Van onze correspondent)
PARAMARIBO - De besprekin
gen tussen vertegenwoordigers
van de Surinaamse regering en af
gevaardigden van de Ameri
kaanse Alcoa over de uitvoerhef-
fing op de Surinaamse bauxiet
hebben dezer dagen tot gunstige
resultaten voor Suriname geleid.
Verwacht wordt dat ook de Suri
naamse Billiton. een dochter
maatschappij van de Koninklijke
Shell, zich bij de genomen beslui
ten zal neerleggen.
Nadat de Surinaamse regering
eind 1974 een gunstig akkoord met
de twee in dit land opererende
baux ietmaatschappijen had be
reikt. werd er van overheidswege
een fonds gevormd waaruit ont
wikkelingsprojecten worden gefi
nancierd Dit geld is slechts voor
een deel gebruikt, zodat men voor
de meeropbrengsten van 1976 naar
nieuwe bestemmingen zal moeten
uitzien
Hoe verheugt men in Suriname
ook is over deze meeropbrengsten,
er wordt toch van verschillende zij
den gewezen op de eenzijdige
oriëntatie van de Surinaamse eco
nomie. Meer dan 90 procent van de
uitvoerheffingen van Suriname
hebben betrekking op bauxiet en
aanverwante produkten. Deze een
zijdige oriëntatie brengt met zich
mee dat ook een groot deel van de
ontwikkelingsgelden wordt be
steed voor infrastructurele werken
ten behoeve van de bauxietsec-
tor.
Dezer dagen werd er in Parama
ribo bekendgemaakt dat er een
grote spoorlijn in het binnenland
van Suriname zal worden aange
legd. die de transportmogelijkhe
den van de nog uit de Surinaamse
bodem te winnen bauxiet zal ver
gemakkelijken. Wel wordt er in dit
ontwikkelingsproject ook gespro
ken over bosbouw en veeteelt,
maar het zwaartepunt valt toch
weer op de verwerking van aluin
aarde tot aluminium.
Men kiest in Suriname liever het
zekere voor het onzekere, hetgeen
ook duidelijk bleek uit enkele me
dedelingen die de Surinaamse mi
nister van opbouw, drs. M. Came-
bridge, deed over de toekomstige
verhouding tussen de Surinaamse
regering en de alhier opererende
bauxietmaatschappijen. Minister
Camebridge deelde mee dat, an
ders dan de regering van het buur
land Guyana, men er in Suriname
niet aan dacht om tot nationalisa
tie van deze bedrijven over te
gaan.
De Surinaamse bewindsman
stelde zich op het standpunt dat
Suriname niet over genoeg des
kundigen beschikt om de buiten
landse marktsituatie en de binnen
landse exploratiemogelijkheden
van de bauxiet te overzien, zodat
men deze werkzaamheden liever
overlaat aan de experts van de Ko
ninklijke Shell en van de Alcoa te
Pittsburg in de Verenigde Sta
ten.
De Surinaamse minister van op
bouw was er niet zo zeker van dat
Guyana betere zaken deed met de
voortbrengselen van zijn bodem
dan de Surinaamse regering, die
ieder jaar opnieuw rond de onder
handelingstafel gaat zitten met de
bauxietdeskundigen uitNederland
en de Verenigde Staten.
Sinds vorige week worden er in
Paramaribo ook besprekingen ge
voerd tussen de Surinaamse en de
Nederlandse regeringsvertegen
woordigers die zitting hebben in de
gemengde commissie voor ontwik
kelingssamenwerking tussen de
beide landen. Deze gemengde
commissie zal adviezen moeten
uitbrengen over de toewijzing van
de bedragen die door Nederland ter
beschikking van Suriname zijn ge
steld voor het op gang brengen van
ontwikkelingsprojecten.
Anders dan bij de besprekingen
over de Surinaamse bauxiet, ging
het minder vlot toe bij de besluit
vorming over de toewijzing van de
ontwikkelingsgelden. Men kvam
niet tot besluiten, ofschoon h& in
de bedoeling had gelegen om na de
beraadslagingen in Paramaribo
enkele afgeronde voorstellen aan
de beide regeringen te doen
Werkloosheid
De grote exodus van Surinamers
naar Nederland heeft niet kunnen
voorkomen dat er nog steeds grote
werkloosheid heerst onder de
390.000 inwoners van deze jonge
republiek. Men wil nu vooral voor
komen dat de ontwikkelingsgelden
in de eerste plaats worden besteed
voor infrastructurele werken de
vooral de aandeelhouders van de
grote bedrijven in Suriname ten
goede komen.
Aan het einde van deze maand
zal in Den Haag blijken in hoeverre
men op het terrein van de ontwik
kelingssamenwerking een nieuwe
koers is ingeslagen die de gehele
Surinaamse bevolking ten goede
zal komen.
VULT ONZE RüEN
EE.IM STE.RK -FRONT
te
II WËM
J. och wel iets meer dan uitsluitend in
theorie zal Zeeland er rekening mee moeten
houden dat ooit ook in deze hoek van het
land boorinstallaties voor de winning van
olie en/of gas zullen (moeten) verrijzen. Te
land of te water, - zoiets is altijd erg moei
lijk te voorspellen. De belangstelling bij
onze vaderlandse speurders naar meer
energierijkdommen in de eigen bodem is in
principe aanwezig. Dat kwam medio vorig
jaar al vast te staan toen in opdracht van de
Nederlandse Aardolie Maatschappij in ver
schillende Zeeuwse wateren (de Ooster-
schelde en vlak voor de Zeeuwse kust bij de
Brouwersdam) seismisch onderzoek werd
verricht naar de structuur van de onder
grond. Het werd deje week nog eens op
nieuw bevestigd met berichten dat dezelfde
NAM ook Zeeland-binnendijks 'meeneemt'
in een seismische studie van heel Nederland
naar de gelaagdheid van bodem, - een on
derzoek waarbij de medewerking van land
bouw vereist is.
De toegenomen activiteit bij het binnen
landse speurwerk naar olie en gasvoorko-
mens past geheel in het 'samenhangende
energiebeleid' dat de regering m de nabije
toekomst wil gaan voeren en waarover juist
deze week binnen het kabinet weer zoveel is
te doen geweest. Sinds het verschijnen van
de Energienota van ministers Lubbers - in
september 1974 - .heeft de publieke discus
sie zich vrijwel uitsluitend bewogen rondom
de vraag of er in Nederland kerncentrales
moeten worden bijgebouwd of niet. En
daarbij spitste de zaak zich toe op de vei
ligheid van deze centrales bij normaal ge
bruik en bij incidenten, op de gevolgen van
radio-actieve straling en op het vraagstuk
van het transport en de berging van hoog
radio-actief afval. Aan een kritische door
lichting van het samenhangende energiebe
leid voor de toekomst, zoals de regering dat
ziet en in de Energienota heeft uitgestald,
zijn nog maar heel weinigen toe gekomen
Misschien dat de tweede kamer daar in de
loop van het voorjaar iets aan doet, wan
neer de Energienota op de agenda komt.
Tenslotte gaat het hier om een lange-
termijn-visie, die meer vraagt dan beslissin
gen op de korte baan.
He,
Let is intussen volstrekt duidelijk dat de
gasvondsten, eind vorig jaar gedaan in het
noorden van het land en op het zoge
naamde 'continentale plat' van de Noord
zee. een duidelijke politieke invloed hebben
gehad op de gereserveerde opstelling van
het kabinet tegenover de verdere invoering
van kernenergie in Nederland. Er is erg ge
heimzinnig gedaan met de cijfers over de
nieuwe gasvoorkomens. Tweede kamerle
den. de NV Nederlandse Gasunie en de
Rijks Geologische Dienst, - stuk voor stuk
kwamen ze met een afwijkend verhaal en
samen hielden ze de zaak heerlijk vaag
Maar dat zijn we langzamerhand wel ge
wend. Aardgas heeft Nederland in West-
Europa tot een van de (energie)rijkste lan
den gemaakt. De prijs van het aardgas is
gekoppeld aan die van de olie. Ze schieten
dus steeds samen omhoog. Iedereen merkt
dat van tijd tot tijd aan zijn rekening van
het energiebedrijf. En juist doordat de prijs
van het aardgas stijgt en er toch altijd een
stukje onzekerheid en ondoorzichtigheid
blijft over de omvang van de hoeveelheden
in onze bodem, stijgt die rijkdom alleen
maar in waarde Volgens de omstreden
Britse hoogleraar in energiekunde, prof dr
Peter Odell, is het hard nodig dat we onze
energie duurder betalen dan tot voor enkele
Jaren het geval was. Alleen op die manier
kunnen we ons volgens hem onafhankelijker
maken van het (Arabische) buitenland. Al
leen met een hoge prijs van het produkt -
olie en aardgas - is het mogelijk de ener-
gièwinning op de Noordzee tot een renda
bele zaak te maken.
In de Energienota komen cijfers voor over
de 'draagkracht' van de poten onder onze
totale Nederlandse energievoorziening. In
1973 waren we daarin voor 50 procent af
hankelijk van het aardgas, maar volgens de
berekeningen zal dat in 1985 nog maar voor
28 procent kunnen zijn. We leren snel in op
onze huidige aardgasreserves, zo hebben de
samenstellers van de Energienota uitgere
kend. In 1973 waren we voor 46 procent af
hankelijk van olie. Dat zal in 1985 voor niet
minder dan 68 procent zijn. Tegenover deze
hoge. maar sterk wisselende percentages
zijn in onze energiehuishouding het aandeel
van de kolen en dat van de kernenergie (ook
als er meer zouden staan) maar erg klein
On,
'mdat men er voorlopig van moet uit
gaan dat het gebruik van nieuwe, alterna
tieve vormen van energieopwekking (zon
newarmte. windkracht, energie uit afval)
nog veie jaren in de sfeer van experimenten
zal gaan bezighouden met twee meer be-
Nederland zich op eigen bodem vooral ook
zal gaan bezig houden met twee meer be
kende activiteiten: 1 nagaan of op langere
termijn de winning van kolenvoorraden tot
de mogelijkheden behoort: 2 onderzoeken
waar elders dan in het noorden van het land
of onder de Noordzee nog olie- of aardgas
voorkomens te vinden zijn.
Het eerste verkennende werk van de NAM
nu ook in de Zeeuwse wateren en over het
gehele land verspreid, duidt er op dat men de
zaken in de komende jaren systematisch wil
gaan aanpakken. Het zogenaamde 'aftasten
van de bodem' zegt op zichzelf nog niets.
NAM-deskundigen hebben het deze week
tegenover de PZC zo uitgelegd: „Uit de re
sultaten van het eerste onderzoek kan niet
worden afgeleid of er eventueel olie of gas in
de bodem zit, er kan alleen worden bestu
deerd of de gelaagdheid van de ondergrond
zodanig is dat er wellicht olie of gas in zou
kunnen voorkomen. Proefboringen zullen
uiteindelijk moeten uitwijzen of er inder
daad iets te vinden is"
Toch waren mededelingen in ongeveer de
zelfde bewoordingen over seismisch onder
zoek in de Zeeuwse wateren half vorig jaar
voor enkele Zeeuwse statenleden al alarme
rend genoeg om vragen te stellen over de
procedure bij dergelijke proefboringen. Ze
maakten daarbij opmerkingen over de
kwetsbaarheid van een aantal Zeeuwse ge
bieden. kennelijk met in het achterhoofd de
trammelant die er op Ameland en bij Ber
gen (NH) destijds is ontstaan of vergunnin
gen voor de bouw van voorinstallaties in
duin- en natuurgebieden.
H„,
.oewel er erg sussend over wordt gedaan
is de hele gang van zaken rondom de aan
vraag tot en vergunning voor een proef
boring naar olie of gas er toch een. die zich
voor een belangrijk deel aan de openbaar
heid onttrekt. Minister Lubbers (economi
sche zaken) heeft de bevoegdheid dergelijke
vergunningen af te geven. Hij doet dat op
basis van een stokoude wet: de Mijnwet van
1810, oorspronkelijk nog in het Frans op
gesteld. Alvorens een dergelijke vergunning
af te geven moet de minister te biecht gaan
bij een gezelschap met een ingewikkelde
naam: de commissie van advies inzake van
boorwerken te vrijwaren kwetsbare gebie
den. In de wandeling heet deze groep advi
seurs 'de commissie-Oele', naar het vroe
gere kamerlid voor de PvdA, thans burge
meester van Delft. Deze commissie beoor
deelt de aanvraag op landschappelijke en
cultuurhistorische overwegingen. Vergun
ningen kunnen alleen worden afgegeven
voor gebieden waarop geen bestemmings
plan rust.
Uit de jongste berichten over het nieuwe
seismisch onderzoek van de NAM blijkt dat
in principe de hele provincie Zeeland in
aanmerking komt voor proefboringen. Te
beginnen op Schouwen-Duiveland wordt
namelijk in een periode van vier maanden
de hele Zeeuwse bodem - met toestemming
van de grondeigenaren - seismisch 'in kaart
gebracht'. Het is dan ook geen overbodige
voorzorg dat gedeputeerde staten van Zee
land half vorig jaar onmiddellijk hebben ge
reageerd op deze voor hen tot dan toe vol
strekt onbekende aangelegenheden en een
ambtelijke werkgroep hebben opgericht die
gewoon eens is gaan uitzoeken hoe deze
hele vergunningsprocedure in elkaar steekt
en hoe de regio zelf daarop nog zou kunnen
inspelen.
Dal
/at blijkt mogelijk, maar op een manier
die niet uitnodigt om er opgetogen over
naar huis te schrijven. Gedeputeerde staten
mogen de aanvragen (en alles wat erbij
hoort) van geïnteresseerde oliemaatschap
pijen of gasondernemingen bekijken. Ze
mogen de commissie-Oele adviseren om in
een bepaalde richting aan de minister te
adviseren. Maar dat allemaal alleen en op
uitdrukkelijke voorwaarde dat de irmouö
van die vragen 'vertrouwelijk' blijven. En
daar begint de hele zaak natuurlijk wel wat
te wringen. In november vorig jaar, bij de
behandeling van de Energienota in provin
ciale staten van Zeeland, werd nogal begrij
pend gedaan over de vertrouwelijkheid In
die hele procedure. Beter binnenskamers op
de hoogte dan helemaal niet op de hoogte,
was zo'n beetje de mening in het college van
gedeputeerde staten. Mogelijk was die ge
dachte ingegeven door de opvatting dat het
voorlopig in en om Zeeland met proefborin
gen naar olie- en aardgasvondsten en me-,
winning van energievoorraden uit eventuele
vondsten wel zo'n vaart niet zal lopen. Het
grondig seismisch onderzoek dat de Neder
landse Aardolie Maatschappij (NAM) in de
komende maanden overal in Zeeland gaat
verrichten, compleet met een uitgebreide
regeling voor schadevergoeding aan grond
eigenaren, is een duidelijke aanwijzing dat
het best wel eens om een heel wat minder
vrijblijvende zaak zou kunnen gaan dan
men zich aanvankelijk had voorgesteld.
De min of meer geruisloos bekend geworden
programma's voor bodemonderzoekingen in
de eerste fase naar de aanwezigheid van gas
en/of olie in de bodem tonen aan dat de
aandacht voor de wezenlijke betekenis van
'een samenhangend energiebeleid', zoals
het kabinet dat voor de toekomst ziet, de
laatste paar Jaar veel te veel is afgeleid door
dat ene vraagstuk van de verdere invoering
van kernenergie in Nederland. Zeeland doet
er goed aan grondig in de gaten te houden
dat niet door de achterdeur een energiepro
bleem binnensluipt, terwijl je bezig bent om
een ander door de voordeur naar buiten te
werken.
KEES VAN DER MAAS.
