PZC/
China's nieuwe 'grote sprong voorwaarts'
HET KOEKOEKSEI VAN
FRANZ JOZEF STRAUSS
RHODESIE TUSSEN
OORLOG EN VREDE
Margaret
Thatcher
wil dit
jaar
Brits
premier
worden
VRIJDAG 16 JANUARI 1976
Veel speculaties over
afloop onderhandelingen
Salisbury <rtr. anp> -
Wordt het oorlog of vrede in
Rhodesië. Dat is dezer dagen in
Salisbury het onderwerp van
veel speculaties, zowel in
blanke als in Afrikaanse krin
gen. De vraag wordt ingegeven
door de huidige ónderhandelin
gen tussen de blanke minder
heidsregering van premier Ian
Smith en een deel van de Afri
kaanse nationale raad onder
leiding van Joshua Nkomo.
De afgelopen tien jaar hebben de Rho-
desièrs al herhaaldelijk hun krachten
beproefd op het netelige probleem van
een constitutiohele regeling, tot. dusver
zonder resultaat. Als de huidige onder
handelingen ook mislukken is een
nieuw guerrilla-offensief, mogelijk op
groter schaal dan de vorige, te verwach
ten. Het is overigens voor het eerst dat
de constitutionele besprekingen recht
streeks worden gevoerd tussen de
blanke regering en de Afrikaanse natio
nalistische leiders, of althans een deel
van hen. Een ander deel van de Afri
kaanse Nationale Raad <anc), onder lei
ding van bisschop Abel Moezorawa die
in Zambia verblijft, heeft zich krachtig
verzet tegen Nkomo's initiatief. Vorige
besprekingen liepen steeds via Britse
bemiddelaars.
De eigenlijke, inhoudelijke besprekin
gen tossen de regering en de groep-
Nkomo zijn vorige week dinsdag be
gonnen. Eerdere gesprekken waren aan
procedure-kwesties gewijd. Het over
leg is nu verdaagd om bepaalde aspec
ten te bestuderen, maar in dit stadium
worden de details van het besprokene
geheim gehouden.
Voorstellen
In Salisbury meent men dat
er een reeks constitutionele
voorstellen op tafel ligt. waaruit men
probeert een wederzijds aanvaardbare
formule te destilleren. Daarbij zouden
vroegere grondwetten van Rhodesië
nauwkeurig worden bestudeerd, ook die
van 1961. waarin een ingewikkelde for
mule is uitgedokterd met gescheiden
kiezerslijsten voor blank en zwart. Ook
zou er een plan voor een gemeenschap
pelijke kiezerslijst op tafel liggen, met
een gekwalificeerd kiesrecht (gebon
den aan onderwijs, bezit of inkomen). In
stamverband levende Afrikanën zouden
vervallen worden verklaard voor hun
traditionele rechten op land als ze vol
doen aan de voorwaarden voor het ver
krijgen van stemrecht.
Nkomo heeft, herhaaldelijk verklaard
dat hij streeft naar een onmiddellijk
Afrikaans .meerderheidsbewind. Maar
Smith zal proberen de machtsover
dracht aan de Afrikanen zo veel moge
lijk op de lange baan te schuiven. Een
overeenkomst waarin een duidelijk tijd
schema voor de ontmanteling van het
blanke regime is opgenomen zou de
regerine-Smith in een onmogelijke posi
tie tegenover haar blanke kiezers plaat
sen. Smith heeft gezegd dat op de een of
andere manier conclusies getrokken
zullen moeten worden uit het huidige
gesprek. Het ziet er niet naar uit dat hij
door de knieën wil gaan onder de druk
van een van de dreigende grootscheepse
guerrilla. Hij heeft, ook in het openbaar,
duidelijk gemaakt dat de Rhodesische
veiligheidstroepen naar zijn mening op
gewassen zijn tegen welke guerrilla dan
ook. Maar tegelijkertijd wil zijn regering
toch wel graag de politieke en economi
sche voordelen oogsten die voortzetting
van vreedzame onderhandelingen zou
opleveren
Maar ook Nkomo 'heeft veel te verlie
zen. Sinds de scheuring in de ANC-
gelederen is nooit duidelijk geworden
op hoeveel steun onder de Afrikanen
Nkomo kan rekenen. Maar door op ei
gen houtje onderhandelingen met
Smith te beginnen is zijn toekomstige
rol in belangrijke mate afhankelijk van
het welslagen van de onderhandelin
gen. Als de besprekingen niets opleve
ren kan zijn ster snel dalen. De radicale
vleugel van bisschop Moezorewa en
domine Ndabaningi Sithole, leider van
de vroegere ZANU-guerrillastrijders,
krijgt dan waarschijnlijk de overhand.
De leiders van de aangrenzende Afri
kaanse landen hebben tot dusver opzet
telijk geen partij gekozen in het conflict
binnen de ANC, al geeft de Zambiaanse
president Kenneth Kaoenda min of
meer bedekte steun aan de gematigde
vleugel van Nkomo. Officieel wachten
de Afrikaanse staatshoofden af wat
Nkomo er van terecht brengt. Als hij
faalt zullen ze hun posities opnieuw
moeten overdenken, en mogelijk een
strijdvaardiger koers tegen het minder
heidsbewind in Salisbury gaan steu-
Volgende week worden de onderhande
lingen waarschijnlijk hervat. De uitslag
blijft voorlopig uiterst onzeker, want
beide partijen hebben weinig
manoeuvreer-ruimte. Nkomo kan geen
grondwets-voorstellen aanvaarden die
tekort doen aan de verlangens en aspira
ties van de Afrikaanse nationalisten,
een slap aftreksel van de Afrikaanse ei
sen zal niet verkoopbaar zijn aan de
grote meerderheid van de Afrikanen, die
tijdens eerdere Britse bemiddelingspo
gingen al duidelijk hebben gemaakt dat
ze niet tevreden zijn met een lege dop, en
ook niet met een half ei.
Smith op zijn beurt kan zich weinig con-
sessies permitteren nadat hij zijn
blanke landgenoten jarenlang heeft
verzekerd dat hij de macht nooit uit
'beschaafde' - dus blanke - handen zal
geven.
He,
verkiezingsjaar is voor de
Westduitse christen-democraten
verrassend begonnen. Niet alleen
de CDU-kandidaal-kanselier
Helmuth Kohl, die zich vertoonde
met een nieuwe haarsnit en een
fraai stalen brilletje dat zijn
Biederman-gezicht omtoverde tot
dat van een jeugdig intellectueel,
deed de unie-christenen verbijs
terd naar de krant grijpen, ook een
reusachtige grote advertentie,
waarin een „vierde partij" aan
kondigde dat zij voornemens was
de beste CSU (de conservatieve
zuster van de CDU) aller tijden te
worden, zorgde voor de nodige
opwinding. Onze correspondent in
West-Duitsland. Jan Kuiper, ver
telt iets over de achtergronden.
fVan onze correspondent)
Bonn - Hij dreigt er al jaren mee, de stichting van een vierde
partij, maar nu die partij er dan eindelijk is, distantieert de mach
tigste man van de Westduitse oppositie, Frans Josef Strauss, zich
haastig van zijn eigen geesteskind.
Vorige week donderdag stond het in een paar grote landelijke
dagbladen te lezen. De 'Aktionsgemeinschaft vierte Partei', wilde
een betere uitgave van de CSU zijn en dan niet alleen in Beieren
maar in geheel West-Duitsland. Een eerste opinie-onderzoek dat
werd uitgevoerd door het Wickert-instituut - bekend vanwege het
feit dat zijn polls positief uitvallen voor de opdrachtgever - had een
kiezerstoeloop van 6,5 tot 7 procent geprofeteerd; bovendien wilde
30 procent van de kiezers zich nog niet vastleggen. In het recente
verleden hebben alle splinterpartijen in de Bondsrepubliek samen
nog niet eens 3 procent van de stemmen op zich weten te vergaren,
dus een dergelijk resultaat zou op zijn minst sensationeel genoemd
kunnen worden.
meent dat haar belangen niet door de
christen-democraten worden behar
tigd.
'De Vierde partij', die'waarschijn
lijk ook in de toekomst zo zal blijven
heten zodat de kiezer weet dat het om
iets nieuws gaat, leunt programma
tisch sterk tegen de CSU van Frans
Josef Strauss aan. Toch heeft deze
partij zich onmiddellijk gedistan
tieerd van de groep conservatieve po
litici die de Vierde partij in het leven
heeft geroepen. In de CS U-centrale in
München Iaat men officieel weten:
deze vierde partij zal er niet in slagen
om de kiesdrempel van 5 procent te
halen. In de praktijk betekent dat
stemmenverlies voor de, unie
partijen, en op deze wijze wordt een
regeringswissel in Bonn onmoge
lijk.
Duidelijk de visie van Strauss, want
als die Vierde partij in zijn ogen wel
een kans zou hebben gehad, dan zou
hij enkele maanden geleden niet
geaarzeld hebben om-zijn Beierse CSU
een nationaal karakter te geven. Met
pijn in het hart heeft hij er in toe moe
ten stemmen dat de kleurloze Hel
muth Kohl en niet hij tot kandidaat
kanselier van het christen
democratische blok werd benoemd,
maar het ging niet anders.
Matig
De afwijzing van de 'Vierde partij'
door de CSU gebeurt dus in matige
termen. Dat is duidelijk in tegenstel
ling met de woedende uitval van de
CDU. „Deze lieden kandideren tegen
ons en ze worden als politieke tegen
standers behandeld", fulmineerde de
woordvoerder van de CDU, Karl Hugo
Pruys.
Toch houdt men in het Konrad Ade-
nauerhaus, het hoofdkwartier van de
CDU in Bonn, er rekening mee dat er
een niet te onderschatten reservoir
van kiezers is dat buiten Beieren ei
genlijk graag op de CSU had willen
stemmen, maar bij gebrek aan beter
nu 'de Vierde partij' haar stem zou
geven. Als voorbeeld worden de zoge
naamde 'verdrevenen' genoemd, de
vroegere bewoners van bijvoorbeeld
Sudetenland. Pommeren, Silezië en
andere voormalige Duitse gebieden.
Een groep Duitsers, vol ressentiment.
Bovendien zijn er nog de conserva
tieven. die vinden dat de CDU geen
duidelijk alternatief biedt ten aanzien
van de SPD. Nu wordt het de
christen-democraten in dit opzicht
ook uiterst moeilijk gemaakt, want de
sociaal-democraten passen zich
voortdurend aan de wensen van de
oppositie aan en dus vervagen de ver
schillen tussen beide grote blokken in
de Westduitse politiek.
Dat alles zou er op wijzen dat de
'Vierde partij' een redelijke kans op
succes heeft, ware het niet dat de Duit
ser in het algemeen niet zo erg van ex
perimenten houdt en het allemaal
graag bij het oude wil laten. De enige
werkelijke kans is het voortduren van
de economische recessie. In Duitsland
heeft een economische malaise altijd
een hang naar radicalisme veroor
zaakt- in de jaren '30 de opkomst van
het Nationaal socialisme; in de jaren
'60 de opkomst van de NPD - en de
conservatieve, nationalistische inslag
van de 'Vierde partij' zou in een der
gelijk geval wel eens aan kunnen
slaan.
Leiders
Wie zijn de mannen achter deze par
tij? Voorzitter is de vroegere Bonds
dagafgevaardigde voor de FDP, Die
trich Bahner, een schoenfabrikant uit
Augsburg. Hij wordt als integer en
kapitaalkrachtig afgeschilderd. De
80.000 mark, die de eerste adverten
tiecampagne heeft gekost, heeft hij
uit eigen beurs betaald. Volgens de
zakelijk leider van de partij. Hannig,
zouden echter meer industriëlen inte
resse hebben getoond en hebben enke
len zich reeds bereid verklaard de
Vierde partij financieel of op andere
wijze te steunen.
Kurt Meyer, oprichter van de So-
ziale Union, helpt de partij op de been
in Westduitslands dichtstbevolkte
deelstaat. Noord-Rijnland-Westfalen.
Hij heeft vroeger al eens naar de gunst
van Franz Jozef Strauss gedongen en
dat maakt zijn politieke kleur duide
lijk. Ideoloog van de partij is professor
Hans Hirsch. een hoogleraar die aan
de technische hogeschool in Aken
economie doceert, en van wie de vol
gende uitspraken zijn geregistreerd:
„De Vierde partij beschouwt de als
modem gepropageerde
maatschappij-politieke collectivisti-
sche tendensen als vernielzuchtig", en
„Ze voelt zich verbonden met de be
houdende krachten in de midden
stand en de boerenbevolking".
Verzameling
Tot nu toe maakt de partij een niet
erg solide indruk. Het is een verzame
ling van rechts-nationale politici, die.
nu er geen NPD of nationale CSU be
staat, hun heil in een nieuwe partij
zoeken. Zij speculeren op de bestaans
angst wan vooral de middenstand en
prediken het spookbeeld van de na
tionalisatie, die de sociaal
democraten zouden willen verwezen
lijken. Dat de Westduitse sociaal
democraten al enkele tientallen jaren
geleden deze socialistische denkbeel
den uit hun programma hebben ge
schrapt, doet niet ter zake. Met angst
verwekkende propaganda weet men
zeker heel wat mensen te mobiliseren.
Het succes van de 'Vierde partij' zal
echter afhankelijk zijn van het feit of
de economische opleving die kanselier
Schmidt nu al een jaar lang voorspelt,
nog tijdig voor de verkiezingen zal in
zetten of niet.
opinie en achtergrond
(Van onze correspondent)
J—iONDEN - Margaret Thatcher - nu bijna een jaar aanvoerder van de con
servatieve oppositie - heeft laten weten dat ze nog in 1976 eerste minister wil
worden. De commentatoren hebben eerst wat gelachen over deze forse mede
deling en daarna dc werkelijke mogelijkheden voor de gietijzeren nachtegaal
berekend. Hun conclusie was: het zit er nog niet in.
Heath heeft het afgelopen jaar een
betere indruk weten te maken dan
ooit tevoren. Niet alleen draagt hij
voortdurend sportieve overhemden
met ruitjes in plaats van de staal
blauwe managershemden uit zijn
regeringsperiode. Hij heeft ook een
succesvol boek over zeezeilen ge
schreven. Hij dirigeert orkesten,
reist over de hele wereld en dineert
er met koningen en presidenten, wat
allemaal nog in de schaduw staat bij
zijn recente handdruk met Mao Tse-
toeng.
Ofschoon al deze activiteiten Mar
garet Thatcher schijnbaar in de
schaduw stellen, hebben ze haar toch
goed gedaan. Men kreeg immers
bijna te doen met de arme vrouw: en
Heaths constante weigering om deel
te nemen aan haar schaduwkabinet
en zijn ruwe woorden op het laatste
partycongres, hebben Margaret
Thatcher alleen maar geholpen. Bo
vendien is er in het Lagerhuis onder
de conservatieven nog steeds de
grootste argwaan tegen de man die
tenslotte meer verkiezingen verloor
dan hij er won.
De ongrijpbare Thatcher wordt
door het Britse publiek ongetwij
feld voor vol aangezien. Toch blijft
men haar vergelijken met zoiets als
de ijskoude rozen in plastic, waar
mee ze dezer dagen uit het vliegtuig
stapte na een bezoek van vijf dagen
aan Syrië en Egypte.
Over Margaret Thatcher zijn het
afgelopen jaar drie biografieën ver
schenen. De ene is nog onleesbaarder
dan de andere. Zoals een criticus in
de Times opmerkt: „Haar bewonde
raars bewerkstelligen alleen maar
Thatchers ondergang met dit soort
van geschrijf, ze komt eruit te voor
schijn als een vrouweiyke versie van
een van die Amerikaanse superhel
den uit de komische strips, zoals Su
perman en Batman. Heeft dat mens
dan nooit eens haar tong tegen ie
mand uitgestoken, of op school de
vlechten van het kind voor haar in de
inktpot gedoopt?"
Fout
Een fout die iedereen is opgevallen,
maakte Thatcher overigens dezer
dagen bij haar recente bezoek aan
het Midden-Oosten. Britse oppositie
leiders worden in het buitenland al
sinds jaar en dag voor vol aangezien.
Margaret Thatcher wandelde ty dens
haar verblijf in het Midden-Oosten
dan ook onafgebroken over de rode
loper. Maar gedurende een perscon
ferentie in Damascus ging het mis.
toen dë Britse staatsvrouw vinnig de
Palestynse bevrijdingsorganisatie
begon uit te leggen hoeveel afschuw
terrorisme een net mens inboezemt,
en hoe een rechtschapen persoon al
leen maar kan leven in een wereld
waarin iedereen zich aan de regels
van recht en orde houdt.
Op de stilte en de verbazing waar
mee de Arabieren dit aanhoorden,
probeerde Margaret alles nog goed te
maken door haar afschuw uit te brei
den tot al het terrorisme - ook dat uit
Israël. Maar het was al te laat.
Wie over thatchers kansen
spreekt, dient er in één adem de kan
sen van haar voorganger bij in te
calculeren. Oud-premier en oud-
conservatievenleider Edward
Kloof
Wat Thatcher echter zal hinderen
op weg naar haar premierschap, is de
kloofin de partij zelf over de te volgen
politieke filosofie. Zal ieder partijlid
wel als één man achter deze vrouw
met haar vage sociale filosofieën
gaan staan als puntje by paaltje
komt? Heath en "dé zijnen zien de
partij als het tehuis voor alle gezind- j
ten. Thatcher en haar medestanders
achten het eerder het onderkomen
voor de kleine en grotere midden
standers die met eigen handen en
hard werkend, ongehinderd door de
staat, hun brood willen verdie-
En zou Thatcher in geval van een
premierschap wel het hoofd weten te
bieden aan de machtige vakbonden,
in confrontaties waar haar voorgan
ger Heath zo dramatisch gefaald
heeft? Het is zelfs de vraag of het hui
dige bewind van premier Wilson het
de komende jaren tegen de vak
bondsmacht wel zal weten te bol
werken.
SINDS DE CRI5ISJRREN ME
NIET MEER MET POIITIEK
BEMOEIT.
i van onze medewerker Jaap van Ginnekem
Sinds enkele weken is in China èen massa-campagne op gang gekomen die - naar het zich laat
aanzien - in de nabije toekomst een grote rol zal spelen in de binnen- en buitenlandse politiek. Het
startschot werd op nieuwjaar gegeven met de publikatie van twee „nieuwe" (in feite tien jaar oude)
gedichten van voorzitter Mao, gelijktijdig gepubliceerd door de drie belangrijkste bladen: de Rode
Vlag, het Volksdagblad en het Dagblad van het Volksbevrijdingsleger. Ze roepen op tot een verdere
krachtsinspanning en keren zich tegen het ontstaan van zelfgenoegzaamheid. De officiële commen
taren benadrukken dat deze romantische gedichten in overdrachtelijke zin een revolutionaire aanval
op de Sowjet-Unie vormen.
Het eerste gedidht gaat over de ber
ging van Tsjingkang, waar aan het
eind van de jaren '20 de guerrilla begon
en die Mao in het midden van de jaren
'60 opnieuw bezocht. Het eindigt met
de woorden- „Niets ter wereld is on
mogelijk. als men de top maar durft
beklimmen" In feite zou men hierin
een oproep moeten zien om een vlie
gende start te maken met het juist be
gonnen vijyarenplan 1976-1980. dat
(zoals eerder werd aangekondigd) de
basis moet leggen voor het „inhalen"
van de hoogontwikkelde landen vóór
het jaar 2000.
Het tweede gedicht gaat over een
gesprek tussen twee vogels en eindigt
met de mus. die zegt: „Er is van alles te
eten - van gekookte aardappels tot
gebraden vlees": en de fabelvogel, die
antwoordt: „Dat alles is niets dan
lucht - de wereld is in grote beroe
ring".
In feite zou men hierin een waar
schuwing moeten zien. dat het gevaar
lijk is „vandaag te genieten zonder
zorgen voor morgen", want we zouden
(zoals steeds opnieuw wordt bena
drukt) mogelijk aan de vooravond van
een nieuwe wereldoorlog staan. De of
ficiële commentaren verwijzen hierbij
naar het „goulash-socialisme" van
Kroesjtsjev. dat is uitgelopen op het
„sociaal-imperialisme" van Brezj-
nev.
Debat
Nader beschouwd, gaat het hier om
een poëtische samenvatting van een
zeer prozaïsch debat, dat het gehele
afgelopen jaar in zeer bedekte termen
binnen de Chinese top is gevoerd tus
sen het centrum en de linkervleugel.
Met betrekking tot de voortzetting
van de revolutie waren er namelijk
enerzijds degenen die de nadruk wil
den leggen op het doen van verdere
investeringen en het zich eigen ma
ken van nieuwe technieken, ander
zijds degenen die de nadruk wilden
leggen op het nog verder nivelleren
van inkomens en eigendom. Het gaat
hier om de steeds terugkerende
tegenstelling binnen de communisti
sche beweging tussen (in termen van
de marxistische economie) de door
braak van de produktiekrachten
(technische uitrusting en ontwikke
ling van arbeiders, die duidelijke ta
ken hebben in het produktieproces) of
die in de produktieverhoudingen (de
aard van de bezitsrelatie van de pro
duktiekrachten tot de produktiemid-
delen, d.w.z. grondstoffen en machi
nes.
Aanvankelijk lag het initiatief bij de
„pragmatische bestuurders" van het
centrum. In januari van het vorig jaar
stelden premier Tsjoe En-lai en eerste
vice-premier Teng Hsiao-ping aan het
Volkscongres (parlement) een zeer
ambitieus nieuw meerjarenplan voor.
waarin vrijwel uitsluitend de nadruk
werd gelegd op het grote belang van
een verdere produktieverhoging In
februari kwamen verschillende varia
ties op dit thema naar voren Vervol
gens werd het initiatief echter overge
nomen aoor ae „partij-ideologen" van
links. In maarten april waarschuwden
de Mao-vertrouwelingen en culturele
revolutionairen Tsjang Tsjoen-tsiao
en Yao Wen-yuan tegen het mogelijk
ontstaan van een „nieuwe bourgeoi
sie" en eisten een versterking van de
„dictatuur van het proletariaat". Ook
gingen zij uitvoerig in op de dreiging
van een groeiende ongelijkheid tussen
de arme en rijke landbouwcommunes.
tussen landbouw en industrie, tussen
handarbeiders en hoofdarbeiders.
In de zomermaanden leek het er
even op. dat andere thema's het poli
tieke toneel zouden gaan beheersen
Net als aan de vooravond van de Cul
turele Revolutie, tien jaar eerder (en
tijdens de beginfase van de „kritiseer
Lin Piao. kritiseer Confucius"-
campagne een jaar eerder) was het on
rustig in de sectoren onderwijs en cul
tuur. Studenten plakten muurkranten
aan tegen het bestuur van de universi
teit van Peking; er kwam een felle po
lemiek op gang tegen de klassieke ro
man „Aan de waterkant".
Compromis
Maar in feite bleek elders een be
langrijk compromis te worden be
werkstelligd. Midden september be
gon in de modelcommune Tachai een
nationale conferentie „Leer van Ta
chai". Midden oktober werd de confe
rentie in Peking besloten. Er namen
ruim 3000 afgevaardigden aan deel.
vrijwel de gehele partijtop gaf acte de
présence. en verscheidene leiders
hielden belangrijke toespraken.
Op het moment dat ik eind oktober
Peking bezocht, begon de landelijke
„Leer van Tachai"-beweging juist op
gang te komen; hij was het gesprek
van de dag. De doelstelling was twee
ledig en verenigde zowel het centrum
als de linkerzijde.
Enerzijds is de beweging gericht op
een verdere ontwikkeling van de pro
duktiekrachten in de landbouw. Dat
betekent in de eerste plaats ontgin
ningen bevloeiing van het land: net als
in het eens onvruchtbare Tachai,
moest ook in de rest van China het
landbouwareaal (dat in 1974 nog
slechts 13 procent besloeg) worden
uitgebreid. In de afgelopen jaren heb
ben 100 miljoen mensen iedere win ter-
grotendeels met hun blote handen -
1.6 miljoen hectare land per jaar onder
irrigatie gebracht (op een landbouwa
reaal van 127 miljoen hectare). Dat zou
echter meer moeten worden. Het be
tekent in de tweede plaats mechanisa
tie en „chemificatie": net als in het
„spaarzame" Tachai. moest ook in de
rest van China méér van de inkomens-
groei voor de aanschaf van machines,
kunstmest en bestrijdingsmiddelen
worden gereserveerd. En het betekent
in de derde plaats „verwetenschappe
lijking" van de landbouw: net als in
het „leergierige" Tachai zouden de
communes zelf proeven moeten doen
met nieuwe gewassen en methoden. In
totaal zijn op dit moment zo'n 300 dis
tricten „ge-Tachai-ificeerd"; rond 1980
zou een derde van alle districten zover
moeten zijn. terwijl ook de overige
zouden moeten zijn „gemoderni
seerd"
De bedoeling is duidelijk. In de deel-
commune Tachai zelf (nog geen hon
derd families) is de graanproduktie
sinds 1949 bijna vertienvoudigd. In het
district Hsiyang eromheen (ruim 450
dorpen) is de graanproduktie sinds
1966 al ongeveer verdrievoudigd. In de
provincie Shansi daaromheen zou de
produktie zozeer kunnen stijgen, dat
niet alleen de groeiende bevolking kan
worden gevoed, de consumptie kan
stjjgen en de reserves kunnen worden
vergroot, maar dat ook een overschot
voor export ontstaat (wat een belang
rijk winstpunt zou zijn voor de buiten
landse politiek).
Produktie
verhoudingen
Anderzijds geldt dat niet alleen de
ontwikkeling van de produktie
krachten, maar ook de wijziging van
de produktieverhoudingen een be
langrijke plaats heeft gekregen in de
Tachai-beweging. In de eerste plaats
is besloten, dat het gemeenschappe
lijk bezit van land en produktiemid-
delen (machines en dergelijke) traps
gewijs zal worden overgeheveld van
kleinere naar grotere eenheden: van
„team" naar „brigade" naar „com
mune" naar „district" naar provincie
en uiteindelijk naar „het gehele
volk". Op die manier zullen verschil
len tussen „arme" en „rijke" gebieden
langzaam opgelost worden. In de eer
ste plaats hoopt men, dat de mechani
satie de verschillen tussen hand- en
hoofdarbeid zal verkleinen (mits men
althans het „arbeiderszelfbestuur"
verder blijft ontwikkelen).
Zoals steeds in de Chinese politieke
economie was de landbouw het ver
trekpunt. maar volgden de andere sec- i
toren. In november volgden nationale
conferenties voor mijnbouw en indus-
trie, die op soortgelijke wijze de pro
duktieverhoging in het nieuwe meer
jarenplan koppelden aan een verdere i
uitbouw van het socialisme en de
binnen- en buitenlandse politiek.
Een goed voorbeeld is de oliewin- i
ning, die het afgelopen jaar enerzijds
belangrijk is uitgebreid (met het aan
boren van nieuwe velden in het zuid
oosten) ten dienste van de eigen indus- I
trie en anderzijds een grote rol is gaan
spelen in de economische en politieke j
betrekkingen met buurlanden (ook
„kapitalistische als Japan, de Filip
pijnen, Thailand). Zowel de ambi
tieuze streefcijfers van de nieuwe
meerjarenplannen als de massacam-
pagne die aansluit aan de conferentie
„Leer van Tachai", onderstrepen dat
het China ernst is met zyn voornemen
rond het jaar 2000 niet alleen in Azië.
maar zelfs in de hele wereld een van de
belangrijkste economische machten
te zijn. Wat dat betreft zyn ook de eer
ste regels van de twee gedichten van
Mao betekenisvol: „Ik beklim de berg
opnieuw, omdat ik de wolken wil aan
raken" en „De fabelvogel ontvouwt 1
zijn vleugels, en vliegt 50.000 kilometer
hoog". Dezer dagen weergalmen deze
zinnen door heel China, dat zich op
nieuw opmaakt om de hemel te be
stormen.
