Een verhaal
rond
een foto
Fotowedstrijd
NVV Zeeland zet vraagtekens
bij verdere industrialisatie
S3
ORIËNTATIERIT VOOR AUTO'S
IN KADER GOES SP0RTSTAD
Sluit uw camera niet op!
IATERDAG 30. AUGUSTUS 7978
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
btf de.re Tot 20 september U er nog gelegenheid nm een gwxrUtrti opname
Hi te sturen. De drie bestr tnsenrttngen worden gehonoreerd met ottchen-
kenbonnev, ln waarde oplopend oan vijfentwintig tot honderd gulden Het
adret Hoort. Ziet. Schrtfft. redactie PZC te Vltuingen.
In een slaapkamertje van een woning aan de Torenstraat m
Westkapelle hangt een bijzondere fotn, waar ze in een scheep
vaartmuseum van zouden gaan likkebaardenHet is een his
torische plaat: de foto is genomen van het passagiersschip
'De Volendameens het trotse bezit van de Holland Ame
rika Lijn kort nadat een vijandelijke torpedo de wand van
het schip had opengereten, waardoor negenhonderd opva
renden van het ene op het andere moment in een hachelijk
avontuur werden gestort. Vanavond oqi elf uur is het precies
vijfendertig jaar geleden, dat die ramp zich voltrok, zo ver
telt me de bezitter van die foto, Willem Dirk van Gameren.
Hoe Van Gameren dat zo precies weet? Wel, hij poos er zeU
bij! Van Gameren was destijds bemanningslid van de 'Volen
dam'. Werkzaam in algemene diénst. Of zoals hij het zelf
formuleert: „Je deugt Voor niks en je bent goed voor alles".
Zoiets rereeet natuurlijk
nooit" zegt Van Gameren, Er
gaat geen week voorbij of ik
denk aan die gebeurtenissen Dan
kom Ik bij bet afstoffen die foto
tegen en dan zie fk alles weer
Toor ine."
En dan volgt zijn relaas. De Vo
lendam bevond ziah driehonderd
mijl uit de Ierse kust op de
Atlantische Oceaan De bestem
ming was Canada. Maa.r laten wé
niet te ver vooruitlopen. Laten
we berinnen bij het. begin „Toen
de oorlog uitbrak." zo "vertelt
Van Gameren, was de "Volendam'
voor anker in de baai van Wey-
muth aan de Zuidkust van Enge
land. Dat hadden we altijd: als
we een overtocht maakten en we
kwamen terug uit Amerika, dan
liepen we daar altijd binnen. Op
die plaats kregen we officieel te
horen dat Nederland met, Duits
land in oorlog was. Het, schip is
toen gevorderd door de Engelse
regering. De lading werd eroi"
gehaald en het schip werd geel
geverfd. We gingen wel weer
door met het maken van passa
giersvaarten maar dat ging dan
wel in konvooi De eerste reis
naar New York verliep zonder
bijzonderheden, maar de tweede
keer gebeurde het, We hadden
zo'n negenhonderd personen aan
boord. Daarvan waren er door de
driehonderd kleine kinderen, die
vanuit Engeland we.rden geëvacu
eerd omdat daar zo geweldig ge
bombardeerd werd." -
Nou, we wanen nog geen paar
degen onderweg of het gebeurde.
Het gapende gat in de wand van
vertelt, Van Gameren," en hij
gaat er eens goed voor rechtop
z.'ten ...He' was dertig augus
tus. avonds om elf uur. vlak
voordat de mess-room van de be
manning zon sluiten- We boorden
ineens een ontvettende knel Wat
he* was wisten we toer. nog rue?.
Maar later bleek dat" van een
torpedo te zijn, die met enorme
klap precies in ruim een was
terecht gekomen, in het. voor
schip. Meteen daarop begonnen
ruim een en twee water te ma
ken. En dat kun je v.-el nagaan
met een schip van 1501)0 ton- dat
rui? langzaammet de kon om
laag Toch konden alle maa'rege
len gewoon doorgaan De nood
signalen waren gegeven, he' alarm
om allemaal naar de sloepen te
gaan Ik zelf was strijker van de
sloepen."
En als u nu denkt dat het daar
een grote paniek was, dan hebt. u
het, mis. Vooral die discipline van
de kinderen, dat was gewoon ge
weldig Ze waren midden in hun
slaap verrast, zodat ze allemaal
in pvarna waren en met. dekens
omslagen in de s«oepen gingen.
Iklaar het fraopante was en
dat ver gee- ik nooit, die kinderen
zongen ook nog.
Ze zongen de Engelse verc-'e yan
rats, kuch en bonen'. En nok
zongen ze van "Engeland shall be
free' houden, want we gingen
steeds meer water maken."
Samen met hun leidsters gingen
de kinderen in de sloepen en
daarna ksyamen de overige passa
giers aan de beurt. Er liep een
behoorlijke deining." vertelt van
dat was - niet- het
enige wat. het. avontuur extra ris
kant maakte
Sloepen die vanaf het voorschip
weggingen hadden alle kans da'
se bij het gat dat die torpedo
ijad gemaakt en waarlangb 'net
water naar binnen kolkte, weer
konden worden binnen gezogen.
Dat gebeurde echter wonder bo
ven wonder niet
De hele nacht zijn we aan het
strijken geweest." vertelt van Ga
meren. „Want negenhonderd zo
veel mensen is geen kleinigheid.
Uiteindelijk bleven we met zo'n
vijfenzestig man achter Ik hoorde
tot de vrijwilligers, die wat eten
"-oesten rien te regelen. Dat wae
nog eenavontuur apart, wan* d»
keuken lag vlak achter ruim drie.
Sn els dat zon doorbreken .Ener
kwam in de keuken al wat drens-
water binnen. Toch hebben we
nog kans gezien om bouillon
klaar te maken en bieren te ko
ken - Van de marcor.-.s*. kregen vre
>or*e tijd :ater *e horen dat alle
passagiers en de kindere-i overge
nomen waren door andere sche
pen ütt bet konvooi Dus dat was
een goed teken- Ui'einde: i ik er
maar een persoor. verdronken.
Weer. Van Gameren. Dat was de
pureer, die mts stepte toen hij de
sloep in wilde gaan.
Twee bange nachten gingen er
voorbij voord? een zeesleper
aan de Volendam had vastge
maakt, waarna het schip naar
Schotland werd gebrachtwaar
iet op bet s*rar.d werd awt En
tear constateerde Van Gomexen
en al die anderen aan boord over
Wiüem Dirk van Gameren:
Zoiets vergeet ie nooit".
gebleven opvarenden, dat re ei
genlijk twee keer door het oog
van ce naa'.d waren gekropen.
Wan* :n nc ruim werd een '.wee-
te to*pedo gevonden. De torpedo
die
vol-
Die zou bi<*r nJet «-en* m deze
ruimte kunnen," zegt hl] terwijl
rijn ogen d» omvang rai zijn
woonvertrek schatten. Al* die zou
«Hm ontploft zouden we allemaal
reddeloos verloren zijn geweest."
Zijn ogen gaan wew terug naar
de foto van het gehavende nr-Mp.
„Sjonge, Jonge." revt Wi dan.
„wat hebben we toch toch ge
boft."
.TWEEDE KERNCENTRALE ONAANVAARDBAAR"
„ZEELAND HEEFT JOBS
NODIG IN SECTOR VAN
DE ADMINISTRATIE"
MIDDELBURG - Het NVV Zeeland
vindt de bouw van een tweede kern
centrale in Zeeland onaanvaardbaar.
Ook plaatst het NVV-district. grote
vraagtekens bij de uitbreiding*- en
HstigitiKsplannen van verschillende
bedrijven (chemie, aluminium), 'n
Misgingen Oott en de Zeeuws-Vlaamse
kanaalzone. Het Zeeuwse XVV vraagt
Öcb af of realiseren van die "plannen
voor de ontwikkeling van Zeeland wel
8«venst is. Het NVV Zeeland doet
een beroep op de verantwoordelijke
bestuurders en instanties om geen
medewerking te verlenen aan het tot
stand komen van een tweede kerncen
trale ih Borssele. en om de uitbrei-
diogs- en vestigingsplannen zeer kri-
!n te bezien.
Het standpunt van de vakcentrale is
^oergegeven in een uitvoerge verkla
ring. voorbereid door enkele speciale
commissies. In de eerste plaats wor
den de bezwaren tegen een nieuwe
tencentrale opgesomd. Omdat de
MW van zo'n kerncentrale onder
adore noodzakelijk geacht wordt
ww vestiging en uitbreiding van rti-
prae industrieën, heeft het NW-
«■Strikt, deze plannen ook ii) de be
bouwingen betrokken. De verklaring
4 toegezonden aan provinciale staten
tel Zeeland, de eerste en tweede
G-Her van de staten generaal, de
Ministers van economische zaken,
rgnuelijke ordening en volksgezond
heid. de directies van Pechiney en
Hoechst op diverse adviserende in
stanties. Het NW Zeeland vindt dat er
teidelijk tekenen zün. die eron wijzen
rat geprobeerd wordt de bouw van
tei tweede kerncentrale bij Borssele
Modaakelijik te maken en er door te
wikkenGenoemd wo rdei i-
de fusieplannen van de enercriebe-
Uiven m Zuid-Nederland: voor de
feting van. de energieproductie is
«bouw ran een tweede kerncentrale
G Borssele de aangewezen wc;, de
bm van die kerncentrale wordt als
^angrijkste reden voor die fusie
te uitbreidingsplannen van Pechi-
daarvoor is vergroting van de
«ewriciteitsproduktie nodig en vol-
®ens Pechiney en de Provinciale
r?UiVKf' Energie Maatschappij kan
fat-alleen met kernenergie:
de inspraakmogelijkheden: de be
-tssing over de bouw van drie nieuwe
«meentra]es m Nederland wordt in
•Wegenomen bij de behandeling van
°e Energienota in de staten generaal.
^spran-'- wordt daardoor zeer be
perkt Weliswaar zijn er mogelijkhe
aen bij de behandeling van het. struk-
- ™echpnia elektriciteitsvoorziening
""•Ionische kernbeslissing), maar
eerste van de drie nieuwe kerncentra
les:
uitbreidingsplannen chemische be
drijver: verschillende chemische be
dril ven in Zeeland hebben plannen tot
uitbreiding op kor'e of of langere
termijn bekend gemaakt- waarvoor
meer energie nodig is bijvoorbeeld
Dow Chemical en Hoechst):
nieuwe bedrijven: er is sbrake van
dat het. Italiaanse chemische bedrijf
Montedison zich in het industriegebied
Vüssingen-Oost zal vestigen.
Verslinden
Het. Zeeuwse NW wijst erop dat
aluminiumfabrieken energie verslin
den en dat ook verschillende chemi
sche processen veel energie vragen
Herinnerd wordt aan het standpunt
van het overlegorgaan van de vakcen
trales: het is onaanvaardbaar om de
kernenergie op korte termtin verder
uit te bouwen, omdat de gevaren te
groot zijn; op rijn minst, moeten
beslissingen uitgesteld worden tot na
1980. Als aanvulling hierop, komt. het
district. Zeeland nog met een aantal
opmerkingen:
bti een belangrijk dee! van de NW
leden leeft een duidelijke angst voor
een verdere uitbouw van de kernener
gie;
in de doel stel lingennofa interge
meentelijke structuurschets Wödden-
Zeel and ontbreekt elke beoordeling
over de gevolgen van vestiging van
een tweede kerncentrale, terwijl het
om ontwikkelingen gaat. die in/hoge
mate de toekomst, van het gebied
bepalen
Pechiney betaalt voor de geleverde
elektriciteit minder dan de kostprijs
(hoeveel minder wordt zorgvuldig ge
heim gehouden): dit houdt in dat de
kleinverbruiker mee moet betalen
voor de elektriciteit die Pechiney af
neemt.;
ten behoeve' van de grdof-verbrui
kers zijn grote investeringen nodig-
(dus de particuliereni mee moeten be
talen. terwijl de grootverbruikers
door langlopende contracten buiten
sclioi blijven;
het opgestelde vermogen in de
eleki ric-ïteitscentreles. met inbegrip
van de. noodzakelijke reserve, is be
duidend groter dan nodig is. waar
door er centrales in bepaalde gevallen
een groot deel van het jaar buiten
bedrijf staan, wat natuurlijk invloed
heeft, op de prijs;
9 volgens de verwachtingen Ln het
struct,ïurschema elektricitei t-svoorzde-
ning moet in het jaar 2000 de hélft
van de productie voor Zuid-Nederland
in Zeeland worden opgewekt, terwijl
het. hele administratieve apparaat
voor de productie, in Zuid-Nederland
buiten Zeeland wordt geïnstalleerd:
uitstel van de beslissing over ae
bouw van kerncentrales is ook logisch
gelet np de ontwikkelingen op het
continentaal plat. de behoefte aan
energie kan naar verwachting na 1980
voor een groot deel worden gedekt
9 de mogelijkheid om centrales met
kolen te stoken moet overwogen wor
den, zeker mi bij nieuwe milieutech
nieken de bezwaren van deze methode
tot- een minimum kunnen worden te
ruggebracht.
Chemie
Omdat het bouwen van een tweede
kerncentrale mede beïnvloed wordt
door de nftbreidtngs- en vestigingsplan
nen van bedrijven- heeft het NW
Zeeland ook daarbij kanttekeningen
geplaatst. Zo vraagt de vakcentrale
rich af of de snel groeiende (petro
chemie voor de nationale economie
uiteindelijk wel een gunstig effect
heeft als ook met de maatschappelij
ke koeten rekening gehouden wnrdt-
Varder concludeert, het disctrict dat
hot uitstralingseffect van deze indus
trie beduidend kleiner is dan aanvanke
lijk werd verwacht: geforceerde in
dustrialisatie kan een te zwaar beslag
leggen op de aanwezige arbeidskrach
ten en woon- en andore ruimte, waar
door de uitgroei van de dienstensec
tor en kleinere bedrijven wordt be
moeilijkt.
In verband roet de fusieplannen van
de drie zuidelijke energiebedrijven,
waaronder de PZEM. wordt opge
merkt dat vanuit Zeeland een belang
rijk deel van de administratie zal
worden overgeplaatst naar Den i
Bosch. En dat terwijl in Zeeland juist
behoefte bestaat aan een toename van j
het aantal arbeidsplaatsen in de admi
nistratieve sector. Een fusie zal daar-
door tot. het tegendeel leiden- aldus
NW Zeeland.
De overheidsmaatregelen ter bespa
ring van energie zijn hoofdzakelijk op
de kleinverbruikers gericht. He? is
daarom volgens het. NVV Zeeland on- i
aanvaardbaar en onbegrijpelijk als te
gelijkertijd overheidsgelden worden
uitgegeven om energieverslindende be
drijven tot uitbreiding en-of vestiging-s
te bewegen. Ook is het niet acceptabel
als een "beleid gevoerd wordt, waarbij
het vergroten van het energie-aanbod
de vraag naar meer energie gaat op
roeper,.
Kiellegging
'Van Kinsbergen'
op De Schelde
VLISSINGEN Dinsdagmorgen. 2
september, wordt in een overdekte
loods op bet Eiland in Vüssingen de
kiel gelegd voor het standaardfregat
Van Kinsbergen.
Het schip is het derde uit een serie
van acht standaardfregatten voor de
koninklijke marine, te bouwen door
de koninklijke maatschappij De Schel
de in Vüssingen. Eerder dit. jaar is.
eveneens in overdekte loodsen, al me'
de bouw begonnen van de Kortenaer
en de Csllenburgh.
De kiel voor de Kinsbergen wordt
dinsdag rond elf uur gelegd door de
heer M Kool. hoofd afdeling compta
biliteit van de marine. De Van Kins
bergen moet in 1979 worden opgele
verd.
Mysterieuze vogel
In de vroege avond van woensdag i« er
in het Zuidsloegebied een arnte vogel
waargenomen Het dier fait vit het
zuidwesten kwam en lavas de Wester-
scheldedijk in oostelijke richting ver
der vloog, werd gezien dnnr drie por
tiers, werksaam bij Hoechst.
..Het was een grote vogel met een lan
ge dikke snavel en deed. qua vltegbeeld
en grootte denken ag.n een pelikaan.
Een ooievaar of reiger was het beslist
niet. Het. was een opvallend dier. dat i
afweek van iedere andere Nederlandse 1
broedvogel"aldus de waarnemers.
De mogelijkheid dat het inderdaad een
pelikaan is geweest moet vief vitgeslo
ten worden aeachf daar. zoals bekend,
in het hegin van deze zomer in h--<
Grei;elingenbekken 'wee pelikanen ziir
gezien door ambtenaren van fat
Staatsbosbeheer
P. SCHOLLEYAER
Fietster brak bij
aanrijding enkel
BRESKENS Donderdagmorgen
heeft de fietster P. D. J. uit Bres kens
hij een aanrijding met een auto te
Breskens een enkel gebroken. Ze werd
per ambulance naar het Sint Anthonl-
uszlekenhuis te Oostburg overge
bracht.
Dokter H. H. Hauer uit Breskens
verleende de eerste hulp Mevrouw J.
reed over de Langeweg te Breskens
De botsing gebeurde toen re links de
Crijnssenlaan zou inslaan en riaarbi.i
geen voorrang verleende aan de haar
tegemoetkomende automobilist L F
MIDDELBURG - 'n het lader van de
aktie 'Goes Sportstad 1975' houdt de
niotor- en autoclub De Bevelanden
zaterdagavond (vandaag) ee.n nriënta-
t-ierlt voor auto s. Voor deze Sportstad-
rit kan in 2 klassen worden inge
schreven: Een A-klas, die Is uitgezet
volgens het. KNMV-reglement. en
een B- klas- die is uitgezet volgens
een eenvoudig reglement-je dat bij de
inschrijving wordt verstrek'. De route
is uitgezet door de wedJSrijdcommls-
steleden F- Brufnonge- E. Meyerine
en D. W. Sinke. De lengte van de rit
bedraagt voor de deelnemers in de A
klas 54 kilometer en voor de deelne
mers in de B-klas jii kilometer- Vanaf
half zes kan men voor rle7e rit in-
schrijven in sporthal De Bevelanden
te Goes waar na afloop van de rit de.
prijsuf,reikiPE zal plaatsvinden. De Ie
deelnemer start nm 18-31 uur.
De Sportstad'" is de vierde rit in <te
provinciale club competitie fPCCï
waaraan wordt deelgenomen door vijf
Zeeuwse autoclubs Elke autoclub
komt met minstens ëén team van - 5
équipes aan de start. De deelnemende
verenigingen aan deze cope'i'.ie zijn.
MAC De Bevelanden. MAC De Zeeu
wen. MAG Scheld egouwen. MAC St.- j
Philipsland en rallyclub De Vossenj
ders. In de competitie is na 3 ritten
nog geen officiële tussenstand bekend
omdat de uitslag van de derde PCC-ri*
de Vosserit, die op 8 jui, in Hulst:
werd georganiseerd door RC De Vos-
serijders» nog steeds ais voorlopig j
aangemerkt moe', worden. Na deze 3e
PCC-ri? werden namelijk enkele pro
testen ingediend die zijn voorgelegd
aan de KNMV overkoepelend or
gaan. De LCC-commissie van de
KNMV heeft bot op heden nog geen!
uitspraak gedaan, zodat men genood-1
zaa-kt is met een 4e PC-C-rit, te -begin-
pen zonder dat, de uitslag van de 3e
rit bekend is. Als de voorlopige uit-
slag va ndeze rit als officiële uitsla?
door de KNMV wordt aanvaard,
d.w z als de protesten worden afgewe
zen, dan ziet de s'and e~ r,a 3 ritten I
als volgt uit. Bij de olubteams staa-
het A-team van MAC De Zeeuw'en me'
een ruime voorsprong aan de leiding
met op de 2e plaats het team van de]
MAC Scbcldegouwen en met het A-j
derde plaats Bli de individuele deel
nemers 'de équipest wordt de Ie tot
en met. de 4e plaats bezet, door rij- i
ders van de autoclub De Zeeuwen: op
de eerste plaats staat de Middelburg-]
se combinatie Fostman-Schuitema, ge-
volgd door Bode-Bom uit Vüssingen 1
Boogaard-BoogaaTd uit Souburg en i
Deegens-Deegens uit Middelburg. Ir,1
de Sportstadri* zullen vooral de rij
ders van de autoclub De Bevelanden.
die op 'eigen terrein' rijden, proberer
de hegemonie van de Zee»jwenrijd.ers rj. i.: .v,"r: 7'
te doorbreker Kanshebbers voor de moerasvoge,; j- ,d:epte m-ten i
ritoverwinning zijn dan ook d? Beve- ^nken; 14 L®1 hranlHof.
1andenrijders A. Westveer uit. Kruinin- i? gem. in Fneslana. J) verscnoten,
een. P. West-veer uit Kapelle en J. 21 104 Stuks eieren: 33 geti
Milhous uit Goes. (afk 24 rustplaat;: 25 bekend park
in Wenen: 27 langdurige overdenking.
23 lidwoord: 29 zaadkorre'.; 30 eretitel
v. e. staatsdienaar in Turkije; 33 be-
trouwbaar; 38 uitholling m een muun
37 mam. zoogdier; 40 wars-v. inspan
ning; 41 delfs*of: 4? iets oo de boter-
ham: 44 soor kolen; -'5 meisjesnaam;
45 blkoem: 43 snel fl'ak rmraeg
uitsluitend; 50 vervoermiddel.
"Vertic n u 2 luch* n de longen; 3
proces: nriërri Hebreeuw; 8 ijzmg-
wekkend; 3 hoofdstad van Laoonia; 7
één der Ver- Sta'en ver, Amerika; 9
strik: 11 bouwveld; 12 bet scoppelspi:-
sys'eem trvroasse'. 15 slimmerd; 17
ijdeltuit: 19 water in Friesland; 23
stad in Engeland: 24 skrjgerplan: m
Azië: 26 zang. dans: 27 bijzonder
(afk.J; 31 éénjarige ri-^ren: 32 zie 36
hor.; 34 bewoner der USSR: 35 ci
troen: 37 verbetering; 33 reeds, 33
rvier op Borneo: 42 slaghout; 43
Vreet: 45 een der zonen van Jacob; 47
Vakantie vooróij, carr.sra de kast in?
Zonde van al die andere mooie, fijne. kleu'-Ae momenten.
Een Kodak filmpje hoort erbij.
De kleuren uit het gele doosje. Om nociï te vergeten.
fyQT
ARQfD1□WQEA
(- ETEpopoe ER
EPS TÉ WARÏ>ÖE'
NA TEJR A CElE E N
AH OIÖAAL Tri
0 L WQK EbO- S T
RQuKE'LlEl EpE
GASPLA TÖREK
1 PP QNOÏÏOBE]
SDMO SfjV 0 SON
